Unha mostra en Fonseca reivindica a figura pioneira de Enrique Labarta Pose na cultura galega de finais do XIX
Enrique Labarta Pose (Baio, Zas, 1863-Barcelona, 1925) foi un “escritor e xornalista” de “moitísimas facetas”, segundo lembrou o catedrático da USC Jorge Mira na apertura da exposición na homenaxe a este autor, que tivo lugar este mércores no Claustro Alto do Colexio de Fonseca e da que el é comisario. Labarta escribiu narrativa, poesía e teatro nunha época, finais do século XIX, na que non era habitual que un literato cultivara os tres xéneros, e ademais fíxose un nome no eido da prensa satírica española, sendo considerado a principal figura desta na época da Restauración e chegando a fundar cinco cabeceiras.
Así mesmo, conforme puxo de relevo Jorge Mira, foi un dos pioneiros do uso da fotografía na prensa galega, converténdose en 1883 “na primeira persoa en publicar unha foto na portada dunha publicación periódica”, e tamén foi un dos introdutores do fonógrafo en Galicia, invento que dou a coñecer en distintas localidades. A súa figura inspiroulle a Alejandro Pérez Lugín, o autor de ‘La Casa de la Troya’, o personaxe de Barcala, dato que o novelista revelou nun artigo publicado en 1909.
Labarta residiu os últimos anos da súa vida en Barcelona, onde o homenaxearon no 25 aniversario da súa morte cunha placa no barrio de Gràcia. Foi precisamente o feito de que pasara os seus últimos anos fóra de Galicia unha das causas “de que se perdera a súa memoria” en terras galegas, explicou o comisario da exposición, quen lembrou que na Costa da Morte aínda hai vellos recitadores de textos de Labarta, os últimos dunha época na que case un 90% da poboación non sabía ler e por tanto “a cultura era oral e popular”.
Jorge Mira aproveitou para propoñerlles aos membros da Real Academia Galega presentes na inauguración que se lle dedique a Labarta o Día das Letras Galegas de 2025, coincidindo co centenario da súa morte, e aproveitando que acaba de saír do prelo unha edición das obras de Labarta. Indicou ademais que Labarta era un autor con conciencia social que escribiu un poema en defensa da lingua galega -localizado polo profesor e escritor Miro Villar- e que ten ademais poemas en defensa das mulleres ou con perspectiva animalista -un alegato en defensa dos animais fronte ás corridas de touros.
O alcalde de Zas, Manuel Muíño, subliñou que o Concello buscar divulgar a figura de Labarta coa intención de que se lle dedique un dos próximos Día das Letras Galegas e asegurou que a exposición contribúe a abordar “a débeda histórica” co escritor. Pola súa banda, a presidenta do Consello da Cultura Galega, Rosario Álvarez Blanco, lembrou a etapa pontevedresa do autor de Baio, na que contribuíu a afianzar a tradición carnavalesca da cidade, e puxo de relevo o feito de que “hai unha comarca completa detrás da súa figura”, en referencia á Costa da Morte.
A vicerreitora de Estudantes e Cultura, Pilar Murias, clausurou o acto recordando que a mostra é o froito “dun traballo de máis de 25 anos para difundir e divulgar a figura de Enrique Labarta” e asegurou que permite “crear comunidade arredor dunha figura onde a xente dunha comarca se ve reflectida”. A mostra 'Enrique Labarta Pose, a pluma da terra' permanecerá aberta do 31 de xaneiro ao 1 de marzo de 2024 no Claustro Alto do Colexio de Fonseca.
