Francesco Tonucci e Claire Chenu incorpóranse ao claustro de ‘honoris causa’ da USC

Claire Chenu e Francesco Tonucci, figuras senlleiras nos seus respectivos campos do coñecemento, incorporáronse este venres ao claustro de doutoramentos honoris causa da USC polos seus traballos a prol da sustentabilidade e da mellora na educación de nenas e nenos, dous dos ámbitos de interese da USC, segundo lembrou o reitor. Antonio López puxo de relevo o labor do profesor Tonucci no eido da pedagoxía e salientou as súas propostas para a mellora das escolas e para que “nenas e nenos poidan vivir unha experiencia autónoma de cidadanía”. Así mesmo, salientou o traballo da profesora Chenu “na conservación da biodiversidade dos ecosistemas agrícolas”, que é crucial para a seguridade alimentaria das persoas.

Francesco Tonucci
Nun discurso que abriu en galego e no que tamén empregou o francés e o castelán, Tonucci afirmou que o obxectivo do sistema educativo debería ser axudar as nenas e os nenos “a desenvolver a súa personalidade ao máximo”, para o cal “é necesario escoitalos” e permitirlles “vivir libremente”, e nese sentido puxo de relevo a importancia de dedicarlle tempo ao xogo en liberdade e reducir o tempo de emprego das pantallas entre as rapazas e rapaces de menor idade -televisión, móbiles...-, que favorecen o illamento do mundo real para refuxiarse nun mundo virtual.

Recoñecido mestre e pedagogo italiano, en 1966 comezou a traballar como investigador no Instituto de Psicoloxía do Consiglio Nazionale delle Ricerche (Roma) abordando, entre outros, a relación entre o desenvolvemento cognitivo e os métodos de ensino, o nacemento da lectura e a escritura, o desenvolvemento da linguaxe gráfica, a formación do profesorado ou a educación e divulgación científica na infancia. Desde 1968, baixo o pseudónimo de Frato, debuxa viñetas e cómics satíricos que acompañan a súa actividade investigadora.

De 1992 a 1998 foi responsable de importantes proxectos de investigación en Italia e desde 1991 é responsable do proxecto internacional ‘A cidade das nenas e dos nenos’ que propón un cambio da cidade cara ao desenvolvemento sostible, tomando como parámetro a infancia; hoxe o proxecto está presente en máis de 200 cidades de 15 países de Europa e América Latina. Obtivo numerosos recoñecementos, entre eles o de profesor honoris causa da Pontificia Universidade Católica do Perú, doutoramentos honoris causa polas Universidades de Santa Fe, La Plata e Universidade Católica de Córdoba (Arxentina) e de Lleida e Oviedo en España. Os seus libros constitúen referencia obrigada no ámbito da pedagoxía.

A profesora Belén Caballo, madriña do profesor Tonucci, lembrou que “sempre estivo á vangarda da renovación pedagóxica, xerando coñecemento cunha mirada analítica, crítica e comprometida coa transformación social” e que pode ser considerado precursor en moitos ámbitos, e o compromiso coa transferencia social do coñecemento.  súa visión da infancia, a súa visión ampla da educación e o seu compromiso coa transferencia social do coñecemento. A súa conexión con Galicia iníciase en 1988 e desde aquela colaborou con diferentes municipios, movementos de renovación pedagóxica, asociacións de nais e pais e Facultades de Educación, entre elas a da USC.

Claire Chenu
A nova doutora honoris causa abriu o seu discurso lembrando que un 95% dos alimentos que consumimos proceden dos solos e que a metade das especies animais viven directamente sobre o solo, de aí a importancia que ten a súa conservación para o mantemento das condicións idóneas no ecosistema planetario, pois entre outras funcións reciben a auga da chuvia que filtran ou manteñen, sendo unha parte fundamental do ciclo da auga.

Chenu é na actualidade directora de investigación do Instituto Nacional de Investigación para a Agricultura, a Alimentación e o Medioambiente de Francia (INRAE), sendo recoñecida internacionalmente polas súas contribucións metodolóxicas e conceptuais á comprensión das complexas interaccións entre os organismos vivos e os compoñentes orgánicos e minerais do solo. Comezou estudando os fenómenos de agregación do solo de orixe biolóxica, obtendo o doutoramento pola Universidade de Paris VII en 1985. Profundou nesta liña mediante técnicas daquela moi innovadoras, como a microscopía electrónica de transmisión e varrido, e a bioxeoquímica de isótopos. Dende entón, a súa traxectoria caracterízase por un enfoque multidisciplinar para investigar a dinámica da materia orgánica do solo, a súa interacción coa materia mineral e a microbiota edáfica, a persistencia por diversos mecanismos de protección, e o seu papel nas diversas funcións e servizos ecosistémicos do solo.

A profesora María Teresa Barral subliñou que “o seu interese por transferir o coñecemento á sociedade e promover un desenvolvemento sostible dos solos levouna a asumir responsabilidades en grandes consorcios de investigación e a participar en iniciativas en materia de política científica” e “os seus estudos son de grande interese para Galicia, que acumula nos seus solos a maior reserva de carbono orgánico da península. Aquí,  as propiedades dos solos están moi condicionadas polo seu contido en materia orgánica, máis elevado do que o clima permite predicir, debido precisamente a súa interacción cos compoñentes minerais, nomeadamente, con diversas formas de aluminio, que inhiben a súa descomposición polos microorganismos. A doutoranda mantén, ademais, relación coa Universidade de Santiago dende hai anos, impartindo conferencias e acollendo no seu laboratorio a investigadores postdoutorais egresados da nosa institución, agora profesores no sistema universitario de Galicia”.

Cerimonial
Acompañaron o reitor na mesa presidencial Pilar Bermejo Barrera, vicerreitora de Política Científica; María José López Couso, vicerreitora de Internacionalización e Innovación da USC; Ernesto González Seoane, vicerreitor de Profesorado e María Cristina Naya Riveiro, vicerreitora de Divulgación, Cultura e Deporte da UDC. A secretaria xeral da USC, Dulce María García Mella, tomou xuramento aos novos ‘honoris causa’ e, finalmente, o reitor impúxolles as respectivas medallas.

Conferencia de Francesco Tonucci
O novo doutor honoris causa ofreceu este xoves unha conferencia na Facultade de Ciencias da Educación do Campus Sur, co título 'Cos ollos de Frato. Conversa coloquio con Francesco Tonucci'.