Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Áreas: Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Centro Facultade de Formación do Profesorado
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
CONCEPTUAIS:
1. Coñecer os principais indicadores de risco de problemas da linguaxe, fala e voz na infancia
2. Coñecer as estratexias fundamentais para a avaliación formal e non formal da linguaxe, fala, e voz.
3. Recoñecer as principais probas e tests de avaliación da linguaxe e a fala.
4. Recoñecer e comprender as pautas para a avaliación non formal e os diversos aspectos da avaliación.
PROCEDEMENTAIS:
1. Poder recoñecer os signos e indicios de posibles trastornos ou problemas da linguaxe e fala durante a etapa infantil, distinguilos e rexistralos dentro da aula.
2. Poder interpretar as diferentes probas de avaliación da linguaxe e fala, tanto as de avaliación formal coma non formal.
3. Desenvolver estratexias e habilidades para a avaliación non formal baseadas no rexistro e a observación.
4. Elaborar perfís do nivel lingüístico en función das probas oportunas
5. Fomentar a capacidade de traballo cooperativo e o desenvolvemento de habilidades sociais en grupo.
6. Favorecer o desenvolvemento de habilidades de comunicación oral e intervención pública.
7. Fomentar o manexo de recursos bibliográficos e documentais e TICS dentro do marco da competencia informacional.
8. Fomentar o uso e manexo de plataformas virtuais como medio didáctico que permite unha maior continuidade na comunicación profesor-alumno, e un mellor seguimento da aprendizaxe.
ACTITUDINAIS:
1. Favorecer valores de tolerancia e respecto á opinión doutros.
2. Fomentar o desenvolvemento de actitudes abertas, flexibles, comunicativas, empáticas, e asertivas, dentro da interacción e o traballo en equipo.
3. Desenvolver o respecto á diversidade individual nos alumnos como individuos e como futuros mestres.
A materia estrutúrase en 3 bloques temáticos a través dos cales o alumnado adquirirá coñecementos esenciais para a detección dos problemas da linguaxe e fala nas aulas, o cal é un labor esencial dos mestres, así como as bases para a avaliación e valoración dos problemas de linguaxe e fala que poidan presentarse.
BLOQUE 1. A DETECCIÓN PRECOZ NO AMBITO DAS DIFICULTADES E PROBLEMAS DA LINGUAXE ORAL E ESCRITA
1. Indicadores de risco das dificultades de aprendizaxe en xeral
2. Indicadores de risco dos problemas da linguaxe
BLOQUE 2. A AVALIACIÓN DA LINGUAXE E A FALA
1. Formulación e o fin da avaliación
2. A avaliación formal e non formal: descrición e definición, aplicación, vantaxes e inconvenientes
BLOQUE 3. O PROCESO DE AVALIACIÓN: FASES, ASPECTOS DE AVALIACIÓN E INSTRUMENTOS
1. A entrevista clínica: anamnese e ficha técnica
2. As probas previas e complementarias.
3. Avaliación da linguaxe oral.
4. A avaliación da linguaxe escrita
5. A avaliación do fala e a voz
Bibliografía básica
Dispoñible online:
Alemán, N., Ardanaz, J., Echeverría, A., Poyo, D. e Yoldi, S. (2006). Evaluación de la comunicación y del lenguaje (ECOL). Manual. Fondo de Publicaciones del Gobierno de Navarra.
Agencia Andaluza de Evaluación Educativa. Guía de Evaluación de destrezas lectoras. Educación Primaria. Junta de Andalucía.
Arias, M. A., Iglesias, M. J. e Mendiri, P. (2000). Trastornos del lenguaje: instrumentos de recogida de datos. En el Libro de Actas del V Congreso Galego-Portugués de Psicopedagoxía, 4 (6), 485-496.
Fernández, P. (2002). La evaluación del lenguaje oral en los trastornos específicos de desarrollo del lenguaje. Revista galego-portuguesa de psicoloxía e educación: revista de estudios e investigación en psicología y educación, 8, 399-40.
Fiuza, M. (2011). Una realidad olvidada: la salud vocal en educación infantil y primaria. Revista Galego-Portuguesa de Psicoloxía e Educación, 19(1), 27-40. García, M. A. y Martínez, M. A. (2016). Desarrollo psicomotor y signos de alarma. En: AEPap (ed.). Curso de Actualización Pediatría 2016, 81-93. Lúa Ediciones.
Herrera, P., Delgado, L., Fonseca, H. e Vargas, P. (2012). Factores socio-afectivos relacionados con las dificultades escolares en niños y niñas “estrella” del programa psicomotricidad e intervención. Revista en Ciencias del Movimiento Humano y Salud 9(1),1-17.
M.E.C. (1996). La Evaluación Psicopedagógica: Modelo, orientaciones, instrumentos. Secretaría General de Educación y Formación Profesional, CIDE.
Romero, J. F. e Lavigne, R. (2006). Dificultades en el Aprendizaje: Unificación de Criterios Diagnósticos. II. Procedimientos de Evaluación y Diagnósticos. Materiales para la Práctica Orientadora. Volumen Nº 2. Consejería de Educación de la Junta de Andalucía.
Peñafiel Puerto, M. (2012). Indicadores tempranos de los trastornos del lenguaje. Formación Activa en Pediatría de Atención Primaria, 5 (1), 40-46.
Salguero, S. M., Álvarez, A. Y., Verane, D. D. e Santelices, J.B.Y. (2015). El desarrollo del lenguaje. Detección precoz de los retrasos/trastornos en la adquisición del lenguaje. Revista Cubana de Tecnología de la Salud, 6 (3), 43-57.
Non dispoñible online:
Acosta, V. (2006). La evaluación del lenguaje oral. En J. L. Gallego (Dir.), Enciclopedia temática de logopedia Vol. 1 (pp. 277-299). Aljibe.
Alemán Gómez, N., Ardanaz, J., Echevarria, N., e outros (2006). Evaluación de la comunicación y el lenguaje. ECOL. Gobierno de Navarra.
Mendoza Lara, E. (2010). La evaluación del lenguaje: orientaciones alternativas. Revista de Logopedia, Foniatría y Audiología, 30 (4), 167-173.
Puyuelo M. e Rondal, J. A. (2005). Manual de desarrollo y alteraciones del lenguaje. Masson.
Rivas Torres, R.M. e Fernández, P. (2011). Dislexia, Disortografía y Disgrafía. Pirámide.
Rodríguez, M.P. e Rodríguez, F. (2007). Ayudamos a hablar (Programa de estimulación y prevención de dificultades en el lenguaje oral en Ed. Infantil). Fundación ECOEM.
Villegas, F. (2010). Materiales de logopedia. Evaluación e intervención de las dificultades fonológicas. Pirámide.
Bibliografía complementaria
Sánchez, M. C. e Iglesias, M.J. (2008). Diagnóstico de las dimensiones y ámbitos del lenguaje. En M.C. Sánchez y M. J. Iglesias, Diagnóstico e Intervención Didáctica del Lenguaje Escolar (pp. 23-43). Netbiblo.
Competencias xerais:
G2. Deseñar, planificar e avaliar procesos de ensino e aprendizaxe, tanto individualmente coma en colaboración con outros docentes e profesionais do centro.
G3. Abordar con eficacia situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multiculturais e plurilingües.Fomentar a lectura e o comentario crítico de textos dos diversos dominios científicos e culturais contidos no currículo escolar.
G4. Deseñar e regular espazos de aprendizaxe en contextos de diversidade e que atendan á igualdade de xénero, á equidade e ao respecto aos dereitos humanos que conformen os valores da formación cidadá.
Competencias básicas:
B1. Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeneral, e se adoita encontrar a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
B2. Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
B3. Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
B4. Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
B5. Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
Competencias específicas:
E11. Coñecer os procesos de interacción e comunicación na aula.
E47. Falar, ler e escribir correcta e axeitadamente nas linguas oficiais da Comunidade Autónoma.
E50. Coñecer as dificultades para a aprendizaxe das linguas oficiais de estudantes doutras linguas.
E51. Afrontar situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multilingües.
E68. Regular os procesos de interacción e comunicación en grupos de estudantes 6-12 anos.
Competencias transversais:
T1. Coñecemento instrumental de linguas estranxeiras.
T2. Coñecemento instrumental da lingua galega.
T3. Coñecemento instrumental das tecnoloxías da información e da comunicación.
T4. Competencia informacional.
A metodoloxía docente atópase en estreita relación cos procesos de ensino/aprendizaxe e, por tanto, debe planificarse de maneira que conduza á consecución das competencias formuladas para a materia. Para isto, propóñense unha metodoloxía activa, que combine as actividades individuais e grupais, e promova a resolución construtiva das dificultades que xurdan na aprendizaxe da materia. A proposta docente inclúe, por unha banda, clases expositivas e, pola outra, clases interactivas ás que se engaden as titorías.
As actividades presenciais en grupo completo inclúen clases expositivas que se utilizan para introducir, fundamentar e desenvolver os aspectos básicos da materia, achegando ao alumnado as bases teóricas para poder interpretar a información a posteriori, na elaboración de traballos e tarefas propostas. Acompañaranse de materiais audiovisuais que sirvan de elementos dinamizadores e exemplificativos dos contidos básicos da materia e contribúan á consecución das competencias pertinentes. Preténdese, tamén, que o alumno/para aprenda a realizar un traballo e estudo autónomos e iníciese na tarefa de toma de decisións propia da actividade psicoeducativa.
A través das sesións en clases interactivas ademais de profundar máis pormenorizadamente en contidos específicos, preténdese dotar ao alumnado das ferramentas necesarias para a realización dun traballo autónomo (procura e manexo da información, análise de casos, selección de materiais, presentación de informes, etc.), tratando de favorecer e fomentar tarefas grupais e promover o pensamento crítico e a toma de decisións. En calquera caso, no traballo na aula combinaranse de forma constante a exposición por parte da profesora con diversas técnicas individuais e/ou grupais de diferente duración segundo as necesidades de cada temática. Deste xeito a clase non é unicamente un momento en que só se recibe información e os alumnos traballarán os materiais pertinentes con anterioridade para que sexa posible a discusión e o intercambio de opinións.
Na atención titorial atenderanse as necesidades específicas de cada alumno/a e realizaranse as orientacións pertinentes para guiar o seu proceso de ensino-aprendizaxe, realizarase a supervisión de tarefas, e o seu seguimento e avaliación continuada tanto no referente ao ámbito dos coñecementos como das competencias.
Para obter unha valoración positiva na materia será preciso ter realizadas en prazo todas as actividades de avaliación especificadas.
A efectos avaliativos, un mesmo traballo non poderá ser utilizado para varias materias, salvo nas actividades programadas de forma coordinada.
A avaliación da materia inclúe os seguintes aspectos:
1) PROBA/S ESPECÍFICA/S (40%-50% da puntuación final). Poderá incluír proba/s obxectivas de valoración de contidos, traballos ou informes escritos e/ou presentación orais. Serán de carácter individual. O alumnado deberá obter una cualificación mínima que se corresponda co 50% da puntuación máxima deste apartado para que se poida sumar o resto de cualificacións.
2) INFORMES ESCRITOS E OUTRAS PRODUCIÓNS (30%-40% da puntuación final). A cualificación provirá da avaliación de informes, realización de rexistros, clasificación e análise de probas e instrumentos, ou outras producións escritos resultantes fundamentalmente do traballo individual e/ou grupal realizado nos seminarios e clases interactivas. O alumnado deberá obter una cualificación mínima que se corresponda co 50% da puntuación máxima deste apartado para que se poida sumar o resto de cualificacións.
3) PRESENTACIÓNS ORAIS (5%-10% da puntuación final). O alumnado terá que expoñer algún traballo realizado no apartado anterior. Avaliarase, principalmente, a presentación, a claridade expositiva, a capacidade de síntese, a coherencia e a organización discursiva.
4) ASISTENCIA E PARTICIPACIÓN (5%-10% da puntuación final). A asistencia, xunto coa participación activa do alumnado dará lugar á obtención da devandita cualificación, que se poderá ver reducida de maneira gradual conforme o alumnado non asista/participe ás clases.
Aclaracións sobre a avaliación:
- Condicións para superar a materia: para obter a cualificación de aprobado, o alumnado deberá conseguir unha puntuación mínima de 5 puntos de cualificación final. Dita puntuación débese derivarse da obtención da metade ou máis da cualificación máxima dos apartados 1) PROBAS ESPECÍFICAS E 2) INFORMES ESCRITOS E OUTRAS PRODUCIÓNS. Só cando ambas partes estean superadas sumaranse ambas cualificacións.
- Alumnado con exención de docencia: deberá poñerse en contacto co profesorado nas dúas primeiras semanas de clase para concretar un plan alternativo de avaliación.
- Alumnado que non supere a materia na primeira oportunidade (período común): Poderá presentarse á 2ª oportunidade (avaliación extraordinaria). Neste caso respectaranse as puntuacións obtidas -durante o período común- nos apartados superados. Deberá recuperar aqueles apartados que non teña superados segundo ás indicacións do profesorado. Os requisitos para superar a materia, serán os mesmos que na primeira oportunidade.
- Alumnado con diversidade funcional: O alumnado que presente algún tipo de diversidade funcional ou dificultade para un seguimento diario normal da materia, sexa esa dificultade permanente ou temporal, deberá xustificar a súa situación a través dun documento expedido por el servizo acreditado pola USC para estes efectos e informar do seu caso á docente desta materia dentro das dúas primeiras semanas do semestre afectado, coa fin de que se poida acordar o máis axiña posible un plan de traballo adaptado para poder atender cada situación particular.
- A efectos de avaliación, un mesmo traballo non pode ser utilizado para varias materias, excepto nas actividades programadas de forma coordinada (se as houbera).
- Os traballos individuais ou grupais dos estudantes deben ser orixinais.
- En caso de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
- Os aspectos relacionados coa avaliación na segunda oportunidade, así como do alumnado de convocatorias anteriores e con dispensa de asistencia serán concretados oportunamente a inicios do semestre.
A materia ten un total de 4,5 créditos que se distribúen entre as clases expositivas, as interactivas, as titorías e a avaliación.
Estimación de horas para o traballo do alumnado:
Actividades presenciais..........Horas..........Traballo persoal do estudante..........Horas
Clases expositivas...................18..............Estudo...........................................40
Clases interactivas..................18..............Elaboración traballos........................30
Titorías...................................2
Total horas.............................38..............Total horas.....................................70
Recoméndase ó alumnado:
1. A organización e secuencialización do traballo segundo os criterios establecidos pola profesora.
2. O mantemento dunha comunicación continuada coa profesora que garanta o seguimento oportuno da materia, e a consulta de todas aquelas cuestións que lle poidan formular dúbida ou conflito para a máxima comprensión do contido.
3. A dispoñibilidade dun computador con acceso á rede. Este requisito é indispensable para o seguimento da materia a través da plataforma virtual que se utilizará como recurso didáctico na materia.
Ademais tamén se poden considerar os seguintes requisitos:
1. Asistencia e implicación activa na dinámica de clase.
2. Interese polo estudo da disciplina en relación coa titulación.
3. Dominio básico da lingua inglesa.
4. Posuír competencias informacionais e informáticas básicas.
RESPONSABILIDADE AMBIENTAL:
Con relación aos traballos persoais ou de grupo que se realicen para a materia fai falta ter en conta as seguintes indicacións:
-Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
-Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encanutillados.
-Imprimir as dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
-Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
-Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
PERSPECTIVA DE XÉNERO: en atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados.
UTILIZACIÓN DO MÓBIL NA AULA: Queda restrinxido o uso do teléfono móbil na aula ao seu emprego como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose ao alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non acomodado ao mesmo.
OBRIGATORIEDADE DO EMPREGO DO CORREO INSTITUCIONAL rai. usc.es
Veronica Marcos Martinez
Coordinador/a- Departamento
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Área
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Correo electrónico
- veronica.marcos.martinez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución redución docencia
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-10:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 25 |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Aula 25 |
| 06.06.2025 19:00-21:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 22 |
| 25.06.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 22 |