Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 15 Clase Expositiva: 4 Clase Interactiva: 22 Total: 41
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia
Áreas: Historia Contemporánea
Centro Facultade de Humanidades
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Analizar as cuestións chave que permitan abordar o estudo dos fenómenos históricos desde unha persepctiva de xénero.
Dotar ao alumnado dos recursos instrumentais para desenvolver as súas capacidades cognitivas para a articulación dos xéneros na historia.
Respectar a diversidade e pluralidade de ideas, persoas e situacións.
A materia atenderá inicialmente á evolución teórica e metodolóxica seguida pola Historia das Mulleres desde
a súa aparición ata os nosos días, facendo especial fincapé á inflexión que supuxo na devandita traxectoria a
aparición do concepto “xénero” como categoría de análise. Incluirase nesta revisión a crítica a conceptos clave
da construción social e cultural das relacións de poder e as desigualdades baseadas no diformismo sexual. A continuación,
estudaranse os procesos históricos máis significativos @teniendo en cuenta as relacións de xénero e
considerando o papel das mulleres nas sociedades contemporáneas. Profundarase na xénese,
permanencia e cambios habidos na conceptualización do feminino e as relacións de xénero, así como as
estratexias desenvolvidas polas mulleres para cuestionar ou desafiar tales modelos. Prestarase especial atención aos
movementos sociais impulsados por mulleres tendentes á consecución de dereitos individuais e acceso á
cidadanía, unha das características fundamentais dos procesos de modernización das sociedades
occidentais.
Tema 1. A historia das mulleres: evolución, logros e retos. O xénero como concepto analítico.
Tema 2. A construción da discriminación social e política das mulleres: economía (traballo), poder (ordenamento xurídico) e educación ao longo da época contemporánea.
Tema 3. As representacións culturais: modelos e antimodelos de feminidades e masculinidades desde o século XIX ata a actualidade.
Tema 4. Conciencia feminina e feminismos: dos protofeminismos á interseccionalidad e o ecofeminismo
Tema 5. Historia das diversidades sexuais na época contemporánea.
AGUADO, Ana, ORTEGA, Teresa (Eds.), Feminismos y antifeminismos. Culturas políticas e identidades de género en la España del siglo XX, PUV, Valencia, 2011.
AL-SA'DAWI, N., La cara oculta de Eva: la mujer en los países árabes, Madrid, Kailas, 2017.
AMELANG, James S; NASH, Mary (coords.) Historia y género. Las mujeres en la Europa moderna. València: Institució Valenciana d'Estudis i Investigació, 1990.
ANDERSON, Bonnie & ZINSSER, Judith; Historia de las Mujeres: una historia propia. Barcelona, Crítica, 1991
ARESTI, Nerea, Masculinidades en tela de juicio: hombres y género en el primer tercio del siglo xx, Madrid, Cátedra, 2010.
BALLARIN, Pilar, La educación de las mujeres en la España contemporánea (siglos XIX-XX), Síntesis, 2001.
BARD, Christine (Ed.), Un siglo de antifeminismo, Biblioteca Nueva, Madrid, 2000.
BOCK, Gisela, La mujer en la Historia de Europa, Crítica, Barcelona, 2001.
BORDERIAS, Cristina (ed.), La Historia de las mujeres: perspectivas actuales, Barcelona, Editorial Icaria, 2009.
CAINE, Barbara; SLUGA, Glenda, Género e Historia: Mujeres en el cambio sociocultural europeo, de 1780 a 1920. Madrid, Narcea, 2000
CHAMOULEAU, Brice (ed.): De colonialidad. Perspecivas sobre sujetos y género en la historia contemporánea española, Postmetrópolis, Madrid, 2017
CUESTA, Josefina (dir.) Historia de las mujeres en España. Siglo XX, Instituto de la Mujer, Madrid, 2004, 4 vols.
DUBY, Georges; PERROT, Michelle, (Dir.), Historia de las mujeres. El siglo XX, Taurus, Madrid, 1993, vols. 4 & 5.
FERRÁNDEZ PÉREZ, Daniela, A defunción dos sexos. Disidencias sexuais na Galicia contemporánea, Xerais, 2022
GALLEGO, Henar, Feminidades y masculinidades en la historiografía de género. Granada, Comares, 2018
GARRIDO, Elisa (Ed.), Historia de las mujeres en España, Síntesis, Madrid, 1997.
MÉRIDA, Rafael, Manifiestos gays, lesbianos y queer. Testimonios de una lucha (1969-1994), Icaria, Barcelona, 2009
MIRA, Alberto, De Sodoma a Chueca. Una historia cultural de la homosexualidad en España en el siglo XX, Barcelona-Madrid, Egales, 2004
MORANT, Isabel (Dir.), Historia de las mujeres en España y América Latina. Del siglo XX a los umbrales del siglo XXI, Cátedra, Madrid, 2005-2006
NASH, Mary, Mujeres en el mundo. Historia, retos y movimientos, Alianza, Madrid, 2004 (reed. 2012)
NIELFA, Gloria, Mujeres y hombres en la España franquista: sociedad, economía, política, cultura, Madrid, Universidad Complutense, 2003.
OFFEN, Karen, Feminismos europeos, 1700-1950. Una historia política, Madrid, Akal, 2015
ORTEGA, Teresa Mª et al. (Ed.), Mujeres, dones, mulleres, emakumeak: estudios sobre la historia de las mujeres y del género, Madrid, Cátedra, 2021
ORTEGA, Teresa Mª; CABANA, Ana, Haberlas, haylas. Campesinas en la historia de España en el siglo XX, Madrid, Marcial Pons, 2021
ORTEGA, Teresa Mª, MORENO, Mónica, Historia de las mujeres y del feminismo desde 1945. Madrid. Síntesis, 2023.
PÉREZ GARZÓN, Juan Sisinio, Historia del feminismo, La Catarata, Madrid, 2011.
RAMOS, Mª Dolores, Mujeres e Historia. Reflexiones sobre las experiencias vividas en los espacios públicos y privados, Málaga, Atenea, 1993
ROSE, Sonya O., ¿Qué es historia de género?, Alianza, Madrid, 2012
SCOTT, Joan, Género e Historia, México, Fondo de Cultura Económica, 2008
TAVERA, Susanna, et al. (dirs.): Mujeres en la historia de España: enciclopedia biográfica. Barcelona, Planeta, 2000.
THÉBAUD, Françoise: Escribir la historia de las mujeres y del género, Oviedo, KRK, 2014.
Con02: Comprender e interpretar os fundamentos históricos, antropolóxicos, filosóficos, sociais e artísticos dos procesos culturais
- H/D02: Analizar e sintetizar información procedente de distintas fontes, valorando a súa relevancia e interese en función dos obxectivos que se persigan
- H/D05: Traballar en equipo, compartindo os coñecementos e sabéndoos comunicar ao resto do equipo, á organización e á sociedade
- H/D06: Desenvolver unha actitude crítica respecto dos fundamentos históricos, antropolóxicos e artísticos dos procesos culturais cunha especial atención á igualdade de xénero
- Comp01: Comprometerse cos valores democráticos e cos dereitos fundamentais do ser humano, atendendo, especialmente, á igualdade de xénero, á multiculturalidad e á non discriminación de persoas con diversidade funcional
- Comp08: Defender o papel da cultura como ferramenta de transformación social e resposta aos principais problemas das sociedades contemporáneas
A materia consta de 14 horas de docencia presencial e programaranse, ao longo do semestre, 12 horas de titoría en grupo reducido. No horario oficial está programada unha hora semanal de clases presenciais, que se poderán seguir ou ben na aula fixada para tal fin no recinto da Facultade de Humanidades ou ben mediante conexión síncrona á tecnoloxía de streaming (MSTeams) utilizada para compartir a sesión docente.
Atendendo ao carácter semipresencial da materia utilizarase a aula virtual como ferramenta principal para a docencia. A través da mesma faranse presentacións, uso de recursos e fontes bibliográficas axustadas, na medida do posible, ao formato dixital, elaboraranse estudos de casos e traballos, individualmente ou en grupo. Así mesmo, activarase calquera outro recurso didáctico que permita a aprendizaxe do alumnado en remoto a través de debates en foros e/o chats, así como en debates virtuais moderados pola docente a través de videoconferencia.
A metodoloxía docente participa dun sistema mixto baseado, principalmente, na combinación de tres liñas xerais de traballo. A primeira supedítase á exposición dos conceptos teóricos máis relevantes da disciplina por parte da docente con axuda dos materiais proporcionados a través do campus virtual. En segundo lugar, a través das tarefas potenciarase a participación activa do alumnado que deberá realizar unha serie de actividades complementarias e participar na elaboración de materiais para o estudo da materia co obxectivo de expoñelos ante os seus compañeiros, co que se facilitará a ampliación de coñecementos á vez que servirá como repaso dos contidos explicados por parte da docente e dos seus compañeiros. En terceiro lugar, o estudo autónomo do alumnado e as horas de traballo persoal e, por tanto, fose da aula, permitirán que aqueles sexan capaces de conseguir un grao de coñecemento óptimo dos contidos da disciplina, participar activamente na aula virtual, elaborar con rigor os epígrafes do programa encomendados para a súa preparación, así como os distintos traballos individuais, e, en sínteses, superar positivamente a avaliación da materia.
ACTIVIDADES FORMATIVAS MODALIDADE VIRTUAL
Docencia non presencial síncrona: 15 horas, 0% presencialidade
Titorías non presenciais síncronas: 15 horas, 0% presencialidade
Docencia non presencial asíncrona: 14 horas, 0% presencialidade
Traballo persoal do alumnado e outras actividades: 102 horas, 0% presencialidade
Avaliación final (exame): 4 horas, 100% presencialidade
- Asistencia e participación en aula: 10%
- Actividades de avaliación continua (traballos, exposicións, seminarios, debates): 70%
- Exame: 20%
Nas dúas oportunidades de avaliación o sistema será o mesmo
Todo o material entregado polo alumnado susceptible de ser avaliado será sometido a programas antiplaxio de acordo con as disposicións xerais da USC. A realización de exercicios ou probas fraudulentas pode conlevar o suspenso na primeira e na segunda oportunidade de avaliación. Será de aplicación o recolleito na "Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións".
O alumnado que dispoña de dispensa de asistencia a clase (segundo a Instrución Nº 1/2017 dá Secretaría Xeral sobre a dispensa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), avaliarase por medio dun exame (40% da nota final) e das actividades de avaliación continua (60% da nota final).
Docencia non presencial síncrona: 15 horas
Tutorías non presenciales síncronas: 15 horas
Docencia non presencial asíncrona: 14 horas
Traballo personal do alumnado e outras actividades: 102 horas
Evaluación final (exame): 4
-Manter unha dedicación continuada ao estudo da materia e un uso frecuente da aula virtual
-Participar nas sesións e realizar as tarefas dentro dos prazos fixados.
-Actitude crítica e analítica fronte aos textos e materiais propostos polos docentes.
- Responsabilidade Ambiental: En relación aos traballos persoais ou de grupo que se realicen para a materia empregaranse unicamente ferramentas do Campus Virtual para evitar un gasto innecesario de papel ou doutra materiais
- Perspectiva de Xénero: En atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase encarecidamente facer uso de linguaxe non sexista tanto no traballo cotián de aula como nos traballos académicos encomendados
- Utilización do móbil en aula: Queda restrinxido a un emprego como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas pola docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que poidan derivarse dun emprego non apropiado do mesmo.
- Obrigatoriedade de cumprimento da normativa de protección de datos: https://www.usc.gal/es/politica-privacidade-proteccion-datos
Jose Ramon Veiga Alonso
- Departamento
- Historia
- Área
- Historia Contemporánea
- Teléfono
- 982821031
- Correo electrónico
- xoseramon.veiga [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Ana Cabana Iglesia
Coordinador/a- Departamento
- Historia
- Área
- Historia Contemporánea
- Correo electrónico
- ana.cabana [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Noelia Valiño Vazquez
- Departamento
- Historia
- Área
- Historia Contemporánea
- Correo electrónico
- noelia.valino.vazquez [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral USC_Campus Terra
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 17:00-18:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego | Aula 13 |
| 30.05.2025 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 16 |
| 03.07.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 13 |