Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Enxeñaría Agroforestal
Áreas: Enxeñaría e Infraestruturas dos Transportes
Centro Escola Politécnica Superior de Enxeñaría
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Obxectivos específicos
A continuación relaciónanse os obxectivos específicos da materia, vinculados aos novos coñecementos ou habilidades a adquirir coa mesma:
• Entender o porqué da importancia dos sistemas de transporte nas economías modernas e especialmente no medio urbano.
• Entender a complexidade do proceso loxístico e familiarizarse cos axentes que interveñen nel e os seus modelizacións teóricas.
• Coñecer os factores que interveñen na operatividade dun sistema de transporte.
• Entender o fenómeno da externalización e a aparición dos operadores loxísticos.
• Entender as peculiaridades da loxística en áreas urbanas e os modelos de organización en rede
• Asimilar o concepto de mobilidade e as súas ferramentas de análises e xestión.
• Coñecer as modelizacións teóricas do urbanismo de redes e as súas aplicacións en planeamento
• Analizar criticamente as interaccións entre mobilidade e loxística , e a súa relación co planeamento urbano.
• Coñecer as infraestruturas loxísticas [nodos e corredores], a súa oportunidade, o seu desenvolvemento teórico e o seu implementación, os seus criterios de deseño. Analizar criticamente exemplos concretos.
• Coñecer os modelos teóricos de redes loxísticas, e ensaialos criticamente en lugares concretos e coñecidos polo alumno.
• Coñecer as novas técnicas de xestión avanzada de redes loxísticas.
Obxectivos xenéricos
A continuación relaciónanse os obxectivos xenéricos da materia, vinculados á destreza no análise, aprendizaxe, coñecemento e formación, a adquirir coa mesma:
• Desenvolvemento de capacidade de abstracción e modelización. A materia forzará ao alumno ao estudo e investigación de fenómenos complexos, a través de modelizacións teóricas con múltiples variantes que deberán contrastarse criticamente coa realidade. É obxectivo da materia estimular no alumno a capacidade para a abstracción como paso previo á análise dun fenómeno.
• Aprendizaxe en procura e selección de información.- A vida profesional esixirá do alumno unha constante actualización de coñecementos. Neste sentido, a materia deberá fomentar a habilidade e versatilidade do alumno na procura de información e a súa inmediata e adecuada selección e tratamento.
Obxectivos actitudinais
• Desenvolvemento da crítica e a análise como actitude vital. Aínda sen tratarse dunha materia con excesivo campo para o debate, existen dentro do temario áreas suxeitas a discrepancia, ou con formulacións de moi recente introdución que chocan cos ata entón asentados. Iso sucede, por exemplo, co concepto de sustentabilidade urbana, obxecto de múltiples esforzos para o seu formulación práctica. En casos así, resulta de esperar que se sucedan as estratexias e as análises. A materia debería aproveitar esta circunstancia para espertar no alumno unha actitude vital reflexiva, crítica e analítica
Contido
A Memoria verificada da titulación de Grado en Enxeñaría Civil contempla para esta materia os seguintes contidos:
• Introdución á Loxística. O papel da Loxística na economía
• Principios, factores e interacción. A Loxística no medio urbano
• O concepto de mobilidade urbana
• Redes loxísticas
• Redes centralizadas e descentralizadas
• Fluxo de produtos
• Localización de Instalacións. Métodos analíticos
• Xestión de Inventarios
• Redes de Distribución
• Infraestruturas loxísticas. Nodos. Corredores
Temario
Estes contidos desenvolveranse de acordo có temario exposto a continuación
BLOQUE TEMÁTICO 1.- INTRODUCCIÓN e PRINCIPIOS DE LOGÍSTICA
A Localización de Instalacións
Programa parte teórica
1. Concepto de LOGÍSTICA do TRANSPORTE
2. Obxecto da Loxística do Transporte
3. Orixe e Evolución recente. Da Loxística do Transporte á Loxística Empresarial
Concepto de Loxística Empresarial
Áreas de Decisión en Loxística Empresarial
4. Áreas Funcionais en Loxística do Transporte
5. Importancia da Loxística do Transporte. Obxectivos
6. Actividades no proceso loxístico
7. Redes loxísticas: elementos, características, formulación
8. Aproximación aos problemas da Loxística
9. Localización de Instalacións
Factores con influencia na localización de instalacións
Proceso de decisión e Procedemento do análise
Afinamentos
Programa parte práctica
• Ensaio de formulación dunha rede loxística nun territorio dado e para un mercado coñecido, con exercicios específicos de Localización de Instalacións
Este bloque temático pretende en primeiro lugar introducir o concepto de loxística e a razón da súa importancia estrutural para a economía moderna. Perséguese asemade que o alumno asimile a complexidade do proceso loxístico, facéndoo transcender do de mero fluxo de produtos, e se familiarice cos actores con intervención no mesmo
Despois da ampla e argumentada presentación inicial, analizase o proceso loxístico dende varios puntos de vista, os cales poden asociarse a preguntas cuxas respostas deberían mostrarnos as claves do proceso: a qué necesidade responde e cómo, a consecuencia de ela, está estruturado? ,qué factores inflúen no seu rendemento económico? e baixo qué figura presentase o axente loxístico?
O programa completase coas Modelizacións teóricas da actividade loxística, que serven de introdución para o que se desenvolverá en temas seguintes
Na súa parte práctica, a materia perseguirá completar, por fases, un proxecto completo de Deseño e Xustificación dunha rede loxística a escala territorial. Así, se abordará a realización de niveles consecutivos do proxecto, a saber:
Deseño e Dimensionamento da rede loxística, para un territorio e un mercado dados. e emprazamento das súas instalacións
Dimensionamento e Ensaio de Xestión dunha Instalación loxística, das definidas na rede antes deseñada
Deseño e Xustificación das Redes de Distribución dun determinado entorno urbano, integrado na rede antes deseñada
Tempo de estudo e traballo personal
Traballo presencial en aula 9 horas
Traballo personal dol alumno 20 horas
Total 29 horas
BLOQUE TEMÁTICO 2.- A LOXÍSTICA URBANA
Redes e Custos Loxísticos
Inventarios
Programa parte teórica
1. Redes Loxísticas. Movilidade Urbana
2. Custos Loxísticos
3. Inventarios. Tipos. Indicadores
4. Rutina de funcionamento dun Inventario, e dificultades para su programación
5. Custos de Inventario
6. Políticas de Control de Inventario: ferramentas para o manexo de Custos
7. Sistemas de Xestión de Inventario
8. Modelo EOQ de Xestión de Inventario
9. Produción, compras, pedidos, tempos
10. Descontos
11. Inventario de Seguridade
12. Técnicas estatísticas de previsión ou prognóstico
Serie de tempo, ou Serie Temporal
Indicadores de erro / precisión
Promedio Móbil Simple
Promedio Móbil Dobre
Alisado ou Suavización Exponencial Simple
Programa parte práctica
Ensaio de xestión dunha instalación loxística, comprendendo:
• Ensaio de Previsión estatística
• Formulación de Custos
• Fixación do sistema de xestión, e ensaio do mesmo
Unha vez realizado o análise do proceso loxístico, e xustificadas as súas principais variables, o bloque temático 2 ocupase de enfocalo ao medio urbano. Na exposición sinálanse as súas singularidades, razoase a importancia da loxística para o funcionamento do devandito medio, e expóñense os condicionantes de índole operativa que este impón. A modo de conclusión parcial enuméranse as exixencias que a actividade loxística urbana debe satisfacer
O afondamento no análise da actividade loxística urbana, e máis especificamente nos factores que inflúen na súa eficiencia, obriga a introducir ao alumno nun novo concepto, o de mobilidade, que alude á facilidade para o desprazamento de pasaxeiros e mercancías nun determinado medio. O nivel de mobilidade en superficie, que es o que inflúe na actividade loxística, asociase frecuentemente có nivel de conxestión viaria, e demasiado a miúdo termina sendo determinante na eficiencia da actividade loxística. Prodúcese entón un paradoxo: na cidade moderna, aínda con bos sistemas de transporte de pasaxeiros e mercancías, a elevada saturación viaria debido ao tráfico privado termina arruinando a mobilidade en superficie e, de paso, a eficiencia da actividade loxística
O bloque continúa analizando o funcionamento dunha instalación loxística, a súa xestión, e os obxectivos e retos que esta enfronta. Conclúe cunha enumeración das técnicas estatísticas de prognóstico e previsión, a partires de datos coñecidos
Ao finalizar este segundo bloque temático , o alumno debería posuír unha visión global do proceso loxístico no medio urbano [súa organización, seus actores, súa estrutura operativa e empresarial, e os factores externos que afectan a súa eficiencia], así como do funcionamento dunha das súas instalacións tipo
O bloque temático finaliza sometendo á actividade loxística a unha última confrontación coa morfoloxía urbana e o planeamento. Se busca, como antes, identificar as claves das mutuas influencias e interaccións
Tempo de estudo e traballo personal
Traballo presencial en aula 18 horas
Traballo personal dol alumno 30,5 horas
Total 48,5 horas
BLOQUE TEMÁTICO 3.- DISEÑO e GESTIÓN DE REDES LOGÍSTICAS
Infraestruturas Loxísticas
Programa parte teórica
1. Deseño de Redes de Distribución. Modelización
2. Optimización de Zonas de Reparto. A esvelteza óptima
3. Optimización das Rutas de Reparto. A Lonxitude mínima recorrida
4. Influencia da Trama Urbana
5. Ventás de tempo
6. Técnicas Avanzadas en Xestión de Redes Loxísticas
Programa parte práctica
Ensaio de deseño dun sistema de distribución nun ámbito urbano dado e para un mercado e uns medios dados, con:
• Definición de zonas de reparto
• Deseño de rutas de reparto
O último dos catro bloques temáticos se centra nas redes loxísticas desde dos puntos de vista: [1] o deseño de redes de distribución en ámbitos urbanos, e [2] as técnicas de xestión avanzada, entendidas como a introdución a automatismos de planificación, explotación e control de recente aparición. Se trata, en ambos casos, de temas de contido eminentemente práctico
A docencia comenza expoñendo a metodoloxía para a modelización da rede loxística, para continuar introducindo ó alumno na identificación e caracterización dos elementos que a integran, entendida esta última como atribución de funcións, potencialidades e limitacións. Sobre ditos elementos, agora caracterizados funcionalmente, o alumno deberá aplicar criterios de deseño. Os resultados serán analizados criticamente baixo os principios de economía loxística
As clases prácticas deste bloque temático consistirán no deseño dunha rede de distribución nun entorno urbano, e o análise crítico da mesma baixo os principios da economía loxística
Tempo de estudo e traballo personal
Traballo presencial en aula 9 horas
Traballo personal dol alumno 20 horas
Total 29 horas
Bibliografía básica
• TANIGUCHI E., THOMPSON G., YAMADA T., DUIN R.V., City Logistics, Network modelling and intelligent system. Pergamon, 2001. Sen lugar a dúbidas, o gran libro de loxística urbana dispoñible á data de hoxe. Coordinado por uno de os más destacados teóricos da disciplina, o profesor Taniguchi, da universidade de Kyoto, contén todos os principios fundacionais da mesma
• BOSCACCI F., MAGGI E., La Logística urbana. POLIPRESS, 2004. Flavio Boscacci, do Politécnico de Milán, é autor de dilatada e meritoria traxectoria en investigación de transporte urbano. Neste libro, realizado a instancia da Federación Italiana do Transporte e prologado polo seu presidente, expón con claridade os principios fundacionais da loxística urbana e os problemas aos que fai fronte calquera cidade europea. Un magnífico xeito de aproximarse á disciplina
• Varios autores. Logistics Systems for sustainable cities, Editado por . TANIGUCHI E., THOMPSON G., 2003. Este libro, editado polo profesor Taniguchi, recolle as conclusións do terceiro congreso internacional de loxística Urbana celebrado en Madeira no ano 2003 [Third Internacional Conference on City Logistics]. O seu interese radica en que recolle, por primeira vez, resultados de medidas postas en práctica para aliviar problemas de loxística urbana que, seguindo elaboracións teóricas dunha disciplina entonces incipiente, puxéronse en marcha en varias cidades algúns anos antes da data de celebración do congreso. Dada a bisoñez da disciplina, comprenderase que é a primeira vez que se dispón de datos que permiten contrastar a validez das elaboracións teóricas
• Antún, J.. loxística: Unha visión sistémica, UNHAM México, 1994. Antún posúe larga traxectoria intelectual no campo do transporte urbano de mercancías, con variedade de ensaios acerca de establecementos loxísticos. Neste libro ofrece unha visión xeralista da disciplina
Bibliografía complementaria, por bloques temáticos
BLOQUE TEMÁTICO 1
• Ballou R., Loxística empresarial. Díaz de Santos, Madrid, 1991
• Colomer J. , El transporte terrestre de mercancías: organización y gestión. UPV 1998
BLOQUE TEMÁTICO 2
• Magrinyá F., Urbanismo de redes y planeamento urbano. UPC, 1998
• Robusté F., Principios de diseño de sistemas logísticos. UPC, 1998
BLOQUE TEMÁTICO 3
• KORIATH, w., Urban Goods Transport, COST321. Final report. Office for oficial publications of the EC, Bruxelles, 1998
• ZIERING F., LEAN, Final report European Comission, Bruxelles, 1998
Competencias básicas e xerais
CG1.- Capacitación científico-técnica para o exercicio da profesión de Enxeñeiro, e Coñecemento das funcións de asesoría, análise, deseño, cálculo, proxecto, construción mantemento, conservación e explotación
CG6. Capacidade para a realización de estudos de planificación territorial e dos aspectos ambientais relacionados coas infraestruturas, no seu ámbito
Competencias específicas
CETESU3.- Coñecemento do marco de regulación da xestión urbanística
CETESU5.- Coñecemento do deseño e funcionamento das infraestruturas para o intercambio modal, tales como portos, aeroportos, estaciones ferroviarias e centros logísticos de transporte
Docencia presencial
Clases expositivas de grupo grande Presentación e desenvolvemento dos contidos da materia por parte do profesor, mediante explicacións teóricas e exemplos prácticos, en aula e ante a totalidade do alumnado. Se procurará que a exposición sexa concisa e participativa. Durante as sesións, animarse ao alumno a participar activamente en as mesmas, suscitando dúbidas o a necesidade de afondar en determinadas cuestiones. Se procurará, asemade, que cada tema sexa anticipado por traballo de investigación e busca realizado polo alumno
Clases interactivas Poderán consistir na realización, en aula e baixo a dirección do profesor, de exercicios / proxectos de:
• Deseño de Redes,
• Localización de instalacións,
• Xestión de instalacións
• Deseño de Rutas de Reparto
• Exercicios de Cálculo e preparación estatística : Previsión e prognóstico de series de datos
En todos os casos con trasfondo teórico e a partir de os contidos de clase expositiva
Alternativamente, poderán consistir na exposición ordenada dos resultados de [Prácticas] Traballos de investigación e análise, sobre cuestiones teóricas, ou sobre aspectos sometidos a debate / discusión
Titorías en grupo/ individuais As titorías en grupo reducido servirán, no fundamental, para resolver dúbidas suscitadas noutras actividades da docencia [prácticas, buscas de información,…]
As titorías, sexan en grupo ou individuais, poderán celebrarse a petición do alumno ou grupos de alumnos, ou seren convocadas polo profesor
Actividades de Avaliación poderán realizarse, con carácter de Ensaio de probas de avaliación, e sobre modelos facilitados
Período Ordinario de Docencia
1. Asistencia. Suporá un 5% da cualificación da materia
2. Exercicios / Prácticas Suporán un 30% da calificación da asignatura. . Competencias : CG1, CG6, CETESU3, CETESU5
3. Proba escrita Exercicios de cálculo. Suporá o 65% da cualificación da materia. Competencias : CG1, CG6, CETESU3, CETESU5
Convocatorias de recuperación
A avaliación realizarase a través de Proba escrita [Exercicios de cálculo]: CG1, CG6, CETESU3, CETESU5
Alumnos repetidores
Non existirán diferenzas na avaliación de alumnos de primeira matrícula e alumnos repetidores.
Alumnos con dispensa de asistencia:
Os estudantes que teñan concedida a dispensa de asistencia segundo o disposto na Instrución 1/2017 da Secretaría Xeral deben ter en conta que, para aprobar a asignatura, será obrigatoria a realización dos exercicios/prácticas que, durante o curso, se formulen. Para eles, a cualificación final da asignatura resultará da ponderación seguinte:
• Exercicios/prácticas: 35%
• Proba escrita: 65%
Realización fraudulenta de exercicios ou probas:
En caso de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o disposto na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
Traballo presencial na aula
1. Clases expositivas 18 horas
2. Clases interactivas 18 horas
3. Titoría en grupos 2,0 horas
4. Actividades de avaliación 4 horas
Total 42, horas
Traballo persoal do alumno
1. Lectura e preparación previa de temas, con recollida de información e análise da mesma: 27 horas
2. Exercicios [Prácticas de Exercicios de Cálculo] 9 horas
3. Elaboración de traballos de curso [en grupo ou individuais] 20 horas
4. Preparación de probas de avaliación 14,5 horas
Total : 70,5 horas
Mario Iglesias Rodriguez
Coordinador/a- Departamento
- Enxeñaría Agroforestal
- Área
- Enxeñaría e Infraestruturas dos Transportes
- Correo electrónico
- mario.iglesias [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOSU