Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Xeografía
Áreas: Análise Xeográfica Rexional
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
1. Achegarse á organización do espazo actual como resultado do proceso de urbanización. Comprender como as áreas urbanas son as hegemónicas nos territorios do presente.
2. Coñecer e distinguir os conceptos de cidade, urbanización, sistema urbano e morfoloxía urbana
3. Dominar a cartografía xeral e temática referida ás áreas urbanas, e expresada entre uns valores concretos de 1:2.000 a 1:50.000. Explicar os procesos e dinámicas máis relevantes que acontecen a estas escalas
4. Entender o protagonismo das cidades e sectores urbanos como centros da actividade económica. Os lugares centrais da industria e dos servizos.
5. Comprender a diversidade inherente á poboación urbana, a súa xuventude e a importancia das dinámicas migratorias na súa composición.
6. Interpretar a análise en morfoloxía urbana como un compendio de coñecementos sobre os usos do solo, a paisaxe urbana e os cambios no plano da cidade.
7. Coñecer a amplitude do significado de estrutura urbana como a análise da cidade a partir do coñecemento das súas partes constitutivas. Unhas partes, áreas ou barrios, unidas funcionalmente no marco da realidade urbana ou metropolitana.
8. Manexar a dimensión que implica o concepto de cidade global, dentro dun proceso de urbanización estendido internacionalmente. As cidades e as grandes aglomeracións metropolitanas como puntos fortes dun sistema mundial intercomunicado.
Contidos recollidos na memoria:
O valor da dimensión urbana e a identificación da cidade; o proceso de urbanización e a teoría da cidade a través da historia; áreas metropolitanas e rexións urbanas; as actividades económicas das cidades e os espazos urbanos; a diversidade interna da poboación urbana e os problemas de segregación espacial; morfoloxía e estrutura urbana; as cidades do Terceiro Mundo e de países emerxentes; Introdución ao urbanismo; modelos de gobernanza urbana; os retos futuros: compatibilizar crecemento urbano e sustentabilidade.
Os contidos precedentes desenvolvernase nos seguintes temas:
1.- O valor da dimensión urbana. A identificación da cidade
2.- A cidade na historia: o proceso de urbanización e a teoría da cidade
3.- As actividades económicas das cidades e dos espazos urbanos: das cidades como lugares centrais ás teorías recentes do sistema mundial de cidades.
4.- A diversidade interna da poboación urbana e os problemas de segregación espacial
5.- O espazo físico das áreas urbanas: a morfoloxía e a estrutura da cidade
6.- As cidades do Terceiro Mundo e dos países emerxentes
7.- O planeamento urbano: unha introdución
8.- A cidade do futuro: crecemento urbano versus sustentabilidade
Manual. Libro de Consulta Obrigatoria
Lois González, R.C.; González Pérez, J.M. e Escudero Gómez, L.A. (2012): Los Espacios Urbanos. El estudio geográfico de la ciudad y la urbanización. Ed. Biblioteca Nueva. Madrid
Bibliografía Seleccionada
Bastié, J. y Dézert, B. (1980): L´espace urbain. Ed.. Masson. Paris.
Burriel de Orueta, E.(2008). La década prodigiosa del urbanismo español (1997–2006). Scr. Nova, 270, 64.
Capel, H. (2002). La morfología de las ciudades. Tomo I: Sociedad, cultura y paisaje urbano. Ediciones Serbal. Barcelona.
Estébanez, J. (1991): Las Ciudades. Morfología y Estructura. Col. Geografía de España, Ed.. Síntesis. Madrid.
Gaja i Díaz, F. (2008). El ‘tsunami urbanizador’ en el litoral mediterráneo. El ciclo de hiperproducción inmobiliaria
1996–2006. Scr. Nova, 270, 1.
González-Pérez, J. M., Irazábal, C., y Lois-González, R. C. (Eds.). (2022): The Routledge Handbook of Urban Studies in Latin America and the Caribbean: Cities, Urban Processes, and Policies. Routledge. New York.
Hall, P. (1996): Ciudades del mañana. Historia del urbanismo en el siglo XX. Ed. del Serbal. Barcelona.
Hannigan, J y Richards, G. (2017) The Sage Handbook of New Urban Studies. SAGE. London.
Humain-Lamoure, A. L. y Laporte, A. (2017): Introduction à la géographie urbaine. Armand Colin. Paris.
Knox, P.L. (1994): Urbanization. An introduction to Urban Geography. Prentice Hall Inc.. New Jersey.
Lois, R. C., Piñeira, M. J., Vives, S. (2016). El proceso urbanizador en España (1990-2014): una interpretación desde la geografía y la teoría de los circuitos de capital. Scritpa Nova. https://revistes.ub.edu/index.php/ScriptaNova/article/view/539
Pacione, M. (2001): Urban Geography, a global perspective. Ed.. Routledge. Londres.
Rullan Salamanca, O. (2012). Urbanismo expansivo en el Estado Español: De la utopía a la realidad. In Geografía y Desafíos Territoriales en el Siglo XXI; Gozálvez, V., Marco, J.A., Eds.; Asociación de Geógrafos Españoles & Universidad de Alicante: Alicante, Spain; pp. 165–209.
Salzano, E. (1998): Fondamenti di urbanística. Ed.. Laterza. Roma-Bari.
Schwanen, T. y Kempen R van (Eds.) (2019) Handbook of Urban Geography. Edward Elgar Publishing. Cheltenham
Short, J.R. y Kim, Y.H. (1999): Globalization and The City. Longman Ltd. Harlow (Essex).
Vinuesa Ángulo, J. y Vidal Domínguez, Mª.J. (1991): Los procesos de urbanización. Col. Espacios y Sociedades, Ed.. Síntesis. Madrid.
Zárate Martín, A. (1991): El espacio interior de la ciudad. Col. Espacios y Sociedades, Ed.. Síntesis. Madrid.
Zoido, F.; De la Vega, S.; Piñeiro, A.; Morales, G.; Mas, R., Lois, R.C. y González, J.M. (2013): Diccionario de Urbanismo, Geografía Urbana y Ordenación del Territorio. Ed. Cátedra. Madrid
Básicas e Xerais
CG1 - Asegurar unha formación xeneralista e de carácter integrado sobre os contidos fundamentais dos diversos ámbitos temáticos da Xeografía, o seu desenvolvemento epistemológico e os seus métodos de investigación.
CG2 - Coñecer, comprender e interpretar o territorio
CG3 - Interrelacionar o medio físico e ambiental coa esfera social e humana
CG4 - Combinar un enfoque xeneralista cunha análise especializada
CG5 - Interrelacionar os fenómenos a diferentes escalas territoriais
CG6 - Explicar a diversidade de lugares, rexións e localizacion
CG7 - Comprender as relacións espaciais. Valorar os aspectos culturais na súa interpretación
CG8 - Analizar e interpretar as paisaxes
CG9 - Xerar sensibilidade e interese polos temas territoriais e ambientais
CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
Transversais
CT2 - Coñecer a diversidade de espazos xeográficos e os aspectos de Xeografía humana, económica e social; Xeografía física e medio ambiente
CT3 - Coñecer os principios da Ordenación do territorio
CT4 - Combinar as dimensións temporal e espacial na explicación dos procesos socioterritoriales
CT7 - Xestionar a complexidade
CT5 - Relacionar e sintetizar información territorial transversal
CT8 - Ordenar e sintetizar a información
CT9 - Expor e transmitir os coñecementos xeográficos
Específicas
CE1 - Realizar análises integradas do territorio
CE2 - Coñecer as técnicas de traballo de campo e de captura de datos sobre a terreo
CE3 - Utilizar Sistemas de Información Xeográfica
CE4 - Expresar información cartográficamente
CE5 - Elaborar e interpretar información estatística
O temario desenvolverase da maneira máis equilibrada posible en función da importancia de cada tema, combinando a docencia expositiva coas prácticas de aula. A parte interactiva desenvolverase na aula, no campo e a por medio de actividades non presenciais. Estas actividades, individuais ou colectivas, consistirán na análise e comentario crítico dos materiais que se lles indiquen e na preparación dun tema para a súa exposición na aula. Ofertarase unha práctica sobre un tema de actualidade a elaborar, con titorización e seguimento, ao longo do cuadrimestre.
Docencia expositiva: nas sesións de docencia expositiva, o profesorado explicará de maneira presencial na aula os conceptos teórico-prácticos dos contidos, apoiándose en presentacións multimedia. Respecto ao material para o seguimento da materia, ademais da bibliografía recomendada, o alumnado dispoñerá do material docente complementario na aula virtual.
Docencia interactiva: as sesións de docencia interactiva levarán a cabo na aula establecida no horario ou fóra da Facultade. Cando exista algunha actividade que así o aconselle (conferencias, exposicións...), convidarase á súa asistencia, compensando o tempo empregado niso.
Titorías personalizadas: realizaranse de maneira persoal ou a través do correo electrónico ou a aula virtual, cando por razón xustificada non poida vir ás mesmas no horario establecida.
Se se dan as condicións, realizarase unha saída de campo (xunto con outros materias do Grao, de ser posible) onde se poñan en práctica os contidos acadados na aula.
Recoméndase a realización dos cursos impulsados pola Biblioteca da Facultade de Xeografía e Historia
En función da planificación docente e da metodoloxía de ensino-aprendizaxe, a avaliación desagrégase en dúas compoñentes formativas, cos pesos seguintes: entregas de avaliación continua, 50%; e exame, 50%. No ámbito das entregas de avaliación continua valorarase a superación dos cursos impulsados pola biblioteca da facultade.
De acordo co Plan de continxencia para o desenvolvemento da docencia no curso 2021-22, o desenvolvemento do curso basearase no Escenario 1: Normalidade adaptada (sen restricións á presencialidade física)
1.1. O 50% das entregas de avaliación continua resultará das aulas interactivas previstas. Nesta compoñente terase en conta a participación activa do alumnado nas aulas e mais a memoria reflexiva da saída de campo. En todas as entregas, os plaxios, tanto de autores/as e de Internet coma entre alumnos/as, comportarán suspender.
1.2. O 50% do exame será presencial para todo o alumnado, na data estabelecida pola Facultade de Xeografía e Historia. Nas preguntas tipo test, as respostas equivocadas restarán.
1.3. Se a media non resultase nunha cualificación por riba de 5 na primeira oportunidade, pódese afrontar a segunda oportunidade de avaliación. Na segunda oportunidade non se pode producir avaliación continua, polo que esa compoñente tamén será obxecto de avaliación mediante un exame.
1.4. Para o alumnado coa dispensa concedida, a compoñente de avaliación continua será avaliada mediante un exame presencial equivalente.
1.5. Dentro da primeira compoñente, prevese unha saída de campo. Para aquel alumnado sen a dispensa concedida, trátase dunha actividade de ensino-aprendizaxe regular. Porén, se alguén non puidese asistir, facultarase unha entrega alternativa.
Dispensa:
O alumnado ao que lle sexa concedida dispensa de asistencia ás aulas (seguindo a Instrución Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre dispénsaa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), avaliarase cunha proba teórico-práctica final de acorde coa súa situación, que supoñerá o 100% da cualificación.
Realización fraudulenta de exercicios ou probas:
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
A materia ten unha carga de traballo persoal de 150 horas (6 ECTS), entre clases presenciais e actividades non presenciais.
Traballo continuado ao longo do período de aulas. A asistencia e participación activa nas sesións expositivas e interactivas é fundamental para superar a materia.
Realización da totalidade de actividades que se propoñan para ser avaliado.
Francisco Ramon Duran Villa
Coordinador/a- Departamento
- Xeografía
- Área
- Análise Xeográfica Rexional
- Teléfono
- 881812721
- Correo electrónico
- francisco.duran [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Jose Piñeira Mantiñan
- Departamento
- Xeografía
- Área
- Análise Xeográfica Rexional
- Teléfono
- 881812632
- Correo electrónico
- mariajose.pineira [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 17:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 06 |
| 19.05.2025 11:30-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 08 |
| 30.06.2025 12:00-14:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 09 |