Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 95 Horas de Titorías: 5 Clase Expositiva: 35 Clase Interactiva: 15 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Dereito Público Especial e da Empresa
Áreas: Dereito Procesual
Centro Facultade de Dereito
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Transmitirlle ao alumnado o coñecemento das institucións básicas do proceso penal, con referencia, sobre todo, ao caso español e a actual Lei de Axuizamento Criminal, así como familiarizalo, na medida do posible, co seu funcionamento práctico nas súas diversas modalidades procesuais.
Máis concretamente, o obxectivo ou fin perseguido é que se adquiran os coñecementos básicos sobre os suxeitos que interveñen no proceso penal regulado pola referida Lei, os posibles feitos xuridicamente relevantes que poden constituír o seu obxecto, e sobre a forma na que o/a xuíz/a, o/a fiscal e as partes levan a cabo o seu axuizamento coas debidas garantías constitucionais. Todo isto tendo en conta que o proceso é un método de solución de conflitos dialéctico e formalizado e, polo tanto, hai que posuír un bo coñecemento da orde e forma que seguen as actuacións procesuais, pero tamén atender ao cumprimento de todos os fins do proceso penal.
LECCIÓN 1ª: O PROCESO PENAL: 1.-Concepto e fins. 2.-Eficacia. 3.-Estrutura e principios do proceso penal: fases de instrución, intermedia, xuízo oral, impugnación e execución. 4.-A mediación no proceso penal.
LECCIÓN 2ª: COMPETENCIA E PROCESO PENAL: 1.-Os tribunais da orde xurisdicional penal. 2.-Clases de competencia. 3.-Competencia obxectiva: distribución. 4.-Competencia funcional: manifestacións. 5.-Competencia territorial: foros preferente, específico e subsidiarios. 6.-A conexión: concepto e supostos. 7.-Tratamento procesual da competencia no proceso penal.
LECCIÓN 3ª: PARTES NO PROCESO PENAL: ACTIVAS: 1.-Partes no proceso penal: concepto e clases. 2.-O Ministerio Fiscal: concepto e lexitimación. Principios de actuación. Intervención do/a Fiscal no proceso penal. 3.-Os acusadores popular, particular e privado. 4.-O actor civil.
LECCIÓN 4ª: PARTES NO PROCESO PENAL: PASIVAS: 1.-A persoa imputada: concepto e capacidade. A persoa xurídica como imputada. 2.-Exencións xurisdicionais. 3.-A ausencia da/o imputada/o. 4.-Xuízo abreviado e por delitos leves en ausencia da/o imputada/o. 5.-A defensa da persoa imputada. O dereito de asistencia de avogada/o: contido, nacemento e finalización, obrigatoriedade. 6.-As/Os responsables civís: concepto e clases.
LECCIÓN 5ª: O OBXECTO DO PROCESO PENAL: 1.-O obxecto do proceso penal: a pretensión punitiva do Estado e das partes acusadoras. 2.-A identificación do obxecto do proceso: o feito a efectos procesuais. 3.-Outros elementos configuradores do obxecto do proceso. 4.-Obxecto civil do proceso penal. 5.-As cuestións prexudiciais.
LECCIÓN 6ª: OS PROCEDEMENTOS PENAIS: 1.-O proceso común por delitos graves: fases. 2.-O proceso penal abreviado: caracteres xerais, ámbito, fases. 3.-O xuízo por delitos leves: caracteres distintivos. 4.-Os xuízos rápidos por delito e por delito leve. 5.-O proceso penal ante o Xurado. 6.-O procedemento por aceptación de decreto. 7.-O proceso penal de menores. 8.-O procedemento de comiso autónomo.
LECCIÓN 7ª: A FASE DE INSTRUCIÓN: INICIACIÓN: 1.-Iniciación de oficio. 2.-A denuncia: natureza e requisitos. O atestado policial. 3.-A querela: concepto, contido e requisitos. 4.-A fase de instrución: función e características. 5.-Órganos encargados. 6.-Instrución xudicial e investigación preliminar da/o Fiscal e da Policía Xudicial. 7.-Procedemento. Especial referencia á duración da instrución.
LECCIÓN 8ª: CONTIDO DA INSTRUCIÓN: 1-Identificación do/a imputado/a. 2.-Roda de recoñecemento e outros métodos de identificación. 3.-Declaracións da persoa imputada na instrución: natureza, garantías e práctica. 4.-Dilixencias en relación co corpo do delito. 5.-Autopsia. 6.-Métodos relativos á alcolimetría. 7.-Inspeccións e intervencións corporais. 8.-Testemuñas na instrución. 9.-Dilixencia de acareo. 10.-Peritos na instrución. 11.-Videovixilancia.
LECCIÓN 9ª: ACTOS DE INVESTIGACIÓN RESERVADOS Á INSTRUCIÓN XUDICIAL: 1.-En xeral: a resolución do/a xuíz/a de instrución. 2.-Detención e apertura de correspondencia. 3.-Dilixencias de investigación tecnolóxica: disposicións comúns; a interceptación das comunicacións telefónicas e telemáticas; a captación e gravación de comunicacións orais mediante a utilización de dispositivos electrónicos; a utilización de dispositivos técnicos de seguimento, localización e captación da imaxe; o rexistro de dispositivos de almacenamento masivo de información e os rexistros remotos sobre equipos informáticos. 4.-Entrada e rexistro de lugar pechado. 5.-Outras medidas restritivas: axentes encubertos; circulación e entrega vixiada de drogas.
LECCIÓN 10ª: AS MEDIDAS CAUTELARES: 1.-Concepto. 2.-Caracteres e presupostos. 3.-Medidas cautelares persoais. Detención: concepto e clases, prazo, dereitos do/a detido/a. Orde europea de detención. 4.-Prisión provisional: concepto, presupostos, clases, procedemento, duración e indemnización. 5.-Liberdade provisional: concepto, presupostos, clases e procedemento. 6.-Medidas limitativas doutros dereitos. 7.-Medidas de protección á vítima: Prohibicións de residencia. Orde de protección. 8.-Medidas cautelares reais: fianza, embargo e pensión provisional.
LECCIÓN 11ª: A FASE INTERMEDIA: 1.-Concepto. 2.-O sobresemento: concepto e clases, motivos, efectos. 3.-O auto de apertura do xuízo oral. 4.-Cualificacións provisionais: concepto e contido. 5.-A conformidade da/o acusada/o: concepto, ámbito, momento procesual e efectos.
LECCIÓN 12ª: O XUÍZO ORAL: 1.-Funcións. 2.-Celebración e publicidade. 3.-Cuestións previas.
4.-Teoría xeral da proba no proceso penal: concepto; fontes e medios, obxecto e carga, principios esenciais da actividade probatoria; a proba preconstituida. 5.-Procedemento probatorio. 6.-Valoración da proba: proba prohibida e proba ilícita. 7.-Presunción de inocencia e principio in dubio pro reo.
LECCIÓN 13ª: MEDIOS DE PROBA: 1.-A declaración do/a acusado/a e do/a coimputado/a. 2.-Proba testifical: a testemuña, a vítima como testemuña, os deberes testificais, a protección de testemuñas, procedemento. 3.-Proba pericial: concepto, deberes do/a perito, recusación, procedemento. 4.-Proba documental.
LECCIÓN 14ª: FASE FINAL DO XUIZO ORAL: 1.-Conclusións definitivas. 2.-Formulación da tese do art. 733 LACrim. 3.-Informes e última palabra. 4.-Suspensión do xuízo oral: concepto e supostos. 5.-Terminación anormal do xuízo oral: supostos.
LECCIÓN 15ª: SENTENZA E COUSA XULGADA: 1.-A sentenza: concepto, xénese lóxica, estrutura externa e forma da sentenza. 2.-A cousa xulgada penal: resolucións que a producen, efectos negativos, límites obxectivos e subxectivos.
LECCIÓN 16ª: RECURSOS NO PROCESO PENAL E PROCESOS DE RESCISIÓN DE SENTENZAS FIRMES.
LECCIÓN 17ª: A EXECUCIÓN PENAL: 1.-Concepto, natureza e contido. 2.-Principios da execución penal. 3.-Órganos e partes. 4.-A suspensión da execución e a substitución da pena. 5.-Conclusión da execución: en especial o indulto. 6.-Execución de penas privativas de liberdade: Xulgados de Vixilancia Penitenciaria. 7.-Execución doutras penas. 8.-Execución da responsabilidade patrimonial.
Bibliografía básica
A bibliografía está comprendida por un manual actualizado da materia, un exemplar igualmente actualizado da Constitución española de 1978, da Lei Orgánica do Poder Xudicial e da Lei de Axuizamento Criminal, coas súas normas complementarias. Para todos os textos legais de necesario manexo, recoméndase a adquisición daquelas edicións máis recentes que veñan acompañadas dun amplo catálogo de disposicións complementarias.
Para acceder aos textos legais máis relevantes, debidamente actualizados, pode empregar: https://www.boe.es/buscar/ayudas/legislacion_actualizada.php.
Entra dentro do ámbito de responsabilidade do alumnado proveerse dende o comezo do curso de, alomenos, un dos manuais da materia. Nótese que todos os recomendados, están dispoñibles na biblioteca da Universidade.
Entre os manuais que se recomendan, saliéntanse:
*MORENO CATENA e CORTÉS DOMÍNGUEZ, “Derecho Procesal Penal”, Tirant lo Blanch”, Valencia (última edición). Manual preferente.
*GÓMEZ COLOMER e BARONA VILAR (Dirs.), “Proceso Penal Derecho Procesal III”, “Tirant lo Blanch”, Valencia (última edición).
*GIMENO SENDRA, “Manual de Derecho Procesal Penal”, “Ediciones jurídicas Castillo de Luna” (última edición).
Ao longo do curso académico tratarase de abarcar o método do que se vale o Estado para solucionar os conflitos entre individuo e sociedade: o proceso penal. Este é o instrumento único da xurisdición para a resolución dos conflitos, por isto se atopa indisolublemente unido á existencia do Estado. Sen unha mínima organización estatal non pode existir nin a xurisdición nin o proceso penal, rexurdindo entón, solucións xa periclitadas.
Preténdese que o alumno ou a alumna relacione distintos contidos da materia, o que con toda seguridade lle facilitará a súa actividade perante os tribunais de Xustiza. Ademais, co manexo dos textos legais, da xurisprudencia e da doutrina, preténdese que sexan quen de se facer coa terminoloxía procesual, o que contribuirá a unha mellor claridade expositiva e a unha tamén mellor corrección lingüística. Coa súa participación nas clases interactivas, obterán unha visión global do proceso penal, dos problemas forenses e das institucións estudadas, comprobando a súa aplicación en situacións reais e as distintas formas de interpretación das normas xurídicas.
A planificación docente da materia persegue un axeitado equilibrio entre o coñecemento dos seus fundamentos teóricos e a iniciación na súa aplicación práctica, de modo que o alumno ou a alumna poida adquirir unha perspectiva completa da materia.
Clases EXPOSITIVAS: o seu obxecto non é o de referir integramente o contido do programa, o que soamente sería posible de forma moi esquemática e, conseguintemente de utilidade dubidosa. Por iso, con independencia de que se expliquen ou non todos os seus epígrafes, esíxese o coñecemento de todas as leccións para aprobar a materia. Porén, nelas procurarase salientar os temas ou cuestións máis relevantes, obxecto de reforma, ou de actualidade e/ou polémica, que son precisamente aqueles que máis frecuentemente se preguntan nos exames. A adecuada preparación da materia aconsella a asistencia ás clases, de modo que as explicacións do/a docente poidan servir de guía para o estudo do programa por un manual, e para a axeitada comprensión da materia.
Clases INTERACTIVAS: teñen como finalidade formular os problemas forenses que suscitan as institucións estudadas nas clases expositivas, ademais de contribuír a completar o programa, para que o alumnado obteña unha visión global de todo o proceso penal.
Nas sesións interactivas, a presencialidade é obrigatoria, sempre que o escenario docente e as condicións sanitarias o permitan. Neste sentido, estarase ao disposto nas directrices emanadas polos órganos de goberno da Universidade.
TITORÍAS: as consultas ou titorías teñen como finalidade orientar ao alumnado na aprendizaxe da materia e resolver as dúbidas que se lles susciten en relación co seu estudo. Atenderanse por parte da/o docente encargado da materia no horario que se indique.
Para superar o exame esíxese un coñecemento xeral de todo o contido do programa, que abarque cada unha das súas partes. O exame escrito consistirá en dar resposta a unha serie de preguntas de extensión variable.
En canto á valoración das diversas actividades docentes:
-Exame final escrito: 8 puntos.
-Realización das actividades prácticas: 2 puntos (a sumar tan só no caso de ter superado o 4 no examen escrito).
Se publicará as listas coas cualificacións, con indicación da data e horario na que o alumnado poderá exercitar o seu dereito de revisión, para percibir o seu nivel de coñecementos e de carencias.
A concesión da exención de docencia suporá a substitución das actividades académicas que esixen a presenza física na aula por outras tarefas análogas
A estas tarefas outorgaráselles unha cualificación máxima de DOS puntos, sendo o valor do exame oral ou escrito (ao igual que acontece co alumnado non exento) de OCHO puntos.
A efectos da normativa de permanencia, só se considera actividade avaliable o exame final.
Considérase que o tempo de estudo que debe dedicar a/o estudante para superala, como mínimo esixible, é de dúas horas por cada unha de docencia.
A adecuada preparación da materia aconsella a asistencia ás clases, de modo que as explicacións do/a docente poidan servir de guía para o estudo do programa e comprensión axeitada da materia. Así mesmo, é recomendable para o estudo da materia, cumprir debidamente coas encomendas formuladas, xa que teñen como finalidade, entre outras, a de contribuír a completar o programa para que o alumnado obteña unha visión global de toda a materia.
Bernardino Varela Gomez
Coordinador/a- Departamento
- Dereito Público Especial e da Empresa
- Área
- Dereito Procesual
- Teléfono
- 881814641
- Correo electrónico
- bernardino.varela [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria De Los Angeles Catalina Benavente
- Departamento
- Dereito Público Especial e da Empresa
- Área
- Dereito Procesual
- Correo electrónico
- angeles.catalina [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 16:30-18:30 | Grupo clases expositivas | Castelán | Aula 17 |
| 02.06.2025 18:00-20:00 | Grupo clases expositivas | Salón de Actos |
| 30.06.2025 16:00-18:00 | Grupo clases expositivas | Aula 5 |