Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Clase Expositiva: 10 Clase Interactiva: 10 Total: 20
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Xeografía
Áreas: Xeografía Humana
Centro Facultade de Humanidades
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
1º). Asimilar os principios teóricos nos que se fundamenta o modelo de desenvolvemento local e territorial
2º). Identificar e analizar os principais recursos e axentes que interveñen nos procesos de desenvolvemento local.
3º). Introducir o alumno nas técnicas de análisis territorial e na metodoloxía propia da planificación estratéxica, orientada á posta en marcha de iniciativas de desenvolvemento e á coordinación de institucións e de entidades implicadas no desenvolvemento local.
4º). Propiciar o coñecemento das principais estratecias de cooperación territorial aplicadas á planificación, xestión e ordenación do territorio.
5º). Coñecer o papel que desempeña o desenvolvemento local como peza fundamental para impulsar o desenvolvemento e a diversificación productiva dun territorio.
6º). Resaltar as posibilidades de integración laboral que ofrece o desenvolvemento local, e máis concretamente a figura de Axente de Desenvolvemento Local (ADL), como actividade profesional necesaria para dinamizar o territorio e impulsar o aproveitamento dos seus recursos e potencialidades.
Unidade I. A cultura do desenvolvemento local e territorial: planteamiento teórico.
Para esta unidade son necesarias as seguintes lecturas básicas:
-DEL CASTILLO, J. (Dtor.) (1994): “El desarrollo local como marco y modelo”. En: Manual de Desarrollo Local. Estudios de economía, nº 11. Departamento de Economía y Hacienda. Administración de la Comunidad Autónoma del País Vasco. Bilbao, pp. 23-29. También existe una versión electrónica de este mismo manual difundida por el Instituto Latinoamericano y del Caribe de Planificación Económica y Social (ILPES), con autorización de los propios autores, que está disponible en el repositorio documental del Observatorio de Desarrollo Rural y Local de la Universidad de Murcia, en la siguiente dirección electrónica:
<http://www.um.es/observalocal/wp-content/uploads/2017/10/ManualdeDesarr…>
Tamén está dispoñible en:
<https://cv.usc.es/pluginfile.php/1262274/mod_resource/content/1/Manual%…>
-VÁZQUEZ BARQUERO, A. (2007): "Desarrollo endógeno. Teorías y políticas de desarrollo territorial". En: Investigaciones Regionales, nº 11, pp. 183-210. Asociación Española de Ciencia Regional. Madrid. Disponible en: <http://www.redalyc.org/pdf/289/28901109.pdf> También se puede consultar en: <https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2500824>
Unidade II. Os recursos e axentes do desenvovemento local.
1. Os recursos para o desenvolvemento local
1.1. Recursos físicos e infraestruturais.
1.2. Os recursos humanos e socioculturais.
1.3. Os recursos financieiros.
1.4. Os recursos tecnolóxicos.
2. Os actores e axentes do desenvolvemento local
2.1. As administracións públicas.
2.2. Os organismos privados.
2.3. As sociedades e axencias de desenvolvemento local.
2.4. As universidades e centros de investigación
Para esta unidade é imprescindible a seguinte lectura básica:
-DEL CASTILLO, J. (Dtor.) (1994): “Recursos para el desarrollo local” y “Los agentes del desarrollo local”. En: Manual de Desarrollo Local. Estudios de economía, nº 11. Departamento de Economía y Hacienda. Administración de la Comunidad Autónoma del País Vasco. Bilbao, pp. 31-134. También existe una versión electrónica de este mismo manual difundida por el Instituto Latinoamericano y del Caribe de Planificación Económica y Social (ILPES), con autorización de los propios autores, que está disponible en el repositorio documental del Observatorio de Desarrollo Rural y Local de la Universidad de Murcia, en la siguiente dirección electrónica:
<http://www.um.es/observalocal/wp-content/uploads/2017/10/ManualdeDesarr…>
Tamén está disponible en:
<https://cv.usc.es/pluginfile.php/1262274/mod_resource/content/1/Manual%…>
Unidade III. A planificación do desenvolvemento local e as estratexias de intervención.
1. Delimitación espacial do territorio.
2. Análise e diagnose territorial do medio.
3. Concreción dun plan estratéxico de desenvolvemento.
4. Selección, xestión e execución de proxectos e iniciativas.
5. Avaliación do proceso de desenvolvemento.
6. A coordinación institucional do desenvolvemento local.
7. As modalidades e fórmulas de cooperación territorial.
8. As estrategias de ordenación e cooperación territorial en Galicia.
Para esta unidade recoméndase as seguintes lecturas básicas:
-DEL CASTILLO, J. (Dtor.) (1994): “Metodología de los procesos de desarrollo local”. En: Manual de Desarrollo Local. Estudios de economía, nº 11. Departamento de Economía y Hacienda. Administración de la Comunidad Autónoma del País Vasco. Bilbao, pp. 135-195. También existe una versión electrónica de este mismo manual difundida por el Instituto Latinoamericano y del Caribe de Planificación Económica y Social (ILPES), con autorización de los propios autores, que está disponible en el repositorio documental del Observatorio de Desarrollo Rural y Local de la Universidad de Murcia, en la siguiente dirección electrónica:
<http://www.um.es/observalocal/wp-content/uploads/2017/10/ManualdeDesarr…> También está disponible en:
<https://cv.usc.es/pluginfile.php/1262274/mod_resource/content/1/Manual%…>
-DOVAL ADÁN, A. (2001): "El desarrollo local y su coordinación institucional: estrategias implantadas en Galicia". En: Xeográfica, nº 1, Universidade de Santiago, pp. 61-86. Puede consultar y descargar su contenido en el siguiente enlace: <http://hdl.handle.net/10347/20345> También está disponible en versión digital en el siguiente enlace del aula virtual: <https://cv.usc.es/pluginfile.php/930158/mod_resource/content/2/XEO-2001…>
-DOVAL ADÁN, A. (2013): “La implantación de nuevas estrategias de gestión y ordenación territorial". En: La articulación del sistema urbano de Galicia. Rev. Ciudad y Territorio Estudios Territoriales. Vol. XLV, Cuarta época, nº 178. Madrid. Ministerio de Fomento, pp. 679-685. Versión electrónica disponible en el siguiente enlace: <http://hdl.handle.net/10347/20628> También está disponible en: <https://recyt.fecyt.es/index.php/CyTET/article/view/76267/46635>
-RODRÍGUEZ GONZÁLEZ, R. (2005). “Las fórmulas de cooperación territorial como solución funcionalista. Una opción a medio camino”. En: Territorio y gobierno local en España. Un planteamiento de reestructuración por fusión como realidad necesaria. Navarra. Thomson Civitas-Editorial, pp. 72-88. Como lectura alternativa sobre la misma temática, que sustituye y reemplaza en su totalidad a la anterior, el alumno/a puede optar por la siguiente publicación de XAVIER FERREIRA, A. (2006). “La cooperación municipal en España: los entes supramunicipales en el ordenamiento jurídico español”. Urban Public Economics Review. Revista de Economía Pública Urbana, nº 6, pp. 69-88. Disponible en formato digital en: <http://www.redalyc.org/pdf/504/50400603.pdf>También está disponible en el siguiente enlace: <https://cv.usc.es/pluginfile.php/1262284/mod_resource/content/1/FORMULA…>
En canto á bibliografía seleccionada para a súa utilización polos alumnos, considérase oportuno incluír soamente unha pequena selección dos manuais e estudos onde o alumno poderá localizar, con gran facilidade, boa parte das lecturas que teñen un carácter obrigatorio. Tamén son un complemento ideal para documentarse e realizar a maioría das actividades prácticas a desenvolver durante o curso. En todo caso, cando o alumno desexe ampliar información bibliográfica sobre un tema concreto, realizar un traballo de investigación ou simplemente para profundar nun apartado ou unidade temática do programa da materia, deberá recorrer ao profesor para que lle oriente sobre as lecturas e estudos máis recomendables en cada caso. A bibliografía recomendable é a seguinte:
Bibliografía básica:
• DEL CASTILLO, J. (Dtor.)(1994): Manual de desarrollo local. Estudios de economía, nº 11. Bilbao. Departamento de Economía y Hacienda. Administración de la Comunidad Autónoma del País Vasco. Existe una versión electrónica de este manual difundida por el Instituto Latinoamericano y del Caribe de Planificación Económica y Social (ILPES), con autorización de los propios autores, que está disponible en el repositorio documental del Observatorio de Desarrollo Rural y Local de la Universidad de Murcia: <http://www.um.es/observalocal/index.php/documentos/Documentos-de-trabaj…>
• DOVAL ADÁN, A. (2001): "El desarrollo local y su coordinación institucional: estrategias implantadas en Galicia". En: Xeográfica, nº. 1, Universidade de Santiago, pp. 61-86.
• DOVAL ADÁN, A. (2013): “La implantación de nuevas estrategias de gestión y ordenación territorial". En: La articulación del sistema urbano de Galicia. Rev. Ciudad y Territorio Estudios Territoriales. Vol. XLV, Cuarta época, nº 178. Madrid. Ministerio de Fomento, pp. 679-685. Versión electrónica disponible en el siguiente enlace: <http://hdl.handle.net/10347/20628> También está disponible en: <https://recyt.fecyt.es/index.php/CyTET/article/view/76267/46635>
• PÉREZ RAMÍREZ, B.; CARRILLO BENITO, E. (cords.) (2000): Desarrollo local. Manual de uso. ESIC. Madrid.
• RAUSELL KÖSTER, P. (Dir.) (2007): Cultura. Estrategia para el desarrollo local. Madrid. Agencia Española de Cooperación Internacional, Ministerio de Asuntos Exteriores y de Cooperación. Disponible en: <http://www.cce.co.cu/pdf/04-CulturaEstrategia.pdf> y en la biblioteca virtual del Instituto Miguel de Cervantes: http://www.cervantesvirtual.com/obra/cultura-estrategia-para-el-desarro…
• RODRÍGUEZ GONZÁLEZ, R. (2005). “Las fórmulas de cooperación territorial como solución funcionalista. Una opción a medio camino. En: Territorio y gobierno local en España. Un planteamiento de reestructuración por fusión como realidad necesaria. Navarra. Thomson Civitas-Editorial, pp. 72-88.
• RODRÍGUEZ GUTIÉRREZ, A. (Editor) (2001): Manual de desarrollo local. Editorial TREA, Gijón.
• VÁZQUEZ BARQUERO, A. (1999): Desarrollo, redes e innovación. Lecciones sobre desarrollo endógeno. Editorial Pirámide, Madrid.
Bibliografía complementaria:
• ANDER-ERGG, E. (1992): La animación y los animadores. Editorial Narcea. Madrid.
• APRODEL (2008): Cultura y desarrollo local. Madrid. Asociación de Profesionales del Desarrollo Local de la Comunidad de Madrid. Disponible en: http://www.aprodelmadrid.es/comisiones-de-trabajo-de-aprodel-madrid/cul…
• BOUZADA FERNÁNDEZ, X. (2001): Cultura e desenvolvemento local. Actas dos II encontros de cultura e concellos. Consello da Cultura Galega. Santiago de Compostela.
• COMISION COMUNIDADES EUROPEAS (1998): Indicadores de desarrollo sostenible. Estudio piloto según la metodología de la Comisión de desarrollo Sostenible de las Naciones Unidas. Oficina de publicaciones de las Comunidades Europeas. Bruselas.
• DEL CANTO FRESNO, C. y FRANCOIS CASABIANCA (1996): Innovación y desarrollo en áreas rurales. Ministerio de Agricultura. Madrid.
• DOVAL ADÁN, A. (2002): "Grupos de acción local y fundaciones comarcales en Galicia". En: Romaní Martínez, M.; Novoa Gómez, Mª.A. (eds.). Homenaje a José García Oro. Universidad de Santiago de Compostela, pp. 449-568.
• ESCUDERO, J. (2005). Análisis de la realidad local. Técnicas y métodos de investigación desde la animación sociocultural. Madrid. Narcea.
• GONZÁLEZ MARTÍNEZ, LEZCANO GONZÁLEZ; SERANTES PAZOS (2014): Interpretación do patrimonio artístico. Guía para profesionais do turismo. A Coruña. CEIDA. Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia (CEIDA). Disponible en: http://www.ceida.org/files/publicacions/IPCulturalTurismo2014.pdf
• JOHN CAVANAGH, DAPHNE WYSHAM y MARCOS ARRUDA (1995): Alternativas al orden económico global. Mas allá de Bretton Woods. ICARIA, Barcelona.
• MOPT (1992): Desarrollo local y medio ambiente en zonas desfavorecidas. Ministerio de Obras Públicas y Transportes. Madrid.
• NOGUEIRAS MASCAREÑAS, L.M. (1996): La práctica y la teoría del desarrollo comunitario. Descripción de un modelo. Editorial Narcea. Madrid.
• OCDE (1996): Redes de empresas y desarrollo local. Desarrollo territorial. Competencia y cooperación en los sistemas productivos locales. OECD Publications. Paris.
• ONU (1996): Indicadores de desarrollo sostenible. Marco y Metodologías. Naciones Unidas. Nueva York.
• PÉREZ SERRANO, G.; PÉREZ DE GUZMÁN, M.V. (2005). El animador. Buenas prácticas de acción sociocultural. Madrid. Narcea.
• PRECEDO LEDO, A. (1994): Desenvolvemento territorial e planificación comarcal. O Plan de Desenvolvemento Comarcal de Galicia. Consellería da Presidencia. Xunta de Galicia. Santiago de Compostela.
• PRECEDO LEDO, A y VÁZQUEZ BARQUERO, A (Coordinadores) (1996): Desarrollo local y comarcalización. Presidencia. Xunta de Galicia, Santiago, 246 pp.
• ROMERO, J. (2009). Geopolítica y gobierno del territorio en España. Valencia. Tirant lo blanch.
• VÁZQUEZ BARQUERO, A. (1988): Desarrollo local. Una estrategia de creación de empleo. Editorial pirámide. Madrid
• VÁZQUEZ BARQUERO, A. (1993): Política económica local. Editorial Pirámide. Madrid.
• VÁZQUEZ BARQUERO, A. y GIOCCHINO GARAFOLI (editores): Desarrollo económico local en Europa. Economistas Libros. Madrid.
• VV.AA. (1992): Guía metodológica de apoyo a proyectos y acciones para el desarrollo. De la identificación a la evaluación. IEPALA. Colección cooperación y desarrrollo. Madrid, 190 pp.
• VV.AA. (1995): Desarrollo económico local. Curso de verano. Universidad de Vigo, 133 pp.
• VV.AA. (1996): Desarrollo económico local II. Formación de recursos humanos y creación de empresas. Curso de verano. Universidad de Vigo, 144 pp.
• VV.AA (1999): Desarrollo local y regional en Iberoamérica. Actas del seminario internacional sobre perspectivas de desarrollo en Iberoamérica. Santiago de Compostela, del 3 al 7 de mayo de 1999. Cursos e congresos, nº 117. Universidade de Santiago de Compostela, 743 pp.
Con07: Coñecer e identificar os principais recursos, axentes e actores que interveñen nos procesos do desenvolvemento local e territorial.
Con12: Coñecer as características fundamentais dun proxecto cultural en función das súas finalidades e destinatarias/os.
Comp04: Competencia para deseñar propostas que contribúan á dinamización do territorio e a diversificación produtiva das comunidades, tanto en espazos urbanos como rurais.
Esta materia impartirase de maneira híbrida. En consecuencia, combinaranse as sesións presenciais coa formación a distancia. Para iso articularase un curso virtual da materia, onde o alumnado terá todas as indicacións que sexan precisas para o bo desenvolvemento e aproveitamento da materia. O alumno/para deberá realizar un traballo persoal de estudo a partir dos materiais que se lle propoñen neste programa, e tras a pertinente lectura comprensiva dos textos impresos que se detallan para cada unha das unidades temáticas, irá estudando cada un dos temas e contidos do programa. Para o estudo dos contidos, dispoñerá, ademais das lecturas indicadas para cada unidade temática, dunha serie de explicacións complementarias e orientacións didácticas que se irán envorcando no curso virtual e diversos apoios, entre os que destacan vídeos didácticos e diverso material audiovisual que se irá incorporando ao longo de curso académico. Para a realización de todas as actividades que constitúen o estudo da materia, o estudante deberá organizar e distribuír o seu tempo de forma persoal e autónoma, adecuada ás súas necesidades e desexos. É recomendable que dedique o 70% do tempo ao estudo dos contidos do programa e á realización das actividades prácticas, reservando o resto para a asistencia ás sesións presenciais e outras tarefas. É importante romper a pasividade do alumno e fomentar o traballo individual. Para iso utilizaranse técnicas docentes dinámicas e activas no proceso de aprendizaxe. Por todo iso e co fin de alcanzar os obxectivos propostos e desenvolver adecuadamente os contidos do programa, exponse unha estratexia de intervención docente fundamentada nos seguintes mecanismos:
1º). Sesións presenciais e virtuais. Están programadas 10 horas de docencia expositiva presencial que se desenvolverán na aula da Facultade. De igual modo tamén se contemplan 6 horas de docencia virtual síncrona que levarán a cabo de maneira telemática e a distancia a través da tecnoloxía de streaming (Microsoft Teams). Ditas sesións, que serán abertas e participativas, están concibidas para explicar, desenvolver e comentar os contidos teóricos que presentan unha maior dificultade de comprensión, incidir nos aspectos básicos e máis relevantes, actualizar convenientemente os contidos, aclarar dúbidas sobre os contidos e as actividades prácticas, resolver as cuestións temáticas expostas para cada unidade e complementar a información que os alumnos solicitaron directamente a través das lecturas recomendadas e as actividades prácticas realizadas ou en curso. En todo caso, todo o alumnado disporá dos mesmos materiais bibliográficos, actividades prácticas e recursos audiovisuais a través da aula Virtual da materia. En consecuencia, todos os recursos e materiais utilizados nas sesións de docencia non presencial síncrona (presentacións, vídeos, esquemas, textos, fontes etc..) poranse ao dispor de todo o alumnado a través da aula virtual.
2º). Aula virtual da materia. No Campus virtual da USC activarase unha plataforma electrónica para impartir esta materia a distancia. O curso proporcionará a información que sexa necesaria para avanzar no proceso de aprendizaxe. Dita plataforma será un dos instrumentos que permitirán a interacción entre o alumno/a e o profesor, sobre todo con aqueles que non poidan asistir ás sesións presenciais. Na web oficial do curso poderase acceder aos contidos e ao conxunto da información que sexa imprescindible para que o alumno poida preparar de maneira autónoma os contidos da materia e as actividades prácticas asociadas aos mesmos. Tamén será o medio máis adecuado para articular foros de debate e expor dúbidas sobre os contidos e as actividades propostas. Todos os recursos e materiais planificados polo profesorado estarán dispoñibles para todo o alumnado a través da aula virtual, que será a vía preferente para todos os envíos e comunicacións entre o alumnado e o profesorado. O alumnado da modalidade híbrida deberá planificar e organizar coidadosamente o tempo dedicado semanalmente a cada unha das materias nas que está matriculado e deberá entrar na aula virtual, como mínimo, unha vez por semana para realizar o seguimento dos contidos e materiais que se incorporen na mesma. As consultas realizadas polo alumnado serán respondidas mediante o envío dun correo de resposta nun prazo non superior ás 48 horas e a súa resolución antes de sete días lectivos, a condición de que o profesor/a non se atope gozando dalgún permiso oficial.
3º). Lecturas básicas. De maneira xeral e previamente á celebración das sesións teóricas propiamente ditas que se vaian a desenvolver na aula, o alumno deberá realizar un resumo das lecturas básicas que lle sexan indicadas para cada unidade temática, conforme se detalla no apartado 4.1. Deste xeito, á hora de abordar as sesións teóricas correspondentes a cada unidade temática, os alumnos terán unha información e un coñecemento previo dos contidos para tratar, tendo a posibilidade de expor dúbidas e aclarar conceptos, o cal favorecerá o proceso de comprensión e aprendizaxe, a asimilación dos contidos e a participación nos debates e discusións relacionadas cos temas obxecto de estudo e análise.
4º). Sesións teóricas abertas e participativas. As sesións teóricas están concibidas para explicar, desenvolver e comentar os contidos que presentan unha maior dificultade de comprensión, incidir nos aspectos básicos e relevantes, actualizar convenientemente os contidos, resolver as dúbidas e cuestións temáticas expostas para cada unidade e complementar a información que os alumnos solicitaron directamente a través das lecturas recomendadas e as actividades prácticas realizadas ou en curso. En todo caso, tanto o alumnado que non asista ás aulas como os asistentes ás sesións presenciais, disporán dos mesmos materiais bibliográficos, actividades prácticas e recursos audiovisuais.
5º). Debate-seminario. Coa información contida nos resumos e temas individuais elaborados polos alumnos, as explicacións complementarias achegadas polo profesor e os coñecementos adquiridos a través das lecturas realizadas, establecerase un debate e seminario centrado nos aspectos máis relevantes de cada unidade temática, ao obxecto de extraer as conclusións máis relevantes de cada unha.
6º). Animación audiovisual. Co fin de motivar aos alumnos e introducilos nos campos de coñecemento obxecto de estudo, ao longo do curso levará a cabo unha recompilación de material audiovisual que os alumnos poderán utilizar no curso virtual para penetrarse ou profundar nun determinado tema. Trátase de vídeos educativos ou ben de documentais curtos, relacionados cos contidos da materia. Neste sentido, o vídeo convértese nunha excelente ferramenta para motivar ao alumno e facelo partícipe dunha estratexia eficaz de aprendizaxe (lembremos que segundo investigacións realizadas por equipos de psicopedagoxía, o alumno tende a reter case o 50% do que ve e escoita simultaneamente). Todo iso constitúe un complemento ideal se temos en conta que antes do inicio das sesións presenciais e teóricas, os alumnos teñen que ler e resumir os artigos propostos para cada unidade.
7º). Actividades prácticas (Proba de Avaliación Continua). A realización das mesmas, que estarán sometidas a un proceso de avaliación continua, é de vital importancia para consolidar a asimilación dos contidos e favorecer o desenvolvemento dos coñecementos, así como para potenciar a capacidade analítica e o traballo individual. Para a súa correcta realización contémplanse sesións de titoría con orientacións concretas encamiñadas a facilitar o seu encanamento e a estrutura xeral que deben presentar os informes. A actividade que se deberá realizar é a seguinte:
-Informe sobre o desenvolvemento local. En base ás lecturas básicas que se indican para cada un dos apartados dos contidos e á información complementaria achegada polo profesor nas sesións teóric as presenciais e virtuais, cada alumno/para elaborará un informe individual (máximo de vinte páxinas) sobre os contidos das lecturas e dos temas reflectidos no apartado de contidos. O informe versará sobre os contidos dedicados ao desenvolvemento local. O informe axustará a súa estrutura aos bloques e unidades temáticas que se especifican no apartado dos contidos do temario, incorporando, ademais, unha introdución, unha conclusión e a bibliografía utilizada en cada caso.
A avaliación do alumnado levarase a cabo do seguiete xeito:
1. Para os alumnos/as que se sometan á primeira convocatoria ordinaria (primeira oportunidade) a avaliación desta materia levará a cabo do seguinte modo:
1.1. Avaliación continua (Proba de Avaliación Continua). A modo de avaliación continua, os alumnos/as terán que realizar as actividades prácticas que se especifican neste programa e entregalas nos prazos estipulados para a súa corrección. Este mecanismo de avaliación ponderará na cualificación final, ata un máximo do 80%, mentres que a proba final ou exame escrito representará o 20% da nota final. En cada un dos traballos e actividades presentadas polo alumno analizarase: a estrutura do mesmo, a calidade da redacción e da documentación achegada, a orixinalidade das respostas, a adecuación dos contidos tratados e analizados e a síntese da información achegada, a ortografía e presentación xeral das actividades realizadas, así como citar correctamente as fontes documentais e bibliográficas utilizadas.
1.2. Proba final. Trátase dun exame presencial e escrito sobre a totalidade dos contidos e cuestións que se abordan no conxunto das actividades prácticas. Esta proba terá unha duración máxima de dúas horas, combinará aspectos teóricos e prácticos e representará o 20% da nota final.
2. Para os alumnos/as de segunda oportunidade e repetidores aplicaranse os mesmos criterios de avaliación establecidos para a primeira oportunidade. Deste xeito, a presentación e realización das actividades prácticas (Proba de Avaliación Continua) representará o 80% e a proba final ou exame o 20% da nota final de cada alumno/a.
Para os casos de plaxio e realización fraudulenta de exercicios ou probas, así como no suposto de uso indebido das tecnoloxías na realización de tarefas, será de aplicación o establecido na normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
En canto á distribución do tempo dispoñible, indicar que as tres unidades temáticas propostas están concibidas para ser estudadas en 75 horas, das que 8 corresponden a sesións de docencia presencial, outras 8 a actividades asíncronas, 6 a horas de titorías, 2 horas de exame e 51 horas a traballo persoal do alumnado.
Resulta imprescindible resumir os contidos das lecturas indicadas para realizar correctamente as actividades prácticas que se especifican neste programa. A súa utilización é básica para a realización das mesmas e para asimilar os contidos propostos. De igual modo é imprescindible seguir o curso virtual da materia, onde o alumno poderá expor as dúbidas sobre os contidos e seguir as orientacións precisas sobre os mesmos a través dos foros creados para o efecto.
Recursos na internet. Relaciónanse a continuación, unha serie centros e entidades coas súas direccións electrónicas nas que o alumno poderá solicitar información complementaria relacionada cos contidos desta materia:
• Axencia Galega de Desenvolvemento Rural (AGADER). Contén información abundante sobre os 31 Grupos de Desenvolvemento Rural (GDR) que operan na nosa Comunidade Autónoma, así como información xeral sobre programas e iniciativas rexionais e comunitarias (Leader, Proder, Agader etc.)/ etc.) postas en marcha para impulsar o desenvolvemento local e rural en Galicia. Tamén conta con informes e estudos sobre a realidade socioeconómica de Galicia e dispón de interesantes vínculos e ligazóns coas principais institucións nacionais e europeas dedicadas á promoción de iniciativas de desenvolvemento territorial. En: http://agader.xunta.es/Inicio.do
• Red Europea de Desenvolvemento Rural (REDR). Dispón de información fundamental sobre medidas comunitarias, bases de datos sobre proxectos, cooperación transnacional, programas e accións innovadoras, así como información actualizada sobre a iniciativa comunitaria Leader a escala da Unión europea en: https://enrd.ec.europa.eu/es/home-page> Sobre estes mesmos temas pode complementar información coa Rede Española de Desenvolvemento Rural en: http://www.redr.es/es/portal.do
• Dirección Xeral de Fondos Comunitarios do Goberno de España. Recolle información sobre os fondos e programas comunitarios destinados a España para o período 2014-2020. Tamén se pode acceder a información sobre iniciativas comunitarias en vigor (Leader+, Interreg, Urban, equal, etc.). En: http://www.dgfc.sgpg.meh.es/sitios/DGFC/es-ES/ipr/fcpp0006/pri/ic/Pagin…
• Coordinadora de ONG para o Desenvolvemento de España. Ten información abundante e variada sobre as actividades que desenvolven as principais ONG que operan no noso país. Tamén conta con interesantes ligazóns coas principais coordinadoras rexionais operativas en territorio español e dispoñen de conexións coas principais organizacións internacionais dedicadas á promoción e cooperación para o desenvolvemento nos países emerxentes e en vías de desenvolvemento. En: http://www.congde.org/
• Observatorio de Desenvolvemento Rural, Local e Emprego da Universidade de Murcia. Dispón dun importante fondo documental electrónico, sobre diferentes temáticas relacionadas co desenvolvemento local (estudos, informes e manuais básicos de gran interese para estudantes e profesionais preocupados polas dinámicas do desenvolvemento endóxeno). En: http://www.um.es/observalocal/index.php/documentos/Documentos-de-trabaj….
• http://www.unesco.org/new/es/culture/
• http://www.iaph.es/web/
• http://pares.mcu.es/
• http://ceres.mcu.es/pages/SimpleSearch?index=true
• http://ipce.mcu.es/
• http://www.todopatrimonio.com/revistas
Maria Ines Gusman Correia Araujo Barbosa
- Departamento
- Xeografía
- Área
- Xeografía Humana
- Correo electrónico
- mariaines.gusmancorreia [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Axudante Doutor LOSU
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 18:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 14 |
| 02.06.2025 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 14 |
| 25.06.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 14 |