O libro Las Medicinas de la Historia Española en América presentouse na Real Academia Nacional de Farmacia

A Real Academia Nacional de Farmacia, en Madrid, foi o escenario da presentación do libro do catedrático ad honorem da USC Enrique Raviña As Medicinas da Historia Española en América, coeditado pola Universidade de Santiago e a Fundación Lilly. A obra fai un repaso pola historia das novas plantas medicinais e drogas que chegaron a España tras o descubrimento e a colonización de América. Para facela máis atractiva e satisfacer a curiosidade histórica, a obra está ilustrada con preto de 200 fotografías, algunhas delas da colección de drogas crúas da Facultade de Farmacia da USC, cunha antigüidade de máis dun século.

Tal e como sinala o autor, este libro “pecha unha triloxía relativa á orixe e evolución dos medicamentos dos que hoxe, afortunadamente, se beneficia a humanidade”. A obra cobre de forma detallada as drogas crúas que os españois atoparon como consecuencia da colonización de América, “ en especial a coca, a quina e o veleno das frechas chamado curar. Tamén se tratan outras drogas que non tiveron tanta relevancia como os Bálsamos (Bálsamo de Perú, Bálsamo de Tolú), Ipeca, Resina de Guayaco e Zarzaparrilla”.

O descubrimento e colonización de América polos españois supuxo unha nova fonte de medicamentos, xa que os novos territorios proporcionaron plantas medicinais e drogas inexistentes e/ou descoñecidas en Europa. “Esas drogas crúas descubertas en América son a orixe dunha gran parte do noso arsenal terapéutico actual”, explica o profesor Raviña.

Tras unha introdución histórica, o libro céntrase nas tres drogas crúas que foron máis importantes: o curar, a cortiza de quina e a folla de coca. “Estudamos estas drogas no seu contexto xeográfico e histórico e a súa utilización na Medicina dos territorios do Novo Mundo. Tamén o illamento dos principios activos, a súa estrutura química, as variacións estruturais e a súa evolución aos modernos medicamentos como anestésicos locais (derivados da cocaína das follas de coca), antimaláricos como a Quinina e análogos (baseados nas propiedades da cortiza de quina) e os axentes de bloqueo neuromuscular como os curares naturais e sintéticos utilizados na anestesia cirúrxica”. A este respecto subliña o desenvolvemento do curar, o veleno das frechas utilizado polos nativos do Amazonia como exemplo da “transformación dun material velenoso nun axente medicinal”. O libro recolle, así mesmo, outras drogas tales como o cacao, a vainilla ou a pementa, así como os seus principios activos.

Pola súa banda, o doutor José Antonio Sancristán, director da Fundación Lilly, destacou a calidade dos contidos do libro, produto dun traballo rigoroso de investigación do profesor Raviña, e a orixinalidade no enfoque da materia estudada. “Trátase dunha obra que non só satisfará a curiosidade de estudantes e profesionais do ámbito da saúde, senón de calquera interesado noutras disciplinas como a historia ou a botánica”, engade.

O profesor Enrique Raviña é catedrático de Química Farmacéutica ad honorem da Universidade de Santiago de Compostela, membro da Real Academia de Farmacia, da Academia de Farmacia de Galicia e membro fundador da Sociedade Española de Química Terapéutica, ademais de autor ou coautor de 120 traballos de investigación relacionados coa química de medicamentos.