Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 40 Clase Interactiva: 16 Total: 59
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Fisioloxía
Áreas: Fisioloxía
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
1.Comprender a fisioloxía humana, en tanto en canto que é unha das ciencias biomédicas básicas nas que se fundamenta a odontoloxía, co fin de asegurar unha correcta asistencia buco-dentaria. En concreto:
1.1.Coñecer a función normal dos diferentes órganos, aparatos e sistemas do organismo, xunto cos seus fundamentos biofísicos e bioquímicos e os seus mecanismos de control.
1.2.Coñecer os mecanismos implicados na integración das funcións dos distintos órganos, aparatos e sistemas que permiten a homeostase corporal.
2.Establecemento das relacións necesarias entre os coñecementos do ámbito fisiolóxico e os doutras materias do curriculum para coñecer a estrutura e función do aparato estomatognático.
Introdución
Tema 1. - Concepto de Fisioloxía. Evolución do concepto. A Fisioloxía en Odontoloxía.
Unidade temática I: Medio interno e líquidos do organismo
Tema 2. - Concepto de medio interno e da organización xeral do corpo humano. Homeostasia. Sistemas de control.
Tema 3. - Compartimentos líquidos do organismo: contido de auga e as súas variacións fisiolóxicas. Distribución da auga nos compartimentos. Principio do indicador. Distribución iónica nos compartimentos.
Unidade temática II: Sistema Nervioso
Tema 4. - Organización funcional do sistema nervioso.
Tema 5. - Potencial electroquímico. Potencial de membrana. Potencial de acción: umbral, sumación, período refractario. Condución do impulso nervioso e velocidade de propagación.
Tema 6. - Sinapse: unión neuromuscular. Sinapse entre células nerviosas. Terminacións nerviosas no músculo liso.
Tema 7. - Músculo esquelético: propiedades mecánicas, actividade eléctrica, resposta contráctil e características metabólicas. Músculo liso.
Tema 8. - Receptores sensoriais: tipos de información e de receptores. Interacción receptor-nervio. Neurona sensorial primaria, secundaria e terciaria. Propioceptores: receptores musculares e tendinosos. Extereoceptores: sensibilidade cutánea.
Tema 9. - Proxeccións centrais dos receptores sensoriais. Sistemas sensoriais: medula espiñal, tronco cerebral, tálamo, corteza cerebral.
Tema 10. - Organización xeral do movemento. Organización da medula espiñal: reflexos espinais. Control da postura. A marcha. Movemento voluntario.
Tema 11. - Sistema nervioso autónomo. Hipotálamo-Sistema límbico.
Unidade temática III Saliva
Tema 12. - Secreción de saliva: compoñentes e funcións. Mecanismos de secreción salivar. Regulación da secreción de saliva.
Unidade temática IV Sangue
Tema 13. - Plasma sanguíneo: compoñentes inorgánicos e orgánicos. Funcións das proteínas plasmáticas. Funcións do plasma.
Tema 14. - Coagulación.
Tema 15. - Funcións dos eritrocitos. Hemoglobina. Produción, vida e lise dos glóbulos vermellos. Grupos sanguíneos.
Unidade temática V Corazón e circulación
Tema 16. - Corazón: fenómenos eléctricos. Fenómenos mecánicos e ciclo cardíaco.
Tema 17. - Frecuencia cardíaca. Forza de contracción do corazón. Inervacíón do corazón. Gasto cardíaco.
Tema 18. - Características xerais da circulación arterial e venosa. Determinación da presión arterial. Control de fluxo no sistema vascular. Regulación da presión arterial.
Unidade temática VI Aparato respiratorio
Tema 19. - Ventilación pulmonar: forzas e resistencias. Volumes e capacidades pulmonares.
Tema 20. - Circulación pulmonar. Relación ventilación-perfusión. Difusión. Probas de función pulmonar.
Tema 21. - Receptores de distensión. Quimioceptores centrais. Xeración do ritmo respiratorio.
Unidade temática VII Ril
Tema 22. - Nefrona. Circulación renal. Filtración glomerular.
Tema 23. - Función do túbulo proximal. Función da asa de Henle. Función do túbulo distal e do túbulo colector.
Tema 24. - Control da actividade osmótica do organismo.
Tema 25. - Regulación do volume extracelular e do volume de sangue.
Tema 26. - Función amortecedora do sangue e os líquidos.
Tema 27. - Control respiratorio e renal do pH do sangue.
Unidade temática VIII Sistema endócrino
Tema 28. - Natureza química das hormonas e mecanismo de acción hormonal.
Tema 29. - Regulación do metabolismo dos hidratos de carbono.
Tema 30. - Homeostase fosfocálcica.
Fisiología Humana (14ª edición). Stuart Ira Fox. McGraw-Hill/Interamericana. 2017.
-Fisiología Humana. Derrickson, B.. Panamericana. 2018.
-Tratado de Fisiología médica (14ª edición). Guyton A.C., Hall J.E. McGraw-Hill/Interamericana. 2021.
-Fisiología humana: un enfoque integrado (8ª edición). Silverthorn, D.U. Panamericana. 2019.
-Principios de Anatomía y Fisiología (15ª edición). Tortora, G.J. & Derrickson, B. Panamericana. 2018.
-Fisiología (6ª edición). Constanzo, L.S. Lippincott Williams & Wilkins. 2018.
-Fisiología (7ª edición). Berne R.M., Levy M.T. Elsevier Mosby. 2018.
-Medical Physiology (3ª edición). Boron Boulpaep. Elsevier. 2017.
-PhysioEx 10.0 Laboratory Simulations in Physiology. Pearson. 2021.
Coñecementos
Con01.-Coñecer as ciencias biomédicas nas que se fundamenta a Odontoloxía para asegurar unha correcta asistencia buco-dentaria. Entre estas ciencias débense incluír contidos apropiados de:• Embrioloxía, anatomía, histoloxía e fisioloxía do corpo humano.
• Xenética, Bioquímica, Bioloxía celular e molecular.
• Microbiología e inmunología
Con02.-Coñecer a morfoloxía e función do aparello estomatognático, incluíndose contidos apropiados de embrioloxía, anatomía, histoloxía e fisioloxía específicos.
Competencias
Comp01.-Capacidade de análise e síntese.
Comp02.-Capacidade de organizar e planificar.
Comp03.-Comunicación oral e escrita na propia lingua.
Comp05.-Habilidades básicas de manexo do ordenador.
Comp06.-Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
Comp07.-Resolución de problemas.
Comp08.-Toma de decisións.
Comp09.-Capacidade crítica e autocrítica.
Comp10.-Traballo en equipo.
Comp11.-Habilidades interpersoais.
Comp17.-Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Comp19.-Capacidade de aprendizaxe autónomo
Comp24.-Habilidade para traballar de forma autónoma.
Comp27.-Preocupación pola calidade.
Comp28.-Motivación de logro.
Habilidades ou destrezas
H/D18.-Coñecer, valorar criticamente e saber utilizar as fontes de información clínica e biomédica para obter, organizar, interpretar e comunicar a información científica e sanitaria.
H/D19.-Coñecer do método científico e ter capacidade crítica para valorar os coñecementos establecidos e a información nova. Ser capaz de formular hipótese, recolectar e valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas, seguindo o método científico.
H/D07.-Promover a aprendizaxe de maneira autónoma de novos coñecementos e técnicas, así como a motivación pola calidade.
Hoxe D08.-Saber compartir información con outros profesionais sanitarios e traballar en equipo.
H/D11.-Comprender as ciencias biomédicas básicas nas que se fundamenta a Odontoloxía para asegurar unha correcta asistencia buco-dentaria.
H/D12.-Comprender e recoñecer a estrutura e función normal do aparello estomatognático, a nivel molecular, celular, tisular e orgánico, nas distintas etapas da vida.
Presentación na aula dos conceptos e procedementos relacionados cos contidos da materia (docencia expositiva).
Actividades na aula relativas ao seguimento grupal dos temas propostos para ser desenvoltos en formato seminario (docencia interactiva de seminario).
Prácticas de ordenador empregando simuladores de situacións fisiolóxicas (docencia interactiva de laboratorio).
Titorías en grupos reducidos e individuais.
O proceso de avaliación consta de dous apartados:
1) Proba específica final (85% da nota final da materia):
Consistirá nunha batería de preguntas de elección múltiple con catro posibles opcións das que soamente unha será correcta. A proba considerarase superada cando se obteña polo menos o 50% da puntuación máxima, tendo en conta que cada resposta incorrecta resta un 33,3% de cada resposta correcta.
2) Avaliación continua (15% da nota final da materia):
As actividades formativas, tanto de carácter individual como grupal, levadas a cabo polo estudante (presentacións, traballos, probas de avaliación, prácticas de laboratorio etc.), serán avaliadas a partir da documentación entregada e/ou xerada pola plataforma do campus virtual ou o simulador de prácticas. Asimesmo, de selo caso, valoraranse as habilidades e actitudes mostradas durante a realización das devanditas actividades.
As probas de valoración da adquisición de coñecementos de avaliación continua, levaranse a cabo de forma presencial na aula ao longo das sesións de clases expositivas e/ou interactivas. O estudante acreditará a súa presenza na aula no momento da realización da actividade mediante a cumplimetación do control de asistencia correspondente. A este efecto, terán a consideración de faltas de asistencia xustificadas as recollidas no artigo 3 do Regulamento de Asistencia a Clase nos Ensinos Oficiais de Grao e Máster da Universidade de Santiago de Compostela (CG 25 de novembro de 2024). Os estudantes que non realicen unha proba de avaliación continua por ausencia non xustificada recibirán a cualificación de “0”, e esta será tida en conta de fronte ao cálculo da nota media de avaliación continua. No caso dos estudantes que non poidan realizar unha proba debido a unha ausencia por causas xustificadas, dita proba non será tida en conta na nota de avaliación continua. De acordo con o disposto no artigo 2.4 do Regulamento de Asistencia a Clase nas Ensinanzas Oficiais de Grao e Máster da Universidade de Santiago de Compostela (CG 25 de novembro de 2024), a manipulación ou falsificación intencionada dos sistemas de control de asistencia determinará a consideración de non asistencia á actividade, e deberá ser comunicada á Reitoría para o inicio das actuacións disciplinarias que puidesen corresponder.
Adicionalmente ás probas presenciais de avaliación continua, poderán programarse actividades non presenciais de carácter síncrono ou asíncrono fose do horario programado para a materia, nese caso non será tida en conta a falta de asistencia. Para poder ter en conta a puntuación obtida nas diversas actividades diferentes da proba específica final, será necesario obter como mínimo un 3,8 sobre 8 na proba específica final.
Para poder aprobar a materia é imprescindible asistir a todas as prácticas, así como entregar os correspondentes informes xerados polo simulador debidamente cubertos. A non asistencia a totalidade das prácticas e/o o feito de non entregar os informes correspondentes na forma e no prazo fixados, impedirá a superación da materia, tanto na oportunidade ordinaria como na de recuperación.
Os estudantes matriculados en convocatorias anteriores, se non o desexan, non terán que repetir as prácticas, nin tampouco o resto das actividades incluídas no apartado de avaliación continua, a condición de que as superaran cumprindo os requisitos mínimos de asistencia do 80% ao longo dos cursos académicos 2023-24 e 2024-25, conforme ao disposto no artigo 6 do Regulamento de Asistencia a Clase nos Ensinanzas Oficiais de Grao e Máster da Universidade de Santiago de Compostela (CG 25 de novembro de 2024). Neste caso, conservarase a nota correspondente de avaliación continua sobre 10, axustándoa ao 20% da nota final da materia.
Os alumnos con dispensa clase deberán de realizar obrigatoriamente as prácticas, e a súa avaliación farase exclusivamente en función da cualificación obtida na proba específica final.
Para a segunda oportunidade da convocatoria serán de aplicación os mesmos criterios de avaliación fixados para a primeira oportunidade.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de Avaliación do Rendemento Académico dos Estudantes e de Revisión de Cualificacións da USC (CG 15 de xuño de 2011).
Actividades presenciais:
Clases maxistrais: 40 horas.
Prácticas: 8 horas.
Seminarios: 8 horas.
Titorías: 3 horas.
Avaliación: 1 hora.
Total actividades presenciais: 60 horas.
Traballo persoal:
Estudo individual: 40 horas.
Busca de material e elaboración de traballos: 20 horas.
Solución de problemas: 8 horas.
Revisión do material de apoio: 22 horas.
Total traballo persoal: 90 horas.
Total actividades presenciais + traballo persoal: 150 horas.
-Dedicación dos recursos necesarios para a adquisición dun dominio elevado nos contidos, competencias e habilidades expostos polo profesor ao comezo, tanto da materia como de cada un dos bloques temáticos dos que consta, porque constitúen a base sobre a que descansa a aprendizaxe da materia.
-Participación en todas as actividades programadas, tanto presenciais como non presenciais.
-Utilización dos recursos complementarios dispoñibles na aula do campus virtual, como presentacións, vídeos, titoriais, probas de autoavaliación e avaliación con sistema de retroalimentación, etc.
-Utilización das titorías, tanto de forma presencial como virtual. Nos escenarios 2 e 3 resulta especialmente importante a utilización de todas as ferramentas dispoñibles na aula virtual para manter o contacto tanto cos compañeiros como cos profesores da materia. É moi importante a utilización do campus virtual como sistema de centralización de toda a información (chats, foros, taboleiros de anuncios, calendarios, etc.), aínda que en determinadas situacións tamén sexan susceptibles de utilización outras ferramentas corporativas de comunicación (correo electrónico, MS TEAMS, etc.).
-Utilización da bibliografía recomendada, en papel e/ou en formato electrónico en función da dispoñibilidade, para habituarse ao manexo simultáneo de diversos textos e á utilización das notas tomadas durante as actividades docentes meramente como guións para o estudo da materia.
Aínda que non existe prerrequisito legal para cursar esta materia, é esencial posuír un adecuado coñecemento da anatomía macroscópica e microscópica dos diferentes órganos e sistemas do organismo, especialmente do aparello estomatognático. Constitúe un prerrequisito esencial o coñecemento do funcionamento molecular e metabólico dos sistemas biolóxicos eucariotas e das leis e mecanismos que regulan as reaccións enzimáticas.
Tamén é aconsellable e desexable posuír un adecuado coñecemento das leis físicas fundamentais de aplicación no funcionamento dos sistemas biolóxicos.
É moi conveniente ser capaz de ler textos en inglés, así como de manexar un computador persoal a nivel de usuario básico.
Luis Jesus Lima Rodriguez
Coordinador/a- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Teléfono
- 881812339
- Correo electrónico
- luis.lima [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Del Carmen Garcia Garcia
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Teléfono
- 881812443
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 09:30-10:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| Mércores | |||
| 09:30-10:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| 28.05.2026 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 3 |
| 28.05.2026 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-A. Suárez Nuñez |
| 08.07.2026 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-A. Suárez Nuñez |