Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 6 Clase Expositiva: 38 Clase Interactiva: 14 Total: 58
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Bioquímica e Bioloxía Molecular
Áreas: Bioquímica e Bioloxía Molecular
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
- Coñecer o comportamento dos equilibrios ácido-base e dos sistemas de tamponamento do organismo humano.
- Coñecer as propiedades e funcións das principais biomoléculas constituíntes do organismo humano.
- Coñecer o metabolismo xeral dos glícidos, lípidos, aminoácidos, nucleótidos e ácidos nucleicos.
- Coñecer o metabolismo dos fosfatos e do calcio, así como os procesos de calcificación de tecidos duros.
- Coñecer os procesos bioquímicos básicos implicados na saúde dental.
INTRODUCIÓN. Introdución á Bioquímica e Bioloxía Molecular. Bioquímica Odontolóxica. Biomoléculas: características químicas e estruturais.
A AUGA. Estrutura e propiedades da auga. A auga nos seres vivos. Actividade iónica da auga. Ácidos e bases. Disolucións reguladoras do pH.
GLÍCIDOS. Glícidos: concepto e clasificación. Monosacáridos e derivados dos monosacáridos. Disacáridos. Polisacáridos. Proteoglicanos e glicoproteínas.
LÍPIDOS. Lípidos: características estruturais e clasificación. Ácidos graxos. Lípidos complexos. Lípidos simples. Lipoproteínas.
PROTEÍNAS. Aminoácidos: propiedades. Estrutura das proteínas. Pregamento das proteínas. Proteínas de interese biolóxico.
ENZIMAS. Enzimas: características e clasificación. Catálise e cinética encimática. Inhibición e regulación da actividade enzimática.
VITAMINAS, MINERAIS E OLIGOELEMENTOS. Vitaminas: clasificación e funcións. Vitaminas liposolubles. Vitaminas hidrosolubles. Efectos das deficiencias de vitaminas nos tecidos orais. Minerais e oligoelementos.
BIOENERXÉTICA E METABOLISMO INTERMEDIARIO. Relacións termodinámicas e compostos de alto nivel enerxético. Ciclo do os ácidos tricarboxílicos. Cadea de transporte electrónico e fosforilación oxidativa. Inhibidores do transporte electrónico e axentes desacoplantes.
METABOLISMO DE GLÍCIDOS. Glicólise e a súa regulación. Destinos metabólicos do piruvato e fermentación láctica. Incorporación doutros monosacáridos á vía glicolítica. Ruta das pentosas fosfato. Gliconeoxénese e a súa regulación. Glicoxenólise e glicoxenoxénese. Control do metabolismo do glicóxeno.
METABOLISMO DE LÍPIDOS E LIPOPROTEÍNAS. Metabolismo de ácidos graxos e a súa regulación. Metabolismo de lípidos complexos e a súa regulación. Metabolismo de lípidos simples: prostaglandinas e tromboxanos. Metabolismo do colesterol e a súa regulación. Metabolismo de lipoproteínas.
METABOLISMO DE AMINOÁCIDOS. Degradación de proteínas e recambio proteico. Reaccións comúns ao metabolismo de aminoácidos: transaminación e desaminación oxidativa. Uroxénese e formación de glutamina. Aminoácidos glicoxénicos e cetoxénicos. Metabolismo de aminoácidos específicos.
METABOLISMO DOS NUCLEÓTIDOS. Características estruturais e funcións dos nucleótidos. Metabolismo de nucleótidos: purínicos e pirimidínicos.
REPLICACIÓN DO DNA. Estrutura e características do DNA. Replicación: síntese do DNA. Mutacións e mecanismos de reparación do DNA.
SÍNTESE DO RNA: TRANSCRICIÓN. Estrutura e características dos RNA. Síntese do RNA. Procesamento do RNA despois da transcrición. Regulación da transcrición.
SÍNTESE DE PROTEÍNAS: TRADUCIÓN. O código xenético. Síntese de proteínas. Modificacións postraducionais das proteínas.
TECNOLOXÍA DO DNA RECOMBINANTE. PCR, clonación, secuenciación e outras técnicas.
BIOQUÍMICA BUCODENTAL BÁSICA. Metabolismo do calcio e do fósforo. Estrutura e composición química do dente. Bioquímica da saliva. Película adquirida e placa dental. Bioquímica da carie. Bioquímica do flúor. Requisitos mínimos dos dentífricos.
Bibliografía básica:
-MEISENBERG G, SIMMONS WH. "Principios de Bioquímica Médica". Cuarta ed. Barcelona: Elsevier; 2018.
-FEDUCHI E., ROMERO C., YÁÑEZ E., GARCÍA-HOZ C. "Bioquímica. Conceptos Esenciales". 3º edición. Madrid: Editorial Médica Panamericana; 2021.
-MCKEE T., MCKEE J.R.. “Bioquímica. Las bases moleculares de la vida”, 7e. México, D. F. McGRAW-HILL INTERAMERICANA EDITORES, S.A. de C. V. 2020.
-RODWELL VW, BENDER DA, BOTHAM KM, KENNELLY PJ, WEIL P. “Harper. Bioquímica ilustrada” 32 edición. 2022 McGraw Hill Education Inc.
-VOET D., VOET J.Q., PRATT C.W. “Fundamentos de Bioquímica. La vida a nivel molecular”. 4º edición. Editorial Médica Panamericana, 2016.
- Tymoczko JL, Berg JM, Stryer LL, "Bioquímica: Curso básico". Editorial Reverté, Barcelona, 2014.
-LOZANO J.A., GALINDO J.D., GARCÍA-BORRON J.C., MARTÍNEZ-LIARTE J.H., PEÑAFIEL R., SOLANO F. "Bioquímica y Biología Molecular para Ciencias de la Salud". 3º edición. McGraw-Hill Interamericana, Madrid, 2005.
Bibliografía complementaria:
-RONNER P. “Netter. Bioquímica esencial”. Primera ed. Barcelona: Elsevier; 2019.
-BAYNES J.W., DOMINICZAK M.H. "Bioquímica Médica". Sexta ed. Barcelona: Elsevier España; 2024.
-LIEBERMAN M., MARKS A.D., PEET A. “Marks Bioquímica médica básica : un enfoque clínico”. 5º edición. Barcelona. Wolters Kluwer , 2018
-Adriana María Salazar Montes, Ana Soledad Sandoval Rodríguez, Juan Socorro Armendáriz Borunda. “Biología Molecular. Fundamentos y aplicaciones en las ciencias de la salud”, 2e. México, D. F. McGRAW-HILL/INTERAMERICANA EDITORES, S.A. DE C.V. 2016.
-HERRERA E., RAMOS M.P., ROCA P., VIANA, M. “Bioquímica básica”. Elsevier España, S.L. 2014.
- JoVE (Journal of Visualized Experiments) https://www-jove-com.ezbusc.usc.gal/es/
Coñecementos
Con01. Coñecer as ciencias biomédicas nas que se fundamenta a Odontoloxía para asegurar unha correcta asistencia bucodental. Entre estas ciencias deben incluírse contidos apropiados de:
• Embrioloxía, anatomía, histoloxía e fisioloxía do corpo humano.
• Xenética, Bioquímica, Bioloxía celular e molecular.
• Microbioloxía e inmunoloxía
Con02. Coñecer a morfoloxía e función do aparello estomatognático, incluíndose contidos apropiados de embrioloxía, anatomía, histoloxía e fisioloxía específicos.
Competencias
Comp01. Capacidade de análise e síntese.
Comp02. Capacidade de organizar e planificar.
Comp03. Comunicación oral e escrita na propia lingua.
Comp05. Habilidades básicas de manexo do computador.
Comp06. Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
Comp07. Resolución de problemas.
Comp08. Toma de decisións.
Comp09. Capacidade crítica e autocrítica.
Comp10. Traballo en equipo.
Comp11. Habilidades interpersoais.
Comp16. Compromiso ético.
Comp17. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Comp18. Habilidades de investigación.
Comp19. Capacidade de aprendizaxe autónoma
Comp20. Capacidade para adaptarse a novas situacións.
Comp21. Capacidade para xerar novas ideas (creatividade).
Comp24. Habilidade para traballar de forma autónoma.
Comp26. Iniciativa e espírito emprendedor.
Comp27. Preocupación pola calidade.
Habilidades ou destrezas
H/D07. Promover a aprendizaxe de maneira autónoma de novos coñecementos e técnicas, así como a motivación pola calidade.
H/D08. Saber compartir información con outros profesionais sanitarios e traballar en equipo.
H/D11. Comprender as ciencias biomédicas básicas nas que se fundamenta a Odontoloxía para asegurar unha correcta asistencia bucodental.
H/D18. Coñecer, valorar criticamente e saber utilizar as fontes de información clínica e biomédica para obter, organizar, interpretar e comunicar a información científica e sanitaria.
H/D19. Coñecer do método científico e ter capacidade crítica para valorar os coñecementos establecidos e a información nova. Ser capaz de formular hipótese, colleitar e valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas, seguindo o método científico.
Docencia expositiva
A docencia expositiva está concibida a fin de potenciar a aprendizaxe autónoma dos estudantes. Nestas clases teóricas presenciais o profesor exporá e explicará os aspectos máis relevantes de cada tema, axudando aos alumnos a que alcancen os obxectivos da materia. Neste ensino utilizarase o encerado, medios audiovisuais e o espazo virtual da materia (USC virtual), así como outros medios que o profesor considere oportunos para facilitar o ensino.
Docencia interactiva
Realizaranse seminarios presenciais sobre temas relacionados cos contidos teóricos da materia. O profesor guiará e orientará ao estudante no proceso de aprendizaxe. Neste ensino utilizarase o encerado, medios audiovisuais e o espazo virtual da materia (USC virtual), así como outros medios que o profesor considere oportunos para facilitar o ensino.
Titorías
Esta actividade utilizarase principalmente para a aclaración de dúbidas sobre aspectos teóricos e prácticos relacionados cos contidos da materia. Nesta actividade farase uso de medios audiovisuais, ordenadores, espazo virtual da materia (USC virtual) e outros medios que o profesor considere oportunos.
Realizarase un exame final presencial, que representará o 80% da nota final. Este exame final será de tipo test e/ou preguntas curtas, abarcando todos os aspectos relacionados cos contidos da materia. O alumno deberá demostrar no exame un coñecemento adecuado de cada unha das parte da materia. Así mesmo, realizarase unha avaliación continua, que representará o 20% da nota final, e que poderá consistir en controis periódicos da aprendizaxe e grao de participación nas distintas actividades realizadas. Ademais os alumnos que o desexen poderán realizar como parte da avaliación continua unha proba de control da metade da materia, que representa o 40% da nota final (se a superan o exame final contaría un 40% da nota final e consistiría só na outra metade da materia). Por tanto para estes alumnos a avaliación continua representará un 60% da nota final.
Alumnos que non realicen ou non superen a proba de control: Tendo en conta que o exame final achega un máximo de 8,0 puntos e a avaliación continua un máximo de 2,0 puntos, para superar a materia será necesario obter no exame final unha nota mínima de 3,6 puntos e que coa suma da avaliación continua alcáncense os 5,0 puntos. Isto significa que á nota do exame final sumaráselle a nota correspondente á avaliación continua, só cando no exame final alcanzáronse os 3,6 puntos. A nota alcanzada na avaliación continua só terá vixencia na convocatoria en curso.
Alumnos que superen a proba de control: Tendo en conta que o exame final achega un máximo de 4,0 puntos e a avaliación continua un máximo de 6,0 puntos, para superar a materia será necesario obter no exame final unha nota mínima de 1,8 puntos e que coa suma da avaliación continua alcáncense os 5,0 puntos. Isto significa que á nota do exame final sumaráselle a nota correspondente á avaliación continua, só cando no exame final alcáncense os 1,8 puntos. A nota alcanzada na avaliación continua só terá vixencia na convocatoria en curso.
Nos casos nos que se detecte a realización fraudulenta de exercicios e probas de avaliación, aplicarase o que recolle a “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
Traballo presencial do alumno: 60 horas
Traballo persoal do alumno: 90 horas
Asistencia a todas as actividades presenciais relativas á docencia da materia.
Seguimento e lectura periódica dos textos e demais materiais recomendados polo profesor.
Utilización das titorías para resolver as dúbidas que teña o estudante en relación cos contidos impartidos.
Para rematar, o alumno deberá centrar o seu estudo na comprensión dos conceptos impartidos e na súa posible aplicación no ámbito médico, non limitándose nunca á simple asimilación da información.
Antonio Juan Pazos Castelos
Coordinador/a- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Teléfono
- 881816056
- Correo electrónico
- antonioj.pazos [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Sofia Sanchez Iglesias
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Correo electrónico
- sofia.sanchez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| Martes | |||
| 09:30-10:30 | Grupo /CLIS_02 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| 11:30-12:30 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| Venres | |||
| 10:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| 10.01.2025 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-A. Suárez Nuñez |
| 10.01.2025 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 3 |
| 30.06.2025 16:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-A. Suárez Nuñez |