Psicopatoloxía I

1. Coñecer e comprender os fundamentos teóricos da disciplina e dominar a terminoloxía especifica da psicopatoloxía.

2. Saber describir e explorar a conduta anormal.

3. Ser capaz de identificar e diferenciar os diferentes trastornos psicolóxicos ao longo do ciclo vital.

4. Proporcionar as bases teóricas que fundamentan os diferentes trastornos e presentar as liñas de investigación actual sobre os temas tratados.

PROGRAMA TEÓRICO

I. BLOQUE 1. Marco conceptual e histórico da psicopatoloxía
1. Definición. Criterios da conduta anormal. A faceta explicativa da psicopatoloxía.
2. Historia e referentes contemporáneos da Psicopatoloxía.
3. Sistemas de clasificación. Precisións conceptuais. Descripción e desenvolvemento dos actuais sistemas DSM e CIE.

II. BLOQUE 2. Psicopatoloxía do adulto
1. Trastornos depresivos. Trastornos bipolares. Clasificación. Características clínicas e criterios diagnósticos. Avaliación e diagnóstico diferencial. Epidemioloxía. Teorías psicolóxicas explicativas.
2. Esquizofrenia e outros trastornos psicóticos. Tipoloxía e clasificación. Características clínicas: criterios e diagnóstico diferencial. Epidemioloxía, curso e pronóstico: Implicacións para o tratamento.
3. Alteracións das necesidades fisiolóxicas básicas. Clasificación e cuestións diagnósticas.

II. BLOQUE 3. Psicopatoloxía na nenez e a adolescencia
4. Fundamentación: Principios da Psicopatoloxía do desenvolvemento. Retos da clasificación na psicopatoloxía infanto-xuvenil.
5. Problemas internalizantes: Manifestación, epidemioloxía, patróns de coocurrencia e evolución. Bases etiolóxicas e implicacións para o tratamento.
6. Problemas externalizantes: Características clínicas e diagnóstico. Etioloxía e evolución: implicacións para o tratamento.

PROGRAMA DE CLASES INTERACTIVAS
1.- Discusión sobre as cuestións aplicadas máis relevantes ou polémicas do temario.
2.- Desenvolvemento de habilidades para aplicar os coñecementos teóricos ao proceso de diagnóstico segundo os sistemas sistemas de clasificación vixentes.
3.- Análise de casos clínicos que ilustran os contidos das clases expositivas, destacando a identificación e clasificación de síntomas, xustificación diagnóstica e diagnóstico diferencial.

Bibliografía Básica

-Asociación Americana de Psiquiatría (2014). Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales, DSM-5 (5ª ed.). Washington: APA.
-Belloch, A., Sandín, B. e Ramos, F. (Eds.) (2020, 2024). Manual de psicopatología. Volúmenes I y II. Madrid: McGraw-Hill; 3ª e 4ª edición.
-Caballo, V., Salazar, I.C. e Carrobles, J.A. (2014). Manual de psicopatología y trastornos psicológicos. Madrid: Pirámide; 2ª edición. Edición versión digital (Kindle).
-Ezpeleta, L. e Toro, J. (2014). Psicopatología del desarrollo. Ed. Pirámide.
-Talarn, A. e Jarne, A. (2015). Manual de psicopatología clínica. Barcelona: Herder. 1ª edición versión digital (Epub).

Bibliografía Complementaria

-Artigas-Pallarés, J. e Narbona, J. (Eds.) (2011). Trastornos del neurodesarrollo. Barcelona: Viguera.
-Asociación Americana de Psiquiatría (2014). Guía de consulta de los criterios diagnósticos del DSM-5. Washington, London.
-Beauchaine, T.P., Hinshaw, S.P. (2017). Child and Adolescent Psychopathology (3rd ed, pp. 346–386). New York, Wiley.
-Butcher, J.N., Mineka, S., Caballo, V.E. Salazar, I.C. e Carrobles, J.A. (Dirs.) (2011). Manual de psicopatología y trastornos psicológicos. Madrid: Pirámide.
-Caballo, V.E. e Simon, M.A. (2002). Manual de psicología clínica infantil y del adolescente. Trastornos específicos. Madrid: Pirámide.
-Carragher, N., Krueger, R.F., Eaton, N.R., e Slade, T. (2015). Disorders without borders: current and future directions in the meta-structure of mental disorders. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 50(3), 339-350.
-Caspi, A., Houts, R.M., Belsky, D.W. … Moffitt, T.E. (2014). The p Factor: One general psychopathology factor in the structure of psychiatric disorders? Clinical Psychological Science, 2(2), 119-137.
-Clark, L.A., Cuthbert, B., Lewis-Fernández, R., Narrow, W.E., e Reed, G.M. (2017). Three Approaches to Understanding and Classifying Mental Disorder: ICD-11, DSM-5, and the National Institute of Mental Health's Research Domain Criteria (RDoC). Psychol Sci Public Interest,18(2),72-145.
-Conway, C.C., Forbes, M.K., Forbush, K.T. … Eaton, N.R. (2019). A hierarchical taxonomy of psychopathology can transform mental health research. Perspectives on Psychological Science, 14(3):174569161881069.
-Hankin, B.L., Davis, E.P., Snyder, H., Young, J.F., Glynne, L.M., e Sandman, C.A. (2017). Temperament factors and dimensional, latent bifactor models of child psychopathology: Transdiagnostic and specific associations in two youth samples. Psychiatry Research, 252, 139–146.
-Hartung, C. M., e Lefler, E. K. (2019). Sex and gender in psychopathology: DSM–5 and beyond. Psychological Bulletin, 145(4), 390–409.
-Kotov, R., Krueger, R. F., Watson, D. … Zimmerman, M. (2017). The Hierarchical Taxonomy of Psychopathology (HiTOP): A dimensional alternative to traditional nosologies. Journal of Abnormal Psychology, 126(4), 454-477.
-López-Soler, C. e Romero, A. (2014). TDAH y trastornos del comportamiento en la infancia y la adolescencia. Pirámide. Colección: Psicología; 1ª edición. Formato: Digital, PDF.
-Lorenzo Pontevedra, M.C. (2015). Trastorno bipolar. Madrid: Síntesis.
-Maddux, J.E. e Winstead, B.A. (Eds, 2016). Psychopathology. Foundations for a contemporary understanding. Fourth Edition. Taylor & Francis.
-McDonough-Caplan, H., Klein, D.N., e Beauchaine T.P. (2018) Comorbidity and continuity of depression and conduct problems from elementary school to adolescence. Journal of Abnormal Psychology, 127 (3), 326-337.

Competencias específicas da titulación:

1. Coñecer e comprender as funcións, características, contribucións e limitacións dos distintos modelos teóricos da Psicoloxía.
2. Saber identificar as necesidades e demandas dos destinatarios dos diferentes campos de aplicación e establecer as metas de actuación psicolóxica.
3. Saber identificar as características relevantes do comportamento dos individuos, grupos, organizacións e contextos mediante os métodos, técnicas e instrumentos propios da avaliación psicolóxica.
4. Saber axustarse ás obrigas deontolóxicas da Psicoloxía.

Competencias específicas da materia:

1. Ser capaz de describir e analizar os síntomas fundamentais dos distintos trastornos mentais.
2. Ser capaz de identificar os diferentes trastornos mentais segundo as clasificacións propostas dende o ámbito científico.
3. Ser capaz de formular hipóteses diagnósticas en función da clínica presente.
4. Ser capaz de realizar diagnósticos diferenciais.
5. Coñecer a psicopatoloxía dende o marco de desenvolvemento evolutivo centrada nos trastornos de inicio na infancia e adolescencia.
6. Ser capaz de relacionar teoría e evidencia empírica para cada un dos trastornos mentais.
7. Realizar e interpretar un informe clínico tomando como base os sistemas de clasificación e diagnóstico.
8. Coñecer e cumprir a normativa ética propia da profesión e da investigación psicolóxica.

1.- Clases Expositivas:

As clases expositivas teñen como cometido organizar e introducir os contidos máis relevantes dos diferentes temas do programa.

2.- Clases Interactivas:

As clases interactivas estructúranse en torno á descripción, análise e discusión de casos clínicos que ilustren algunhas das alteracións presentadas na clase. Estas actividades prácticas desenvólvense en pequenos grupos ou perante traballo individual.

Ademais, como complemento ás clases presenciais, proporanse actividades de avaliación continua a través da Aula Virtual da materia, que deberán entregarse na data programada por este mesmo medio.

Na avaliación da aprendizaxe terase en conta tanto a valoración dos coñecementos adquiridos en relación aos contidos teóricos e prácticos do programa, como a valoración das tarefas e actividades propostas ao longo do curso.

O cómputo de avaliación distribuirase do modo seguinte: O exame teórico-práctico suporá o 60% da nota, e consistirá nunha proba tipo test (45%) máis un comentario razoado dun caso clínico (15%). O 40% restante corresponderá á avaliación continua formativa en base ás actividades propostas e informes realizados, así como á asistencia ás sesións interactivas.

Para aprobar a materia é necesario superar o exame teórico-práctico (alcanzando alo menos o 60% da nota total posible no exame) e asistir ao 75% das sesión interactivas presenciais. Estas condicións permanecerán invariables en calquera circunstancia na que se atope o alumnado, inclusive no caso de dispensa de asistencia.

ACTIVIDADES PRESENCIAIS:

* Clases expositivas: 25 horas

* Clases interactivas: 13.5 horas

* Avaliación: 2 horas

Total horas presenciais: 40.5


ACTIVIDADES NON PRESENCIAIS:

* Revisión de contenidos y lecturas relacionadas con las clases interactivas y/o expositivas: 26 horas

* Realización de actividades de evaluación continua: 8 horas

* Preparación do exame: 40 horas

Total horas non presenciais: 74

Recoméndase asistir a clase con regularidade e participar de forma activa na aula. Así mesmo, recoméndase levar ao día os contidos da materia e facer seguimiento regular actividades, materiais e anuncios a través da Aula Virtual, pois certas tarefas que serán obxecto de avaliación poden ser propostas e/ou traballadas por medios telemáticos.

O horario de titorías de cada profesora concretarase ao inicio do curso (por defecto, establécese en martes, de 15 a 18h). En caso de ser necesario, poderase concertar cita para unha titoría presencial ou telemática nun horario distinto, a convir previamente.