Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
Áreas: Teoría da Literatura e Literatura Comparada
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
A presenza desta materia centrada nas aproximacións comparatistas entre a literatura e as demais artes no programa de Historia da arte, no período moderno e contemporáneo busca completar e complementar os coñecementos adquiridos na materia correspondente de primeiro curso, orientada á antigüidade e ao medioevo, e facilitar así unha visión de conxunto sobre as relacións entre as diferentes artes, e os diferentes estudos acerca das mesmas, tanto desde o punto de vista diacrónico, como sincrónico e conceptual, no momento actual. Tratará de complementar a percepción disciplinar do literario e das artes herdada de forma compartimentada, tratando de presentar a vida social e cultural vinculada aos diferentes sistemas de representación, comunicación, ficción, etc. de carácter simbólico e estético como un sistema de sistemas de prácticas creativas, de recepción, institucionais, etc. en continua interacción recíproca. Neste sentido, e tendo en conta que se trata do único módulo de perfil especificamente literario do currículo de Historia da arte, deberá poñer ao alumno en contacto, aínda que dun modo introdutorio, cos conceptos básicos e as perspectivas actuais dos estudos literarios e, en particular, da literatura comparada, os estudos culturais e os estudos intermediais. Búscase, por tanto, capacitar ao alumno para incluír o estudo da literatura e a análise dos textos literarios, desde un punto de vista comparado e interartístico, no terreo dos seus propios e específicos intereses profesionais e de investigación futuros.
Introdución. A literatura comparada desde unha perspectiva interartística, semiótica e cultural.
1. Historia conceptual e disciplinar da literatura, a arte e a cultura.
2. A socioloxía do campo cultural. A construción dos mercados e o canon da literatura, a arte e a música no século XIX.
3. Historia cultural das representacións da subxectividade moderna. A invención do íntimo e o cotián. Da invención do home á perspectiva de xénero.
4. A educación sentimental. Seminario de lectura de narrativa contemporánea.
5. Metapintura e metaliteratura. A autorreflexividade e a autoconsciencia moderna e posmoderna.
6. Intermedialidade e interactividade. As prácticas adaptativas e o relato transmedia. As narrativas virtuais e dixitais.
A temporalización dos contidos corresponde polo xeral a catro sesións expositivas e dúas interactivas dunha hora por tema. De acordo coa distribución semanal dos horarios da materia, cada tema estrutúrase polo xeral de modo bimembre, en senllos bloques de contidos diferenciados, de dúas horas expositivas semanais cada un.
As sesións interactivas dá cada tema dedicaranse ao seminario de lecturas literarias e á programación, seguimento e presentación dos resultados dos proxectos individuais de cada estudante, que consistirá nunha presentación audiovisual de carácter comparado, que polo xeral ilustrará unha obra literaria a partir do conxunto do repertorio interartístico inspirado nela.
As horas de titorías programadas dedicaranse á preparación e presentación final dos citados proxectos.
Para o detalle dá programación de cada un dos temas, a bibliografía específica, lecturas recomendadas e as actividades propostas, facilitarase complementariamente ao comezo do curso unha guía docente da materia.
A práctica de campo consistirá nunha visita á aula-laboratorio de Narrativas Interactivas e Realidade Virtual da Facultade de Filoloxía ou outras actividades relacionadas coa materia.
Bibliografía básica:
Inclúense aquí con carácter xeral só as lecturas esenciais que permiten a preparación da materia, tanto das sesións expositivas como das interactivas (polo xeral, accesibles na sección de documentos de libre acceso en Scribd https://é. scribd. com/ ):
Aristóteles, Poética, (edición trilingüe. Por Valentín García Yebra), Madrid, Gredos, 1999
Bolter, J. D y R. Grusin, Remediation. Understanding New Media, Massachusetts, MIT Press, 2000
Bourdieu, P., Las Reglas del Arte. Génesis y estructura del campo literario, Barcelona, Anagrama, 1995.
CARRIÓN, J., Taller Estampa, GPT-2 y 3 (2023). Los campos electromagnéticos. Teorías y prácticas de la escritura artificial. Buenos Aires, Caja Negra
Elias, N., El proceso de civilización, Madrid, Fondo de Cultura Económica, 2011
Figes, O., Los europeos. Tres vidas y el nacimiento de la cultura cosmopolita, Madrid, Taurus, 2020.
Foucault, M., Las palabras y las cosas. Una arqueología de las ciencias humanas, Buenos Aires, Siglo XXI, 1968.
Genette, G., Metalepsis. De la figura a la ficción, México, Fondo de Cultura Económica, 2004
Gil González, A. J. y J. Pardo (eds.), Adaptación 2.0. Estudios comparados sobre intermedialidad, Binges, Orbis Tertius, 2018
González de Ávila, M. Semiótica. La experiencia del sentido a través del arte y la literatura, Madrid, Abadá Editores, 2021
Jenkins, H., Convergence Culture, La cultura de la convergencia de los medios de comunicación. Barcelona, Paidós, 2008
Murray, J., Hamlet en la holocubierta. El futuro de la narrativa en el ciberespacio, Barcelona, Paidós, 1999
Nochlin, L., “¿Por qué no han existido grandes artistas mujeres?”, (1971), en Crítica feminista en la teoría e historia del arte, México, UNAM, 2001
Bibliografía complementaria
No apartado de programación correspondente a cada un dos temas da guía docente que se facilitará ao estudante, indícanse pormenorizadamente as lecturas recomendadas e a bibliografía complementaria específica de cada un deles.
Recursos electrónicos
Os recursos electrónicos –e no seu caso, a docencia en remoto– da materia organízanse fundamentalmente en torno á aula virtual desta no campus virtual, e moi especialmente o portafolio de aula e edublog específico da materia integrado naquela, accesible directamente en: <https://edublogartelit.wordpress.com/>
Potenciación das capacidades analíticas e as competencias de lectura e análise dos textos literarios en relación con outros discursos culturais e artísticos propios da titulación.
Incorporar aos coñecementos e intereses do alumno en relación coa historia da arte unha perspectiva comparatista en relación co ámbito literario.
Desenvolver unha comprensión global e crítica da cultura a partir das interaccións dos diversos sistemas e tradicións artísticas e culturais.
Propoñer e desenvolver un pequeno proxecto persoal de documentación e investigación académica sobre os contidos da materia.
Elaborar contidos multimedia en relación co ámbito temático e metodolóxico da materia.
Expoñer publicamente e discutir no seminario de traballo as conclusións do seu proxecto en rexistro académico.
A división metodolóxica entre sesións expositivas e interactivas da materia non se concibe de maneira absoluta. As primeiras en ningún caso converteranse na o pasiva e acrítica transmisión de contidos esquemáticos ou apuntamentos, senón que se articularán principalmente a partir de comentarios de textos, análises de casos ou visionado e comentario de obras de forma necesariamente participativa. As segundas tampouco renuncian, loxicamente, á presentación e desenvolvemento dos contidos, temas e conceptos do programa. A diferenza fundamental establécese na maior ou menor centralidade da intervención do docente nas primeiras fronte á do propio estudante como protagonista do seu propio proceso de aprendizaxe nas segundas.
O equilibrio entre a docencia expositiva e a interactiva na estrutura da materia, procura, ademais de facilitarlle aos alumnos os contidos fundamentais e o acceso á bibliografía básica e especializada sobre cada un dos temas, implicalos no proceso de aprendizaxe activa dos mesmos por medio de dúas clases de prácticas: as primeiras, directamente complementarias do programa teórico dá materia, orientarase á realización en clase de comentarios de fragmentos escollidos da bibliografía ou de textos literarios e obras de diferentes artes ou épocas a fin de poñer en práctica os coñecementos e as destrezas adquiridas na materia. As segundas, pola súa banda, conectan dun modo fundamental coa actividade academicamente dirixida non presencial, e estarán orientadas á creación de contidos mediante a realización de proxectos individuais sobre os temas do programa e á súa presentación ante o grupo.
- Actividade academicamente dirixida. Trátase de que o alumno realice un exercicio de comparación entre o literario e calquera outros discursos artísticos, a partir de senllos textos, liñas e métodos de comparación, cuxa elección (e posterior construción do proxecto) constitúe non simplemente o medio, senón precisamente una das finalidades en si mesmas da materia, tamén en canto aos contidos da mesma refírese. Trátase simultaneamente dunha pedagoxía activa de aprender facendo, traballo por proxectos e creación dos propios contidos da programación. Dada a súa actualidade e relevancia, se integrará a investigación verbo das posibilidades/dificultades que ofrece o traballo con redes neuronais e intelixencia artificial, como GPT 3/4.
- Prácticas de campo. Sempre que sexa posible, se realizarán actividades transversais integradas coas diferentes materias do grupo. Propoñerase tamén alternativamente, como actividade complementaria ás sesións presenciais na facultade, a asistencia do grupo a un seminario práctico sobre experiencias de realidade virtual en Historia da arte.
Avaliación continua
No contexto da normativa vixente, a avaliación terá lugar no marco do sistema de avaliación continua sen proba final. Ademáis do resultado da presentación dun proxecto individual, serán ademais factores relevantes da mesma a participación activa e continuada nas sesións expositivas e interactivas e o seguimento doutras actividades prácticas que o equipo docente considere de especial interese formativo e académico.
A realización do proxecto individual academicamente dirixido e a súa presentación nas sesións interactivas (ou eventualmente en remoto a través do blogue de aula) ten carácter obrigatorio. Só en casos excepcionais e debidamente xustificados (dispensa de asistencia, enfermidade, dificultades técnicas, etc.), a exposición do resultado da actividade poderá substituírse coa presentación dunha memoria escrita do traballo realizado de entidade e resultados equivalentes.
No sistema de avaliación continua a asistencia non computa por se mesma, senón que é en calquera caso obrigatoria. Un índice de ausencias non xustificadas superior ao 30% implica o suspenso na avaliación continua da materia.
Segunda oportunidade de avaliación.
No caso de non superar a avaliación continua ou non acreditar a asistencia na primeira oportunidade de avaliación, poderase acceder á segunda oportunidade da materia, para a que se deberá presentar (previa aprobación da proposta polo equipo docente) un proxecto academicamente dirixido de entidade e esixencia equivalente ao da primeira oportunidade que acredite plenamente a adquisición das destrezas e obxectivos establecidos na programación.
Poderanse conservar as notas parciais obtidas, ou presentar a corrección das carencias dos proxectos presentados. Nas convocatorias sucesivas será necesario cursar integramente e superar de novo todo o proceso de avaliación.
Observación importante sobre o plaxio: O plaxio no exame ou na realización dos traballos programados ou a utilización indebida e non indicada de modo adecuado das fontes impresas ou electrónicas pode implicar o suspenso coa mínima cualificación na convocatoria correspondente.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Clases presenciais: 37 (x factor 1.5) = 55 horas de traballo autónomo
Preparación do proxecto de documentación e investigación dirixido: 40 horas de traballo autónomo
Lecturas: 25 horas de traballo autónomo
Titorías: 3 horas presenciais
A orientación da materia fai especialmente aconsellable, tanto desde a perspectiva estritamente literaria, como a dirixida ao estudo comparado e interartístico, que o estudante adquira a bagaxe máis ampla posible en canto ás diferentes tradicións e culturas literarias e artísticas refírese. Tamén que aproveite, dunha forma relacional, os coñecementos facilitados desde as diferentes disciplinas e subcampos artísticos obxecto de estudo ao longo da titulación que está a cursar (artes visuais, música, cinema, estética e teoría da arte, iconografía, etc.) Para o detalle da programación de cada un dos temas, a bibliografía e as actividades para realizar, consúltese a guía docente da materia que se facilitará ao comezo das clases da materia.
Titorías
Para o seguimento e a supervisión das actividades programadas, a consulta de dúbidas, etc., utilizaranse as titorías ordinarias de carácter semanal e presencial. O uso do correo electrónico limitarase normalmente ás comunicacións urxentes ou para concertar a titoría presencial. Os traballos deberán presentarse usualmente en forma impresa na forma e prazos indicados na aula.
Bibliografía complementaria
Adicionalmente, na guía docente da materia, tamén accesible en liña, facilitarase un apartado de bibliografía complementaria recomendada para cada un dos temas, na que se incluirán e destacarán preferentemente traballos dispoñibles a través da sección de documentos abertos de Scribd (pode ser necesario rexistrarse para o acceso de proba gratuíta), accesible en https://scribd.com/.
Así mesmo, a aula virtual da materia activada no campus virtual, utilizarase como repositorio dos materiais, presentacións e lecturas esenciais, así como ferramenta de comunicación co grupo a través do foro de noticias, publicación das cualificacións e revisións, etc.
A materia se imparte indistintamente en castelán e galego, en función da interacción cos diferentes estudantes.
ALUMNADO CON NECESIDADES ESPECÍFICAS:
Aconséllase encarecidamente ao alumnado con necesidades específicas de apoio educativo que contacte co Servizo de Participación e Inclusión Universitaria (SEPIU) co obxecto de que dito servizo determine como se poden atender ás necesidades en cuestión no marco desta materia.
Antonio Jesus Gil Gonzalez
Coordinador/a- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Correo electrónico
- aj.gil [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 10 |
| Xoves | |||
| 11:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 10 |
| 28.05.2025 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 10 |
| 28.05.2025 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 12 |
| 07.07.2025 15:30-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 12 |