Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Enxeñaría Agroforestal
Áreas: Enxeñaría e Infraestruturas dos Transportes
Centro Escola Politécnica Superior de Enxeñaría
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Coñecer os conceptos básicos relacionados cos firmes e as características e as especificacións técnicas dos materiais que se empregan na súa construción.
Coñecer os principios básicos do dimensionamiento de firmes e saber aplicar a normativa técnica vixente para o proxecto dun novo firme.
Coñecer as características esixidas para o proxecto, execución e control de firmes.
Identificar as principais características superficiais dos pavimentos e as técnicas e ferramentas de medición de dicha características.
Ter coñecementos prácticos sobre medición e valoración de firmes.
Coñecer os principios básicos relacionados coas dotacións viarias das estradas e a normativa técnica vixente en relación coa sinalización, o balizamento e os sistemas de contención a empregar en estradas.
Coñecer os principios da conservación de estradas.
Identificar os deterioros máis habituais nos firmes flexibles e ríxidos.
Coñecer os principios básicos da rehabilitación de firmes e saber aplicar a normativa técnica vixente.
Sensibilizar ao alumno acerca da importancia dos firmes e a conservación de estradas na mellora da seguridade viaria.
A memoria do título contempla para esta materia os seguintes contidos:
Capas granulares. Ligantes e conglomerantes. Capas tratadas para bases e subbases. Mesturas bituminosas. Regos, tratamentos superficiais e lechadas. Firmes ríxidos. Dimensionamiento de firmes. Medición e valoración de firmes. Conservación de firmes. A conservación de estradas e a mellora da seguridade viaria.
Estes contidos desenvolveranse de acordo co seguinte temario:
TEMA 0. INTRODUCIÓN (Horas presenciais: 1; Horas non presenciais: 1)
Introdución á materia. Competencias e obxectivos. Contidos. Bibliografía recomendada. Metodoloxía docente. Sistema de avaliación. Recomendacións
BLOQUE 1 - FIRMES
TEMA 1: CONCEPTOS XERAIS DE FIRMES (Horas presenciais: 3; Horas non presenciais: 4)
Introdución. Descrición e funcións dos firmes. Características funcionais e estruturais. Constitución e funcións das súas capas. Materiais empregados na formación de firmes. Tipoloxías de firmes. Factores de deseño.
TEMA 2: ÁRIDOS (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
Introdución. Propiedades xerais. Propiedades do árido groso. Propiedades do árido fino. Po mineral (filler).
TEMA 3: CAPAS GRANULARES (Horas presenciais: 1; Horas non presenciais: 1)
Introdución. Macadam. Zahorras. Preparación e posta en obra.
TEMA 4: LIGANTES E CONGLOMERANTES (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
Introdución. Cales aéreos e conglomerantes hidráulicos e puzolánicos. Ligantes hidrocarbonados. Especificacións e ensaios de caracterización.
TEMA 5: CAPAS TRATADAS (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
Introdución. Capas tratadas con cemento. Outras capas tratadas
TEMA 6: TRATAMENTOS SUPERFICIAIS (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
Introdución. Conceptos básicos. Regas sen grava miúda. Regas con grava miúda. Lechadas bituminosas.
TEMA 7: MESTURAS BITUMINOSAS (Horas presenciais: 3; Horas non presenciais: 2)
Introdución. Clasificación. Principais tipos de mesturas. Características xerais. Proxecto. Especificacións. Fabricación. Posta en obra. Control de calidade
TEMA 8: FIRMES RÍXIDOS (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
Introdución. Características xerais. Tipos de pavimentos. Características dos materiais. Proxecto. Execución. Control de calidade
TEMA 9: DIMENSIONAMIENTO DE FIRMES. (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 3)
Introdución. Métodos de dimensionamiento. Norma 6.1-IC. Métodos de dimensionamiento analítico. Medición e valoración de firmes.
TEMA 10: CARACTERÍSTICAS SUPERFICIAIS (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
Introdución. Xeometría da superficie e a súa interacción co vehículo. Medición e avaliación das características superficiais. O ruído dos vehículos. Criterios de actuación.
BLOQUE 2 - DOTACIÓNS VIARIAS
TEMA 11: SINALIZACIÓN E BALIZAMENTO (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 3)
Introdución. Sinalización vertical. Sinalización horizontal (marcas viarias). Balizamento.
TEMA 12: SISTEMAS DE CONTENCIÓN DE VEHÍCULOS (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 3)
Introdución. Barreiras de seguridade. Pretiles. Amortiguadores de impacto. Leitos de freado
BLOQUE 3 - CONSERVACIÓN DE VÍAS
TEMA 13: CONSERVACIÓN DE VÍAS (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 3)
Introdución. Principios e organización da conservación. Sistemas de xestión. Inspección dos elementos da estrada. Inspección visual dos pavimentos. Auscultación de firmes
TEMA 14: TÉCNICAS DE CONSERVACIÓN E REHABILITACIÓN (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 3)
Introdución. Actuacións en elementos da estrada. Actuacións ordinarias en firmes e pavimentos. Renovacións superficiais. Rehabilitacións estruturais. Técnicas de reciclaxe de firmes
TEMARIO PRÁCTICO
Seminarios
PRÁCTICA 1: Categorías de tráfico. (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
PRÁCTICA 2: Formación de chairas. (Horas presenciais: 1; Horas non presenciais: 1)
PRÁCTICA 3: Dimensionamiento de firmes. (Horas presenciais: 4; Horas non presenciais: 2)
PRÁCTICA 4: Ligantes e regas. (Horas presenciais: 1; Horas non presenciais: 1)
PRÁCTICA 5: Seccións de firme en beiravías. (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
PRÁCTICA 6: Medición e valoración de firmes. (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
PRÁCTICA 7: Rehabilitación de firmes. (Horas presenciais: 2; Horas non presenciais: 2)
Traballos de curso
T1 - Informe técnico sobre o estado de conservación dun tramo de un vial (Horas presenciais: 0; Horas non presenciais: 12)
T2 - Informe técnico sobre as dotacións viarias existentes nun nudo da rede de estradas (Horas presenciais: 0; Horas non presenciais: 12)
Visita a central de fabricación de mesturas bituminosas/obra (Horas presenciais: 4; Horas non presenciais: 0)
Bibliografía básica:
-Apuntes da materia facilitados mediante a plataforma virtual de la USC.
-Kraemer, C et al (2004): “Ingeniería de Carreteras”, Vol. I, McGraw-Hill.
-Kraemer, C et al (2004): “Ingeniería de Carreteras”, Vol. II, McGraw-Hill.
-Orden FOM/3460/2003, de 28 de noviembre, por la que se aprueba la Norma 6.1-IC “Secciones de firme”, de la Instrucción de Carreteras (BOE del 12 de diciembre de 2003).
-Orden Circular OC 1/2023 sobre actualización de espesores de las capas y tipos de mezcla bituminosa caliente y semicaliente de la Norma 6.1 IC Secciones de firme
-Orden FOM/3459/2003, de 28 de noviembre, por la que se aprueba la Norma 6.3-IC: “Rehabilitación de firmes”, de la Instrucción de Carreteras (BOE del 12 de diciembre de 2003, corrección de erratas BOE del 25 de mayo de 2004).
Bibliografía complementaria:
-Orden FOM 534/2014, de 20 de marzo, por la que se aprueba la Norma 8.1-IC Señalización vertical, de la Instrucción de Carreteras (BOE de 5 de abril de 2014).
-Orden, de 16 de julio de 1987, por la que se aprueba la Norma 8.2- IC sobre marcas viales, (BOE del 4 de agosto y 29 de septiembre de 1987).
-Orden, de 31 de agosto de 1987, por la que se aprueba la Instrucción 8.3-IC sobre señalización, balizamiento, defensa, limpieza y terminación de obras fijas fuera de poblado (BOE del 18 de septiembre de 1987).
-Orden Circular 35/2014, de 19 de mayo de 2014, sobre criterios de aplicación de sistemas de contención de vehículos.
-PLIEGO DE PRESCRIPCIONES TÉCNICAS GENERALES PARA OBRAS DE CARRETERAS Y PUENTES (PG-3)
-Orden Circular OC 2/2023 sobre reutilización de capas de firmes y pavimentos bituminosos
-Orden Circular OC 1/2024 sobre materiales compuestos de áridos y emulsión bituminosa, fabricados y puestos en obra a temperatura ambiente
Básicas
CB1. Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
CB2. Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
CB3. Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
CB4. Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
CB5. Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
Xerais
CG7. Capacidade para o mantemento, conservación e explotación de infraestruturas, no seu ámbito.
Transversais
CT1. Capacidade de análise e síntese
CT2. Capacidade para o razoamento e a argumentación
CT3. Capacidade de traballo individual, con actitude autocrítica
CT4. Capacidade para traballar en grupo e abarcar situacións problemáticas de forma colectiva
CT5. Capacidade para obter información adecuada, diversa e actualizada
CT6. Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible
CT9. Habilidade no manexo de TICs
CT10. Utilización de información bibliográfica e de Internet
Específicas
CTETSU1/CTECC4. Capacidade para a construción e conservación de estradas, así como para o dimensionamento e o proxecto dos elementos que compoñen as dotacións viarias básicas.
Observacións sobre competencias:
A competencia CTETSU1/CTECC4 adquírese tamén nas materias obrigatorias Deseño e Construción de Obras Lineais e Obras Geotécnicas 2 e tamén na optativa de cuarto curso Enxeñaría do Tráfico pertencente á mención de Transportes e Servizos Urbanos
Nesta materia emprégase un sistema de aprendizaxe continua no que se premia a regularidade no traballo. As actividades metodolóxicas da materia son as seguintes:
CLASES EXPOSITIVAS
Presentación e desenvolvemento dos contidos fundamentais da materia por parte do profesor, mediante explicacións teóricas e exemplos prácticos dirixidos a grupos grandes de alumnos. Durante as sesións animarase ao alumno a participar activamente nas mesmas, expondo dúbidas ou a necesidade de profundar en determinadas cuestións.
Mediante esta actividade metodolóxica se traballan as seguintes competencias
Básicas CB1 a CB5; Xerais: CG7; Específicas: CTECC4 / CTETSU1; Transversais: CT2
SEMINARIOS
Resolución de exercicios e problemas breves relacionados co temario práctico da materia, co obxectivo de aplicar os coñecementos adquiridos durante as clases expositivas.
Mediante esta actividade metodolóxica se traballan as seguintes competencias
Básicas CB1 a CB5; Xerais: CG7; Específicas: CTECC4 / CTETSU1; Transversais: CT1, CT2, CT3, CT5, CT9, CT10
TRABALLOS DE CURSO
T1 - Informe técnico sobre o estado de conservación dun tramo dun viario
A realización deste traballo consistirá nas seguintes actividades: selección do tramo obxecto de estudo, descrición das características principais do viario (tipo de vía, elementos da sección transversal, dimensións, etc.), identificación da tipoloxía de firme existente, inspección visual do pavimento e reportaxe fotográfica de deterioracións, identificación das deterioracións comentando o tipo ao que pertence e posibles causas da súa aparición, elaboración de planos de localización das deterioracións no tramo, obtención de conclusións sobre o estado do firme no tramo. Finalmente, elaborarase un informe técnico de acordo coas pautas establecidas nas instrucións do traballo que se proporcionarán aos estudantes.
T2 - Informe técnico sobre as dotacións viarias existentes nun nó da rede de estradas
A realización deste traballo consistirá nas seguintes actividades: selección do tramo obxecto de estudo, identificación dos movementos permitidos no nó e elementos funcionais que permiten eses movementos, identificación das características principais dos viarios principais e secundarios, identificación e análise da sinalización horizontal, identificación e análise da sinalización vertical existente nos diferentes viarios, identificación e análise dos elementos de balizamento, identificación e análise dos sistemas de contención de vehículos, obtención de conclusións. Finalmente, elaborarase un informe técnico de acordo coas pautas establecidas nas instrucións do traballo que se proporcionarán aos estudantes.
TUTORÍAS EN GRUPO REDUCIDO
As tutorías en grupo reducido utilizaranse principalmente para traballar sobre actividades propostas nos seminarios e resolver dúbidas relacionadas cos contidos da materia.
Mediante esta actividade metodolóxica se traballan as seguintes competencias
Básicas CB1 a CB5; Xerais: CG7; Específicas: CTECC4 / CTETSU1; Transversais: CT1, CT2, CT3, CT4, CT5, CT6, CT9, CT10
TUTORÍAS INDIVIDUAIS
Fixarase ao comezo do semestre un horario no que os alumnos poderán acudir ao despacho do profesor para expor e resolver as dúbidas que teñan en relación ás súas tarefas dentro da materia.
Mediante esta actividade metodolóxica se traballan as seguintes competencias
Básicas CB1 a CB5; Xerais: CG7; Específicas: CTECC4 / CTETSU1; Transversais: CT1, CT2, CT3, CT4, CT5, CT6, CT9, CT10
VISITA A UNHA CENTRAL DE FABRICACIÓN DE MESTURAS BITUMINOSAS/OBRA
Durante o curso académico, programarase unha visita a unha central de fabricación de mesturas bituminosas e/ou a unha obra de estradas na que os alumnos terán a oportunidade de coñecer de primeira man, a partir da experiencia de profesionais que se dedican a este ámbito da Enxeñaría Civil. Con anterioridade, o profesor presentará a visita en cuestión en clase co dobre fin de espertar o interese dos alumnos e comunicar as cuestións prácticas de organización do traslado.
Mediante esta actividade metodolóxica trabállanse as seguintes competencias:
Básicas CB1 a CB5; Xenerais: CG7; Específicas: CTECC4 / CTETSU1; Transversais: CT1, CT2.
CAMPUS VIRTUAL
Utilizarase a aula virtual da materia do campus virtual da USC coas seguintes finalidades: 1) proporcionar material docente aos alumnos; 2) xestionar as entregas das diferentes actividades expostas na materia; 3) expor debates relacionados con temas tratados na materia a partir de noticias recollidas na prensa; 4) unha vía de comunicación rápida e eficaz entre os participantes na materia.
Mediante esta actividade metodolóxica se traballan as seguintes competencias
Básicas CB1 a CB5; Xerais: CG7; Específicas: CTECC4 / CTETSU1; Transversais: CT1, CT2, CT5, CT6, CT9, CT10.
EXAME FINAL
Realizarase un exame final no que avaliarán os coñecementos adquiridos polos alumnos. O exame consiste nunha proba teórica e unha proba práctica.
Mediante esta actividade metodolóxica se traballan as seguintes competencias
Básicas CB1 a CB5; Xerais: CG7; Específicas: CTECC4 / CTETSU1; Transversais: CT1, CT2, CT3, CT10
Nesta materia emprégase a un sistema de avaliación no que se avalían diferentes aspectos relacionados co proceso de aprendizaxe e os coñecementos adquiridos polo alumno.
“Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
Actividades de avaliación
A continuación, recóllense os aspectos que se utilizarán para levar a cabo a avaliación do alumno e o valor porcentual sobre un máximo de 10 puntos que cada aspecto pode alcanzar no cómputo da cualificación global da materia:
1) Asistencia e participación nas sesións presenciais e nos foros da aula virtual da materia: 10%
2) Realización de exercicios e problemas breves propostos: 20%
3) Traballos de curso: 20%
4) Exame: 50%
Avaliación de competencias
Todas as actividades docentes e de avaliación están orientadas á adquisición por parte dos estudantes das competencias básicas CB1 a CB5.
A asistencia e participación nas sesións presenciais e nos foros da aula virtual da materia permiten avaliar as seguintes competencias:
Xerais: CG7
Específicas: CTECC4 / CTETSU1
Transversais: CT1, CT2, CT5, CT6, CT9, CT10,
A realización de exercicios e problemas breves propostos permite avaliar as seguintes competencias:
Xerais: CG7
Específicas: CTECC4 / CTETSU1
Transversais: CT1, CT2, CT3, CT5, CT9, CT10
A realización dos traballos de curso:
Xerais: CG7
Específicas: CTECC4 / CTETSU1
Transversais: CT1, CT2, CT3, CT4, CT5, CT6, CT9, CT10
O exame final permite avaliar as seguintes competencias:
Xerais: CG7
Específicas: CTECC4 / CTETSU1
Transversais: CT1, CT2, CT3, CT10
Condicións para superar a materia
Para aprobar a materia o alumno deberá cumprir dúas condicións:
-Obter unha cualificación mínima de APTO en cada aspecto de avaliación.
-Obter unha cualificación global ponderado de todos os aspectos de avaliación igual ou superior a 5 puntos sobre 10 puntos.
A continuación recóllense as condicións para obter un APTO en cada un dos aspectos de avaliación
1) Asistencia e participación nas sesións presenciais e nos foros da aula virtual da materia
a. Os alumnos deben ter unha asistencia ás sesións presenciais igual ou superior ao 80% das horas programadas.
b. Os alumnos deben ter unha participación mínima nos foros da aula virtual que consistirá en subir dúas noticias (unha en castelán/galego e outra en inglés) relacionadas coa materia para iniciar un debate e achegar polo menos 2 comentarios tecnicamente válidos nos diferentes debates.
2) Realización de exercicios e problemas breves propostos
a. Os alumnos deben ter entregadas correctamente todas as tarefas propostas durante o curso e obter unha cualificación mínima global de 5 puntos sobre 10 puntos.
3) Traballos de curso
a. Os alumnos deben ter entregados correctamente ambos os traballos e obter unha cualificación mínima en cada un deles de 5 puntos sobre 10 puntos.
4) Exame
a. Os alumnos deben obter unha cualificación igual ou superior a 5 puntos sobre 10 puntos. Ademais, débese obter unha cualificación mínima de 3.5 puntos tanto na proba teórica como na proba práctica.
Oportunidade ordinaria (xuño)
Aqueles alumnos que non superasen algún dos aspectos de avaliación terán a seguinte cualificación final en función do aspecto non superado
1) Asistencia e participación nas sesións presenciais: NON PRESENTADO
2) Realización de exercicios e problemas breves propostos: NON PRESENTADO
3) Traballos de curso: NON PRESENTADO
4) Exame: CUALIFICACIÓN OBTIDA NO MESMO
Aqueles alumnos que superasen TODOS os aspectos de avaliación terán unha cualificación final igual á media ponderado das cualificacións obtidas en cada aspecto de avaliación.
Oportunidade de recuperación (xullo)
A cualificación obtida polo alumno naqueles aspectos de avaliación superados durante a oportunidade ordinaria de avaliación (Xuño) conservarase para a oportunidade de recuperación (Xullo).
Os aspectos de avaliación non superados durante a oportunidade ordinaria de avaliación (Xuño) poderanse recuperar até obter unha cualificación mínima de APTO mediante a realización de seguintes actividades de recuperación:
1) Asistencia e participación nas sesións presenciais e nos foros da aula virtual da materia
Actividade de recuperación: Traballo individual para profundar sobre unha das temáticas abordadas na materia.
2) Realización de exercicios e problemas breves propostos
Actividade de recuperación: Entregar correctamente os exercicios que o profesor estime oportunos.
3) Traballos de curso
Actividade de recuperación: Os alumnos deben ter entregados correctamente ambos os traballos e obter unha cualificación mínima en cada un deles de 5 puntos sobre 10 puntos.
4) Exame
Actividade de recuperación: Os alumnos deben obter unha cualificación igual ou superior a 5 puntos sobre 10 puntos no exame da oportunidade de recuperación. Ademais, débese obter unha cualificación mínima de 3.5 puntos tanto na proba teórica como na proba práctica.
Unha vez superados TODOS os aspectos de avaliación os alumnos terán unha cualificación final na oportunidade extraordinaria (Xullo) igual á media ponderado das cualificacións obtidas en cada aspecto de avaliación.
Alumnos repetidores
En caso de non superar a materia e matricularse novamente o alumno no seguinte curso académico (alumnos repetidores), a cualificación obtida nos aspectos de avaliación superados durante o curso académico anterior conservaranse baixo as seguintes condicións:
1) Asistencia e participación nas sesións presenciais: CONSÉRVASE DURANTE UN CURSO ACADÉMICO
2) Realización de exercicios e problemas breves propostos: NON SE CONSERVA
3) Traballos de curso: CONSÉRVASE DURANTE UN CURSO ACADÉMICO
4) Exame: NON SE CONSERVA
DISPENSA DE ASISTENCIA
No caso de ter concedida unha dispensa de asistencia quedará dispensado da condición 1a para a obtención do APTO que será substituída pola realización dun traballo individual sobre unha temática relacionada coa materia. Polo que respecta aos traballos de curso, estes realizaranse de maneira individual.
Lectura e preparación de temas: 36 horas
Realización de ejercicios: 12 horas
Elaboración de traballos de curso: 24 horas
Preparación de probas de avaliación: 23 horas
Seguimento continuado da materia durante o semestre
Seguimento continuado das actualizacións do Campus Virtual
Planificación e organización do tempo de estudo
Consulta de dúbidas a medida que van xurdindo, nunca días antes do exame
Consulta de dúbidas a través dos foros para compartir as nosas inquietudes cos compañeiros
Participar activamente no foro de noticias, propoñendo temas ou comentando os existentes
Aproveitamento das sesións presenciais
Alberte Castro Ponte
Coordinador/a- Departamento
- Enxeñaría Agroforestal
- Área
- Enxeñaría e Infraestruturas dos Transportes
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade