Califa, un novo detector deseñado na USC, conclúe a súa instalación no experimento R3B do acelerador FAIR en Alemaña

O detector Califa, un novo calorímetro capaz de detectar partículas cargadas e radiación gamma dun rango enerxético sen precedentes, acaba de ser instalado no experimento R3B do acelerador FAIR en Darmstadt (Alemaña) para estudar a estrutura de núcleos atómicos ‘exóticos’ neste acelerador. O deseño e construción de Califa (CALorimeter for In-Flight detection of gamma- rays and high energy charged pArticles) estivo liderado polo grupo da profesora da Facultade de Física Dolores Cortina, investigadora do Instituto Galego de Física de Altas Enerxías (IGFAE). A súa posta en marcha permitirá realizar experimentos de precisión aproveitando as vantaxes dos primeiros feixes de ións acelerados en FAIR. Con eles estudarase a estrutura e dinámica de núcleos atómicos inestables ou exóticos a partir de 2020.

No deseño e construción da estrutura mecánica do detector participaron, xunto coa USC, investigadores da Universidade de Vigo así como varias empresas galegas. Califa permitirá a detección simultánea de partículas cargadas e radiación gamma nun rango enerxético que oscila entre os dous kiloelectrónvoltios (KeV) e as centenas de megaelectrónvoltios (MeV). A tecnoloxía de detección utilizada neste tipo de detectores así como as técnicas de reconstrución da información que se recada son comúns coas que se desenvolven en imaxe médica e son útiles para a diagnose de enfermidades.

R3B (Reactions with Relativistic Radioactive Beams) utilizará ións radioactivos a velocidades próximas ás da luz e permitirá desenvolver un amplo programa de investigación que abordará cuestións cruciais para a física nuclear, como o estudo de propiedades fundamentais dos núcleos atómicos e da forza responsable de unir os protóns e neutróns que os forman, ademais de reproducir as reaccións que teñen lugar nas estrelas, responsables de xerar a súa enerxía e crear os elementos visibles no Universo.

Un ‘Califa’ moi galego
Na construción de CALIFA, cuxo custo supera os 3,5 millóns de euros na súa primeira fase (22% dos cales foron financiados con fondos captados por este equipo) e máis de 5 millóns de euros en total, participou persoal investigador de Alemaña, Suecia e Rusia. Dentro de España, a contribución galega foi notable . Desde 2005, o IGFAE colabora co grupo CIMA de enxeñería mecánica da Universidade de Vigo, quen foi artífice do deseño da estrutura mecánica do detector xunto co Instituto de Estrutura de la Materia (IEM-CSIC). Ademais, empresas galegas especializadas encargáronse da fabricación de fibra de carbono, mecanizado de precisión e metroloxía.

FAIR
FAIR (Facility for Antiproton and Ion Research) é un novo centro de investigación internacional prioritario para a Comisión Europea, incluído na folla de ruta ESFRI 2018 que identifica as instalacións científicas prioritarias de interese paneuropeo. Un consorcio internacional contribúe a financiar os 1.500 millóns de euros que custará este laboratorio equipado cos máis potentes aceleradores de antiprotóns e ións pesados do mundo. Alí, máis de 3.000 persoas de 50 países estudarán a estrutura e propiedades da materia visible que forma o Universo, desenvolvendo labores de investigación básica e aplicada no campo da física nuclear. En España, participan máis de 50 investigadores do CSIC, o CIEMAT e as universidades Complutense de Madrid, Granada, Huelva, Politécnica de Barcelona, Sevilla, Santiago de Compostela e Vigo.