Bioquímica

Os novos avances no coñecemento científico fan que as causas da enfermidade se formulen con máis frecuencia a nivel molecular. O estudo desta materia debe servir ao alumno para:
1. Coñecer as bases bioquímicas da función celular, incluíndo a estrutura e clasificación das biomoléculas.
2. Coñecer as formas de obter a enerxía necesaria para manter as funcións vitais do corpo humano.
3. Analizar as vías metabólicas que utiliza o corpo humano para a síntese e degradación de biomoléculas.
4. Coñecer as reaccións encimáticas e os seus mecanismos de control das vías metabólicas básicas.
5. Coñecer as bases bioquímicas implicadas nas alteracións metabólicas.
6. Adquirir coñecementos sobre as bases celulares e moleculares da inmunoloxía e os tipos de inmunidade.
7. Recoñecer as respostas do organismo á infección e a súa regulación.
8. Coñecer o uso e a indicación dos produtos sanitarios vinculados aos coidados de enfermaría relacionados con probas bioquímicas ou inmunolóxicas.
9. Recoñecer e utilizar a terminoloxía relacionada coa materia na bibliografía ou calquera outro tipo de texto sanitario.
10. Desenvolver no alumnado a capacidade de aprendizaxe autónoma así como a súa capacidade de razoar, argumentar e memorizar.

CLASES EXPOSITIVAS: as clases expositivas impartiranse en 30 sesións dunha hora cada unha.

Bloque I: Biomoléculas
1. Hidratos de carbono e lípidos. Propiedades, composición e clasificación. Estrutura e función.
2. Aminoácidos e proteínas. Propiedades, composición e clasificación. Estrutura e función.
3. Enzimas. Clasificación. Coenzimas. especificidade Centro activo e mecanismo de catálise. Regulación e inhibición enzimática. Vitaminas.

Bloque II: Metabolismo
4. Bioenerxética e metabolismo oxidativo. Conceptos básicos e integración do metabolismo. Catabolismo. Anabolismo. vías metabólicas. Reaccións de oxidación-redución. Compostos fosforilados de alta enerxía.
5. Glicólise. Fases e balance enerxético. Regulamento. Vías de incorporación de frutosa e galactosa. Destinos de piruvato.
6. Ciclo do ácido cítrico. Fontes e destinos da acetil coenzima A (acetil-CoA). Reaccións do ciclo do ácido cítrico. Vías anapleróticas. Regulamento. Ciclo de Cori.
7. Cadea de transporte electrónico e fosforilación oxidativa. Reoxidación do NADH citoplasmático.
8. Gluconeoxénese. Fases e balance enerxético. Regulamento.
9. Biosíntese e degradación do glicóxeno. Regulamento.
10. Vía das pentosa fosfato. Regulamento.
11. Catabolismo dos ácidos graxos. Fontes e mobilización de ácidos graxos. Oxidación de ácidos graxos. Balance enerxético. Corpos cetónicos.
12. Biosíntese de lípidos. Síntese de ácidos graxos, triacilglicéridos e colesterol. Regulación e almacenamento. Metabolismo das lipoproteínas.
13. Metabolismo dos aminoácidos. Transaminación. Desaminación. Transporte de nitróxeno. Ciclo da urea. Vías de degradación de aminoácidos. Biosíntese de aminoácidos.
14. Metabolismo dos nucleótidos. Síntese e regulación de purinas. Síntese e regulación de pirimidina. Catabolismo de nucleótidos.

Bloque III: Tecidos especializados e a súa función
15. Integración do metabolismo. Regulación hormonal. Especialización tisular. Papel do fígado no metabolismo.
16. Xeneralidades do sistema inmunitario. tipos de inmunidade Inmunoglobulinas. Modulación da resposta inmune. Inmunosupresión. Inmunoterapia. Autoinmunidade. Alerxias e hipersensibilidade.
17. Técnicas de detección de antíxenos, probas rápidas.
18. Interpretación básica de ensaios bioquímicos.
19. Casos clínicos.

CLASES DE LABORATORIO: as clases desenvolveranse en 3 sesións de dúas horas cada unha. O profesor orientará ao alumno na aprendizaxe práctica en situacións de relevancia clínica.

CLASE TITORÍA GRUPAL: unha única sesión de dúas horas para a realización/exposición de traballos do alumnado relacionados coa materia de Bioquímica.

Bibliografía básica:
BIOQUÍMICA MÉDICA. 5ª edición – 2019. Baynes, J.W. e Dominiczak, M.H. – Editorial: Elsevier
PRINCIPIOS DE BIOQUÍMICA DE LEHNINGER. 7a Edición- 2018. Nelson, D.L. e Cox, M.M. – Editorial: Omega
BIOQUÍMICA. curso básico. 2a Edición – 2014. Tymoczko, J.L.; Berg, J.M.; Stryer, L. – Editorial: Reverté


Máis lectura:
BIOQUÍMICA. con aplicacións clínicas. 7ª edición-2015. Stryer, L.; Berg, J.M.; Tymoczko, J.L. – Ed. Reverté
BIOQUÍMICA: conceptos esenciais. 3ª edición-2021. Feduchi Canosa, E – Editorial Médica Panamericana.
INMUNOLOXÍA BÁSICA: funcións e trastornos do sistema inmunitario. 5ª ed-2017. Abbas, A.K.; Lichtman, A.H.; e Pillai, S. – Editorial Elsevier
PRINCIPIOS DE BIOQUÍMICA CLÍNICA E PATOLOXÍA MOLECULAR. 3a Edición – 2019. Alvaro González Hernández – Editorial Elsevier

Webgrafía:
Proba de laboratorio en liña: https://labtestsonline.es/acerca-de-esta-web Web da Sociedade Española de Química Clínica (SEQC), en constante actualización e de consulta gratuíta. Esta é a versión española do homónimo avalada pola Asociación Americana de Química Clínica (AACC). Conta con información sobre probas de laboratorio en diferentes escenarios fisiolóxicos e patolóxicos. Útil como guía clínica de referencia para as probas diagnósticas ofrecidas por un laboratorio clínico.
Biblioteca da USC: https://www.usc.gal/gl/servizos/biblioteca/
Modelos moleculares en movemento e interactivos con textos explicados: https://biomodel.uah.es/
Revista de medicina clínica: https://medicinaclinica.org/index.php/rmc/about
Páxina da sociedade española de erros innatos do metabolismo: https://seeim.org/
Asociación Española para o Estudo dos Erros Innatos do Metabolismo: https://aecom.com.es/
Recursos didácticos ofertados na páxina da Sociedade Española de Bioquímica e Bioloxía Molecular: https://web2020.sebbm.es/web/es/divulgacion/rincon-profesor-ciencias/re…

Segundo a ORDE CIN/2134/2008(*) e o Libro Branco entregado pola ANECA do Grao en Enfermaría(**)
• Coñecer e identificar a estrutura e función do corpo humano*
• Coñecer as bases moleculares e fisiolóxicas das células e tecidos*
• Coñecementos relevantes e capacidade para aplicar as ciencias básicas e da vida**
• Coñecementos relevantes e capacidade para aplicar a resolución de problemas e a toma de decisións**.
COMPETENCIAS BÁSICAS: CB1, CB2, CB3, CB5
COMPETENCIAS XERAIS: CG1, CG6, CG7, CG9
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS: CT1, CT2, CT7, CT8, CT11, CT12, CT13, CT14, CT16, CT17
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS: CE1
COMPETENCIAS INTERPERSOAIS:
• Habilidades de comunicación
• Habilidades interpersoais
• Capacidade para traballar en equipo

DOCENCIA EXPOSITIVA
A ensinanza expositiva está deseñada para potenciar a aprendizaxe autónoma do alumnado. Nas clases teóricas, o profesor expoñerá os aspectos máis relevantes de cada tema a través de presentacións e vídeos, facendo fincapé na súa relación clínica, axudando ao alumnado a acadar os obxectivos da materia.


LABORATORIO
Realizaranse prácticas/seminarios de laboratorio sobre temas relacionados cos contidos teóricos da materia e trataranse aspectos clínicos. O profesor guiará e dirixirá ao alumno no proceso de aprendizaxe. Nesta ensinanza empregarase o encerado, medios audiovisuais, o espazo virtual da materia (Campus Virtual da USC).

TITORÍAS EN GRUPO
Nestas clases de titoría os alumnos realizarán traballos en grupo sobre temas relacionados coa materia.

A plataforma virtual da USC (CURSO VIRTUAL) servirá de apoio e complemento á docencia teórico-práctica e como elemento importante de comunicación co alumno. Nela poranse á disposición do alumnado os recursos teóricos e prácticos necesarios para o estudo da materia.

É obrigatoria a asistencia ás ensinanzas teóricas, titorías grupais e laboratorios.

1. A avaliación nas dúas convocatorias do curso constará de dúas partes: parte teórica e parte interactiva (docencia interactiva de laboratorio, traballo en grupo, e asistencia/participación activa en clase).

2. O exame teórico suporá o 70% da nota final (máximo de 7 puntos). O exame será de tipo mixto, con preguntas tipo test para cubrir todas as partes fundamentais da materia, e con preguntas breves e específicas, que permitan valorar o desenvolvemento do razoamento e a asimilación da materia.

3. A avaliación interactiva suporá un 30% (máximo 3 puntos) da nota final e divídese á súa vez en tres apartados a partes iguais:
As clases interactivas de laboratorio (máximo 1 punto da nota final) para a súa avaliación terán en conta o traballo realizado polo alumno no laboratorio e os resultados obtidos por este mediante unha memoria ou unha proba. O alumno non poderá superar a materia de Bioquímica se non realiza as prácticas de laboratorio.
Traballo en grupo (máximo 1 punto da nota final). Os alumnos realizarán traballos en grupo que deberán ser expostos oralmente e posteriormente clasificados polo profesor.
Tamén se valorará a asistencia e participación activa na clase (máximo 1 punto da nota final) ao longo do curso.

4. O plaxio e o uso indebido de técnicas de copia ou novas tecnoloxías na realización de tarefas, probas ou exames serán debidamente penalizados na avaliación.

5. Na 2a convocatoria do curso académico só se realizará o exame teórico, conservando a cualificación correspondente ás clases interactivas. A cualificación máxima sobre a que se cualificará esta parte do exame e a mínima esixida serán as descritas para a primeira convocatoria.

6. No caso de suspenso da materia, as notas das partes interactivas conservaranse durante os catro cursos académicos seguintes.

7. O alumno deberá obter cinco puntos sobre dez para superar a materia. Será necesario acadar polo menos o 50% da cualificación na avaliación das ensinanzas expositivas.

1. Horas de traballo presencial na aula.
Docencia expositiva na aula...........................................30 horas
Docencia interactiva de laboratorio……….....………………………6 horas
Titorías grupais docentes ..........................................2.25 horas

2. Horas de traballo persoal do alumno, non presencial.
Estudo individual........................................................54.25 horas
Elaboración de traballos, procuras, etc...........................20 horas

TOTAL. (1+2) ..............................................................112,5 horas

Recoméndase o uso da bibliografía para o estudo do temario, así como a xestión de diferentes fontes de información na elaboración dos traballos. Tamén é importante a participación do alumno nas clases e o aproveitamento das horas de titoría para recibir orientación ou resolver dúbidas.
Recoméndase o estudo continuado, o que facilitará o proceso de aprendizaxe, favorecendo unha mellor comprensión e asimilación dos conceptos.
Tamén se suxire o uso da USC virtual, xa que o alumnado pode consultar as súas dúbidas directamente co profesor a través dun correo electrónico. Ademais, nesta páxina incluiranse aqueles materiais que poidan axudar ao alumno a superar a materia, esquemas, resumos, así como as cuestións e problemas a resolver para favorecer a comprensión do material.