Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego, Portugués
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filoloxía Galega
Áreas: Filoloxías Galega e Portuguesa
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
1- Comprender e analisar a producción cultural do Brasil como um fenómeno social e, em consequencia, ser
capaz de traballar os materiais (de diversa natureza) como manifestacións complexas dumha sociedade concreta e
de circunstancias específicas.
2- Comprender e analisar os discursos produzidos em relación à cultura como fenómenos sociais e, em
consequencia, ser capaz de ler textos críticos como manifestacións heterogéneas de grupos sociais concretos e de
circunstancias determinadas.
Obxetivos Específicos:
1) Promover unha aproximación á história e à cultura do Brasil nas suas diversas manifestacións.
2) Coñecer e estudar os procesos de conformación dumha história social e cultural do país.
3) Aproximar-se ao coñecimento dos mecanismos de difusión e lexitimación de diversos fenómenos, usos e
práticas em relación à cultura.
4) Comprender fenómenos recentes como os procesos de emerxencia, de periferia, de internacionalización, de
representatividade, fenómenos mediáticos, etc.
I - Aproximación ao conceito de Cultura.
I.1.Imaxe e identidade brasileiras na actualidade.
II.Cuestións fundamentais da construción do Brasil
II.1. Poboación e território
II.2. Diferentes proxectos políticos, económicos e sociais
II.3. Cultura e Identidade
II.4. Repertórios culturais e produción literária
III.O Brasil contemporáneo
Bibliografia básica:
FREYRE, Gilberto. Casa-Grande & Senzala. Rio de Janeiro: José Olympio, 1943. Disponível em domínio público [http://www.dominiopublico.gov.br/download/texto/me4701.pdf].
HOLANDA, Heloísa Buarque de, "Usos da Cultura" in Sistemas & Gestão 7, 2012, pp 134-142. Acessível em: http://www.revistasg.uff.br/index.php/sg/article/view/V7N2A1.
Bibliografia complementar:
ALMEIDA, Sílvio (2018). O que é racismo estrutural? Editora Letramento
BOSI, Alfredo. Dialética da Colonização. São Paulo: Companhia das Letras, 1992.
BORNHEIM, Gerd et alii. Tradição e contradição. Rio de Jnaeiro: Jorge Zahar/Funarte, 1977.
BOSI, Alfredo. (org.) Cultura brasileira: temas e situações. São Paulo: Ática, 1987.
BOTELHO, André; SCHWARCZ, Lilia Moritz. Um enigma chamado Brasil: 29 intérpretes e um país. São Paulo: Companhia das Letras, 2009.
BUCCI, Eugênio. Brasil em tempo de TV. São Paulo: Boitempo Editorial, 1966.
CÂNDIDO, Antônio. "A revolução de 1930 e a cultura". In: A educação pela noite e outros ensaios. São Paulo: Ática, 1987, pp.181-198.
CARDOSO, F. Henrique, Pensadores que inventaram o Brasil, São Paulo, 2013 (4ª reimpressão).
CARNEIRO, Sueli (2023). Dispositivo de Racialidade. Rio de Janeiro: Zahar Editor.
DINIZ, Debora/GEBARA, Ivone (2022). Esperança feminista.Rio de Janeiro,Rosa dos Tempos.
FAUSTO, Boris. História Concisa do Brasil. São Paulo: EDUSP, 2014 (2ª ed.).
HOLANDA, Sérgio Buarque de. Raízes do Brasil. 26.ed. São Paulo: Companhia das Letras, 1999.
HOLLANDA, Heloísa Buarque de, "Usos da Cultura" in Sistemas & Gestão 7, 2012, pp 134-142. Acessível em: http://www.revistasg.uff.br/index.php/sg/article/view/V7N2A1.
MARTINS, Franklin. Quem foi que inventou o Brasil? A música popular contra a história da república v. II - de 1964 a 1985. Rio de Janeiro: Nova Fronteira; 2017.
MATTA, Roberto da. Carnavais, malandros e heróis: para uma sociologia do dilema brasileiro. Rio de Janeiro: Zahar, 1981.
MICELI, Sérgio. Sergio. Intelectuais à brasileira. São Paulo, Companhia das Letras, 2001.
MOTA, Carlos Guilherme. Ideologia da Cultura Brasileira. São Paulo: Ática, 1977.
MOTA, Lourenço Dantas. (org.) Introdução ao Brasil: um banquete no trópico. 2. ed. São Paulo: Senac, 1999.
OLIVEIRA, Francisco de. Jeitinho e jeitão. Revista Piauí, edição 73, Acessível em: http://piaui.folha.uol.com.br/materia/jeitinho-e-jeitao/
ORTIZ, Renato. Cultura Brasileira & Identidade Nacional. 5.ed. São Paulo: Brasiliense, 1994.
PINHEIRO-MACHADO, Rosana/ BUENO, Winnie (2017). Tem saída? Ensaios críticos sobre o Brasil. Zouk, Porto Alegre.
PRADO JUNIOR, Caio. Formação do Brasil Contemporâneo. Rio de Jnaeiro: Brasiliense, 1999.
RIBEIRO, Darcy. O povo brasileiro. São Paulo: Companhia das Letras, 1995.
ROCHA, João Cezar de Castro (org.), Nenhum Brasil Existe. Pequena Enciclopédia, Rio de Janeiro.
SCHWARCZ, Lília Moritz. O espetáculo das raças. São Paulo: Companhia das Letras, 1995.
SCHWARCZ, Lília M. e STARLING, Heloisa M. Murgel (2015) Brasil: uma biografia. São Paulo: Companhia das Letras.
SODRÉ, Nelson Werneck. Síntese de História da Cultura Brasileira. 18. ed. Rio de Jnaeiro: Civilização Brasileira, 1996.
WISNIK, Guilherme. Lançar mundos no mundo. Caetano Veloso e o Brasil. São Paulo: Fósforo Editora, 2002.
Ao longo do semestre irán sendo indicadas outras fontes bibliográficas complementarias.
Capacidade de análise da realidade brasileira nos seus momentos históricos e detectar os seus desdobramentos na contemporaneidade.
- Capacidade de análise crítica de textos e materiais audiovisuais de produción e criación contemporáneas.
• Capacidade de relacionar aspectos relativos à produción cultural com o espazo social e histórico en que se producem.
• Capacidade de identificar elementos relevantes que formam a cultura brasileira contemporánea.
A avaliación para todas as persoas inscritas – inclusive aquelas con dispensa oficial de asistencia ás aulas - será continuada e constará, para ambas oportunidades (1ª e 2ª), dos seguintes itens:
A) Realización das tarefas vinculadas ao desenvolvimento da materia e proactividade en relación ás dinámicas de traballo da disciplina: 6,5 valores.
B) Realización de un traballo escrito, de carácter obrigatorio, conforme as indicacións dadas polas docentes (con quen debe ser previamente combinado e discutido o tópico) e que terá unha componente oral e unha componente escrita: 3,5 valores.
Para a avaliación da Primeira Oportunidade, o/a estudante poderá recuperar presencialmente -na data marcada-, calquera dos elementos escritos da avaliación, num máximo de dous (do item A e/ou B), tanto non presentados previamente como considerados deficientes. Sempre que sexa posível, deberia avisar previamente as profesoras en relación a que tarefas vai recuperar.
Na avaliación da Segunda Oportunidade, o sistema será o mesmo que o da Primeira Oportunidade, salvo que se poderán presentar o total de tarefas e traballo, tanto orais como escritos.
Para todos os casos de realización fraudulenta de exercicios, traballos ou probas (através de plaxio, uso de ferramentas de IA ou outros) será aplicada a "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de calificacións" da USC.
A avaliación para todas as persoas inscritas – inclusive aquelas con dispensa oficial de asistencia ás aulas - será continuada e constará, para ambas oportunidades (1ª e 2ª), dos seguintes itens:
A) Realización das tarefas vinculadas ao desenvolvimento da materia e proactividade en relación ás dinámicas de traballo da disciplina: 6,5 valores.
B) Realización de un traballo escrito, de carácter obrigatorio, conforme as indicacións dadas polas docentes (con quen debe ser previamente combinado e discutido o tópico) e que terá unha componente oral e unha componente escrita: 3,5 valores.
Para a avaliación da Primeira Oportunidade, a/o estudante poderá recuperar presencialmente –na data marcada– calquera dos elementos escritos de avaliación, no máximo de dous (de A e/ou de B), tanto non presentados como considerados deficientes.
Na avaliación da Segunda Oportunidade, o sistema será o mesmo que o da Primeira Oportunidade, salvo que se poderán presentar o total de tarefas e traballo, tanto orais como escritos.
Para todos os casos de realización fraudulenta de exercicios, traballos ou probas (através de plaxio, uso de ferramentas de IA ou outros) será aplicada a "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de calificacións" da USC.
Materia de 6 créditos.
Carga horária da disciplina.
- Participación activa nas aulas.
- Leituras prévias dos materiais.
- Aceso a fontes (especializadas) complementares de información online sobre o Brasil.
- Utilización do horário de atendimento das profesoras (presencial e/ou telemático) para resolver posíveis dúvidas.
No decurso do semestre, novas informacións/textos/referencias serán indicadas aos/às alunos/as –tamén a través de conferencias, seminarios ou outras actividades suxeridas- como complemento e actualización de asuntos relativos à matéria.
Língua(s) utilizada(s): Galego/Portugués. De forma eventual e ocasional, poden ser presentados materiais ou comunicacións em outras línguas (español, francés, inglés, italiano, etc.), sempre que a docente o considerar oportuno.
Todos os traballos deben ser orixinais.
O plaxio e a utilización fraudulenta de ferramentas de IA serán considerados faltas moi graves.
Ma Del Carmen Villarino Pardo
Coordinador/a- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxías Galega e Portuguesa
- Teléfono
- 881811781
- Correo electrónico
- carmen.villarino [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Irene López Batalla
- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxías Galega e Portuguesa
- Correo electrónico
- irenelopez.batalla [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral USC
Mariana Killner
- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxías Galega e Portuguesa
- Correo electrónico
- mariana.killner [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Lector/a
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:00 | Grupo /CLIS_01 | Portugués | B06 |
| 28.05.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | C02 |
| 28.05.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | C02 |
| 03.07.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | C02 |
| 03.07.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | C02 |