Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 26 Clase Interactiva: 10 Total: 38.25
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Ciencias Forenses, Anatomía Patolóxica, Xinecoloxía e Obstetricia e Pediatría
Áreas: Medicina Legal e Forense
Centro Facultade de Enfermaría
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Entre os obxectivos que se pretenden acadar figuran proporcionar ao futuro enfermeiro os coñecementos imprescindibles para o exercicio profesional legal e ético.
Ao final do curso coñecerán os límites da profesión e os dereitos dos pacientes, ademais de poder distinguir e discutir de forma crítica, no marco do seu exercicio profesional, aquelas situacións sobre as que se exerce unha clara protección pola lei. daqueles outros nos que só os aspectos éticos serán os que poidan guiar a súa actuación, aprendendo a valorar dende unha perspectiva ética e/ou xurídica as actuacións da súa profesión.
Para iso, achegarase a terminoloxía básica necesaria para comprender os problemas legais relacionados coa súa profesión e iniciarase o alumno na ética aplicada aos coidados de enfermaría.
MÓDULO 1.- CONCEPTOS BÁSICOS DE DEREITO, DEONTOLOXÍA, ÉTICA E MORAL.
- Concepto e características de ética, moral, deontoloxía e dereito.
- Principios de bioética. Declaracións de principios éticos.
- Dilemas bioéticos. Comités de ética.
MÓDULO 2.- CÓDIGO DE PRÁCTICA DEONTOLÓXICA E PROFESIONAL. HISTORIA CLÍNICA, DEREITO Á INFORMACIÓN. CONSENTIMENTO INFORMADO.
- Ética profesional e Deontoloxía. Código Ético da Enfermaría.
- Dereitos Humanos e Dereitos Fundamentais. Dereitos e deberes dos pacientes
- Intrusismo profesional
- Información. Autonomía de decisión. O consentimento informado: concepto e regulación.
MÓDULO 3.- SECRETO, INTRUSISMO E RESPONSABILIDADE PROFESIONAL.
- Confidencialidade e segredo profesional.
- A Historia Clínica.
- Responsabilidade do profesional sanitario
- Delitos de homicidio e lesións. Maltrato
- Delitos contra a liberdade sexual
MÓDULO 4.- PROBLEMAS DE INICIO E FIN DA VIDA. INTERRUPCIÓN DO EMBARAZO. TRANSPLANTE DE ÓRGANOS. INVESTIGACIÓN BIOMÉDICA. BASES DE ADN E ANÁLISE XENÉTICA.
- Problemas de fin de vida. Eutanasia.
- Políticas demográficas; Interrupción voluntaria do embarazo; Reprodución asistida;
- Transplante de órganos.
- Investigación biomédica: ética e lexislación. Investigación con humanos e animais.
- Estudos xenéticos. Bases de datos de ADN. Manipulación xenética.
- Ética y Legislación. Medina Castellano, C.D. Ediciones DAE (Difusión Avances de Enfermería),2009. Madrid.
- Bioética y Derecho. Blázquez Ruíz, FJ. Ediciones Eunate, 2014
- Ética y Deontología Médica. López Martín, S. Ediciones Marbán.2011.
- Bioética, Derecho y Sociedad. Casado, M y otros. Editorial Trotta. 2015
- Normativa Sanitaria Galega. 2ª edición. Consellería de Sanidade. Xunta de Galicia.
- Principios de ética biomédica. Beauchamp TL, Childress JF. Masson, Barcelona, 2002.
- Medicina Legal y Toxicológica. Gisbert Calabuig.7ª ed. Elsevier SA. Barcelona 2018
- Ethical and regulatory aspects of clinical research: Readings and commentary. Johns Hopkins University Press, Baltimore, 2003
- Bermejo F, Sanjuanbenito L. Ética y atención primaria. Agencia Laín Entralgo. Madrid. 2006.
- Borrell i Carrió F. Práctica clínica centrada en el paciente. Triacastela. Madrid. 2011
- Feito Grande, L. Ética y Enfermería. San Pablo/Univ. Pontificia de Comillas. Madrid, 2009
- Davis, Tschudin, de Raeve. Ética en Enfermería. Triacastela. Madrid, 2009
- Gascón Abellán y cols. Derecho Sanitario y Bioética. Ed. Tirant Lo Blanc. Madrid. 2011
- Gracia D., Júdez. J. Ética en la práctica clínica. Triacastela, Madrid. 2004
Normas jurídicas, convenios o “declaracións” que se deben consultar na súa versión consolidada (actualizada):
- Código Penal. Ley Orgánica 10/1995, de 23 de noviembre.
- Código Civil.
- Ley 14/1986, de 14 de abril, general de sanidad.
- Ley 41/2002, de 14 de noviembre, básica reguladora de la autonomía del paciente y de derechos y obligaciones en materia de información y documentación clínica
- Ley Orgánica 3/2008 de 5 de diciembre de protección de datos personales y garantía de los derechos digitales.
- Ley 14/2007, de 3 de julio de investigación biomédica.
- Ley 20/2011, de 21 de julio del Registro Civil.
- Ley Orgánica 2/2010, de 3 de marzo de salud sexual y reproductiva.
- Ley Orgánica 3/2021, de regulación de la eutanasia.
- Ley 14/2006 de 26 de mayo sobre técnicas de reproducción humana asistida.
- Ley 8/2008, de 10 de julio, de salud de Galicia.
- Ley de Galicia 3/2001, de 28 de mayo, reguladora del consentimiento informado y de la historia clínica.
- Ley de Galicia 5/2015, de 26 de junio de derechos y garantidas de la dignidad de las personas enfermas terminales.
- Decreto 29/2009, de 5 de febrero, de uso y acceso a la historia clínica electrónica.
- Ley 16/2003, de 28 de mayo de cohesión y calidad del Sistema Nacional de Salud.
- Real Decreto Legislativo 1/2015, por la que se aprueba el texto refundido de garantías y uso racional del medicamento.
- Ley 55/2003, de 16 de diciembre, del estatuto marco del personal estatutario de los servicios de salud.
- Declaración Universal de los Derechos Humanos de 1948.
- Declaración sobre Bioética y Derechos Humanos de la Unesco.
- Convenio Consejo de Europa para la protección de los Derechos Humanos y la dignidad del ser humano respecto a las aplicaciones de la biología y la medicina (Convenio de Oviedo 1997)
- Declaración de Helsinki de la Asamblea Médica Mundial.
- Código Deontológico de la Enfermería Española.
- Convenio Internacional sobre la Diversidad Biológica.
- Declaración Universal sobre el Genoma Humano.
- Reglamento (UE) 2016/679 del Parlamento Europeo y del Consejo, de 27 de abril de 2016, relativo a la protección de las personas físicas en lo que respecta al tratamiento de datos personales y a la libre circulación de estos datos y por el que se deroga la Directiva 95/46/CE
- Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dun xeito profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse mediante a elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
- Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan a reflexión sobre cuestións relevantes de carácter social, científico ou ético;
- Que o alumnado poida transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
- Ser capaz, no ámbito da enfermaría, de prestar unha asistencia sanitaria técnica e profesional adecuada ás necesidades sanitarias das persoas que atenden, de acordo co estado de desenvolvemento do coñecemento científico en cada momento e cos niveis de calidade e seguridade. establecidos nas normas legais e deontolóxicas aplicables.
- Promover e respectar o dereito de participación, información, autonomía e consentimento informado na toma de decisións das persoas atendidas, de acordo coa forma en que viven o seu proceso saúde-enfermidade.
- Coñecer o código ético e deontolóxico da enfermaría española, comprendendo as implicacións éticas da saúde nun contexto global cambiante.
- Capacidade de traballo en equipo.
- Motivación.
- Compromiso ético.
- Capacidade para resolver problemas.
- Coñecementos básicos da profesión.
- Capacidade de análise e síntese.
- Capacidade para a toma de decisións.
- Habilidades interpersoais.
- Valoración da diversidade e da multiculturalidade.
-Coñecer a lexislación aplicable e o código ético e deontolóxico da enfermaría española, inspirado no código europeo de ética e deontoloxía da enfermaría. Prestar atención, garantindo o dereito á dignidade, á intimidade, á intimidade, á confidencialidade e á capacidade de decisión do paciente e da familia. Individualizar a atención tendo en conta a idade, o xénero, as diferenzas culturais, o grupo étnico, as crenzas e os valores
Clases expositivas: Explicaranse os conceptos fundamentais de cada tema e identificaranse as fontes de coñecemento para o adecuado estudo destes.
Clases interactivas. Seminarios: Realizaranse traballos ou casos prácticos nos que se pretende favorecer a busca reflexiva por parte do alumnado dos distintos aspectos obxecto de estudo, así como o seu posicionamento respecto da aplicación práctica dos coñecementos adquiridos. Realizaranse estudos de casos baseados en problemas, fomentando a reflexión e o debate.
Titorías individuais: Para o seguimento individual e resolución de dúbidas.
Sistema de evaluación
A cualificación de cada alumno farase da seguinte forma:
- Proba final (proba obxectiva sobre os contidos da materia): suporá o 70%-80% da nota final (incluirá preguntas das aulas expositivas e dos seminarios).
- Avaliación continua: Suporá o 20% -30% da nota final. Valorarase mediante a participación dos alumnos nas actividades obrigatorias ao longo do curso (seminarios e aulas expositivas e outras actividades propostas).
Para superar a materia requírese alcanzar o 50% da nota do exame e acadar unha nota total de 5 sobre 10.
Os alumnos/as que non realizaran a avaliación continua pódense presentar igualmente ao exame final, pero precisan obter un 5 sobre 8 no exame para aprobar e a nota máxima que poden acadar é de un 8.
No caso de que o alumno non realice a proba final, a cualificación do mesmo será de NON PRESENTADO.
Pódese levar a cabo unha proba adicional para outorgar as Matrículas de Honra.
Clases expositivas: 26 h
- Clases interactivas. Seminarios: 10 h
- Titorías: 1,5 h
- Probas de avaliación: 2 h
- Traballo persoal do alumno: 73 h
As dificultades para comprender a materia débense en parte a linguaxe empregada nos aspectos legais, xa que pode ser diferente e novidosa no currículo. Non obstante, o coñecemento dos termos legais elementais e das normas básicas é un dos obxectivos que se persegue, como requisito fundamental para acadar o necesario desenvolvemento e autonomía como profesionais coñecedores da normativa legal e ética que afecta á súa profesión.
Isto requirirá a progresiva inmersión do alumno na xestión das normas e termos aplicables. Recoméndase a lectura directa da normativa, intentando ver as interrelacións e emitir xuízos críticos sobre elas.
Por outra banda, é fundamental o coñecemento dos valores básicos da profesión e dos aspectos éticos que implica o exercicio da profesión, e para iso, a aprendizaxe na metodoloxía da bioética, a reflexión e a deliberación que axuden á comprensión e ao achegamento á os problemas suscitados e a toma de decisións.
Maria Victoria Lareu Huidobro
- Departamento
- Ciencias Forenses, Anatomía Patolóxica, Xinecoloxía e Obstetricia e Pediatría
- Área
- Medicina Legal e Forense
- Teléfono
- 881812230
- Correo electrónico
- mvictoria.lareu [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Julio Manuel Maside Rodriguez
- Departamento
- Ciencias Forenses, Anatomía Patolóxica, Xinecoloxía e Obstetricia e Pediatría
- Área
- Medicina Legal e Forense
- Teléfono
- 881815411
- Correo electrónico
- xulio.maside [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Maria Jesús Tabernero Duque
Coordinador/a- Departamento
- Ciencias Forenses, Anatomía Patolóxica, Xinecoloxía e Obstetricia e Pediatría
- Área
- Medicina Legal e Forense
- Teléfono
- 881812451
- Correo electrónico
- mj.tabernero [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán, Galego | Aula 6 - Roberto Novoa Santos |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 5 - Roberto Novoa Santos |
| Martes | |||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Aula 6 - Roberto Novoa Santos |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán, Galego | Aula 5 - Roberto Novoa Santos |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 5 - Roberto Novoa Santos |
| Mércores | |||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Aula 6 - Roberto Novoa Santos |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 5 - Roberto Novoa Santos |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Aula 6 - Roberto Novoa Santos |
| Xoves | |||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Aula 6 - Roberto Novoa Santos |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 5 - Roberto Novoa Santos |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 5 - Roberto Novoa Santos |
| Venres | |||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán, Galego | Aula 5 - Roberto Novoa Santos |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán, Galego | Aula 6 - Roberto Novoa Santos |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Aula 6 - Roberto Novoa Santos |
| 15.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2.01 |
| 15.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 2.01 |
| 15.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2.02 |
| 15.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 2.02 |
| 15.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2.03 |
| 15.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 2.03 |
| 15.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 3.01 |
| 15.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 3.01 |
| 26.06.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2.01 |
| 26.06.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 2.01 |
| 26.06.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2.03 |
| 26.06.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 2.03 |