Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.2 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.45
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (En extinción)
Matrícula: Non matriculable (Só alumnado repetidor)
Ofrecer ao alumno un panorama xeral e actualizado dos estudos desta disciplina. Preténdese que o alumno coñeza:
- O desenvolvemento histórico da zooxeografía até a actualidade.
- A terminoloxía e conceptos básicos da zooxeografía.
- As principais correntes de pensamento dentro da zooxeografía moderna.
- Métodos de análises zooxeográficos mais usuais.
- Familiarizarse coa literatura desta disciplina.
Contidos
Xeneralidades
A materia “Zooxeografía” cúrsase no segundo semestre e consta de 4.5 créditos ECTS. O programa articúlase en nove bloques temáticos de duración desigual.
Tema 1.- Introdución á Zooxeografía .Definición e alcance. Historia da Zooxeografía: A zooxeografía predarwiniana, período darwiniano-wallaceano, Período moderno. (2 h)
Tema 2.- As áreas de distribución xeográfica.
Entidades básicas da biodiversidade e eidonomía: Diploxenia, monoxenia e mixoxenia. Modelos de especiación. Diversificación e radiación adaptativa. Concepto de área de distribución. Descrición das áreas de distribución das especies. Dinámica da área de distribución específica: Expansión, regresión, desprazamento e división. Endemismos. Forma das áreas. Vicarianza. Factores limitantes da área. Áreas Zonais ou Circumterrestres. Áreas rexionais. (4 h)
Tema 3.- Zooxeografía Sistemática.
A clasificación zooxeografica. Os reinos zooxeográficos. Zonas de transición. (4 h)
Tema 4.- Zooxeografía das Augas Continentais.
Delimitación entre augas mariñas e augas continentais. Distribucións zooxeográficas mundiais e rexionais para a fauna de auga doce. (2 h)
Tema 5.- Zooxeografía Mariña.
Sistemas de clasificación bioxeográfica mariña. Reinos zooxeográficos mariños. (4 h)
Tema 6.- Zooxeografía Histórica.
Vicarianza/dispersión, paradoxo de Hooker. Escolas bioxeográficas: Dispersionismo, Bioxeografía filoxenética, Panbioxeografía, Bioxeografía cladista, Bioxeografía baseada en procesos, Bioxeografía probabilista ou paramétrica, Filoxeografía. (6 h)
Tema 7.- Zooxeografía Insular.
Teoría insular. Disarmonía. Peculiaridades das biotas insulares. Illas fósiles. (2 h)
Tema 8.- As invasións biolóxicas.
Definición de especie exótica invasora. Concepto de introdución. O proceso de invasión. Invasibilidade. Consecuencias da introdución de especies exóticas invasoras. (1 h)
Tema 9.- Zooxeografía Ecolóxica.
Os biomas terrestres, mariños e augas continentais. (1 h)
Outras actividades docentes:
Titorías: Nas titorías trataranse cuestións relacionadas coas clases teóricas e coa preparación do traballo que debe exporse ao final do curso. (5 h)
Exposicións en clase (Seminarios): está planificada a realización dun traballo, individual ou en parella, por parte dos alumnos, que presentarán oralmente nas sesións correspondentes aos seminarios en formato gran grupo. A elección do tema e a data de exposición realizarase a principio de curso. O traballo presentarase ao profesor previamente á súa exposición en clase en formato Power Point pptx con son incorporado ou en formato vídeo mp4 (10 h).
Bibliografía básica e complementaria
a) BÁSICA
COX C. BARRY & MOORE PETER D., Bioxeography. An Ecological and Evolutionary Approach, ed. Blackwell Scientific Publications, 1985.
OTERO GONZÁLEZ, J.C., La geografía de la vida: La bioxeografía Editorial: Aula Magna Proyecto clave McGraw Hill, 514 pp., 2021
GORMAN, M. L., Ecología insular, ed. Vedrá, 1979. KURTEN, B. et al., Algunas consecuencias y ejemplos de la deriva continental en: Deriva continental y Tectónica de placas, ed. Blume, 1976.
MAC ARTHUR, R. H. & WILSON, E. O., Island Bioxeography, ed. Princenton University Press, 1967.
LOMONINO M.V. Bioxeography. Sinauer Assoc. Inc. 845 pp MÜLLER, P., Introducción a la Zooxeografía, ed. Blume, 1979.
ZUNINO, M. & ZULLINI, A., Bioxeografia. La dimensione spaziale dell’evoluzione, ed. Ambrosiana, 1995.
b) COMPLEMENTARIA
DI CASTRI, F.; HANSEN A. J. & DEBUSSCHE, M., Biological Invasions in Europe and the Mediterranean Basin, ed. Kluwer Academic Publishers, 1990.
LEMÉE, G., Précis de Biogéographie, ed. Masson et Cie, 1967.
MORRONE, J. J., Bioxeografía de América Latina y el Caribe, M&T- Manuales & Tesis SEA, 3, 148 pp, 2001.
Competencias
Nesta materia o alumno adquirirá ou practicará unha serie de competencias básicas/xerais, transversais e específicas, propias da Zooxeografía en particular, e do Grao de Bioloxía en xeral.
Dentro das competencias nesta materia dedicarase especial atención as seguintes:
Básicas e Xerais
Todas as competencias básicas e xerais serán traballadas nesta materia, pero especialmente as competencias CB3 e CG5”
Transversais
CT1 - Capacidade de análise e síntese.
CT2 - Capacidade para o razoamento e a argumentación.
CT3 - Capacidade para traballar en grupo e abarcar situacións problemáticas de forma colectiva.
CT4 - Capacidade para obter información adecuada, diversa e actualizada
CT5 - Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible.
CT6 - Capacidade para realizar unha exposición en público de forma clara, concisa e coherente.
CT8. Habilidade no manexo do TIC
CT9 - Utilización dá información bibliográfica e de Internet
CT11- Capacidade para resolver problemas mediante a aplicación integrada dos seus coñecementos.
Especificas
CE1.c - Distinguir entre as causas ambientais e históricas da distribución dos organismos, en xeral e en casos particulares.
CE3.c - Interpretar a distribución actual dos organismos baseándose nos conceptos e principios da Bioxeografía contemporánea.
CE3.e - Empregar as ferramentas da Bioxeografía e ciencias afíns para tratar problemas de conservación a escala rexional.
Metodoloxía do ensino
O enfoque da materia será teórico/práctico, combinando as clases de teoría coa redacción de traballos por parte dos alumnos e a súa posterior exposición que servirán para complementar a formación recibida na aula.
Nesta materia o alumno adquirirá ou practicará unha serie de competencias xenéricas e específicas desexables en calquera titulación universitaria e, en particular, para os profesionais en temas de zooxeografía.
3 horas de clases teóricas semanais nunha programación cuadrimestral.
• Clases expositivas e interactivas: As clases realizaranse mediante clases maxistrais (exposición e discusión de temas) onde o profesor tratará de facer fincapé nos aspectos máis destacados da materia, e onde se verificará a asimilación de contidos polos alumnos.
• Traballos: está planificada a realización dun traballo, individual ou en parella, por parte dos alumnos, que presentarán oralmente nas sesións correspondentes ao final do curso. A elección do tema e a data de exposición realizarase a principio de curso. O traballo presentarase ao profesor previamente á súa exposición en clase en formato Power Point pptx con son incorporado ou en formato vídeo mp4, e terá de 10 minutos de duración. Engadirase, en formato Word ou pdf unha análise crítica sobre o tema elixido e a bibliografía utilizada.
• Titorías. Nas titorías trataranse cuestións relacionadas coas clases teóricas e coa preparación do traballo que debe exporse ao final do curso.
ESISTEMA DE AVALIACIÓN
Teoría.- Realizásese unha proba teórica final obrigatoria complementaria á avaliación continua, na data que se convoque desde o Decanato. Consistirá nun exame escrito sobre diversas cuestións contidas no programa da materia. No exame avaliaranse as competencias: CT1, CT2, CT5, CT9, CT 11, CE1 c - (50%)
Exposición de traballos e comentario crítico. É obrigatorio a presentación dun traballo sobre algúns aspectos da disciplina, a partir de fontes orixinais ou bibliográficas. Valorarase o labor se síntese da información recompilada e a capacidade para transmitila, a presentación do traballo e a capacidade de resposta ás preguntas formuladas. - Na realización e exposición do traballo: CT5, CT6, CT9, CE1 c CE3c CE3e - (40%). No comentario crítico: CT1, CT4, CT5 e CT11 – (10%)
O seguimento para a avaliación continua realizarase a través das titorías coa revisión periódica da macha dos traballos.
A superación da materia implica obter unha cualificación mínima de aprobado (5), tanto no exame teórico como no traballo e comentario crítico. No caso de aprobar unicamente una das dúas partes (teórica ou exposición do traballo) o aprobado manterase unicamente para as convocatorias do curso académico correspondente.
A cualificación final obterase de acordo co seguinte baremo: a parte teórica representará o 50% da nota, o traballo e a súa exposición representará o 40 % e o comentario crítico e 10%
O sistema de avaliación dos repetidores será idéntico ao dos alumnos que cursan a materia por vez primeira.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Norma de avaliación do rendemento académico dos alumnos e de revisión de cualificacións.
TRABALLO PRESENCIAL NA AULA.
Clases expositivas: 22h
Seminarios: 10 h (exposición de traballos)
Titorías: 5 h
Realización das probas de cualificación: 2 h
Total horas de traballo presencial: 43 h.
TRABALLO PERSOAL DO ESTUDANTE
Elaboración de traballos: 15 h
Tempo de estudio: 54.5 h
Total horas de traballo persoal : 69.5 h
TOTAL DE HORAS NA MATERIA: 4.5 X 25 = 112.5 h
Recomendacións para o estudo da materia
Asistencia a clases teóricas
Manexo da bibliografía recomendada.
Facer uso das horas de titoría para aclarar e discutir as posibles dúbidas que susciten os contidos impartidos e sobre o esquema e desenvolvemento do traballo a realizar.
| 04.06.2025 10:00-14:00 | Grupo de exame | Aula 12.Vasili Dokucháyev |
| 10.07.2025 10:00-14:00 | Grupo de exame | Aula 12.Vasili Dokucháyev |