Historia da Configuración Xurídica de Europa

Trátase de que os alumnos coñezan os principais elementos xurídicos conformadores do Dereito en Europa ao longo dos últimos dous milenios. Os sistemas xurídicos romanos, anglosaxón, germánico, canónico e feudal, aínda que uns con maior incidencia uns que outros, así como o peso da doutrina e das distintas escolas de pensamento xurídico, en non poucas ocasións, condicionadas polas correntes filosóficas, políticas e relixiosas que se estendían polo territorio do que se entende por Europa, sen esquecer o papel desempeñado polas Universidades serán, preferentemente, o obxecto de análise.

Todo iso permitirá ao alumno acceder á pluralidade da experiencia xurídica europea, á posibilidade de comprender, pola vía do dereito comparado, a regulación das distintas institucións de dereito privado e público existentes nos distintos países europeos.

Ao tempo, tratarase de analizar as posibilidades futuras de acceder a un Dereito común europeo neste proceso histórico que se desenvolve desde o século XX de realización dunha Unidade de Europa.

PROGRAMA


I. ASPECTOS XERAIS


TEMA 1: CONCEPTO DE EUROPA: sentidos míticos, xeográficos, culturais. Influencia pensamento grego, oriental…

TEMA 2: APARICION DA CONCIENCIA EUROPEA: Batalla de Poitiers e Carlomagno.

TEMA 3: SISTEMAS XURÍDICOS EUROPEOS: Dereito romano e Corpus de Justiniano. Lexislación germánica. Dereito canónico. Dereito feudal. Caso inglés: COMMON LAW.


II. A POTESTAS. O PODER EN EUROPA


TEMA 4: POTESTAS EN EUROPA: Imperios e monarquías. Estado e soberanía. Absolutismo. As repúblicas. Texto xurídico-políticos modernos: Recompilacións, Constitucións, Códigos, Declaracións de Dereitos.


TEMA 5: RELIXIÓNS E PODER EN EUROPA: Cristianismo universal e particularismos cristiáns. A Inquisición. Guerras de Relixión. Paz de Westfalia e en nova orde europea. Relacións entre Estado e Iglesia-papado ata o século XIX.

TEMA 6: MAIS ALLA DAS FRONTEIRAS EUROPEAS: América, África, Colonialismo. Novos imperios. Conferencia de Berlín.

TEMA 7. NOVOS SUXEITOS DE PODER EN EUROPA: partidos políticos e sindicalismo proletario; a prensa; as mulleres e o feminismo. Grandes corporacións. Anciáns e novos


III. A AUCTORITAS. O SABER EN EUROPA

TEMA 8: AUTORITAS EN EUROPA: Escolas monacales ata o século XII. Universidades. Escolas de pensamento xurídico.


IV. INSTITUCIÓNS POLITICAS E XUDICIAIS EN EUROPA


TEMA 9: INSTITUCIÓNS LEXISLATIVAS: Cortes medievais, Parlamentos e Cortes constitucionais.

TEMA 10: SISTEMAS XUDICIAIS: xuíces romanos, procedementos romanos, xuíces medievais e procedementos medievais, xuíces modernos, sistema do Ius Commune, novos principios xudiciais. Xustiza en período constitucional.

v. CUESTIONS FINAIS


TEMA 11: UNIFICACION EUROPEA?. REPENSANDO EUROPA: Posicións políticas tras a I Guerra Mundial (Sociedade de Nacións), situación tras a II Guerra Mundial, situación actual (Brexit, migracións e pandemias).

A bibliografía específica será sinalada en clase, pero como libros de carácter xeral para consulta:

-COING, H., O dereito privado europeo, trad. Antonio Pérez Martín, Madrid, 1996.
-DELL’AQUILA, E., Introdución ao estudo do Dereito inglés, prólogo J.L. dos Mozos, Valladolid, 1982.
-KOSHACKER, P., Europa e o Dereito romano, trad. Santa Cruz Teijeiro, Madrid, 1955.
-MERRYMAN, J.H., A tradición xurídica romano-canónica, trad. Carlos Sierra, México, 1979.
- SANCHEZ ARXILA, J., Jacobus, ie quod ego. Os camiños da ciencia xurídica, Dykinson, Madrid, 2003.
-STEIN, P., O dereito romano na historia de Europa. Historia dunha cultura xurídica, prólogo de Juan Pablo Fusi, César Hornero Méndez-Armando Romanos Rodríguez (trads), Madrid, 2001.
-WIEACKER, F., Historia do dereito privado da Idade Moderna, trad. Francisco Fernández Jardón, Madrid, 1957.
-ZIMMERMANN, R., Estudos de Dereito privado europeo, trad. Antoni Vaquer Aloy, Madrid, 2000.

Competencias
Son semellantes ás competencias propias da materia troncal de Fundamentos Históricos do Dereito Español:

- Coñecer as diferentes formas de creación do Dereito na súa evolución histórica.
- Coñecer e interpretar a pluralidade de fontes legais no seu contexto histórico.
- Coñecer os aspectos comúns e diferenciais das principais institucións xurídicas na súa evolución histórica nos diferentes ordenamentos xurídicos europeos
- Comprender a interrelación entre os sistemas xurídicos europeos.
- Comprender os fundamentos históricos-xurídicos nos que se asenta o sistema xurídico europeo.

Aparentemente parece que, con respecto a cursos anteriores, houbo un cambio de Programa. Realmente, non é así. O que se produce, nunha materia tan extensa e tan densa, que afecta á Historia de todo un continente, é un cambio na forma de expoñer a súa historia-xurídica.

Por unha banda, acudiranse ás clases expositivas, non excesivamente densas (o tempo de que se dispón en escaso), pero imprescindibles para situar ao alumno na explicación histórico-xurídica europea.

Preténdese o uso polo alumno material de diferente formato coa idea de traballar en grupo ou individualmente, e con exposicións xerais e debates (aínda que, e á vista da experiencia doutros anos, todo dependerá do tempo co que se conte e da participación do estudantado). Para iso, levarán tales materiais a clase, onde poderán ser entregados aos alumnos, á páxina do Campus Virtual ou ben na páxina principal da área de Historia do Dereito.

Preténdese que o alumno, coas exposicións e/o posibles debates sobre determinados temas, desenvolva a súa capacidade de expresión oral e de argumentación xurídica.

Esixirase a presenza dos alumnos en clase, de forma que se pasará lista, o que será tomado en consideración para a nota final. Tamén se fomentará a participación en clase dos alumnos.

IDIOMA DE DOCENCIA: castelán.

I. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN:

- Todos os alumnos desta materia serán avaliados en función da súa participación nas actividades, presenciais ou non presenciais, que se desenvolvan ao longo do cuadrimestre, así como pola realizacion dunha proba escrita.
- Ningunha actividade é obrigatoria, pero para aprobar a disciplina débese alcanzar unha puntuación mínima de 5 sobre 10 en conxunto, en calquera das dúas oportunidades establecidas durante o curso académico 2024 / 2025.
- Con cada unha das actividades expostas búscase que os alumnos adquiran os coñecementos imprescindibles para superar a materia.

- Para os efectos do novo REGULAMENTO DE PERMANENCIA nos Graos e Másteres Universitarios da Universidade de Santiago de Compostela, aprobado polo Consello de Goberno e o Consello Social da Universidade (http://www.usc.es/es/normativa /estudantes), e en particular no que se refire á aplicación do seu artigo 5 (Esgotamento de convocatorias) no que respecta a a materia Historia da Configuración Xurídica de Europa, establécense os seguintes requisitos:
a) Considérase avaliable para a nota final a realización de prácticas, probas ou calquera outra actividade académica que se realice a partir do 3 de octubro de 2024. Calquera outra actividade que se realice antes desta data será computable unicamente para aqueles alumnos que a partir de setembro 3 de outubro de 2024 continuar asistindo a clases, participar activamente nas clases presenciais e realizar as actividades propostas.
b) Os alumnos que realicen todas ou algunhas das prácticas, pero non se presenten ao exame final, serán avaliados como "Non presentado". Con todo, as notas de asistencias e prácticas gardaranse para a oportunidade do 11 de xuño de 2025.


II. AVALIACIÓN DE ACTIVIDADES

A valoración das actividades docentes é practicamente a mesma que a establecida en cursos anteriores:

- Asistencia a clase: 10% da nota final. Así pois, a asistencia á totalidade das clases computadas será cualificada cun 1, e irá descendendo a cualificación, de modo proporcional, a medida que descenda o número de asistencias computadas do alumno. A cualificación obtida durante o primeiro cuadrimestre manterase invariable para a cualificación da segunda oportunidade en xuño de 2025.

Unha advertencia: aqueles alumnos que non poidan asistir a unha clase concreta por diversos motivos (selección da materia do TFG, baixa por enfermidade, exame do carné de conducir...) NON TEÑEN QUE ENTREGAR XUSTIFICANTE Ao PROFESOR, xa que unha ou algunha ausencia non afecta á nota. Con todo, deberán presentar xustificante en caso de ausencias reiteradas ou frecuentes xa que nese caso, si pode verse afectada a súa nota.

- Realización de prácticas, escritas ou orais: 20%. A cualificación obtida durante o primeiro cuadrimestre manterase invariable para a cualificación da segunda oportunidade de avaliación.

- Realización dunha proba escrita final: 70%. Nel os alumnos deberán superar as cuestións expostas demostrando os seus coñecementos sobre as materias contidas no programa.

A proba escrita final do primeiro cuadrimestre realizarase o 8 de xaneiro de 2025 na aula e horario detallado no taboleiro de anuncios da Facultade. A data para a realización da proba escrita final en segunda oportunidade de avaliación será o 11 de xuño de 2025. As datas oficiais dos examenes non se modificarán salvo circunstancias sobrevindas (enfermidade, traslado de vivenda, cambios laborais...) ou por obrigación nada dos Regulamentos universitarios ou esixencia decanal. Se o alumno non se presenta ao exame final, será avaliado como “Non presentado”.

Os alumnos que por gozar da EXENCIÓN DE DOCENCIA, así como os alumnos REPETIDORES ou que, por causas plenamente xustificadas e aceptadas polos profesores, non estean obrigados ou non poidan asistir e participar nas clases ordinarias, expositivas e interactivas, presenciais ou non, serán avaliados segundo os seguintes criterios:

a) os alumnos con exencion de docencia deberán facer as mesmas prácticas, ou outras semellantes segundo o caso, que realicen os seus compañeiros e presentalas nas mesmas datas e con identicas condicións que o resto dos seus compañeiros.

b) Se os alumnos repetidores asisten a algunhas clases ou realizan algunha das prácticas ou actividades serán avaliados polo realizado e teranse en conta na nota final.

c) Para superar a disciplina, tanto os repetidores como os que teñan exención de docencia deberán realizar a proba escrita final e poderán, por suposto, acceder á máxima cualificación na materia cumprindo os seguintes requisitos:

1ª) Contactar ao profesor no prazo que se indique para comunicarlle a súa situación académica, para o que deberá presentar, se fose o caso, a documentación acreditativa.

2ª) Presentar as prácticas por escrito (ou envialas por correo electrónico), pero na mesma data en que deben presentalas o resto de compañeiros; se as prácticas realizáronse en clase, ou foron presentacións orais, poderase acudir a sistemas en liña ou se terá que facer unha práctica escrita diferente, pero similar, ás do resto de compañeiros.

3º) As notas obtidas nas prácticas manteranse na convocatoria do mes de xuño. Se o estudante non se presenta ao exame final, será avaliado como "Non presentado".

4º) A nota global mínima para aprobar a disciplina: 5 sobre 10.

A preparación das clases expositivas esixe unha dedicación, aproximada, dunha hora. Durante o devandito tempo convén realizar as lecturas recomendadas, fixar os coñecementos adquiridos e revisar as dúbidas que se expuxeron ou conveña expor aos profesores. Esta tarefa debería ser previa á clase, por unha banda, e ademais de repaso da mesma, por outro.

A preparación das clases interactivas esixe un maior esforzo persoal. Non se trata unicamente de adquirir coñecementos senón de aplicalos á actividade que se vaia a desenvolver. O tempo dedicado a estas actividades é maior que o destinado ás clases expositivas, posto que o alumno ha de traballar individualmente, ou no seu caso coordinado con outros, na realización das tarefas propostas.

O traballo persoal desenvolto por cada alumno, de maneira continuada e con dedicación persistente, ao longo do cuadrimestre halle de permitir superar a materia sen que se expoñan obstáculos insalvables.

Independentemente da atención na aula, as horas de titorías atópase no Seminario de Historia do Dereito (3 ª planta; aínda que o mellor é fixar unha titoría, que poderá realizarse prol Teams, co acordo do alumno /a.

Tamén se realizan lecturas e exercicios de autoavaliación das cuestións xa explicadas.

Para os alumnos que, polas razóns e circunstancias que sexan, non poidan acudir ás clases con asiduidade, ou ben por cuestións idiomáticas non accedan á adecuada comprensión da materia, e en xeral, #ante calquera dificultade, aconséllase acudir ao profesor.

Ademais, o asistir ás clases con regularidade, segundo a experiencia de anos anteriores, é requisito indispensable para superar esta materia.

OBSERVACIÓNS PARA ALUMNOS CON ALGUN TIPO DE DISCAPACIDADE

Os alumnos con algún tipo de discapacidade, antes de acudir ao profesor, é moi recomendable que acudan ao SERVIZO DE PLANIFICACION E INTEGRACION UNIVERSITARIA, con sede no Pavillón Estudantil do Campus Vida. Ao devandito Servizo débenlles poñer ao tanto das súas dificultades, é a eles a quen debe entregar a documentación médica ou psicolóxica xustificativa necesaria, será o Servizo quen lles faga as recomendacións pertienentes e quen se poñerá en contacto co profesor coa finalidade de favorecer a superación da materia.


OBSERVACIÓNS PARA ERASMUS, SOCRATES, ALUMNOS PROCEDENTES DOUTRAS UNIVERSIDADES, ALUMNOS QUE ESPERAN A CONVALIDACIÓN DA MATERIA

Recoméndase que se poñan en contacto os primeiros dias de curso co profesor a fin de comentar a súa situación academica.