Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Áreas: Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
- Estudar os procesos básicos de absorción, distribución e eliminación (ADME) do fármaco no organismo a través da análise cinético das curvas concentración/tempo obtidas a partir de datos en plasma ou outros fluídos biolóxicos.
- Achegar ao alumno/á metodoloxía necesaria para seleccionar o modelo farmacocinético máis adecuado para tratar os datos de concentración de fármaco/tempo e obter os seus parámetros farmacocinéticos.
- Ensinar ao alumno/á establecer pautas posológicas para obter unha resposta terapéutica eficaz e segura, e a comprender a importancia dos parámetros farmacocinéticos no establecemento das mesmas.
- Introducir ao alumno/a en a metodoloxía a seguir nos ensaios de Biodisponibilidad e Bioequivalencia.
CLASES EXPOSITIVAS:
Bloque 1. Introdución
Tema 1. Introdución á Biofarmacia e Farmacocinética. Evolución e concepto: definicións.
Presentación do programa e bibliografía recomendada.
Tema 2. Conceptos fundamentais en Biofarmacia e Farmacocinética. Tránsito do fármaco no organismo. Importancia da etapa limitante. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Biodisponibilidad e bioequivalencia. Volume de distribución e aclaramiento: aproximación fisiológica. Razón de extracción e predición do efecto de primeiro paso.
Tema 3. Modelización farmacocinética. Modelos compartimentales. Modelos fisiológicos. Modelos lineais e non lineais.
Bloque 2. Modelos Compartimentales
- Modelo monocompartimental
Tema 4 .- Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo: formulación e ecuacións do modelo. Estimación de parámetros: constante de eliminación e volume de distribución. Aclaramiento. Area baixo a curva niveles plasmáticos-tempo. Fracción de fármaco remanente no organismo.
Tema 5.- Administración IV Bolus. Curvas de excreción urinaria. Curva velocidades de excreción-tempo: Estimación da constante de eliminación. Curva acumulativa: Estimación da constante de eliminación.
Tema 6.- Administración en perfusión continua. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Cálculo da velocidade de perfusión. Estimación da constante de eliminación a partir de datos en fase de perfusión ou en fase postperfusión. Tempo necesario para alcanzar o equilibrio. Cambio de velocidade de perfusión. Administracións intermitentes.
Administración IV Bolus seguida de perfusión.
Tema 7.- Administración extravasal: absorción orde uno. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Estimación da constante de absorción: método dos residuais. Fenómeno Flip-flop. Estimación de Cmáx e tmáx. Cálculo do período de latencia.
- Modelo bicompartimental
Tema 8.- Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Estimación de parámetros: constantes de disposición. Grao de bicompartimentalidad. Cálculo das microconstantes K12, K21 e K10. Cálculo de volumes de distribución: volume do compartimento central, volume extrapolado, volume no equilibrio, volume de área. Vida media de distribución e vida media de eliminación. Estimación do aclaramiento.
Tema 9.- Administración en perfusión continua. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Administración IV Bolus seguida de perfusión continua. Administración extravasal: Absorción orde uno. Curva de niveis plasmáticos-tempo.
Bloque 3. Farmacocinética non compartimental.
Tema 10.- Aproximación modelo-independente para a estimación de parámetros farmacocinéticos. Método de cálculo da área baixo a curva sen axuste a modelo. Tempo medio de residencia. Cálculo da constante de absorción mediante o método de Wagner e Nelson.
Bloque 4. Establecemento de pautas posológicas
Tema 11.- Farmacocinética de doses múltiples. Administración IV Bolus. Fase de acumulación e de equilibrio. Curva de niveis plasmáticos tras administracións repetidas: área baixa a curva no equilibrio. Ecuacións de niveis plasmáticos tras doses repetidas e en estado de equilibrio. Grao de acumulación. Velocidade de acumulación. Grao de fluctuación.
Tema 12.- Deseño de pautas posológicas en dosificación múltiple. Pautas posológicas baseadas no mantemento de Cmáx e Cmin no equilibrio: Selección do intervalo posológico e da dose de mantemento Pautas posológicas baseadas no mantemento de Cmedia no equilibrio.
Bloque 5. Biodisponibilidade e bioequivalencia
Tema 13.- Estudos de Biodisponibidade e bioequivalencia. Avaliación a partir de datos plasmáticos e de excreción urinaria. Definicions de equivalencias. Requerimentos sobre estudos de biodisponibilidad Exencións de estudos de biodisponibilidade. Deseño experimental e tratamento estatístico. Criterios de bioequivalencia.
CLASES INTERACTIVAS:
Interactiva 1. Conceptos fundamentais en Biofarmacia e Farmacocinética.
Interactiva 2. Modelo Monocompartimental: Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Estimación de parámetros.Curvas de excreción urinaria.
Interactiva 3. Modelo Monocompartimental: Administración en perfusión continua. Estimación de parámetros en fase de perfusión ou en fase postperfusión. Administracións intermitentes. Administración IV Bolus seguida de perfusión.
Interactiva 4. Modelo Monocompartimental: Administración extravasal: absorción orde uno. Estimación da constante de absorción polo método dos residuais. Estimación de Cmáx e tmáx. Cálculo do período de latencia.
Interactiva 5. Modelo Bicompartimental: Administración IV Bolus. Estimación de parámetros. Grao de bicompartimentalidad.
Interactiva 6. Farmacocinética non compartimental. Estimación de parámetros. Tempo medio de residencia. Cálculo da constante de absorción mediante o método de Wagner e Nelson.
Interactiva 7. Deseño de pautas posológicas en dosificación múltiple. Selección do intervalo posológico e da dose de mantemento.
PRÁCTICAS DE COMPUTADOR:
Exemplos 1-7: Axustes a modelos compartimentales e non compartimentales mediante a utilización da ferramenta pKsolver do programa Excel: Administración IV Bolus, perfusión continua e extravasal de fármacos.
BÁSICA:
ROWLAND M. y TOZER T.N. Clinical Pharmacokinetics: Concepts and Applications, 5th Ed. Wolters Kluver. Philadelphia 2020.
TOZER T.N. y ROWLAND M. Essentials of Pharmacokinetics and Pharmacodynamics, 2ª Ed. Wolters Kluwer. Philadelphia 2016.
SHARGEL L., WU-PONG S. y YU A. Applied Biopharmaceutics and Pharmacokinetics, 7th Ed. McGrawHill. New York 2016.
DOMENECH J., MARTÍNEZ J. y PERAIRE C. Tratado general de Biofarmacia y Farmacocinética. Vol. I. Síntesis. Madrid 2013.
AGUILAR ROS A., CAAMAÑO SOMOZA M., MARTÍN MARTÍN F.R. y MONTEJO RUBIO M.C. Biofarmacia y Farmacocinética. Ejercicios y problemas resueltos 2ª Ed. Elsevier. Bacelona 2014.
COMPLEMENTARIA:
DOMENECH J., MARTÍNEZ J. y PERAIRE C. Tratado general de Biofarmacia y Farmacocinética. Vol. II. Síntesis. Madrid 2013.
HEDAYA M.A. - Basic Pharmacokinetics, 2nd Ed. CRC Press. Taylor & Francis Group. Boca Raton 2012.
- COÑECEMENTOS:
Con 02. Coñecer os efectos terapéuticos e tóxicos de substancias con actividade farmacolóxica.
Con 05. Adquirir coñecementos en farmacoterapia e dietoterapia, así como no ámbito nutricional e alimentario nos establecementos nos que presten servizos.
Con 06. Adquirir coñecementos básicos en xestión clínica, economía da saúde e uso eficiente dos recursos sanitarios para promover o uso racional dos medicamentos e produtos sanitarios.
Con 07. Coñecer, avaliar e valorar os problemas relacionados con fármacos e medicamentos, así como participar nas actividades de farmacovigilancia.
Con 25. Coñecer os procesos de liberación, absorción, distribución, metabolismo e excreción de fármacos, e factores que condicionan a absorción e disposición en función das súas vías de administración.
Con 26. Coñecer como programar e corrixir a posología dos medicamentos en base aos seus parámetros farmacocinéticos.
Con 27. Coñecer as propiedades físico-químicas e biofarmacéuticas dos principios activos e excipientes así como as posibles interaccións entre ambos.
Con 30. Coñecer como determinar a biodisponibilidad e avaliar a bioequivalencia, así como os factores que as condicionan
- HABILIDADES ou DESTREZAS:
H/D01. Intervir nas actividades de promoción da saúde, prevención de enfermidade, no ámbito individual, familiar e comunitario; cunha visión integral e multiprofesional do proceso saúde-enfermidade.
H/D02. Deseñar, aplicar e avaliar reactivos, métodos e técnicas analíticas clínicas, coñecendo os fundamentos básicos das análises clínicas e as características e contidos dos ditames de diagnóstico de laboratorio.
H/D05. Desenvolver habilidades de comunicación e información, tanto orais como escritas, para tratar con pacientes e usuarios do centro onde desempeñe a súa actividade profesional.
H/D06: Promover as capacidades de traballo e colaboración en equipos multidisciplinares e as relacionadas con outros profesionais sanitarios.
- COMPETENCIAS:
Competencias Instrumentais:
Comp 01. Capacidade de análise e síntese.
Comp 02. Capacidade de organizar e planificar
Comp 05. Habilidades básicas de manexo do computador.
Comp 06. Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
Comp 07. Resolución de problemas.
Comp 08. Toma de decisións.
Competencias interpersoais:
Comp 09. Capacidade crítica e autocrítica.
Copm 10. Traballo en equipo.
Comp 11.. Habilidades interpersoais.
Competencias sistémicas:
Comp 17. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Comp 19. Capacidade de aprender.
Comp 24. Habilidade para traballar de forma autónoma.
ACTIVIDADE FORMATIVA --------------------------------------- HORAS -------------------- PRESENCIALIDAD (%)
Docencia teórica --------------------------------------------------- 23 ---------------------------------- 100
Docencia interactiva/seminario ----------------------------------- 12----------------------------------- 100
Docencia interactiva/aboratorio (aula informática) --------------- 6 ---------------------------------- 100
Tutorización en grupo reducido/individual do alumnado --------- 2 ----------------------------------- 100
Exames e revisión--------------------------------------------------- 2----------------------------------- 100
Traballo persoal do alumnado ------------------------------------ 67,5 ---------------------------------- 0
METODOLOXÍAS DOCENTES:
-Clases expositivas (teóricas) impartidas polo/a profesor/a sobre os epígrafes dos temas propostos no programa, con apoio audiovisual que se lles facilitará aos alumnos (a través do Campus virtual) previamente ás clases. Promoverase a participación dos alumnos, expondo preguntas no transcurso da clase por parte do profesor.
-Clases interactivas/seminarios en grupos reducidos. A aprendizaxe está baseado na resolución de problemas e cuestións prácticas. Resolveranse e discutirán problemas e casos prácticos que se facilitarán aos alumnos con antelación (Campus virtual), recomendándolles que os resolvan previamente á clase correspondente. Así se garante que revisarán a materia impartida nas clases expositivas. Os alumnos (voluntarios) sairán ao encerado para resolver vos problemas e cuestións e os seus compañeiros participarán -desde os seus asentos- na discusión. Promoverase por parte do profesor establecer un debate.
-Clases interactivas/aboratorio de grupos reducido de alumnos con apoio de métodos informáticos. As prácticas de computador realizaranse na aula de informática da Facultade e utilizarase un programa de modelización farmacocinética dependente e independente do modelo. Cada alumnos dispoñerá dun computador e resolverá os problemas de maneira individual, pero discutindo os resultados cos seus compañeiros e o profesor. O material necesario para realizar as prácticas proporcionaráselles con antelación aos alumnos a través do Campus virtual.
- Titorías en grupo reducido/individuais: aclaración de dúbidas da materia.
- Os anuncios dirixidos aos alumnos realizaranse sempre a través do Campus virtual. Ademais os alumnos poderán consultar directamente co profesor as dúbidas que poidan ter, ou suxerir calquera aclaración
sobre a materia.
- A impartición da materia desenvolverase #de acordo con o calendario e no horario establecido polo Decanato da facultade que figura na páxina web da Facultade de farmacia.
-Os exames finais da materia celebraranse nas datas, horas e aulas que se anuncien na páxina
web da Facultade (intranet).
EXAME ESCRITO: o exame escrito final da materia constará de preguntas obxectivas tipo test, cuestións de razoar e resolución de problemas. PONDERACIÓN: minimo = 50% --- máximo = 100%.
AVALIACIÓN CONTINUA ao longo do curso: avaliarase a participación activa dos alumnos nas clases expositivas e interactivas/seminario e no interactivas/aboratorio (prácticas de computador). Esta avaliación levará a cabo mediante o seguimento da resolución de cuestións e problemas expostos en clase; así como de probas control escritas (interactivas/seminarios e interactivas/ laboratorio).
PONDERACIÓN: minimo = 0% --- máximo = 50%.
* A AVALIACIÓN dos coñecementos, habilidades e competencias adquiridas na materia será realizada a través das seguintes vías:
- No exame teórico: Con 25, Con 26, Con 30, Comp.01, Comp.02, Comp. 19.
- Na avaliación das clases interactivas/ seminario: Con 25, Con 26, Con 30, H/D05, Comp.01, Comp.02, Comp.07, Comp08, Comp09, Comp11, Comp17, Comp19, Comp. 24.
- Na avaliación das clases interactivas/ laboratorio: Con 25, Con 30, Comp.01, Comp.02, Comp05, Comp.07, Comp08, Comp09, Comp.10, Comp11, Comp17, Comp19, Comp. 2
Estudo autónomo individual ou en grupo - 46 h
Resolución de exercicios, ou outros traballos - 16 h
Preparación das prácticas - 3.5 h
Realización e revisión do exame - 2 h
Total horas traballo persoal do alumno - 67.5 h
COÑECEMENTOS PREVIOS RECOMENDADOS PARA CURSAR A MATERIA:
1. Matemáticas: derivadas e integrais simples, funcións exponenciais e logarítmicas; regresión lineal.
2. Manexo de follas de cálculo.
USC VIRTUAL:
- Os alumnos poderán acceder ao material empregado nas clases expositivas, interactivas de seminario e de computador, así como ao material complementario a través do Campus virtual.
- Os anuncios dirixidos aos alumnos realizaranse sempre a través desta ferramenta. Ademais, os alumnos poderán consultar directamente co profesor as dúbidas que poidan ter, ou suxerir calquera aclaración sobre a materia.
CALENDARIO e HORARIOS:
A impartición da materia desenvolverase #de acordo con o calendario e no horario establecido polo Decanato da Facultade que figura nas páxinas web:
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/horarios_grao.html
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/horario_cursos.html
Os EXAMES FINAIS da materia celebraranse nas datas, horas e aulas que se anuncien na páxina web da Facultade (Intranet):
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/calendario_exames.html
AS PRÁCTICAS DA MATERIA erán programadas polo Decanato da Facultade e publicitadas con suficiente antelación. Se algún alumno/para tivese algún impedimento para realizar as prácticas no grupo que lle foi asignado, deberá contactar, o máis axiña posible, coa profesora coordinadora da materia.
Maria Del Carmen Remuñan Lopez
Coordinador/a- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881815045
- Correo electrónico
- mdelcarmen.remunan [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Dolores Ramona Torres Lopez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881814880
- Correo electrónico
- dolores.torres [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Barbara Blanco Fernandez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- barbara.blanco.fernandez [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a: Ramón y Cajal
Juan Jose Lapido Sanisidro
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- juanjose.lapido.sanisidro [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral USC
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:00 | GrupoB /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | GrupoA /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Martes | |||
| 11:00-12:00 | GrupoB /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | GrupoA /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Mércores | |||
| 11:00-12:00 | GrupoB /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | GrupoA /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Xoves | |||
| 11:00-12:00 | GrupoB /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | GrupoA /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Venres | |||
| 11:00-12:00 | GrupoB /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:00-18:00 | GrupoA /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |