O proxecto europeo NETTAG+ traballará para reducir os impactos do lixo mariño sobre os océanos

Un equipo composto por 15 institucións de sete países europeos, entre as que se atopa a Universidade de Santiago de Compostela, unirá forzas no proxecto de investigación NETTAG+. Durante os próximos tres anos, a iniciativa desenvolverá novas solucións para reducir os residuos xerados polas artes de pesca e o seu impacto na vida e os hábitats mariños. O proxecto está coordinado polo Centro Interdisciplinar de Investigação Marinha e Ambiental, con sede en Matosinhos (Portugal).

Esta nova investigación nace como a continuación do proxecto NETTAG, que se realizou entre 2019 e 2021, e que tamén contou coa participación da USC. Nesta ocasión, o profesor Sebastian Villasante coordinará as tarefas dende a institución compostelá, na que tamén participan os investigadores do Centro Interdisciplinario de Investigación en Tecnoloxías Ambientais (CRETUS) Pablo Pita e Gillian Ainsworth. Igualmente forma parte do proxecto, dende Galicia, a Cooperativa de Armadores do Porto de Vigo (ARVI).

Durante dous anos, NETTAG xa desenvolvera novas tecnoloxías para reducir a perda de aparellos de pesca, facilitando a súa recuperación mediante sistemas de localización acústica, e promoveu a mellora de prácticas na xestión dos residuos a través de accións de sensibilización organizadas polas confrarías de pescadores.

Previr, evitar e mitigar

A continuación deste proxecto está asociada á Misión ‘Restaurar os nosos océanos e augas para 2030’ da Comisión Europea. Neste marco, NETTAG+ persegue tres obxectivos esenciais, baseados en previr, evitar e mitigar o impacto dos aparellos abandonados, perdidos ou descartados sobre o medio mariño.

En primeiro termo, o proxecto conta coa participación e compromiso de entidades pesqueiras para involucrar ao sector na mellora das prácticas e a adopción de métodos de pesca máis respectuosos co medio ambiente. Así, mediante a prevención, preténdese reducir o volume de aparellos que acaban danando os océanos ou os espazos portuarios.

En segundo lugar, NETTAG+ busca evitar a xeración deste lixo mariño mediante a mellora dos sistemas acústicos de localización de aparellos utilizados para a pesca. Con estas novas ferramentas facilitarase o control destes materiais desde a superficie, reducindo a probabilidade de que acaben perdéndose e danando o medio mariño.

En último termo, o proxecto achegará novas solucións tecnolóxicas para mitigar o dano causado por estes residuos, detectándoos e eliminándoos a través de sistemas de intelixencia artificial de alta resolución que poidan mapear, seguir e recuperar os aparellos perdidos, abandonados ou descartados.

Estas tres solucións combinadas axudarán a reducir a presenza de contaminantes químicos e microplásticos que afectan as especies e hábitats mariños, así como a pesca pantasma, a captura incidental ou o dano que estes aparellos poden causar en ocasións a especies vulnerables ou en perigo de extinción. Para iso, o proxecto conta con socios de Portugal, España, Italia, Croacia, Malta, Reino Unido e Irlanda.

O equipo da USC, que contará cun financiamento de 300.000 euros, encargarase principalmente de catro tarefas: estudarán o rol dos pescadores como gardiáns dos océanos fronte ao lixo mariño, así como a avaliación dos programas de recollida de lixo mariño nas infraestruturas portuarias; co-deseñarán protocolos de boas prácticas coa industria pesqueira para a redución de lixo mariño; avaliarán os custes económicos derivados da implementación de novas tecnoloxías baixas en carbono asociadas coa recollida de lixo mariño; e empregarán o uso da intelixencia artificial para co-crear diferentes escenarios virtuais de futuro.

Estes escenarios utilizaranse para mostrar aos responsables políticos como os pescadores axudan a limpar o océano, xa que recuperan voluntariamente o lixo que recollen pasivamente coas súas redes. Ademais, tamén se poñerá a proba un programa de recompensas para a recollida e xestión voluntarias dos refugallos mariños por parte dos pescadores, e facilitarase aos responsables políticos locais, nacionais e da UE información sobre programas de recompensas baseados nas mellores prácticas.