Existen diversas vías de protección dos resultados de investigación, atendendo á natureza dos mesmos, destacando as seguintes:
- Dereitos de propiedade industrial: Permiten a protección de invencións, signos distintivos, deseños industriais e topografías de semicondutores.
- Dereitos de propiedade intelectual: Permiten a protección de obras literarias, artísticas ou científicas, obras audoivisuais e programas de ordenador.
Propiedade industrial - Patentes
Unha patente é un dereito, outorgado polo Estado, que recoñece ao titular da mesma o dereito a impedir a outros a fabricación, venda ou utilización da invención sen o consentemento do titular.
Para que unha invención sexa patentable debe cumprir os seguintes requisitos:
- Novidade: Unha invención é nova se non está comprendida no estado da técnica, que inclúe toda a información accesible ao público antes da data de presentación da solicitude de patente.
- Actividade inventiva: Unha invención implica actividade inventiva se a partir do estado da técnica non resulta evidente para un experto na materia.
- Aplicación industrial: Unha invención ten aplicación industrial se pode ser fabricada ou utilizada en calquera tipo de industria.
Non son patentables os descubrimentos, as teorías científicas, os métodos matemáticos, as obras literarias e científicas, os métodos de negocio e os programas de ordenador como tales. Aínda que os programas de ordenador como tales non se poden protexer mediante patente, se forman parte dun sistema máis amplo non estaría excluída a súa patentabilidade. Así, tanto en España como en Europa concédense cada ano numerosas patentes de invencións implementadas en ordenador.
Establecer se unha invención é patentable ou non é un proceso complexo e que require unha inversión en tempo considerable. Ademais, tendo en conta que os gastos poden superar os 40.000 €, polo que debe haber una expectativa de retorno suficientemente alta para que se xustifique o esforzo.
Patentar antes de publicar
Ao facer pública información sobre a invención destrúese o requisito da novidade, necesario para a obtención dunha patente. Aínda sen ter difundido todos os detalles da invención esta información podería permitir a unha persoa experta na materia levar a cabo a invención, polo que dificilmente se podería cumprir o criterio de actividade inventiva.
O proceso de preparación dunha solicitude de patente é un proceso que pode levar de 1 a 4 meses, pero que pode avanzar en paralelo á preparación dun artigo científico para un congreso ou revista.
Unha vez presentada a solicitude de patente xa se pode proceder a difundir os seus resultados. Na meirande parte das ocasións, a difusión dos resultados de investigación antes da presentación da solicitude de patente fai imposible protexelos mediante patente.
Esta difusión inclúe:
- Teses.
- Tesiñas.
- Proxectos de fin de grao ou máster.
- Internal reports.
- Publicacións e difusións orais en congresos.
- Publicacións en revistas.
- ...
Así, débese ter en conta:
- Patentar e publicar son compatibles.
- Patentar antes de publicar.
Preparación da solicitude de patente
No proceso de preparación da solicitude de patente deberase proporcionar información técnica detallada para axudar ao persoal técnico de AVTE na preparación da memoria da solicitude. Durante este proceso deberanse recoller aquelas características técnicas da invención que sexan novas e inventivas, así como información sobre algún modo de realización da invención, polo que os datos experimentais, exemplos, prototipos etc. serán de grande utilidade.
Quen son os inventores?
É imprescindíbel identificar correctamente a aquelas persoas que desenvolveran a invención; é dicir, aos/ás inventores/as.
Mentres que en publicacións científicas é común incluír ao persoal investigador que tivo algunha colaboración colateral, facer isto no caso dunha patente pode levar a invalidala. Polo tanto, debe xustificarse que existe unha achega intelectual relevante, e non unha mera contribución instrumental, de todo o persoal que figura no desenvolvemento da invención.
Tramitación dunha solicitude de patente
O proceso de tramitación dunha solicitude de patente inclúe, na maior parte dos casos, a presentación dunha solicitude de patente na Oficina Española de Patentes y Marcas (OEPM). Como as patentes son dereitos territoriais, se é preciso protexer a invención noutro país ou rexión (entrada en fases nacionais ou rexionais), haberá que presentar solicitudes de patente nos correspondentes países/rexións.
En virtude dos seguintes acordos internacionais pódese estender a protección a outros países/rexións:
- Convenio de París para a protección da Propiedade Industrial: É un convenio, asinado actualmente por 177 países, polo que se outorgan 12 meses, dende a data de presentación da solicitude de patente (data de prioridade), para presentar a solicitude de patente en calquera dos países do convenio con data de presentación a data de prioridade.
- Tratado de Cooperación en Materia de Patentes (PCT): Este tratado, asinado actualmente por 153 países, permite mediante a presentación dunha única solicitude internacional ampliar o prazo de entrada en fases nacionais/rexionais a 30 meses, mantendo a data de prioridade.
Na seguinte figura ilústranse os distintos pasos na tramitación dunha solicitude de patente dende a data de presentación ata o final da validez da patente (20 anos contados a partir da data de prioridade).
Propiedade intelectual
Os dereitos de propiedade intelectual, tamén coñecidos como dereitos de autor, aplícanse a creacións tales como obras literarias, artísticas ou científicas, obras audiovisuais e programas de ordenador.
Este tipo de dereitos xorden polo mero feito da creación da obra e non precisan de ningún tipo de rexistro. Nalgunhas ocasións pódese proceder ao rexistro da obra no Rexistro da Propiedade intelectual que proporciona unha proba de creación da obra.
Convén resaltar que os dereitos de autor protexen única e exclusivamente a expresión concreta da obra e non as ideas que poidan estar detrás da mesma. Así, no caso dun programa de ordenador, protexeríase a expresión concreta do programa de ordenador (código fonte).
Segundo as leis que regulan os dereitos de propiedade intelectual considérase autor/a ás persoas que crearon a obra. Os dereitos de propiedade intelectual duran toda a vida do autor/a e até 70 anos despois da súa morte.
Área de Valorización Transferencia e Emprendemento (AVTE)
- Casa de Vivendas de Funcionarios
- Avenida das Ciencias, 6, 15782Santiago de Compostela
- avte [at] usc.es
Área de Valorización Transferencia e Emprendemento (AVTE)
- AVTE. Edificio CACTUS Lugo
- Campus Lugo s/n, 27002Lugo
- avte [at] usc.es