Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Botánica, Departamento externo vinculado ás titulacións, Bioloxía Funcional, Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
Áreas: Botánica, Área externa M. U. en Biodiversidade Terrestre: Caracterización, Conservación e Xestión, Ecoloxía, Zooloxía
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Coñecer a ecoloxía e os factores físico-químicos e biolóxicos que afectan o desenvolvemento da fauna e flora nos distintos tipos de medios continentais.
Coñecer a bioloxía e biodiversidade de diferentes grupos taxonómicos de macrófitos, algas e macroinvertebrados.
Capacidade para entender o papel ecolóxico das especies de macroinvertebrados, mediante o estudo das súas adaptacións morfolóxicas e funcionais, así como das súas particularidades biolóxicas e o seu valor como indicadores da calidade biolóxica.
Capacidade para identificar a flora e fauna e valorar a súa abundancia e distribución.
Coñecer a variabilidade morfolóxica dos ecosistemas acuáticos continentáis tanto en condicións naturais como nas afectadas pola influencia humana.
Programa de clases expositivas (7 horas)
Tema 1.- Introdución á ecoloxía das augas continentais. Procesos físicos e químicos.
Tema 2.- Algas continentais: bioloxía e principais grupos taxonómicos.
Tema 3.- Flora acuática vascular: Biotipos e zonación.
Tema 4.- Macrófitos e algas como indicadores biolóxicos. Especies indicadoras de eutrofia. Directiva Marco da Auga.
Tema 5.- Macroinvertebrados bentónicos e neustónicos: Composición e diversidade das comunidades. Adaptacións anatómicas, etolóxicas e fisiolóxicas. Alimentación: réximes, mecanismos e comportamento alimentario. Principais factores de distribución.
Tema 6.- Estado de coñecemento, singularidade, valor de conservación e principais factores de ameaza para a fauna galega de invertebrados.
Tema 7.- Os macroinvertebrados como indicadores da calidade biolóxica das augas continentais
Programa de clases interactivas (13 horas)
Realizarase unha práctica de campo conxunta (Botánica e Zooloxía) e consistirá nunha saída a un río para familiarizarse coa biodiversidade e o efecto de diferentes tipos de impacto ambiental, ademais de coñecer os métodos de traballo “in situ”.
O material colleitado na práctica de campo estudarase nas sesións prácticas que se terán lugar nos laboratorios de Botánica e Zooloxía.
Na práctica de laboratorio de Botánica o alumno usará claves para identificar o material recollido na práctica de campo e utilizará diversos programas para o cálculo de índices de calidade biolóxica.
Na sesión práctica de Zooloxía procederase á separación, observación en vivo e identificación do material recollido (macroinvertebrados) e realizaranse cálculos dalgúns índices sinxelos de calidade biolóxica.
Bibliografía básica
Allan D. J. & M. M. Castillo, 2007. Stream ecology. Structure and function of running waters. ISBN 978-1-4020-5583-6. Springer (2ed.)
Bellinger, E. G., & Sigee, D. C. 2015. Freshwater algae: identification and use as bioindicators. John Wiley & Sons.
Dodds, W.K., 2002. Freshwater Ecology. Concepts and environmental applications. Academic Press. San Diego. 569 pp.
Kalff, J. 2002. Limnology. Prentice Hall. New Jersey (USA). 592 pp.
González, M. & Cobo, F. 2006. Macroinvertebrados de las aguas dulces de Galicia. ISBN: 84-96314-40-5. Hercules de Ediciones.
Oscoz, J., Galicia, D., Miranda, R. (Eds.). 2011. Identification guide of freshwater macroinvertebrates of Spain. Springer, Dordrecht. 153 pp.
Resh, V. H. and Rosenberg, D. M. (Eds.). 1984. The ecology of aquatic insects. Praeger, NYY. 625 pp.
Tachet, H., P. Richoux, Bournard, M. and Usseglio-Polatera, P. 2000. Invertébrés d'eau douce. Systématique, biologie, écologie. CNRS Editions. 607 pp.
Wetzel, R. G. 2001. Limnology. Lake and rivers ecosystems. San Diego: Academic Press.
Bibliografía complementaria
APHA, AWWA, WPCF. 1992. Métodos normalizados para el análisis de aguas potables y residuales. Ediciones Díaz de Santos. Madrid.
Armitage, P. D., Moss D., Wright J. F. & Furse, M. T. 1983. The performance of a new Biological water quality score system based on macroinvertebrates over a wide range of unpolluted running-water sites. Water Res., 17 (3): 333-347.
Brönmark, C. and Hanson, L-A. 1998. The Biology of Lakes and Ponds. Oxford University Press.
Calow, P. and Petts, G. 1992. The rivers Handbook. Hydrological and ecological principles. Vols. 1 & 2 Blackwell Scientific Publications. Oxford.
Cushing, C.E. and Allan, J. D. 2001. Stream. Their ecology and life. Academic Press. San Diego. 366 pp.
Giller, P. S. and Malmqvist, B. 1998. The Biology of streams. Oxford Univ. Press.
Greenhalgh, M. and Ovenden, D. 2007. Freshwater life. Britain and Norhthern Europe. HarperCollins Publishers Ltd. 256 pp.
Leira, M., López-Rodríguez, M.C., and Carballeira, R. 2017. Epilithic diatoms (Bacillariophyceae) from running waters in NW Iberian Peninsula (Galicia, Spain). In: Anales del Jardín Botánico de Madrid, vol. 74, nº 2, p. 062.
Van den Hoek, C., Mann, D. G. and Jahns, H.M. 1995. Algae: An Introduction to Phycology. Cambridge: Cambridge University Press.
Williams, D.D. 2005. The biology of temporary waters. Oxford University Press.
Recursos na internet (última data de acceso 25-05-2024)
- Garrido, J. C. J. Benetti and Pérez-Bilbao, A. 2012. Id-Tax. Catálogo y claves de identificación de organismos invertebrados utilizados como elementos de calidad en las redes de control del estado ecológico. Dirección General del Agua de la Secretaría de Estado de Medio Ambiente. Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente. ISBN: 978-84-491-1202-7. Págs: 227 pp. http://www.mapama.gob.es/es/agua/temas/estado-y-calidad-de-las-aguas/ag…
- Guiry, M.D. 2012. Algaebase: Listing the World's Algae. https://www.algaebase.org/
- Asociación Española de Limnología http://www.uv.es/ael/
- Página del agua de Ecologistas en Acción
http://www.ecologistasenaccion.org/accion/agua/home.htm
- Portal del agua alternativo http://www.portal-agua.com
- Ramsar http://www.ramsar.org
- Grupo de Investigación del agua del CSIC http://www.humedalesibericos.com
- Página del agua del Ministerio de Medio Ambiente http://www.mma.es/ciclo_hidr/hispagua/index.htm
- Portal Agua de la UNESCO http://www.unesco.org/water
Competencias básicas e xenerais
CG01- Adquisición da capacidade de análise sobre a situación actual e futura da biodiversidade terrestre.
CG02- Uso da terminoloxía axeitada para o ámbito da biodiversidade terrestre.
CG03- Empregar fontes de información e bases de datos necesarias para contribuír á análise e xerar información específica para o ámbito da biodiversidade terrestre.
CB7- Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
Competencias transversais
CT1- Capacidade de análise e síntese.
CT2- Capacidade para o razoamento e a argumentación.
Competencias específicas
CE6- Coñecer a técnicas de identificación dos organismos e as tipoloxías de interaccións biolóxicas.
- Clases teóricas (obrigatorias). Clases presenciais por parte do profesor con apoio de medios audiovisuais, dos contidos da materia e o desenvolvemento do temario, explicación de conceptos.
- Clases interactivas (obrigatorias). Realizarase unha práctica de campo e unha práctica de laboratorio. Ao comezo o profesorado repasará as tarefas para realizar. O alumno debe presentar, unha vez realizadas as prácticas, un caderno con cuestionarios.
Os contidos das distintas actividades da materia estarán dispoñibles na aula virtual.
Na titoría darase unha explicación previa á realización das prácticas.
Avaliaranse os cuestionarios e exercicios propostos da parte Botánica e de Macroinvertebrados, como máximo ata 10 puntos.
A parte Botánica avalíase sobre 5 puntos e a parte de Macroinvertebrados outros 5 puntos.
Para poder sumar ambas as partes, o alumnado debe alcanzar polo menos un mínimo de 2 puntos ben na parte Botánica ou ben na de Macroinvertebrados
Traballo presencial en clase:
- Clases maxistrais: 7 horas .
- Prácticas de laboratorio e campo: 13 horas.
- Titorías: 1 hora.
-Total de horas de traballo presencial: 25 horas.
Traballo persoal do estudante: 50 horas.
Estudo individual: Total horas de traballo presencial e persoal do alumno: 75 horas.
- Asistencia á totalidade das actividades docentes.
- Aprendizaxe diaria dos contidos impartidos nas clases.
- Consulta da bibliografía recomendada e complementaria.
- Consultar co profesorado calquera dúbida relacionada coa materia.
Aplicarase a “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións” para os casos de realización fraudulenta de exercicios e probas.
Mª Del Carmen Lopez Rodriguez
Coordinador/a- Departamento
- Botánica
- Área
- Botánica
- Teléfono
- 881813372
- Correo electrónico
- mdelcarmen.lopez.rodriguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Marcos Andres Gonzalez Gonzalez
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Zooloxía
- Teléfono
- 881813273
- Correo electrónico
- marcos.gonzalez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Anton Manoel Leira Campos
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Ecoloxía
- Teléfono
- 881813235
- Correo electrónico
- manel.leira [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 09:30-14:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula Seminario 4. Jacques Ives Cousteau |
| 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula Seminario 4. Jacques Ives Cousteau |