Investigadores do CiMUS da USC avanzan na detección temperá e o tratamento dun cancro cerebral letal grazas á nanotecnoloxía

O glioblastoma é un tumor que se orixina no cerebro, de rápido crecemento e agresividade, que afecta sobre todo as persoas maiores. É o máis común dos tumores cerebrais e, na actualidade, non ten cura. Agora, un equipo de investigación do CiMUS da USC dirixidos por María José Alonso e Pablo Aguiar, avanzan no diagnóstico temperán e o tratamento desta enfermidade grazas á nanotecnoloxía no marco da plataforma de micro-mecenado da USC Sumo Valor, que busca a participación cidadá para recadar fondos a través de doazóns. A investigación intégrase no programa DIAGBI da convocatoria de Proxectos de I+D+i en liñas estratéxicas en colaboración público-privada do Ministerio de Ciencia e Innovación.

Non existe na actualidade un tratamento para esta enfermidade e a supervivencia media non supera os 14 meses desde o diagnóstico. “Isto débese a que a investigación se focalizou noutros tipos de cancro con maior prevalencia, como o de mama, próstata ou pulmón. No caso dos tumores cerebrais, a falta de investimento levou a que o prognóstico dos pacientes hoxe sexa similar ao que tiñan hai varias décadas”, segundo explica a investigadora principal do CiMUS María José Alonso.

A nanotecnoloxía significa para este grupo da USC un enorme desafío que supón levar radiofármacos desde a súa inxección intravenosa ata o glioblastoma. “Aínda que, grazas ao anticorpo monoclonal o radiofármaco debería unirse especificamente ao tumor, para que isto ocorra primeiro ten que chegar ata alí. A gran dificultade que presenta o noso proxecto e que pretendemos solucionar co desenvolvemento de nanopartículas que permitan ao radiofármaco atravesar as diferentes barreiras biolóxicas coas que se atopa. O maior desafío atoparao no cerebro, onde primeiro ten que superar a barreira hemato-encefálica e posteriormente no cerebro ata alcanzar as células tumorais”, sostén Alonso.

Traballo de campo

O traballo dirixido desde o CiMUS da USC ten unha primeira parte de desenvolvemento no laboratorio, na que se ensaiarán diferentes formulacións de nanopartículas e se buscará a solución óptima para atravesar a barreira hemato-encefálica. Ademais, realizaranse as probas de unión dos anticorpos aos isótopos radioactivos para formar o radiofármaco. A primeira fase debería ter como resultado varios prototipos de nanopartículas que sexan capaces de encapsular os radiofármacos.

A segunda parte do traballo, segundo explica o investigador principal do CiMUS, Pablo Aguiar, “centrarase na validación in vivo dos prototipos”. Para iso traballarase con modelos animais de glioblastoma e con equipamento de imaxe de última xeración para comprobar a eficacia en termos de diagnóstico e tratamento. “Primeiro, investigaremos se os nosos radiofármacos son capaces de alcanzar o tumor de forma específica mediante as imaxes de PET e, posteriormente, comprobaremos se os electróns son capaces de eliminar as células tumorais e controlar o crecemento do tumor”, apunta.

Os científicos confían en que os seus resultados mostren un aumento da supervivencia dos animais comparados cos tratamentos convencionais baseados en quimioterapia. A orientación traslacional dos experimentos permitirá xerar evidencia trasladable a un ensaio clínico.

Avanzar nesta liña de investigación podería supoñer un cambio de paradigma no tratamento do glioblastoma e outros cancros de difícil diagnóstico e mellorar notablemente a calidade e esperanza de vida. En caso de éxito, “a nosa investigación podería xerar a evidencia necesaria para poder presentar un ensaio clínico no prazo duns tres anos” aseguran María José Alonso e Pablo Aguiar.

Proxecto DIAGBI

Este estudo está enmarcado no proxecto ‘Early molecular nanoDIAGnostics of Brain tumors using ImmunePET (DIAGBI)’ financiado con máis de 1,4 millóns de euros dentro da convocatoria de Proxectos de I+D+i en liñas estratéxicas en colaboración público-privada do Ministerio de Ciencia e Innovación. DIAGBI busca desenvolver unha nova tecnoloxía que permita diagnosticar de forma precoz e facer un seguimento non invasivo dos tumores cerebrais máis agresivos mediante técnicas inmuno-PET.

Coordinado desde o CiMUS da USC, conta coa colaboración de tres empresas de Galicia punteiras no desenvolvemento de produtos biotecnolóxicos como son Nasasbiotech S.L., Sunrock Biopharma SL e Qubiotech Health Intelligence S.L. e coas entidades Fundació Privada Institut d'Investigació Oncològica de Vall d'Hebron, a Fundación para a Investigación Biomédica do Hospital Universitario La Paz e a Fundació Hospital Universitari Vall d'Hebron - Institut de Recerca.

Este proxecto impulsado desde o CiMUS da USC forma parte da plataforma SUMO Valor da USC, a iniciativa coa que a universidade compostelá quere potenciar a interacción coa sociedade e crear un espazo de encontro que implique empresas, institucións e sociedade civil nos proxectos que desenvolve en materias como investigación, cultura ou deportes. O estudo exemplifica a aposta desta plataforma polo desenvolvemento da ciencia en campos como a biomedicina e a asistencia sanitaria.

Calquera persoa física ou xurídica pode realizar unha microdoazón a través desta plataforma. Desde o punto de vista da persoa doante, ademais da participación directa na investigación, esta doazón ten vantaxes fiscais xa que, ao ser para un proxecto de investigación, poderá obterse unha dedución. Máis datos neste vídeo en YouTube.