Premio Nobel de Física en 2017 "polas súas contribucións decisivas ao detector LIGO e a observación de ondas gravitacionais".
Kip Thorne naceu en Logan, Utah (Estados Unidos), en 1940. Graduouse en física no Instituto Tecnolóxico de California (Caltech) e realizou o doutoramento en Princeton, en 1965, baixo a dirección de John Archibald Wheeler, o gran pioneiro da Relatividade Xeral tras a morte de Albert Einstein. Ao completalo regresou a Caltech, onde desenvolveu a maior parte da súa carreira académica.
Unha consecuencia da Relatividade Xeral é a existencia de ondas gravitacionais: vibracións do espazo-tempo que se producen cando obxectos masivos se aceleran. Os efectos son tan pequenos que a súa observación foi imposible durante un século. Recoñecido mundialmente polas súas achegas á Relatividade Xeral e á astrofísica, Kip Thorne foi un dos fundadores nos anos 70 do proxecto LIGO (acrónimo en inglés de “Observatorio de ondas gravitacionais por interferometría láser”), que permitiu por primeira vez a detección directa de ondas gravitacionais en setembro de 2015. Tratouse dun fito histórico que confirmou a predición realizada polo propio Einstein en 1916 e abriu unha nova xanela á exploración do cosmos: desde entón puidemos observar máis de 100 fusións de buracos negros a centos de millóns de anos luz de nós.
No detector LIGO utilízase tecnoloxía láser (cuxa xénese foi tamén obra de Einstein en 1917) para medir os pequenos cambios de lonxitude causados polas ondas gravitacionais en dous “brazos” de 4 quilómetros de longo (as deformacións observadas son inferiores ao tamaño dun protón!). Thorne realizou contribucións cruciais ao desenvolvemento do detector. Por iso compartiu o Nobel de Física con Rainer Weiss e Barry Barish.
Kip Thorne especializouse no estudo de buracos negros e estrelas de neutróns, e explorou a estrutura do espazo-tempo interesado na posibilidade de realizar viaxes no tempo mediante buracos de verme. O seu enfoque foi sempre combinar o rigor teórico cunha profunda intuición física. Durante décadas formou a xeracións de físicos e traballou xunto a figuras clave como Stephen Hawking e Roger Penrose (Premios Fonseca 2008 e 2011 do Programa ConCiencia, respectivamente).
Autor de libros de referencia na formación académica da física, Kip Thorne destaca tamén polo seu papel como divulgador, con colaboracións con artistas, músicos ou directores de cine en importantes películas, ou con libros como Buracos Negros e Tempo Curvo: o escandaloso legado de Einstein. Foi asesor científico e produtor executivo da película Interestelar en 2014, así como do libro divulgativo realizado sobre esta película. A súa participación asegurou un tratamento preciso de fenómenos como os buracos negros rotantes e a dilatación temporal, dando lugar a investigacións científicas orixinais.
Thorne é un pensador audaz, aberto a explorar as fronteiras entre a ciencia establecida e a especulación fundamentada, sempre dentro do marco da Relatividade Xeral. Na súa carreira logrou algo inusual: unir a ciencia de vangarda, coa pedagoxía accesible e a colaboración interdisciplinaria, sen perder o compromiso co rigor. A través das súas investigacións, libros e contribucións á arte, ampliou a nosa comprensión do universo e inspirou a millóns de persoas a mirar as estrelas con ollos científicos e curiosos.
