Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Didácticas Aplicadas
Áreas: Didáctica da Expresión Corporal
Centro Facultade de Formación do Profesorado
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Nesta materia os alumnos e alumnas deben alcanzar un coñecemento práctico, e non só técnico, sobre as actividades excursionistas e a vida ao aire libre. Os alumnos e alumnas aprenderán a deseñar excursións e a coñecer todas as dificultades e satisfaccións que a práctica excursionista e a acampada levan. Os alumnos e alumnas terán que saber deseñaras excursións tendo en conta a riqueza cultural que se abre coa súa práctica e valorar que aspectos educativos se estimulan nestas actividades.
1.- O excursionismo como actividade educativa: historia e fundamentos pedagóxicos.
2.- Deseño e modelos de excursión.
3.- A acampada e a vida de montaña.
4.- As colonias escolares.
5.- Recursos e instalacións de educación ao aire libre.
6.- Estudo de casos de uso de instalacións e recursos na organización, deseño e desenvolvemento de actividades educativas na natureza e ao aire libre.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Beames, S. e Brown, M. (2016). Adventurous Learning. A Pedagogy for a Changing World. Routledge.
Priest, S., e Gass, M. (2017). Effective leadership in adventure programming, 3E. Human Kinetics.
Stremba, B. (2009). Teaching adventure education theory: Best practices. Human Kinetics.
Wagstaff, M., e Attarian, A. (2009). Technical skills for adventure programming: A curriculum guide. Human Kinetics.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Brotherton, L. (2013). Manual de orientación. Barcelona: Paidotribo.
Colorado, J. (2001). Montañismo y trekking. Desnivel.
Elziere, C. (1999). Caminar por la montaña. Desnivel.
Gilbertson, K., Bates, T., Ewert, A., e McLaughlin, T. (2006). Outdoor education: Methods and strategies. Human Kinetics.
Guillén, R., Lapetra, S., e Casterad, J. (2000). Actividades en la naturaleza. Inde.
Harrison, G., e Erpelding, M. (2012). Outdoor program administration: Principles and practices. Human Kinetics.
Jensen, C. R., e Guthrie, S. (2006). Outdoor recreation in America. Human Kinetics.
López Moreno, G. (2002). Manual práctico del excursionismo. Ministerio de Educación y Ciencia.
Martin, B., Breunig, M., Wagstaff, M., e Goldenberg, M. (2017). Outdoor leadership. Human Kinetics.
Mears, R. (2011). El arte de la supervivencia en la naturaleza. Paidotribo.
Melendo, J. A., Arbonés, N., Cancer, L., Maza, P. e Lampre, F. (2014). Manual de técnicas de montaña e interpretación de lanaturaleza. Paidotribo.
Prouty, D., Panicucci, J., e Collinson, R. (2007). Adventure education: theory and applications. Human kinetics.
Redmond, K., Foran, A., e Dwyer, S. (2010). Quality lesson plans for outdoor education. Human kinetics.
Spengler, J. O., Connaughton, D., e Pittman, A. T. (2006). Risk management in sport and recreation. Human Kinetics.
Steffen, J., e Stiehl, J. (2010). Teaching lifetime outdoor pursuits. Human Kinetics.
Stilwell, A. (2016). Técnicas de supervivencia. Paidotribo.
4.1- Básicas
Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
4.2.- Específicas
Que os estudantes sexan capaces de deseñar programas para a realización de actividades educativas en contornos naturais, en concreto saberá deseñar unha actividade educativa orixinal sobre un contorno natural previamente elixido.
Que os estudantes sexan capaces de coordinar e dirixir organizacións relacionadas coa educación en contornas naturais.
4.3.- Da materia
O alumno sabe deseñar unha excursión nun contorno natural contando con todos os factores que se implican nesta actividade, incluída pásaa a noite.
O alumno sabe valorar e levar á práctica os elementos pedagóxicos que vertebran unha excursión ao aire libre.
O alumno sabe resolver un imprevisto e recorrer a solucións viables.
As clases teóricas presentan unha síntese actualizada do conxunto de saberes acumulados sobre excursionismo e vida ao aire libre, que se verifica en actividades que se desenvolven nas clases prácticas. As clases ao aire libre permiten aos alumnos coñecer as súas posibilidades educativas, recursos e actividades que se desenvolven na natureza. Os alumnos deben recoller notas de todas estas visitas. Os estudantes realizarán unha proposta práctica de deseño dunha excursión, con fundamentación teórica, traballo a pé de campo, posta en práctica e elaboración de conclusións, todo isto segundo o acordado previamente. Os estudantes serán atendidos en grupos reducidos, ou individualmente, en titoría para orientar as súas indagacións.
Hai que ter en conta que debido á natureza da materia realizaranse saídas e prácticas de campo ás que o alumnado deberá asistir obrigatoriamente, tal e coma figura no sistema de avaliación.
Poderase establecer un sistema de docencia de aula invertida, por medio do uso do Campus Virtual da materia, e en conxunto con outras materias do mesmo Módulo.
Por último, contémplase o uso, segundo necesidade, das plataformas tecnolóxicas institucionais (correo electrónico, aula virtual da materia e Microsoft Teams) como recursos para a difusión dos materiais, realización e/ou entrega de tarefas e, en xeral, facilitar a comunicación e un mellor aproveitamento da materia.
A avaliación será levada a cabo por procedementos de avaliación continua que atenderán aos seguintes apartados tendo en conta o Regulamento de asistencia a clase nas ensinanzas oficiais de grao e máster da Universidade de Santiago de Compostela (aprobado en Consello de Goberno con data do 25 de novembro de 2024:
1) Participación nas sesións interactivas: 25% da nota final. As posibilidades que se contemplan neste apartado son:
Entre o 80 e 100 % de participación: O alumnado recibe unha cualificación máxima de 2,5 (sobre 10) na nota final ou a parte proporcional segundo a súa porcentaxe de asistencia.
Entre o 50 e 80 % de participación: O alumnado non recibe cualificación neste apartado.
Entre o 0 e 50 % de participación: O alumnado nesta situación non poderá superar a materia na primeira oportunidade.
2) Informes escritos e outras producións: 75% da nota final. Consistirá nun ou varios traballos sobre as competencias que se indican no programa e dos que pode requirirse tanto a elaboración grupal como a presentación oral. Ademais, algún/s dos traballos poderá ser requirido en coordinación coa materia Deseño e organización de actividades motrices ao aire libre. Proporcionaranse os detalles concretos na guía docente que se facilitará ao comezo do curso.
Para aprobar a materia será preciso obter unha cualificación mínima de 5 puntos (sobre 10) no apartado 2.
SEGUNDA OPORTUNIDADE
O alumnado que non superase a materia na primeira instancia poderá facelo dentro da mesma convocatoria nunha segunda oportunidade. Na mesma, deberá realizar a entrega do ou dos informes ou outras producións que non tivera superado na primeira oportunidade. Neste caso, o apartado de participación non poderá ser subsanado polo que a máxima cualificación que poderá obterse será a que corresponda ao peso do apartado 2.
ALUMNADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA
O alumnado con dispensa de asistencia deberá contactar co docente na mesma semana na que se solicita para concretar o seu plan de traballo na materia e, se é preciso, acordar as adaptacións que fosen pertinentes para atender cada situación particular.
ALUMNADO CON NECESIDADES ESPECÍFICAS DE APOYO EDUCATIVO
O alumnado con algunha diversidade funcional e que requira de adaptacións ou apoio para seguir o desenvolvemento normal da materia deberá acudir ao Servizo de Participación e Integración Universitaria (SPIU), e, inmediatamente despois, falar co docente para concretar o seu plan de traballo na materia e, de ser preciso, acordar as adaptacións que fosen pertinentes para atender cada situación particular.
TRABALLO PRESENCIAL (horas)
Clase presencial en grupo completo: 6
Clases practicas: 12
Titorías: 2
Realización de exercicios escritos ou exames: 2
Outras tarefas co profesor/a de a materia: Visita guiada a instalacións de aire libre: 8
TOTAL horas de traballo presencial: 30
TRABALLO PERSOAL (horas)
Estudo autónomo individual ou en grupo: 20
Escritura de exercicios, conclusións ou traballos derivados da materia: 5
Lecturas recomendadas e procuras bibliográficas: 12
Asistencia a actividades recomendadas: 4
Outras tarefas: Deseño dunha excursión: 4
TOTAL horas de traballo persoal do alumnado: 45
Este máster capacita para a dirección de grupos e a toma de decisións responsables en relación con actividades educativas en contornas naturais. É necesario que os alumnos e alumnas teñan actitudes positivas en todas aquelas cuestións que fan referencia a calidades persoais que apuntan cara ao desenvolvemento desas capacidades. Nesta materia estas cualidades afloran especialmente nas actividades ao aire libre, nas camiñadas, acampadas e na observación directa da realidade natural. É neses momentos onde os alumnos e alumnas deben mostrar as súas calidades de dirección de grupos, saber tomar decisións responsables, de como poden espertarse valores educativos e ter recursos ante as dificultades ou os feitos imprevistos.
As actuacións do profesor rexeranse, en todo caso, pola Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións, aprobada no Consello de Goberno do 15 de xuño de 2011 (DOG 21 de xullo de 2011) e modificada pola Resolución do 5 de abril de 2017 (DOG, 8 de maio).
Os estudantes que teñan dispensa de asistencia por traballo ou conciliación familiar, terán que aterse ao disposto na Instrución 1/2017 da Secretaría Xeral. Neses casos, para aprobar esta materia é obrigatoria a asistencia ás actividades prácticas ao aire libre que están programadas e sinaladas no horario de clases.
Asistencia a clase: O programa da materia axústase ao que se especifica no Regulamento de asistencia a clase nas ensinanzas oficiais de grao e máster da Universidade de Santiago de Compostela, aprobado en Consello de Goberno con data do 25 de novembro de 2024.
Os alumnos e alumnas necesitan un equipamento mínimo como excursionistas: boas botas, mochila lixeira, gorro, crema de protección solar...
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Este programa pode sufrir as modificación oportunas por necesidades docentes. Estas serán comunicadas ao alumnado con suficiente antelación.
Así mesmo, para que a materia contribúa a unha maior sustentabilidade, igualdade de xénero e protección das persoas adoptaranse as seguintes medidas:
1) Responsabilidade medioambiental:
o Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
o Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encadernación.
o Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
o Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
o Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
2) Perspectiva de xénero:
o Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto no enlace: https://pro-assets-usc.azureedge.net/cdn/ff/QKcBDjOX5QgeJQkeVe81BaV8Ho1…
3) Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai.
4) Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
5) Non se poderá empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
6) Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
7) Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos: https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos.
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 16:30-18:00 | Grupo /CLE_01 | - | Aula 30 |
| 25.05.2026 16:30-17:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 30 |
| 08.07.2026 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 30 |