Traballos presentados

Resumo
Neste TFM estúdanse as características ópticas de catro guías dieléctricas preparadas a partir dunha capa fina de fotorresina depositada sobre placas portaobxectos de vidro sodalima. O índice de refracción da fotorresina é superior ao do vidro, polo que o guiado de luz vai se é posible cando o ángulo de incidencia sexa maior que o ángulo crítico. Empregouse o método de axuste de luz por prisma para excitar os modos de guiado da guía. Para iso leváronse a cabo dous procedementos diferentes. En primeiro lugar empregando un instrumento comercial, o Metricón 2010, que nos permite medir os índices efectivos dos modos de excitación, o índice de refracción e o espesor das guías, coas polarizacións transversal eléctrica (TE) e transversal magnética (TM), para as lonxitudes de onda de 632,8 e 787 nm. A continuación montouse un sistema óptico co que realizar o axuste por prisma dun feixe de luz proveniente dunha fonte policromática ás guías ópticas. Mediante o uso de filtros, pódense medir os índices efectivos dos modos de guiado para cinco lonxitudes de onda diferentes, con eles pódense calcular o espesor das guías e o índice de refracción destas en función da lonxitude de onda, o que permite estudar a dispersión cromática das guías ópticas, coa representación de diagramas de dispersión V-B.

Dirección
DE LA FUENTE CARBALLO, RAUL (Titoría)
MONTERO ORILLE, CARLOS Cotitoría

Tribunal
MOURIZ CEREIJO, MARIA DOLORES (Presidente/a)
AROSA LOBATO, YAGO (Secretario/a)
Gómez Varela, Ana Isabel (Vogal)

Resumo
O obxetivo deste traballo é o estudo da capacidade de reconstrucción 3D de eventos xerados pola interacción de neutrinos no marco do experimento DUNE, para os casos de detectores baseados en argón líquido (LAr-TPC) e de gas a alta presión con lectura óptica (HP GAr-TPC). A modo de exemplo, centramos o noso estudo na canle de producción e decaemento de hiperóns lambda, que ten un interese singular relativo á comprensión da interacción hadrónica a baixas enerxías. Con este obxectivo, temos desenvolvido un Framework de simulación e visualización de eventos que, combinado con xeneradores específicos de interaccións de neutrinos, lévanos a unha representación realista tanto da física do evento como dos efectos relacionados coa detección. Utilizando unha reconstrucción de evento paramétrica, obtida a partir das propiedades das trazas reconstruídas individualmente, podemos estudar en profundidade as prestacións de ambos medios.

Dirección
GONZALEZ DIAZ, DIEGO (Titoría)
Amedo Martínez, Pablo Cotitoría

Tribunal
GOMEZ RODRIGUEZ, FAUSTINO (Presidente/a)
CALDERON BUSTILLO, JUAN (Secretario/a)
ADAM , CHRISTOPH (Vogal)

Resumo
Co obxectivo de analizar a recuperación de calor do tratamento de compostos orgánicos volátiles nun forno dun taller de pintura de vehículos, modelizouse un sistema formado por un oxidador térmico recuperativo cun intercambiador de calor secundario utilizando a librería TESPy de Python. A motivación desta simulación foi exposta mediante unha revisión bibliográfica centrada no consumo enerxético e as emisión do proceso de ensamblaxe de automóbiles, co foco nos talleres de pintura. Os resultados da simulación, dentro de certas limitacións, foron os esperados, servindo como unha proba preliminar da viabilidade de implantar un sistema como o estudado na vida real.

Dirección
BELLO BUGALLO, PASTORA MARIA (Titoría)
Rodríguez Fernández-Arroyo, Eduardo Cotitoría

Tribunal
RODRÍGUEZ SOALLEIRO, ROQUE (Presidente/a)
GARCIA GUIMAREY, MARIA JESUS (Secretario/a)
SEOANE IGLESIAS, NATALIA (Vogal)

Resumo
Este Traballo de Fin de Máster ten como obxectivo desenvolver un manual detallado para implementar un sistema de sustentabilidade nunha planta de biogás, baseado nos criterios da certificación internacional ISCC (International Sustainability and Carbon Certification) e conforme á normativa vixente da Unión Europea, a Directiva (UE) 2018/2001 do Parlamento Europeo e do Consello, tamén coñecida como RED II [1], recoñecendo a futura entrada en vigor da Directiva (UE) 2023/2413 ou RED III [3], aprobada en outubro de 2023. Ao longo do estudo, identifícanse e analízanse os requisitos de sustentabilidade aplicables, considerando os procedementos necesarios para cumprir coas esixencias da certificación ISCC no contexto europeo. A metodoloxía empregada baséase nunha revisión dos criterios de sustentabilidade definidos pola normativa europea e a súa implementación en plantas de biogás. No traballo desenvólvese un manual detallado que sirva como guía para implementar un sistema de sustentabilidade, especificando a documentación e os rexistros requiridos, así como a análise dos procesos internos de auditoría e certificación. Ademais, analízase o procedemento para o cálculo das emisións de gases de efecto invernadoiro (GHG), en liña coas normativas europeas, e aplícase a un modelo de planta de biogás, proporcionando un exemplo práctico. As conclusións resaltan os beneficios de implementar un sistema de sustentabilidade robusto nas plantas de biogás e o seu impacto positivo no cumprimento dos obxectivos climáticos e enerxéticos da Unión Europea.

Dirección
PROUPIN CASTIÑEIRAS, JORGE (Titoría)

Tribunal
RODRÍGUEZ SOALLEIRO, ROQUE (Presidente/a)
GARCIA GUIMAREY, MARIA JESUS (Secretario/a)
SEOANE IGLESIAS, NATALIA (Vogal)

Resumo
No ano 2023, a demanda de enerxía primaria continúa estando fortemente dominada polos combustibles fósiles, que representan o 80 da matriz enerxética mundial. Este modelo enerxético, xunto co crecemento sostido da demanda, provocou un aumento das emisións de gases de efecto invernadoiro, principalmente CO2, contribuíndo ao quecemento global. En resposta a esta situación, os principais bloques políticos e conómicos a nivel mundial impulsaron políticas para reducir as emisións e acelerar a transición cara a fontes renovables. Neste contexto, España apostou decididamente polo desenvolvemento da enerxía solar fotovoltaica. Este estudo avalía a viabilidade da instalación dunha planta de xeración solar fotovoltaica no Instituto de Educación Secundaria e Bacharelato O Barral, situado no concello de Ponteareas. O sistema fotovoltaico instalarase sobre dúas cubertas do edificio, unha con orientación 8 grados oeste e outra con orientación 82 grados leste, cunha superficie total dispoñible superior a 550 m2. O proxecto inclúe a instalación de 96 módulos fotovoltaicos de 600 Wp cada un e un inversor cunha potencia nominal de 50 kW. Tendo en conta as características eléctricas do sistema e as condicións climáticas da localización, estímase que a instalación poderá xerar 74,43 MWh/ano, cunha produción específica de 1.292 kWh/kWp ano. Ao longo da súa vida útil, o proxecto evitará a emisión de aproximadamente 455,4 toneladas de CO2 á atmosfera. Ademais, proponse complementar esta instalación cun plan educativo integral dirixido á comunidade educativa do centro, abordando temas como o cambio climático, a transición enerxética, a enerxía solar fotovoltaica e a súa aplicación en Galicia.

Dirección
GARCIA LOUREIRO, ANTONIO JESUS (Titoría)
Losada Pérez, Andrés Cotitoría

Tribunal
RODRÍGUEZ SOALLEIRO, ROQUE (Presidente/a)
GARCIA GUIMAREY, MARIA JESUS (Secretario/a)
SEOANE IGLESIAS, NATALIA (Vogal)

Resumo
O cambio climático é un dos maiores desafíos do noso tempo, impulsando ás industrias para adoptar solucións máis sostibles que reduzan o seu impacto ambiental. Neste contexto, este estudo parte da necesidade de descarbonizar os procesos térmicos da planta Aludec Galvanic 2, situada en Pontevedra, onde a calor é un recurso esencial para o cromado de pezas. Actualmente, a planta utiliza unha caldeira de gas cun consumo anual de máis de 2.500 MWh, o que xera aproximadamente 545 toneladas de CO2 ao ano. O obxectivo principal deste proxecto é avaliar a viabilidade técnica e económica de substituír esta caldeira por unha bomba de calor de alta eficiencia, analizando como esta solución pode reducir significativamente as emisións de carbono, optimizar os custos operativos e contribuír aos obxectivos globais de descarbonización. A través dunha análise técnica-económica, búscase non só cuantificar os aforros enerxéticos e económicos, senón tamén demostrar como esta transición pode ser replicable noutras industrias con demandas térmicas similares. En última instancia, este proxecto pretende demostrar que a electrificación de procesos térmicos non só é unha solución viable desde o punto de vista técnico e económico, senón tamén unha estratexia crave para reducir a pegada de carbono e avanzar cara a modelos produtivos máis sostibles.

Dirección
SALGADO CARBALLO, JOSEFA (Titoría)
Casas Lopez, María Trinidad Cotitoría

Tribunal
RODRÍGUEZ SOALLEIRO, ROQUE (Presidente/a)
GARCIA GUIMAREY, MARIA JESUS (Secretario/a)
SEOANE IGLESIAS, NATALIA (Vogal)

Resumo
Este traballo aborda a importancia dos sistemas de almacenamento de baterías para integrar as enerxías renovables na transición cara a un modelo e futuro enerxético sustentable. As fontes de enerxía renovables, como a solar e a eólica, son fundamentais para reducir as emisións de gases de efecto invernadoiro. Non obstante, o seu carácter intermitente limita a súa eficacia sen tecnoloxías de almacenamento eficientes que permitan xestionar os excedentes de enerxía e estabilizar as redes eléctricas. Este estudo analiza varias tecnoloxías de baterías, incluíndo ión-litio, sodio-xofre, fluxo e metal-aire, destacando os seus avances recentes en capacidade, eficiencia e sustentabilidade. Así mesmo, abórdanse retos técnicos, económicos e ambientais, como a dependencia de materias primas críticas, os custos de produción e as limitacións na reciclaxe, subliñando a necesidade de políticas sostibles. Finalmente, conclúese que os sistemas de almacenamento de baterías son esenciais para unha transición enerxética exitosa que permita un futuro limpo e sostible, con importantes beneficios para a sustentabilidade ambiental, a seguridade enerxética e o desenvolvemento económico. Non obstante, para maximizar o seu potencial é necesario fomentar a innovación tecnolóxica, mellorar os marcos normativos e garantir unha xestión responsable dos recursos.

Dirección
BELLO BUGALLO, PASTORA MARIA (Titoría)

Tribunal
RODRÍGUEZ SOALLEIRO, ROQUE (Presidente/a)
GARCIA GUIMAREY, MARIA JESUS (Secretario/a)
SEOANE IGLESIAS, NATALIA (Vogal)

Resumo
O auxe dos vehículos eléctricos leva asociado un impulso na investigación e demanda de novos lubricantes específicos ca fin de mellorar a súa eficiencia e prolongar a súa vida útil. A incorporación de aditivos aos lubricantes base co obxectivo de mellorar as súas propiedades é unha práctica habitual, e o uso de nanopartículas con este propósito preséntase como unha alternativa prometedora debido ás súas propiedades tribolóxicas únicas. O presente traballo aborda a formulación, caracterización e estudo do desempeño tribolóxico de nanolubricantes baseados en dous ésteres sintéticos, empregando nanoaditivos de trióxido de molibdeno (MoO_3) en diferentes concentracións. Realizáronse ensaios tribolóxicos con dous tipos de configuracións e condicións de contorno: bola sobre disco a temperatura ambiente e cunha carga de 20 N; e bola sobre tres pines a 120C e carga 9.43 N por pin. Obténdose algunas reducións destacadas en fricción e desgaste en comparación cós ésteres base, cunha disminución máxima do coeficiente de fricción do 21% na nanodispersión basada no éster Priolube 1976 cun 0.05 wt% de MoO_3 a temperatura ambiente e a maior redución do desgaste, do 45%, para o nanolubricante baseado no éster Priolube 1973 cun 0.1 wt% de MoO_3 a 120C. Ademais, o mapeo Raman e a avaliación da rugosidade suxiren unha posible formación de tribofilm e o efecto de pulido como mecanismos de lubricación.

Dirección
GARCIA GUIMAREY, MARIA JESUS (Titoría)
Liñeira del Río, José Manuel Cotitoría

Tribunal
MIGUEZ MACHO, GONZALO (Presidente/a)
Rodríguez Figueiras, Óscar (Secretario/a)
REYES FERREIRA, OTILIA (Vogal)

Resumo
Este traballo enfócase en avaliar a dimensión ambiental de catro parques eólicos situados na provincia de Zamora. Para iso, levouse a cabo unha análise integral baseada en varias metodoloxías. En primeiro lugar, examináronse as Declaracións de Impacto Ambiental de proxectos próximos co fin de identificar antecedentes e posibles condicionantes ambientais. Posteriormente, realizouse unha análise das restricións ambientais específicas dos parques en estudo, considerando factores normativos e ecolóxicos. Ademais, elaboráronse Documentos Ambientais Iniciais co obxectivo de identificar impactos ambientais potenciais asociados a cada proxecto. Como parte do proceso, tamén se desenvolveron censos preoperacionais que permitirán avaliar a viabilidade ambiental dos parques en etapas futuras. Os resultados obtidos indican que os catro proxectos poden continuar sen modificacións significativas na fase actual, asegurando en todo momento o respecto e a protección da contorna natural e cultural.

Dirección
GOMEZ DIAZ, DIEGO (Titoría)
Ureña Pérez, Marta Cotitoría

Tribunal
MIGUEZ MACHO, GONZALO (Presidente/a)
Rodríguez Figueiras, Óscar (Secretario/a)
REYES FERREIRA, OTILIA (Vogal)

Resumo
Este traballo de fin de máster (TFM) presenta o deseño e implantación dun centro de procesamento de manteiga de karité en Koumi, Burkina Faso. O proxecto busca fortalecer a autonomía económica das produtoras a través dun modelo de produción sostible, aliñado cos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS), mediante un enfoque participativo, identificáronse as principais necesidades da comunidade, integrando solucións tecnolóxicas como un sistema fotovoltaico. , un pozo de auga e unha lagoa de saneamento para garantir a eficiencia enerxética e a sustentabilidade do proceso produtivo. Ademais, deseñaron obradoiros formativos para mellorar a formación e promover o empoderamento feminino. Os resultados esperados inclúen o aumento da produción e comercialización de manteiga de karité, a mellora das condicións socioeconómicas da comunidade e a redución do impacto ambiental mediante o uso de enerxías renovables. O estudo destaca a importancia dos modelos de cooperación internacional baseados na equidade, a soberanía local e o respecto ás dinámicas socioculturais. Por último, recoméndase a implantación dun sistema de seguimento e avaliación, o establecemento de alianzas estratéxicas e o fomento de redes de comercio xusto para garantir a sustentabilidade do proxecto a longo prazo.

Dirección
LOPEZ AGUERA, Ma ANGELES (Titoría)

Tribunal
MIGUEZ MACHO, GONZALO (Presidente/a)
Rodríguez Figueiras, Óscar (Secretario/a)
REYES FERREIRA, OTILIA (Vogal)

Resumo
A transición enerxética cara ás fontes renovables é un desafío a nivel global, impulsado pola necesidade de reducir as emisións de gases de efecto invernadoiro e mitigar os efectos do cambio climático. En España, a Estrategia de Transición Justa (ETJ) non só impulsa a transición cara un modelo enerxético máis sostible, senón que tamén promove o desenvolvemento socioeconómico nas rexións afectadas polo peche de industrias contaminantes, garantindo que o proceso sexa equitativo e beneficioso para as comunidades locais. No presente traballo analízanse os concursos de capacidade nos Nudos de Transición Justa, un mecanismo deseñado para adxudicar acceso á rede a proxectos de enerxías renovables nestas zonas. O obxectivo principal é elaborar recomendacións para os promotores, orientadas a maximizar a viabilidade e competitividade das súas propostas nestes concursos. Para iso, realizouse unha análise das convocatorias publicadas ata o momento, comparando os criterios avaliados e como variaron o seu contido e ponderación ao longo das diferentes edicións. Esta análise permite identificar os factores clave que os proxectos deben ter en conta para aumentar as súas probabilidades de éxito, cunha énfase especial nos criterios socioeconómicos, como a creación de emprego, o desenvolvemento económico, a equidade e a inclusión social, os cales son os de maior peso na avaliación, destacando así a aliñación destes concursos coa ETJ.

Dirección
RODRIGUEZ AÑON, JOSE ANTONIO (Titoría)

Tribunal
MIGUEZ MACHO, GONZALO (Presidente/a)
Rodríguez Figueiras, Óscar (Secretario/a)
REYES FERREIRA, OTILIA (Vogal)

Resumo
Este traballo céntrase no deseño e análise dun sistema híbrido de xeración de enerxía, que combina a tecnoloxía eólica e a fotovoltaica, e que estará situado na provincia de Zamora, en Castela e León. Lévase a cabo un estudo e avaliación en profundidade da zona mencionada, analizando factores como as condicións climáticas, a produción esperada, o acceso a infraestruturas de carácter eléctrico ou a topografía, entre outras, co fin de poder seleccionar o lugar idóneo para a instalación do parque. Ademais, establécense tamén unha serie de criterios para a selección das infraestruturas e máquinas máis adecuadas para o mesmo. Por outra banda, haberá que ter en consideración calquera tipo de impacto, tanto de carácter ambiental, como social, ou técnico, que poida afectar ao posterior levantamento do parque, así como á posta en marcha do mesmo, tendo que analizar detidamente a normativa correspondente. Ademais, realízase un estudo de hibridación, o cal permite coñecer se resulta viable hibridar varias fontes de enerxía renovables para a localización seleccionada, avaliando así a eficiencia e produción enerxética ao longo do ano, e obtendo o mellor resultado posible. Por último, a través dun estudo de viabilidade económica, analízanse os custos totais do proxecto, avaliando á súa vez o retorno económico que aportará a construción deste.

Dirección
GARCIA LOUREIRO, ANTONIO JESUS (Titoría)
Núñez Rodríguez, Alejandra Cotitoría

Tribunal
MIGUEZ MACHO, GONZALO (Presidente/a)
Rodríguez Figueiras, Óscar (Secretario/a)
REYES FERREIRA, OTILIA (Vogal)

Resumo
O presente Traballo Fin de Máster (TFM) trata sobre o desenvolvemento dun sistema de refrixeración híbrido para aeroxeradores que funcionan en climas extremos, onde se presentan temperaturas moi baixas e altas. A investigación aborda os retos que expoñen estas condicións, como as fluctuacións térmicas que afectan a compoñentes críticos, incluídos xeradores e sistemas electrónicos, reducindo a súa eficiencia e vida útil. Este TFM céntrase na creación dun sistema sostible e eficaz que integre tecnoloxías de refrixeración activa e pasiva para mellorar a transferencia de calor e salvagardar os compoñentes esenciais. O traballo ofrece unha análise detallada do estado da arte, examinando as solucións vixentes e as súas restricións en situacións de frío e calor extremos. Así mesmo, explícanse os fundamentos teóricos que apoian o deseño, abarcando principios de transferencia de calor, materiais innovadores e fluídos de refrixeración. Mediante unha metodoloxía organizada, suxírese un deseño conceptual para un sistema híbrido que emprega disipadores térmicos, recubrimentos de alta tecnoloxía e circuítos de refrixeración xestionados por sensores intelixentes. Os achados teóricos indican un avance notable na eficiencia térmica, diminuíndo perigos como a creación de xeo en climas fríos e o sobrequecemento en climas cálidos. Este sistema constitúe unha alternativa prometedora para mellorar a lonxevidade e o desempeño dos aeroxeradores en condicións adversas, establecendo as bases para futuras investigacións e ensaios experimentais que confirmen a súa efectividade en situacións reais.

Dirección
FERNANDEZ PEREZ, JOSEFA (Titoría)
García López, Francisco Cotitoría

Tribunal
MIGUEZ MACHO, GONZALO (Presidente/a)
Rodríguez Figueiras, Óscar (Secretario/a)
REYES FERREIRA, OTILIA (Vogal)

Resumo
O obxectivo do presente proxecto é o deseño e dimensionado dun sistema de marquesiñas solares fotovoltaicas para a carga de vehículos eléctricos nun aparcadoiro da Universidade de Santiago de Compostela. Esta proposta ofrece unha solución eficiente e sostible ao aproveitar espacios pouco empregados, como os aparcadoiros, e transformalos en puntos de xeración de enerxía renovable. Ademais, búscase o impulso da mobilidade sostible no campus universitario, facilitando a adopción do vehículo eléctrico mediante a expansión da infraestructura de carga, unha das principais barreiras para a súa implementación.

Dirección
GARCIA LOUREIRO, ANTONIO JESUS (Titoría)

Tribunal
RODRÍGUEZ SOALLEIRO, ROQUE (Presidente/a)
GARCIA GUIMAREY, MARIA JESUS (Secretario/a)
SEOANE IGLESIAS, NATALIA (Vogal)

Resumo
Para acadar unha transición enerxética que poida facer fronte á crisis climática, os dispositivos de acumulación enerxética xogan un papel fundamental. Entre eles destacan as baterías de ion litio, que ofrecen gran densidade enerxética, pero presentan problemas en termos de seguridade e rango de temperatura operativa, principalmente debido ós electrolitos que usan. Por iso, neste TFM caracterizáronse posibles electrolitos alternativos baseados en líquidos iónicos. En concreto, estudouse a capacidade de transferencia de litio, estabilidade electroquímica e rendemento en ciclos de carga e descarga do BMPyrrTFSI con LiTFSI. Paralelamente, creáronse e caracterizáronse ionoxeles mediante medidas de condutividade, estabilidade electroquímica e calorimetría.

Dirección
SALGADO CARBALLO, JOSEFA (Titoría)
HERREROS LUCAS, CARLOS Cotitoría

Tribunal
RODRÍGUEZ SOALLEIRO, ROQUE (Presidente/a)
GARCIA GUIMAREY, MARIA JESUS (Secretario/a)
SEOANE IGLESIAS, NATALIA (Vogal)