Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Esta materia pluridisciplinar ten como obxectivo coñecer os parámetros que determinan a calidade do produto acuícola e as ferramentas que a poden asegurar. Así mesmo preténdense coñecer novos procesos e tecnoloxías que permitan mellorar a calidade do produto acuícola na súa cadea de produción, transformación e consumo; así como estimar as demandas do consumidor sobre a calidade do produto acuícola.
Tamén se pretende coñecer os distintos aspectos que afectan á calidade dos produtos obtidos nos procesos acuícolas, tanto de distintos tipos de organismos animais como de macroalgas mariñas. Trátanse aspectos que van desde a súa composición e propiedades organolépticas e nutricionais ata a evolución no tempo e os métodos de conservación ou extracción dos seus principios activos; pasando por temas tanto de seguridade alimentaria como dos tipos de controis (microbiolóxicos e de puntos críticos) que se deben de realizar e a súa metodoloxía para facelo.
Por outra banda trátase de coñecer os fundamentos da trazabilidade molecular, e a metodoloxía para o desenvolvemento de sistemas integrais da mesma, saber deseñar este tipo de sistemas para calquera produto acuícola e aplicalos no estudo de casos prácticos.
Temario teoría
Composición química das especies acuícolas e vías de alteración durante o seu procesamento 1,0
Calidade e seguridade alimentaria en produtos acuícolas: Métodos e biomarcadores moleculares de calidade e frescura. 1,5
Aplicación de tecnoloxías avanzadas para a conservación de produtos acuícolas: Antioxidantes e antimicrobianos naturais, altas presións e xeo líquido. 1,5
Lexislación vixente sobre trazabilidade alimentaria na UE. 0,5
Situación actual da investigación, a industria e o mercado referente á trazabilidade de produtos da pesca e a acuicultura. 1
Fundamentos moleculares e metodoloxías dispoñibles para a calibración de sistemas de trazabilidade xenética. DNA barcodes. 1
Elementos de autenticidade contrastables con ferramentas moleculares: limitacións e tendencias. 1
Sistemas integrados de trazabilidade: etiquetas intelixentes e novos envases. 0,5
Aplicacións xerais das macroalgas mariñas. Os ficocoloides das algas. Tipos e aplicacións. Procesamento das principais especies cultivadas para a extracción de ácido alxínico, agar e carraxeninas. 2
As macroalgas mariñas cultivadas como fonte de biomasa de uso agropecuario ou para a alimentación e saúde do home. As macroalgas como fonte de enerxía. Biorrefinerias baseadas en biomasa algal. 2
Temario Prácticas
Determinación da calidade de produtos acuícolas mediante aplicación de métodos sensoriais e químicos. 3
Aplicación de técnicas baseadas en *PCR para a identificación molecular de produtos da pesca e a acuicultura: adecuación das técnicas dispoñibles a cada situación biolóxica e produto comercial. Potencia de diagnóstico e limitacións das técnicas. 3
Propiedades dos ficocoloides das algas: Alxinatos, agar e carraxeninas. Punto de fusión e xelificación en agar. Dureza de xeles. Técnicas de esferificación directa e inversa. Análise sensorial de macroalgas mariñas alimentarias. 3
Bibliografía básica:
“Evaluación sensorielle” manual methodplogique. ISBN: 2-85206-588-6; ed. Lavoisier
“Maximising the value of marine by-products” ISBN-13: 978-0-8493-9152-1. Ed.CRC Press
“Food preservation techniques” ISBN: 08493-1757-6. Ed.CRC Press
“Advances in Thermal and Non-Thermal Food Preservation”. ISBN 10:0-8138-2968-2. Ed.Gaurav Tewari and Vijay K.Juneja
-Síntesis básica 1: Aplicaciones de la Biotecnología en Seguridad Alimentaria. 2005 AESA-Genoma España Ed. Sector Agroalimentario ISBN 84-609-5044-1.
-Síntesis básica 2: Guía de la Trazabilidad de la Industria de Transformación de Productos del Mar. 2004. MAPA.
-Legislación: www.gestiontrazabilidad.com, www.appeyron.com, www.marketdata.es
-Recursos online: http://fishgen.jrc.it, www.fishtracenet.org.
Cremades, J., Bárbara, I. & Veiga Villar, A.J. (1998). Las macroalgas marinas y sus aplicaciones, Fondo de Formación. Ferrol. 158 pp.
Critchley, A.T. & Ohno, M. (Eds.). (1997). Cultivation and Farming of Marine Plants. World biodiversity Database CD-ROM series. UNESCO.
Guiry, M.D. & Blunden, G. (1991). Seaweeds Resources in Europe: Uses and Potential. John Wiley & Sons, West Sussex.
Pérez, R.; Kaas, R.; Campello, F.; Arbault, S. & Barbaroux, O. (1992). La culture des algues marines dans le monde. Service de la Documentation et des Publications (SDP). IFREMER.
Bibliografía complementaria:
“Chemical changes in food during processing”. RICHARDSON & FINLEY. Food & Nutrition Press.
“Freezing effects on food quality”. JEREMIAH. Marcel-Dekker. 1995.
“Introducción a la bioquímica y tecnología de los alimentos” (2 vol.). CHEFTEL. Acribia
“Seafoods: chemistry, processing, technology & quality”. SHAHIDI & BOTTA. Chapman & Hall. 1994
“Seafoods: quality, technology & nutraceutical applications”. ALASALVAR & TAYLOR. Springer. 2002.
“Conservación no térmica de los alimentos”. BARBOSA-CANOVAS & COL. Acribia. 1999.
“Conservación química de los alimentos”. LÜCK & JAGER. Acribia.
“Microbiology of marine food products”. WARD & HACKNEY
“Food additives”. BRANEN & col. Marcel-Dekker. 2002.
“Surimi & surimi seafood”. PARK. Marcel-Dekker. 2000
“Análisis sensorial en el desarrollo y control de la calidad de los alimentos”. CARPENTER & COL: Acribia. 2002.
“Métodos analíticos del laboratorio del instituto Nacional de Consumo”. Alimentos I. MSC. 1999.
“HACCP: manual del auditor de calidad”. ASQ FOOD. Acribia. 2002.
“Biotechnology and Genetics in Fisheries and Aquaculture”. 2003. AR Beaumont, K Hoare, (Eds.). Blackwell Science Ltd. Oxford (United Kingdom)
“Fish Genetics And Aquaculture Biotechnology”. 2004. T J Pandian, CA Strussmann, M P Marian (Eds.). Science Publishers, Inc. New Hampshire U.S.A.
“Molecular Zoology: Advances, Strategies and Protocols”. 1996. Ferraris J. D. and Palumbi (Eds). R. Wiley-Liss & Sons, New York.
“Molecular Markers: Natural History and Evolution”. 2004. J. Avise (Eds), 2nd ed. Sinauer.
“Novel Technologies in Food Science”. 2012. A. McElhatton and P. do Amaral Sobral (Eds.), Springer.
“Handbook of Seafood and Seafood Products Analysis”. 2010. L. Nollet and F. Toldrá (Eds.), CRC Press.
“Quality Parameters in Canned Seafoods”. 2008. A. Cabado and J. Vieites (Eds.). Nova Science Publishers, Inc.
Antimicrobial Compounds; Actual Strategies and new Alternatives”. 2014. T. Villa and P. Veoga-Crespo (Eds.), Springer.
Recursos web:
www.gestiontrazabilidad.com
www.campden.co.uk/training/traceability-foundation.htm
www.verifytraceability.com/HOME/HomePage_Content.aspx
www.Algaebase.org
Competencias xerais:
• CG04- Utilizar a terminoloxía científica adecuada.
• CG08- Promover o uso de linguas estranxeiras.
Competencias específicas:
• CE06- Realizar controis de calidade e trazabilidade.
• CE11- Adquirir coñecementos básicos e aplicados de xenética, xenómica e proteómica aplicados á acuicultura.
Competencias básicas:
• CB02- Que os alumnos saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolver problemas en ambientes novos ou descoñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
Competencias transversais:
• CT5 - Capacidade para presentar coñecementos e resultados: comunicación oral e escrita; capacidade analítica, crítica e de síntese; uso de recursos informáticos.
Clases teóricas e interactivas:
Os créditos expositivos que corresponden coas clases de teoría, terán lugar mediante videoconferencia interuniversitaria. Os créditos presenciais de prácticas de laboratorio desenvólvense nos laboratorios correspondentes á temática e profesor da materia, seguindo un sistema de clase manipulativa-orientada, consistente en exposición de obxectivos e medios, desenvolvemento experimental polo alumno con feed-back continuo e interpretación final de resultados en formato debate. As prácticas de laboratorio fortalecen o enfoque conceptual e están programadas a un ritmo dun día en cada unha das tres universidades.
Desenvolvemento do traballo comisionado e defensa cara a cara. Traballo autónomo do alumno.
Os créditos interactivos (resolución de exercicios, ampliación de materia, lecturas relacionadas, traballos para a materia, preparación de exames, etc.), serán programados previamente co profesor ou o coordinador para a súa posterior avaliación. Así mismo coordinarase a súa defensa e o sistema de debate na aula.
Titorías personalizadas.
As titorías grupais e individuais, serán reais ou virtuais. As grupais están destinadas a coordinar aos grupos de traballo, efectuaranse baixo programación específica de datas. As individuais están dedicadas a orientar a alumno na aprendizaxe e serán discrecionais.
Prácticas; 1 día na UDC
Consideracións xerais:
Realizarase unha proba escrita con preguntas curtas e/ou preguntas test sobre aspectos tanto da docencia expositiva como da realización das clases prácticas. Así mesmo, proponse a extensión da materia a través de lecturas, consultas e investigacións en formato individual ou nun pequeno grupo, con exposición diaria e breve do proceso seguido. Así mesmo realizarase unha avaliación continua sobre a asistencia e participación nas distintas actividades da materia.
Aspectos e criterios de avaliación:
Exame teórico (40-60% da nota final). Descrición: proba de tipo de proba, aínda que se mantén a opción dunha breve pregunta de desenvolvemento.
Exame práctico (10-30% da nota final). Descrición: proba múltiple ou preguntas curtas contidas na proba teórica.
Avaliación continua. Asistencia e participación (0-20%).
Seminarios (10-30% da nota final). Descrición: valoración da documentación utilizada, tema e fontes actuais, presentación e defensa.
Haras non presenciais 51
Asistir ás clases presenciais. Consultar a bibliografía recomendada polo profesor nas distintas unidades temáticas. Asistir a titorías discrecionais personalizadas xa sexan reais-presenciais a petición do alumno ou virtuais-presenciais abertas (resposta diferida) ou pechadas (acordo de horarios para a titoría online).
Participar nas clases activamente. Estudar de xeito regular durante o desenvolvemento das clases
Prerrequisitos
Ter cursado materias ou cursos específicos onde se trataran os seguintes aspectos:
-Coñecementos básicos en química (solubilidade, extractabilidade, carácter nucleófilo e electrófilo, etc.) e bioquímica (constituíntes da materia viva, compoñentes esenciais, etc.)
-Coñecementos básicos de técnicas analíticas cromatográficas e espectrofotométricas.
-Xenética Xeral: Xenética de poboacións e evolución.
-Métodos en Xenética: Propiedades físico-químicas do ADN, técnicas de análises de polimorfismos moleculares; tecnoloxía do ADN recombinante.
-Pesca e acuicultura animal: Manexo de stocks cultivados, explotación de pesquerías e loxística da distribución comercial.
-Macroalgas mariñas: Morfoloxía, reprodución e ciclos de vida das principais especies cultivadas.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”