O maior estudo de secuenciación do xenoma do autismo identifica 102 xenes de risco
Investigadores da USC no Centro Singular de Investigación en Medicamento Molecular e Enfermidades Crónicas (CiMUS) participaron na maior secuenciación de exoma -a parte funcional do xenoma- do trastorno do espectro autista (TEA) a nivel internacional. O grupo Genomics and Bioinformatics da USC, dirixido por Ángel Carracedo, colaborou como parte do Consorcio de Secuenciación do Autismo neste estudo publicado en Cell que implica a análise de 35.584 persoas, 11.986 delas con autismo. A través de técnicas de secuenciación e análises bioinformático, disciplinas fundamentais para lograr a máxima precisión, alcance e rapidez nos avances científicos e médicos, identificáronse 102 xenes de risco relacionados co autismo, un trastorno cun importante compoñente xenético, dos cales 31 son xenes de risco novos.
As diferenzas fenotípicas, claves no proceso
Da totalidade, 49 xenes mostran frecuencias máis altas de variantes disruptivas de novo en individuos determinados por atraso do desenvolvemento neurolóxico grave, mentres que 53 mostran frecuencias máis altas en individuos con TEA; e evidenciouse que a comparación de casos de autismo con mutacións nestes grupos revela diferenzas fenotípicas. Segundo explica Ángel Carracedo, “a maior parte destes xenes exprésanse moi precozmente no desenvolvemento cerebral e teñen un papel importante na regulación da expresión xénica e na comunicación entre neuronas. Deles, un 10% están en zonas onde existen variantes de número de copia que xa se sabe que están a miúdo implicadas en trastornos de espectro autista”.
Por mor deste estudo, no que participou tamén o Hospital Gregorio Marañón de Madrid e a Fundación Pública Galega de Medicamento Xenómica (IDIS) e que conta con pacientes galegos incluídos na mostra, grazas á colaboración das asociacións de pacientes con TEA de Galicia e a Fundación María José Jove; correlacionáronse os achados xenómicos con datos de expresión a nivel da corteza cerebral, o que demostra que numerosos xenes asociados ao trastorno atópanse en neuronas maduras excitatorias ou inhibitorias, o que se relaciona co fenotipo dos pacientes.
A análise da secuenciación do exomas evidenciou que as neuronas excitatorias temperás e as interneuronas do corpo estriado son as máis enriquecidas en TEA; e as únicas que non están enriquecidas significativamente son as células proxenitoras de oligodendrocitos e astrocitos. O profesor Carracedo explica respecto diso que “todos os xenes implicados no proceso teñen papeis funcionais converxentes e patróns de expresión na corteza cerebral, polo que a hipótese razoable que manexamos é que poidan interactuar e contribuír de forma asociada ao risco de desenvolver a enfermidade”.
Novas pistas para resolver as incógnitas sobre o TEA
Esta contribución internacional ao coñecemento dos mecanismos xenéticos e funcionais asociados ao TEA abre unha nova vía para entender mellor as súas causas e posibilitar nas futuro aproximacións terapéuticas personalizadas. O Trastorno do Espectro Autista (TEA), unha condición de desenvolvemento neurolóxico de inicio na infancia caracterizada por un déficit de comunicación social e patróns de comportamento ou intereses restrinxidos e repetitivos, afecta a máis de 1% da poboación e a súa prevaleza segue en aumento.
Múltiples estudos demostraron unha alta herdabilidade, en gran parte debido a unha variación común; aínda que as variantes raras son as que contribúen ao risco individual, pero con todo as preguntas fundamentais sobre o neurodesenvolvemento e a neurofisioloxía alteradas polo TEA, incluso cando ocorre, onde e en que tipos de células seguen sen resolverse, de aí a necesidade de estudos como o actual.
