O Nobel de Física Anthony James Leggett explicará este xoves en Santiago por qué non pode ir o tempo cara atrás

‘Por qué non pode ir o tempo cara a atrás?’. Con este suxestivo título o premio Nobel de Física en 2003 Anthony James Leggett inaugurará este xoves 7 en Santiago a oitava edición do Programa Conciencia, a acción de divulgación científica de máis impacto de Galicia organizada pola USC e o Consorcio da cidade co financiamento da Fecyt. A conferencia, con tradución simultánea, terá lugar ás 20.00 horas no Auditorio Novagalicia Banco (Rúa Preguntoiro, 23, Santiago) e nela Leggett formulará a posibilidade de que si sexa posible retroceder no tempo. O programa de Leggett, apadriñado na USC polo profesor Manuel Vázquez Ramallo, deu comezo este mércores cun encontro cos medios de comunicación na Sala de Prensa do Colexio de Fonseca no que estivo acompañado do coordinador de ConCiencia, o profesor Jorge Mira. Nela animou ao investimento en ciencia básica, que aínda que presenta resultados a longo prazo “sempre terá un retorno claro do investimento”. Como exemplo falou dos semicondutores, investigados nas últimas catro ou cinco décadas, que derivaron nos aparellos eléctricos que se usan na actualidade. O programa do Nobel complétase este xoves cunha recepción no despacho do reitor ás 10.00 e dúas horas máis tarde na Aula Magna da Facultade de Física cunha reunión científica co persoal investigador da USC na que lles presentará as súas últimas reflexións acerca de certos fenómenos cuánticos. A superfluidez no Helio-3 O profesor Leggett, da Universidade de Illinois (Urbana-Champaign, EE.UU.), proporcionou o marco teórico para a comprensión do fenómeno da superfluidez no Helio-3, un dos dous sistemas superfluidos coñecidos ata o momento. A academia sueca concedeulle o Nobel polas súas "contribucións pioneiras á teoría dos supercondutores e superfluidos". As sorprendentes propiedades do mundo cuántico adoitan producirse só a escala atómica, pero nos materiais supercondutores (que transportan unha corrente eléctrica sen perdas) e superfluídos (fluídos carentes de viscosidade) as súas singularidades son visibles a escala humana por seren manifestacións de fenómenos cuánticos na escala macroscópica. O mecanismo polo que adquiren estas inusuais propiedades baséase en que un gran número das partículas que forman o material entran nun estado colectivo, no que comparten unha función de onda cuántica común estendida sobre lonxitudes macroscópicas. Isto leva, por exemplo, a que os superfluídos presenten viscosidade cero ou os supercondutores resistencia eléctrica nula, nos dous casos debido á imposibilidade da función de onda colectiva de experimentar cambios continuos. Estas propiedades son importantes non só pola súa evidente aplicación na tecnoloxía e ciencia de materiais senón porque proporcionan unha oportunidade única de estudar as características cuánticas "a simple vista". Ademais desta contribución fundamental, a actividade do profesor Leggett abrangueu un rango particularmente amplo de temáticas da física da materia condensada. Destacan así as súas achegas pioneiras para a compresión das interaccións entre sistemas cuánticos e macroscópicos ou dos condensados de Bose-Einstein. Conta tamén cunha notable formación humanística e interesouse profundamente por aspectos dos fundamentos das teorías físicas, tales como a completitude da mecánica cuántica na súa formulación actual. Supercondutividade de altas temperaturas No encontro cos medios Legget explicou que unha das liñas nas que está a traballar na actualidade, a supercondutividade de altas temperaturas, permitiría mellorar a rede de distribución eléctrica de Estados Unidos, para o que está a traballar dende o recentemente creado Centro de Investigación das Fronteiras da Enerxía. A vía máis modesta para conseguilo sería a mellora dos cupratos, dixo, e a máis ambiciosa estaría relacionada co descubrimento de novos materiais supercondutores a altas temperaturas, “o que suporía unha auténtica revolución do campo do transporte eléctrico”. Anthony James Leggett Dende 1983 Leggett (Londres, 1938) ocupa a prestixiosa cátedra MacArthur na Universidade de Illinois, onde ademais é catedrático do Centro de Estudos Avanzados. Entre os numerosos premios cos que ten sido galardoado durante a súa carreira destacan o Fritz London (IUPAP, 1981) ou o Wolf de Física (2003). En 2004 a raíña Isabel II nomeouno Sir "polos seus servizos á física". Continúa mantendo unha frutífera actividade investigadora, como o demostran os seus recentes estudos sobre as posibilidades de ordenamento magnético de espíns en sistemas bidimensionais (2011).