Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filosofía e Antropoloxía
Áreas: Filosofía
Centro Facultade de Filosofía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Obxectivos xerais:
Facerse cunha perspectiva da situación actual do noso planeta e do noso mundo humano nesta nova era da globalización, como paso necesario para unha reflexión crítica sobre a historia que hoxe estamos vivindo.
Reflexión conceptualizadora e crítica do rumbo da historia na nosa actualidade e da tradicional crenza no progreso tal como é sentida hoxe.
Obxectivos concretos:
Esta reflexión vai a pivotar sobre a nosa sociedade capitalista e sobre a mentalidade e formas de existencia postmodernas. Tal reflexión vai estar enfocada deste xeito:
• Inmersión na situación actual do mundo, das nosas sociedades e das nosas vidas como existentes na actual sociedade occidental, e definición conceptual e crítica a varios niveis.
• Familiarización cos principais e máis actuais pensadores do noso mundo hoxe e da nosa sociedade postmoderna con propósito de analizar e aproveitar a conceptualización ofrecida por estes pensadores e, ao mesmo tempo, a súa perspectiva crítica. Autores como Han Byung-Chul, Guiles Lipovetsky, Zygmunt Bauman, etc.
• Coñecemento daqueles autores e ideas que teñan relación coa Filosofía da historia aos que se faga referencia explícita nos textos dos pensadores que tomaremos como lecturas principais.
• Así mesmo, coñecemento daqueles autores e ideas que, sen estar mencionados de forma explícita nos textos dos pensadores tomados como lectura principal, traballaron previamente nesa mesma liña e permítennos fixar o fondo contextual histórico sobre o que a nova visión crítica do mundo e das nosas sociedades está asentado. Pensamos aquí a Nietzsche, Freud, Husserl e Heidegger, integrantes da Teoría Crítica (Adorno, Horkheimer, Marcuse, etc.) e Foucault. En definitiva, esta materia ten o obxectivo de afrontar ao alumnado a analizar criticamente toda esta complexa temática para facerse cun criterio persoal propio e poder expresalo axudándose da conceptualización técnica proporcionada por diversos pensadores.
nosa situación actual nesta nova era da Postmodernidade e dun mundo globalizado.
• A reflexión conceptualizadora e crítica do rumbo da historia actual necesariamente ten que pivotar sobre o tipo de sociedade capitalista e a mentalidade e forma de existencia postmodernas. Tal reflexión pódese facer a varios niveis:
1- Reflexión conceptual para a era do baleiro, da decepción e da anulación do horizonte emancipatorio nesta sociedade postmoderna do cansazo, da transparencia e da agonía do Eros.
2- Reflexión cara atrás: Circunstancias históricas do s. XX que foron determinantes na construción deste tipo de sociedade e de existencia.
3- Reflexión a nivel planetario desde o presente e cara ao futuro: Mundo globalizado de hiperconsumo e de procura de satisfacción nas súas consecuencias a nivel político-social- económico, a nivel cultural, a nivel da ciencia e da técnica, a nivel da saúde, a nivel ecolóxico, etc.
ESTRUTURA DO CONTIDO E UNIDADES
PLAN XERAL
Esta materia está dividida en tres unidades temáticas:
-Unidade temática 1: Estado actual do mundo a través dun percorrido pola prensa.
-Unidade temática 2: Descrición conceptualizadora e crítica da Postmodernidade, como mentalidade e forma de vida, mediante lectura directa de autores.
-Unidade temática 3: Descrición conceptualizadora e crítica da sociedade occidental actual, mediante lectura directa de autores.
SENTIDO DA ESTRUTURA DO CONTIDO
Unidade temática 1 Proporciona coñecemento de feitos, actitudes, formas, problemas, etc., relativos ao estado actual do mundo e da vida dos existentes nas nosas sociedades.
Unidade temática 2 Os coñecementos adquiridos ou afondar poden traer como consecuencia unha disposición en o/na estudante a indagar sobre a mentalidade (postmoderna) que acompaña a situación actual na que estamos vivindo.
Unidade temática 3 As anteriores unidades dispoñen á/ao estudante a querer aproveitar a conceptualización que proporcionan os autores que hoxe abordan o estado actual do mundo, e a mentalidade que o acompaña, desde áreas do saber tan diversas e complementarias como a filosofía, a socioloxía, a politoloxía, a economía, a ecoloxía,
Bibliografía básica
BAUMAN, Zygmunt / DONSKIS, Leonidas, Ceguera moral. La pérdida de sensibilidad en la modernidad líquida, Barcelona, Paidós Ibérica, 2015.
BAUMAN, Zygmunt / BORDONI, Carlo, Estado de crisis, Barcelona, Paidós Ibérica, 2016.
BYUNG-CHUL, Hal, En el enjambre, Barcelona, Herder, 2014.
BYUNG-CHUL, Hal, La sociedad del cansancio, Barcelona, Herder, 2012.
AVAL, Christian / DARDOT, Pierre, La nueva razón del mundo: Ensayo sobre la sociedad neoliberal, Barcelona, Gedisa, 2013.
HEGEL, G. F.W.: Fenomenología del espíritu (Cap. IV) Lecciones de Filosofía de la historia.
MARX, Karl: Trabajo asalariado y capital. Manuscritos de economía y filosofía. La ideología alemana.
NIETZSCHE, Friedrich: El crepúsculo de los ídolos Genealogía de la moral La voluntad de poder
Bibliografía complementaria
AGÍS VILLAVERDE, Marcelino, Historia de la Hermenéutica, Madrid, Sindéresis, 2020.
AGÍS VILLAVERDE, Marcelino, Anatomía do pensar, 2 volumes, Vigo, Galaxia, 2020.
CAPARRÓS, Martín, El hambre, Barcelona, Planeta, 2015. [versión original 1957]
KLEIN, Naomi, Esto lo cambia todo, Barcelona, Paidós, 2015.
ALBROW, Martin et al., Globalización e imperialismo cultural, Vigo, Galaxia, 2011.
BAUMAN, Zygmunt, ¿La riqueza de unos pocos nos beneficia a todos?, Barcelona, Paidós Ibérica, 2014.
BAUMAN, Zygmunt, Vida líquida, Barcelona, Austral, 2013.
BYUNG-CHUL, Hal, La agonía del eros, Barcelona, Herder, 2014.
BYUNG-CHUL, Hal, Psicopolítica, Barcelona, Herder, 2014.
CARR, Nicholas, Atrapados: cómo las máquinas se apoderan de nuestras vidas, Madrid, Taurus, 2014.
COHEN, Daniel, Homo economicus: el profeta (extraviado) de los nuevos tiempos, Barcelona, Ariel, 2013.
HESSEL, Stephane, ¡Indignaos!, Barcelona, Destino, 2011.
HERNÁNDEZ VIGUERAS, Juan, El casino que nos gobierna. Trampas y juegos financieros a lo claro, Madrid, Clave intelectual, 2012.
RIDLEY, Matt, El optimista racional. ¿tiene límites la capacidad de progreso de la especie humana?, Madrid, Taurus, 2011.
RODRIK, Dani, La paradoja de la globalización. Democracia y el futuro de la economía mundial, Barcelona, Antoni Bosch, 2012.
SCHUMACHER, E. F., Lo pequeño es hermoso, Madrid, Akal, 2011. [1973]
SHAXSON, Nicholas, Las islas del tesoro. Los paraísos fiscales y los hombres que se robaron el mundo, Madrid, F.C.E., 2014.
STIGLITZ, Joseph, El precio de la desigualdad, Madrid, Taurus, 2012.
TAIBO, Carlos, Estado de alarma: socialismo de casino, izquierda anémica y sindicalismo claudicante, Madrid, Catarata, 2011.
WELZER, Harald, Guerras climáticas. Por qué mataremos (y nos matarán) en el siglo XXI, Madrid, Katz, 2011.
ŽIŽEK, Slavoj, Pandemia. La covid-19 estremece al mundo”, Barcelona, Anagrama, 2020.
HUSSERL, Edmund: La crisis de las ciencias europeas y la fenomenología trascendental. Renovación del hombre y de la cultura.
GURWITSCH, Aron “Sobre el nihilismo de nuestro tiempo”.
BENJAMIN, Walter: “Tesis de filosofía de la historia”.
MARCUSE, Herbert: El hombre unidimensional. Ensayo sobre la ideología de la sociedad industrial avanzada.
HORKHEIMER, Max: “La teoría Crítica ayer y hoy”. “Crítica de la sociedad actual”
COMPETENCIAS XERAIS
CG1 - Que os estudantes adquiran capacidades e coñecementos para a análise crítica en relación a achegas investigadoras.
CG2 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos que adquiran para identificar, formular e resolver problemas dos nosos tempos.
CG3 - Que os estudantes sexan capaces de transmitir coñecementos, ideas orixinais e solucións propostas.
CG4 - Que os estudantes estean capacitados para unha dinámica de reflexión con actitude proactiva e creativa na procura de solucións.
CG5 - Que os estudantes teñan habilidades para recoñecer, nos diversos saberes e na práctica social, cuestións e problemas susceptibles de ser abordados e resoltos.
COMPETENCIAS BÁSICAS
CB6 - Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
CB7 - Que as e os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
CB8 - Que as e os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
CB9 - Que as e os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lle permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida auto-dirixido ou autónomo. E experiencia na presentación oral das ideas propias.
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS:
CT1 – Utilizar e analizar criticamente fontes de documentación científica, bibliográfica e dixital.
CT2 - Valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas.
CT3 - Promover o respeto aos dereitos humanos e á diversidade cultural e das persoas, así como desenvolver valores contra as desigualdades de xénero.
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS
CE1-Toma de contacto, descrición e reflexión crítico-valorativa da situación mundial actual nas súas os seus niveis ecolóxico, histórico e socio-político-económico
CE2- Coñecemento dos diferentes posicionamentos teóricos existentes sobre a situación actual por parte de pensadores e intelectuais de diferentes orixes e ideoloxías.
CE3- Coñecemento dos novos conceptos e da nova terminoloxía técnica que aparece nos pensadores e intelectuais que están analizando a situación da nosa historia mundial actual.
RESUMO DA METODOLOXÍA DO ENSINO
• A materia desenvólvese en tres horas semanais: dúas sesións de 90 minutos.
• As sesións no aula serán practicamente todas de carácter interactivo, e case sempre traballando en base a material de prensa ou a textos publicados en formato libro ou artigos de revista, do cal o alumnado poderá facer tanto exposicións orais ou escrituras como comentarios críticos.
DESENVOLVIMIENTO DO PLAN DA DOCNCIA
As aulas serán de tres tipos:
• A) Traballo en grupo sobre material de prensa actual. Con estes obxectivos concretos: inmersión e coñecemento dos feitos e situacións proporcionados por material, análise e debate en grupo con posterior rexistro escrito individual dos resultados.
• B) Exposición xeralmente a cargo dos profesores de ideas e liñas de pensamento de autores arriba mencionados dentro das competencias secundarias. Nalgún casos, poderase encargar esta exposición a algún alumno ou alumna coa seguinte orientación e supervisión. Practicamente ningunha clase será na súa integridade de exposición maxistral e, en cambio, todo o alumnado deberá intervir xa sexa para facer os seus comentarios espontáneos ao fío do tratado no aula ou ben para facer a exposición que se lle encargou. A distribución concreta das tarefas de lectura e exposición dependerá do número de xente matriculada e de como decidamos distribuílas en función do tempo.
Avaliación continua. A materia se avaliará atendendo a estes compoñentes:
(1) Asistencia presencial ás clases: Intervencións persoais no debate no aula: ata 2 puntos.
(2) Exposición oral no aula ou entrega de traballo escrito un tema previamente acordado: ata 8 puntos.
A cualificación final será o resultado de sumar a cualificación obtida ben en base aos compoñentes 1 e 2.
Alumnado con dispensa oficial de asistencia a clase en conformidade coa normativa da USC:
Tanto se se trata da primeira oportunidade da convocatoria como da segunda, para superar a materia o plan de traballo e de avaliación será o seguinte:
1) Exercicio escrito realizado sobre unha temática previamente acordada.
2) Este exercicio entrará na puntuación final cunha cualificación de ata 5 puntos.
3) Exposición oral no despacho do profesor/a de que se trate nos días pactados de antemán. Este terá unha cualificación de ata 5 puntos.
AVALIACIÓN E COMPETENCIAS
Asistencia e participación CG1; CG2; CG3 // CB1; CB4 // CE2; CE5; CE6; CE8
Exposición Oral CG1; CG2; CG3; CG4 // CB6; CB7; CB10 //CE1; CE2; CE3
Traballo presencial na aula:
Clases expositivas: 9
Clases interactivas: 12
Titorías: 3
TOTAL: 24
Traballo Persoal do alumno:
Estudo individual: 25
Preparación traballos e exposición en grupo: 12,5
Realización traballos individuais: 12,5
TOTAL: 51
A materia é presencial, de avaliación continua e con participación activa do alumnado e, en moitos casos, co traballo no aula dun material ao que non se ten acceso fóra dela. Polo tanto, é de todo en todo imprescindible a asistencia ás clases para superar a materia.
Dado que, por unha banda, o estudantado, segundo o artigo 33.g) dos Estatutos da Universidade, ten dereito únaa atención e deseño das actividades académicas que faciliten a conciliación dos estudos coa vida persoal, familiar e laboral", e por outra banda, de acordo co seu artigo 130.2, tamén ten o deber da "asistencia e participación naquelas actividades formativas que se establezan como obrigatorias na programación docente", o alumnado poderá solicitar, ao principio de curso nas datas establecidas por cada Centro ou, posteriormente, de concorrer causas imprevisibles e sobrevindas, a dispensa de asistencia á clase, mediante solicitude motivada e acreditada formulada ao Decano ou ao Director de Escola segundo o disposto na Instrución nº1/2017 da Secretaría Xeral.
- Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual.
- Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
− Perspectiva de xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados, segundo as recomendacións da USC.
− Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai.
− Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, MS-Teams e outras ferramentas institucionais.
− Non se poderá empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
− Obrigatoriedade do cumprimento da Normativa de protección de datos. Será de rigorosa aplicación a Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións, aprobada no Consello de Goberno do 15 de xuño de 2011: Art. 1.: “A realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarse fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes”.
Francisco Javier Alcala Rodriguez
Coordinador/a- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Filosofía
- Correo electrónico
- franciscojavier.alcala [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Axudante Doutor LOSU
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 19:00-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Seminario Nussbaum (109) |
| Xoves | |||
| 16:00-17:30 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Seminario Nussbaum (109) |
| 23.01.2025 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Seminario Butler (108) |
| 23.01.2025 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Seminario Butler (108) |
| 04.06.2025 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Seminario Butler (108) |
| 04.06.2025 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Seminario Butler (108) |