Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 27 Clase Interactiva: 21 Total: 51
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Bioquímica e Bioloxía Molecular
Áreas: Bioquímica e Bioloxía Molecular
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
- Identificar e distinguir a estrutura, as propiedades e a función das biomoléculas.
- Saber realizar procesos de purificación e análise de biomoléculas.
- Identificar a relación entre a estrutura e a función das biomoléculas.
- Distinguir as distintas clases de enzimas e os seus mecanismos de catálise, así como os principios da regulación enzimática.
- Saber medir actividades enzimáticas.
- Aplicar os principios da termodinámica aos sistemas biolóxicos.
- Enumerar os mecanismos e elementos da sinalización celular.
CLASES EXPOSITIVAS (28 horas presenciais)
• Unidade 1. A ciencia bioquímica. Deseño molecular da vida (2h).
• Unidade 2. Glícidos. Características xerais e función biolóxica (2h).
• Unidade 3. Lípidos. Características xerais e función biolóxica (2h).
• Unidade 4. Nucleótidos e ácidos nucleicos (2 h).
• Unidade 5. Aminoácidos. Enlace peptídico e péptidos (2 h).
• Unidade 6. Estrutura tridimensional e función das proteínas. Mioglobina e hemoglobina (3h).
• Unidade 7. Enzimas: estrutura e función (2h).
• Unidade 8. Cinéticas da reacción enzimática. Inhibicións (3h)
• Unidade 9. Regulación da reacción enzimática (2h).
• Unidade 10. Bioenerxética: intercambios de enerxía e compostos de alto nivel enerxético (2h).
• Unidade 11. Membranas biolóxicas, propiedades e estrutura. Transporte mediado a través de membrana (2h).
• Unidade 12. Sinalización celular e os seus mecanismos (2h).
• Unidade 13. Introdución ao metabolismo e a súa regulación (1h).
PROGRAMA DE CLASES INTERACTIVAS/SEMINARIOS (7 horas presenciais)
Resolución, en pequenos grupos de traballo e individualmente, a realizar na aula, de cuestións prácticas (problemas, preguntas de razoamento, etc.) relacionadas cos temas da materia expositiva, que sirvan para afondar no seu coñecemento, coas seguintes temáticas:
• Seminario 1: glícidos (1h)
• Seminario 2: lípidos (1h)
• Seminario 3: aminoácidos (1h)
• Seminario 4: proteínas (1h)
• Seminario 5: membranas biolóxicas e bioenerxética (1h)
• Seminario 6: actividade encimática (1h)
• Seminario 7: inhibición encimática (1h)
PROGRAMA DE PRÁCTICAS DE LABORATORIO (PRESENCIAIS) (15 horas)
Se organizan en 5 sesións presenciais no laboratorio.
• PRÁCTICA 1. Obtención de extracto de tecido animal (fígado de tenreira) e fraccionamento de orgánulos celulares. Preparación de reactivos. (3 h)
• PRÁCTICA 2. Obtención e análise de DNA a partir de núcleos de células eucariotas. Análise electroforética en xeles de agarosa. (3 h)
• PRÁCTICA 3. Determinación cuantitativa de proteínas. Método de Lowry. (3 h)
• PRÁCTICA 4. Identificación de glícidos. (3 h)
• PRÁCTICA 5. Encimoloxía: cinética e inhibición encimática na fosfatasa ácida. (3 h)
PROGRAMA DE TITORIAS (1 hora virtual)
A primeira sitúase ó principio do curso para explicar o desenvolvemento da materia e a táboa de avaliación. Utilizarase a plataforma MS-Teams.
A demanda, pode haber outras dúas que usaríanse para resolver dúbidas comúns sobre o desenvolvemento do curso e os seus contidos, e poderánse convocar online.
BÁSICA
+ Berg, J.M., Tymoczko, J.L. y Stryer L., 2015. Bioquímica con aplicaciones clínicas. 7ª ed. Barcelona: Reverté.
(https://www-ingebook-com.ezbusc.usc.gal/ib/NPcd/IB_BooksVis?cod_primari…)
+ Mathews, C.K., Van Holde, K.E. & Anthony-Cahill, S.J., 2013. Bioquímica. 4ª ed. Madrid: Pearson
(https://www-ingebookcom.ezbusc.usc.gal/ib/NPcd/IB_BooksVis?cod_primaria…)
+ *Rodwell, V.W., Bender, D.A., Botham, K.M., Kennelly, P.J. y Weil, P.A., 2024. Harper Bioquímica ilustrada. [en línea] 32ª ed. México: McGraw-Hill/Interamericana. (https://accessmedicina-mhmedicalcom.
ezbusc.usc.gal/book.aspx?bookid=3284)
+ Nelson, D.L. y Cox, M.M., 2018. Lehninger Principios de Bioquímica. 7ª ed. Barcelona: Omega.
+ Voet, D., Voet, J.G.y Pratt, C.W., 2016. Fundamentos de bioquímica: la vida a nivel molecular. 4ª ed. Buenos Aires: Ed. Médica Panamericana.
(https://mieureka-medicapanamericana-com.ezbusc.usc.gal/viewer/fundament…)
+ *McKee, T., y McKee, J.R., 2014. Bioquímica. Las bases moleculares de la vida.[en línea] 5ª ed. México: McGraw-Hill/Interamericana. Disponible en: https://accessmedicina-mhmedical-com.ezbusc.usc.gal/Book.aspx?bookid=29… (edición en liña do 2020).
COMPLEMENTARIA
• *Sánchez Enríquez, S., Flores Alvarado, L.J., Gurrola Díaz, C.M., Heredia Chávez. P., 2014, Manual de prácticas de laboratorio de bioquímica. [en línea] 3ª ed. México: McGraw-Hill/Interamericana. Disponible en: https://accessmedicina-mhmedical-com.ezbusc.usc.gal/Book.aspx?bookid=14…
• Roca, P., Oliver, J. y Rodríguez, A.M., 2003. Bioquímica. Técnicas y Métodos. Madrid: Hélice.
• Alberts, B., et al., 2016. Biología molecular de la célula. 6ª ed. Barcelona: Omega
• Lodish, H., et al., 2016. Biología celular y molecular. 7ª ed. Buenos Aires: Editorial Médica Panamericana.
OUTROS RECURSOS
- http://biomodel.uah.es. Sitio web Universidad Alcalá de Henares
-http://www.sebbm.es/BioROM/indices/index.html
-http://www.pubmed.com (books)
-Recursos electrónicos da BUSC: Cell, Nature, Science, Sciencedirect, etc.
1. Coñecementos/contidos
•Con01: Coñecer os conceptos, métodos e resultados máis importantes das distintas ramas da Biotecnoloxía.
•Con02: Ter unha visión integrada do funcionamento das células e organismos, incluindo as súas biomoléculas, metabolismo, expresión xénica, relación entre compartimentos celulares, así como os mecanismos de percepción, sinalización e comunicación.
2. Habilidades/destrezas
•H/D01: Pensar de xeito integrado e aborda-los problemas desde diferentes perspectivas con razoamento crítico.
•H/D02: Buscar, procesar, analizar/interpretar e sintetizar información e resultados relevantes procedente de diversas fontes e obter conclusións en temas relacionados coa Biotecnoloxía.
•H/D03: Organizar e planificar o seu traballo.
•H/D04: Interpretar resultados experimentali e identificar elementos consistentes e inconsistentes.
•H/D05: Traballar en equipo.
•H/D11: Comprender e saber aplicar os principios fisicoquímicos dos procesos biolóxicos con aplicación en Biotecnoloxía, así como as principais ferrameentas utilizadas para investigalos.
•H/D12: Saber aplicar as técnicas instrumentais e os protocolos de traballo nun laboratorio, aplicando as normativas e técnicas relacionadas coa seguridade e hixiene, xestión de residuos e calidade.
3. Competencias
•Comp01: Que as estudantes teñan a capacidad de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da suavizante área de estudo) para emitir xuicios que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
•Comp02: Que os estudantes sexan capaces, tanto por escrito como de forma oral, de debatir e de transmitir información, ideas, problemas e solucións relativos á Biotecnoloxía a un público tanto especializado como non especializado/xeral.
•Comp03: Que as estudantes teñan desenvolvido ditas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudios posteriores con un alto grado de autonomía.
•Comp04: Que os estudiantes saiban aplicar os coñecementos teóricos-prácticos adquiridos no Grao dunha forma profesional e sexan competentes no plantexamento/resolución de problemas, así como na elaboración/defensa de argumentos tanto en contextos académicos como profesionais relacionados coa innovación e a industria biotecnolóxica.
•Comp05: Estudar e aprender de forma autónoma, con organización de tempo e recursos, novos coñecemientos e técnicas en Biotecnoloxía e adquirir capacidad para traballar en equipo.
A materia está deseñada para potenciar a Aprendizaxe Activa do alumnado. As clases expositivas concíbense como introducións xerais a cada tema, que serán complementadas co resto de actividades propostas. Estas actividades son o estudo individual, a realización de actividades prácticas en laboratorio e dun caderno de prácticas, a resolución de cuestións en seminarios (ABP) e a resolución de dúbidas da materia en titorías.
A asistencia a tódalas actividades é OBRIGATORIA segundo a ficha da Materia na Memoria do Grao, agás para os estudantes con permiso oficial, pero só serán REQUISITO para aprobar a materia as especificadas no seguinte apartado.
O estudo individual realizarase cunha información organizada e detallada proporcionada polo profesorado. A base de devandita información será a bibliografía básica recomendada, a cal se complementará con información adicional.
Nas clases expositivas a profesor/a explicará os conceptos da materia co apoio de medios audiovisuais e informáticos. Pode ter diferentes formatos (teoría, problemas e / ou exemplos xerais, pautas xerais para a materia), promovendo a participación dos estudantes.
Haberá 7 seminarios de 1 hora de duración cada un co obxectivo de realizar, en pequenos grupos de traballo e de forma individual, cuestións prácticas (problemas, preguntas de razoamento o ABP, etc.,) relacionadas cos temas da materia, que sirvan para afondar no seu coñecemento. Nestes seminarios se poden traer apuntamentos, libros e todo o material docente que se necesite. A asistencia e a realización dos seminarios serán voluntarias. Durante o seminario os/as alumnos/as poderán participar activamente na resolución dos problemas e cuestións propostos, o cal será avaliado. Ao finalizar cada seminario realizaranse cuestionarios individuais avaliables en formato electrónico por conexión ao Campus Virtual, e o seu contido é obxecto de exame.
As prácticas de laboratorio son clases prácticas na que se aplican os contidos teóricos, mediante observación e manexo de material biolóxico, instrumentos, etc., seguindo os protocolos preparados a tal efecto. O profesor/a pode contar co apoio de medios audiovisuais e informáticos. As prácticas de laboratorio organízanse en 5 sesións obrigatorias (excepto para os repetidores) de 2 a 3 horas. As/os estudantes deben realizar unha serie de probas experimentais, recoller os resultados obtidos, revisar o contido presentado polo profesorado e analizar todo adecuadamente para responder ás preguntas e exercicios propostos no caderno de prácticas, para preparar unha memoria de prácticas individual para a súa entrega obrigatoria que será avaliada. A asistencia ás prácticas e a entrega do informe de prácticas son OBRIGATORIOS E REQUISITOS para aprobar a materia.
Todas as clases expositivas e interactivas, así como a titoría, serán presenciais e realizaranse na aula seguindo o calendario oficial e o calendario da materia.
As titorías de dúbidas, a petición dos estudantes, poden ser presenciais ou por mecanismos telemáticos a acordar cos estudantes (Campus Virtual, correo electrónico ou MS-Teams).
Está expresamente prohibido que o estudantado distribúa o material de ensinanza (tanto escrito como audiovisual) dispoñible no Campus Virtual ás persoas fora do curso.
Plaxio e uso indebido das tecnoloxías na realización de tarefas ou probas:
No caso de realización fraudulenta de exercicios ou probas, aplicarase o disposto na Normativa para a avaliación do rendemento académico do alumnado e a revisión das cualificacións.
1. Criterios xerais: Actividades non avaliables obrigatorias, Actividades avaliables obrigatorias e Actividades avaliables non obrigatorias.
A asistencia a todas as actividades é OBRIGATORIA segundo a ficha da materia na Memoria de Titulación, agás para o alumnado con dispensa oficial, aínda que non todas serán requisito obrigatorio. A PROBA FINAL, ASISTENCIA A PRÁCTICAS DE LABORATORIO e AVALIACIÓN CONTINUA 1 (Memoria de prácticas / Datos de laboratorio e elaboración de respostas) será REQUISITO OBRIGATORIO para superar a materia.
A AVALIACIÓN CONTINUA só se realizará unha vez por curso e empregarase para ambalas oportunidades de avaliación. Polo tanto, na segunda oportunidade de avaliación só se repetirá a PROBA FINAL, mantendo a nota obtida na avaliación continua. A ponderación de cada parte de avaliación será a mesma en ambas ocasións. Para superar a materia, a suma do exame e da avaliación continua deberá ser, como mínimo, de 5/10 puntos en total, ademais de cumprir os requisitos específicos que se indican a continuación.
Non haberá mecanismos compensatorios pola non asistencia e/ou realización de ningunha actividade obrigatoria e/ou avaliable.
2. Criterios específicos de avaliación e criterios de presentación.
Instrumento: PROBA FINAL
Realización/Criterios: o exame final escrito PRESENCIAL é un REQUISITO OBRIGATORIO (65% da nota final) que se considera como unha proba complementaria obrigatoria á avaliación continua para todos os alumnos. A materia avaliada no exame inclúe os contidos das clases expositivas e dos seminarios. O exame terá unha parte tipo test tipo test (30% da nota) e un apartado de preguntas e problemas de desenvolvemento (70% da nota) que abarcarán todos os aspectos relacionados co contido da materia (agás as prácticas). Para superalo, debes cualificar todas as cuestións de desenvolvemento do exame.
No exame final deberá acadarse unha nota mínima de 4/10 puntos, en caso contrario non se sumará a avaliación continua, polo que a nota final da materia será exclusivamente a ponderada do exame.
Ponderación: ata o 65% da nota total.
Resultados de aprendizaxe: Con01,02; H/D01,03,04,011; Comp01,02,03
Instrumento: AVALIACIÓN CONTINUA 1
Realización / Criterios: entrega da memoria de prácticas / Datos de laboratorio e elaboración de respostas. Entrega de REQUISITOS OBRIGATORIOS a través do Campus Virtual ou correo electrónico institucional.
Ponderación: ata un 15% da nota final.
Só se sumará á nota final se se obtiveron os mínimos especificados para o exame.
Resultados de aprendizaxe: Con01,02; H/D01,02,03,04,05,011,012; Comp01,02,03,04,05
Instrumento: AVALIACIÓN CONTINUA 2
Realización/Criterios: Participación activa nas clases do seminario. Actividades: resolución na aula de problemas e cuestións propostas por compañeiros ou profesores. A súa realización NON É UN REQUISITO OBRIGATORIO.
Ponderación: ata un 5% da nota final.
Só se sumará á nota final se se obtiveron os mínimos especificados para o exame.
Resultados de aprendizaxe: Con01,02; H/D01,02,03,04,05,011; Comp01,02,03,04,05
Instrumento: AVALIACIÓN CONTINUA 3
Realización / Criterios: traballo autónomo previo estudando os contidos e presencialmente durante os seminarios. Actividades: realización dos cuestionarios no Campus Virtual ao remate das xornadas. A súa realización NON É UN REQUISITO OBRIGATORIO.
Ponderación: ata un 15% da nota final.
Só se sumará á nota final se se obtiveron os mínimos especificados para o exame.
Resultados de aprendizaxe: Con01,02; H/D01,04,011; Comp01,02,03,
3. Avaliación de repetidores.
Como excepción para os repetidores, poderán conservar a nota de AVALIACIÓN CONTINUA 1 se obtivesen polo menos un 5 sobre 10 nalgún dos dous cursos anteriores e cumpriron os requisitos para a asistencia ás prácticas de laboratorio. Se non se alcanza esta nota mínima, os repetidores deberán repetir as prácticas de laboratorio e presentar a memoria de prácticas.
A AVALIACIÓN CONTINUA 2 e 3, dado que a súa realización non é un requisito obrigatorio, poderá conservarse de dous cursos anteriores independentemente da súa nota.
Todos os alumnos repetidores deberán realizar a PROBA FINAL. O peso de cada instrumento de avaliación será o mesmo indicado anteriormente.
Horas presenciais: 54 horas
28 horas expositivas
15 horas prácticas de laboratorio
7 horas de seminarios
1 horas de titorías
3 horas de exame
Horas non presenciais: 96 horas
Dedicadas ó estudo individual para a preparación da asignatura e os seminarios e para a elaboración de informes de prácticas durante o curso, e para preparar o exame.
Volume total de traballo: 150 horas totais (25 horas/ECTS x 6 ECTS= 150h).
- Asistencia e participación activa na clase. Aínda que a asistencia e realización dos seminarios non é obrigatoria, é moi recomendable xa que: i) unha gran parte do material expositivo é revisado; ii) tamén é obxecto de exame; iii) avalíase un cuestionario e obtense unha porcentaxe significativa da nota final); iv) o tipo de preguntas e cuestións abordadas son moi similares a algunhas que aparecerán no exame. Tamén é importante levar a cabo os problemas e preguntas que non de tempo de facer en cada sesión de seminario e que se poñerán a disposición dos estudantes.
- Para cada hora de clase, dúas horas de estudo, utilizando material bibliográfico para comprender e afondar na información obtida na clase (é esencial que o tempo de estudo sexa o máis próximo posible ao tempo de clase).
- Estudo e revisión semanal da materia impartida e/ou preparación dos seminarios propostos antes da súa presentación en clase.
- Aclaración co profesor de posibles dúbidas.
- Revisión do exame final.
- Interese e atención aos novos avances desta disciplina que aparecen nos medios de comunicación.
De non ter os coñecementos previos de Bioloxía e Química do bacheralato, o alumnado deberá obtelos o antes posible no curso.
As entregas para a Avaliación Continua (a excepción da AVALIACIÓN CONTINUA 2) faranse por medios telemáticos, Aula Virtual ou correo-e institucional.
As canles de comunicación directa non presencial co alumnado, ademais da Aula virtual operativa da materia a disposición do alumnado, e o correo institucional, poderán ser titorías, foros, ou sesións virtuais mediante MS Teams.
Está expresamente prohibido que os/as estudantes distribúan o material de ensinanza (tanto escrito como audiovisual) dispoñible no Campus Virtual a persoas alleas ó curso.
Plaxio e mal uso de tecnoloxías na realización de tarefas ou probas:
En caso de realización fraudulenta de exercizos o probas, aplicaránse as disposicións da Normativa de avaliación do rendimento académico dos estudantes e a revisión das calificacións.
Cristina Diaz Jullien
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Teléfono
- 881816932
- Correo electrónico
- cristina.diaz [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Guillermo Covelo Artos
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Teléfono
- 881816930
- Correo electrónico
- guillermo.covelo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Oscar Javier Cordero Santamaria
Coordinador/a- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Teléfono
- 881816935
- Correo electrónico
- oscarj.cordero [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Daniel Abella López
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Correo electrónico
- daniel.abella [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Adrián López Teijeiro
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Correo electrónico
- adrianlopez.teijeiro [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Maria Blanquer Garate
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Correo electrónico
- maria.blanquer.garate [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral USC
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 16:00-17:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 08. Louis Pasteur |
| Mércores | |||
| 16:00-17:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 08. Louis Pasteur |
| 17.01.2025 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 04: James Watson e Francis Crick |
| 30.06.2025 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 03. Carl Linneo |