Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Áreas: Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Centro Facultade de Formación do Profesorado
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Conceptuais:
1. Coñecer, a nivel xeral, os trastornos do desenvolvemento e a nivel específico, a súa linguaxe.
2. Comprender cales son os mecanismos, características e factores determinantes da linguaxe nos trastornos do desenvolvemento.
3. Identificar os procesos deficitarios, nos problemas de aprendizaxe e dominio da linguaxe nos trastornos do desenvolvemento.
4. Recoñecer as variables individuais, sociais, familiares e contextuais asociadas aos trastornos da linguaxe nos trastornos do desenvolvemento.
5. Valorar a importancia dos programas de prevención e estimulación no aula para favorecer o desenvolvemento do alumno no aula de Educación Primaria.
Procedimentais:
1. Valorar os métodos e as actividades para o ensino-aprendizaxe da linguaxe.
2. Coñecer e valorar criticamente os distintos modelos de avaliación na linguaxe.
3. Coñecer e valorar criticamente os distintos procedementos e ferramentas de intervención na linguaxe.
4. Favorecer o desenvolvemento harmónico de habilidades cognitivas e comportamentais no alumno con trastornos do desenvolvemento en Educación Primaria.
5. Fomentar a reflexión e o pensamento crítico.
6. Fomentar a capacidade de traballo cooperativo, xunto co desenvolvemento de habilidades sociais en grupo.
7. Favorecer o desenvolvemento de habilidades argumentativas e de exposición e intervención pública.
8. Fomentar o manexo de recursos bibliográficos, bases de datos, fontes documentais e TICs dentro do marco das competencias informacionais e informáticas.
9. Fomentar o uso e manexo de plataformas de aprendizaxe virtual e das diversas ferramentas informáticas como medio didáctico favorecedor e enriquecedor do proceso de ensino-aprendizaxe.
Actitudinais:
1. Favorecer valores de tolerancia e respecto fronte ás ideas, valores e comportamentos dos demais.
2. Fomentar o desenvolvemento de actitudes democráticas, abertas, flexibles, comunicativas, empáticas, e asertivas, dentro dá interacción e do traballo en equipo. Actitudes que se precisan no aula de Educación Primaria.
3. Desenvolver o respecto e a tolerancia á riqueza que emana das diferenzas individuais que describen ás persoas.
Bloque I. Aproximación e delimitación dos trastornos do desenvolvemento:
Tema 1. Os trastornos do desenvolvemento: caracterización e delimitación
Bloque II. Intervención psicoeducativa nos problemas da linguaxe nos trastornos do desenvolvemento:
Tema 2. Avaliación-intervención psicoeducativa na discapacidad intelectual
Tema 3. Avaliación-intervención psicoeducativa nos trastornos do espectro autista
Tema 4. Avaliación-intervención psicoeducativa no TDAH
Tema 5. Avaliación-intervención psicoeducativa nos trastornos sensoriais e motrices
Bloque III: A escola como espazo para o traballo da linguaxe:
Tema 6. Estimulación, intervención e prevención escolar da linguaxe nos trastornos do desenvolvemento
Bibliografía básica
Carrascosa, S. (1999). La respuesta educativa a los alumnos gravemente afectados en su desarrollo. Ministerio Educación y Cultura-CIDE.
Clemente, A.R. (2000). Desarrollo del lenguaje. Octaedro.
Condemarín, M. (1996). Taller de lenguaje. Módulos para el desarrollo del lenguaje oral y escrito. CEPE.
Gallardo, J.R. e Gallego, J.L. (1995). Manual de logopedia escolar. Aljibe.
Gallego, J.L. (Dir.) (2006). Enciclopedia temática de logopedia (Vols. 1 y 2). Aljibe.
González, C. (2003). Enseñanza y aprendizaje de la lengua en la escuela infantil. Grupo Editorial Universitario.
Ideas Propias Editorial (2004). Estimulación del lenguaje en educación infantil. Ideas Propias Ed.
Juárez, A. e Monfort, M. (2001). Algo que decir. Entha.
Juárez, A. e Monfort, M. (2002). Estimulación del lenguaje oral. Un modelo interactivo para niños con dificultades. Santillana.
Laffon, B. e Pásaro, E. (2012). Bases congénitas de las alteraciones del lenguaje. Bubok Publisher.
Love, R.J. e Webb, W.G. (1998) Neurología para los especialistas del habla y del lenguaje (3ª Edición). Panamericana.
Martín-Caro, L. e Magdalena, J. (2001). Sistemas de comunicación y parálisis cerebral. ICCE.
Molina García, M.J. e Gómez-Villalba, E. (2010). Lectura y expresión oral: guía práctica para maestros de educación infantil. CCS.
Molina, S. (1995). Deficiencia Mental: Aspectos psicoevoltivos y educativos. Málaga. Aljibe.
Narbona, J. e Chevrie-Muller, C. (2001). El lenguaje del niño. Masson.
Peña - Casanova, J. (2002). Manual de Logopedia. Masson.
Peña Casanova, J. (2003). El niño pequeño con autismo. APNA (Comp.). Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales.
Peñafiel, F. e Dios, J. (2001). Cómo intervenir en logopedia escolar. CCS
Peralbo, M., Gómez, B.J., Santórum, R. e García, M. (1998). Desarrollo del lenguaje y cognición. Pirámide.
Pereira, M. e Castro, J. (1994). El desarrollo psicológico de los niños ciegos en la primera infancia. Paidós.
Pons, R.M. e Serrano, J.M. (2007). Manual de logopedia. DM.
Puyuelo, M e Rondal, J.A. (2003). Manual de desarrollo y alteraciones del lenguaje. Masson.
Rondal, J.A. e Serón, X. (2000). Trastornos del lenguaje. Paidós.
Serón, J.M. e Aguilar, M. (1992). Psicopedagogía de la comunicación y el lenguaje. EOS.
Sos Abad, A. e Sos Lansac, M.L. (1997). Logopedia práctica. Escuela Española.
Suárez, A. (2003). Iniciación escolar a la escritura y la lectura. Diseño de programas adaptados a la diversidad. Pirámide.
Villegas, F. (2004). Manual de Logopedia. Evaluación e intervención de las dificultades fonológicas. Pirámide.
Bibliografía complementaria
Belinchón, I, Igoa, J.M. e Riviere, A. (2000). Psicología del lenguaje. Investigación y teoría. Colección Estructuras y procesos. Serie cognitiva. Trotta, S.A.
Caplan, D. (1992). Introducción a la neurolingüística y al estudio de los trastornos del lenguaje. Visor.
Junqué, C., Bruna, O. e Mataró, M. (2004) Neuropsicología del lenguaje: Funcionamiento normal y patológico. Rehabilitación. Elsevier España.
Orjales, I. e Polaino, A. (2004). Programas de intervención cognitivo-conductual para niños con déficit de atención con hiperactividad. CEPE.
Puyuelo, M. (2005). Casos clínicos en logopedia. Masson.
Recasens, M. (1994). Cómo jugar con el lenguaje. CEAC.
Tomás, J. e Casas, M. (Eds) (2004). TDHA: Hiperactividad. Niños movidos e inquietos. Laertes.
Competencias xerais:
G2. Deseñar, planificar e avaliar procesos de ensino e aprendizaxe, tanto individualmente como en colaboración con outros docentes e profesionais do centro.
G3. Abordar con eficacia situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multiculturais e plurilingües. Fomentar a lectura e o comentario crítico de textos dos diversos dominios científicos e culturais contidos no currículo escolar.
G4. Deseñar e regular espazos de aprendizaxe en contextos de diversidade e que atendan á igualdade de xénero, á equidade e ao respecto aos dereitos humanos que conformen os valores da formación cidadá.
G6. Coñecer a organización dos colexios de educación primaria e a diversidade de accións que comprende o seu funcionamento. Desempeñar as funcións de titoría e de orientación cos estudantes e as súas familias, atendendo as singulares necesidades educativas dos estudantes. Asumir que o exercicio da función docente ha de ir perfeccionándose e adaptándose aos cambios científicos, pedagóxicos e sociais ao longo da vida.
G10. Reflexionar sobre as prácticas de aula para innovar e mellorar o labor docente. Adquirir hábitos e destrezas para a aprendizaxe autónoma e cooperativo e promovelo entre os estudantes.
G11. Coñecer e aplicar nas aulas as tecnoloxías da información e da comunicación. Discernir selectivamente a información audiovisual que contribúa ás aprendizaxes, á formación cívica e á riqueza cultural.
Competencias básicas:
B1. Que os estudantes demostren posuír e comprender coñecementos nun área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
B2. Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
B3. Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
B4. Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
B5. Que os estudantes desenvolvan aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grado de autonomía.
Competencias específicas:
E4. Identificar dificultades de aprendizaxe, informalas e colaborar no seu tratamento.
E6. Identificar e planificar a resolución de situacións educativas que afectan a estudantes con diferentes capacidades e distintos ritmos de aprendizaxe.
E11. Coñecer os procesos de interacción e comunicación no aula.
E44. Comprender os principios básicos das ciencias da linguaxe e a comunicación.
E46. Coñecer o currículo escolar das linguas e a literatura.
E47. Falar, ler e escribir correcta e adecuadamente nas linguas oficiais da Comunidade Autónoma.
E50. Coñecer as dificultades para a aprendizaxe das linguas oficiais de estudantes doutras linguas.
E51. Afrontar situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multilingües.
Competencias transversais:
T1. Coñecemento instrumental de linguas estranxeiras.
T2. Coñecemento instrumental da lingua galega.
T3. Coñecemento instrumental das tecnoloxías da información e da comunicación.
T4. Competencia informacional.
A metodoloxía docente atópase en estreita relación cos procesos de ensino/aprendizaxe e, polo tanto, debe planificarse de forma que conduza á consecución das competencias formuladas para a materia. Para iso, propoñemos unha metodoloxía activa, que combine as actividades individuais e grupais, e promova a resolución constructiva das dificultades que xurdan na aprendizaxe da materia.
A proposta docente inclúe, por unha banda, clases expositivas e, por outro, clases interactivas (seminarios, estudo de casos, prácticas, recensións), ás que se engaden as titorías.
Nas clases expositivas preséntanse os contidos da materia, proporcionando unha visión organizada e integrada dos distintos modelos explicativos das dificultades de aprendizaxe e dos trastornos do desenvolvemento. Utilízanse para introducir, fundamentar e desenvolver os aspectos básicos de cada tema a tratar, aportando ao alumno as bases teóricas para poder interpretar a información a posteriori, na elaboración de traballos tanto teóricos como prácticos. Acompañaranse de debates e de diversos materiais audiovisuais que sirvan de elementos dinamizadores e explicativos dos contidos básicos da materia e contribúan á consecución das competencias pertinentes.
Nas clases interactivas se clarifican, dun xeito práctico e aplicada á aula, cuestións concretas vinculadas aos contidos teóricos estudados, tratando de empregar para iso estruturas de aprendizaxe autónomas e cooperativas. Nelas profúndase en contidos específicos, e dótase ao alumnado das ferramentas necesarias para a realización dun traballo independente. Á súa vez, preténdese fomentar o seu implicación en debates e tarefas grupais, e promover o pensamento crítico e toma de decisións.
“Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
É importante sinalar que para obter unha valoración positiva na materia será preciso ter realizadas en prazo todas as actividades de avaliación especificadas así como superar cada unha delas.
Os traballos individuais dos estudantes deberán ser orixinais. A entrega dun traballo copiado suporá o suspenso na materia e a avaliación do alumno/a na seguinte convocatoria. A efectos avaliativos, un mesmo traballo non poderá ser utilizado para varias materias, salvo nas actividades programadas de forma coordinada.
A) Avaliación
A avaliación da materia inclúe diversas modalidades, e son:
1) PROBAS ESPECÍFICAS (40%-50% da puntuación final). Poderá incluír proba/s obxectivas de valoración de contidos, traballos ou informes escritos e/ou presentación orais. Serán de carácter individual. O alumnado deberá obter unha cualificación mínima que se corresponda co 50% da puntuación máxima
2) INFORMES ESCRITOS E OUTRAS PRODUCIÓNS (30%-40% da puntuación final). Poderá incluír informes, análise de casos, comentarios de texto ou outras producións escritas resultantes, fundamentalmente, do traballo nos seminarios e clases interactivas. O alumnado deberá obter unha cualificación mínima que se corresponda co 50% da puntuación máxima deste apartado para que se poida sumar o resto de cualificacións.
3) PRESENTACIÓNS ORAIS (5%-15% da puntuación final). O alumnado terá que expoñer o traballo grupal recollido no apartado anterior. Avaliarase, principalmente, a presentación, a claridade expositiva, a capacidade de síntese, a coherencia e a organización discursiva.
4) PARTICIPACIÓN NA AULA (5%-15% da puntuación final): Asistencia e participación activa na clase. Esta puntuación verase mermada gradualmente conforme diminúa a asistencia á clase sen motivo xustificado.
B) Casuísticas na avaliación
Aquel alumnado que por diversas casuísticas non cumpra cos requisitos, sobre todo de asistencia, poderá obter unha valoración positiva na materia cumprindo unha serie de requisitos específicos:
1. CONDICIÓNS PARA SUPERAR A MATERIA: Para obter a cualificación de aprobado, un alumno/deberaa conseguir unha puntuación mínima de 5 puntos de cualificación final. Dita puntuación débese derivarse da obtención da metade ou máis da cualificación máxima dos apartados 1) PROBAS ESPECÍFICAS E 2) INFORMES ESCRITOS E OUTRAS PRODUCIÓNS. Só cando ambas partes estean superadas sumaranse ambas cualificacións.
2. ASISTENCIA: O número de faltas de asistencia será unha consideración importante para poder superar a materia.
3. ALUMNADO DE 2ª OU POSTERIORES CONVOCATORIAS: Poderá presentarse á 2ª oportunidade (avaliación extraordinaria). Neste caso respectaranse as puntuacións obtidas -durante o período común- nos apartados superados. Deberá recuperar aqueles apartados que non teña superados segundo ás indicacións do profesorado. Os requisitos para superar a materia, serán os mesmos que na primeira oportunidade.
4. ALUMNADO CON EXENCIÓN DE DOCENCIA: O alumnado con exención de docencia deberá poñerse en contacto co profesorado nas dúas primeiras semanas de clase para concretar un plan alternativo de avaliación.
5. ALUMNADO CON DIVERSIDADE FUNCIONAL: O alumnado que presente algún tipo de diversidade funcional ou dificultade para un seguimento diario normal da materia, sexa esa dificultade permanente ou temporal, deberá xustificar a súa situación a través dun documento expedido por el servizo acreditado pola USC para estes efectos e informar do seu caso á docente desta materia dentro das dúas primeiras semanas do semestre afectado, coa fin de que se poida acordar o máis axiña posible un plan de traballo adaptado para poder atender cada situación particular.
A materia ten un total de 4,5 créditos que se distribúen entre as clases expositivas, as interactivas, as titorías e a avaliación.
Estimación de horas para o traballo do alumnado:
Actividades presenciais..........Horas..........Traballo persoal do estudante..........Horas
Clases expositivas...................18..............Estudo...........................................40
Clases interactivas..................18..............Elaboración traballos........................30
Titorías...................................2
Total horas.............................38..............Total horas.....................................70
As sesións (expositivas e interactivas) son de asistencia obrigatoria.
Recomendacións para superar a materia:
1. Asistencia e implicación activa na dinámica de clase.
2. Interese polo estudo da materia en relación coa Mención de AL e coa titulación.
3. Dominio básico da lingua inglesa.
4. Posuír certos rudimentos informáticos como o manexo dun procesador de textos e de Internet.
5. Realización puntual dos traballos.
6. Seguimento continuado da materia.
7. Claridade e organización dos coñecementos.
Romina Mouriz Corbelle
Coordinador/a- Departamento
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Área
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Teléfono
- 982821051
- Correo electrónico
- romina.mouriz [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego | Aula 23 |
| 12:00-13:30 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 23 |
| 10.01.2025 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 22 |
| 30.06.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 22 |