Narrativas xornalísticas: novos xéneros e linguaxes

1. Estudo e análise dos novos xéneros e linguaxes das narrativas xornalísticas.
2. Análise de novos formatos xornalísticos de carácter narrativo.
3. Análise de narrativas interactivas, inmersivas e transmedia.
4. Ideación de proxectos de narrativa interactiva de non ficción.

O alumnado profundará no estudo e na análise dos novos xéneros e das novas linguaxes xurdidas como consecuencia da evolución do xornalismo. A modernización dos medios permite novas formas de narrar e, ao mesmo tempo, as demandas do público esixen unha linguaxe adaptada aos novos contextos. Tamén se capacitará ao alumnado no estudo e na análise dos novos criterios xornalísticos establecidos polos medios para afrontar unha realidade informativa sometida a cambios permanentes; e no estudo e na análise das consecuencias da hibridación dos medios de comunicación agora que os diferentes soportes asumiron funcións e características que antes correspondían a un soporte determinado. Como resultado, deberán demostrar que dominan os recursos e as linguaxes que se requiren para traballar en calquera soporte.

CONTIDOS TEÓRICOS

Os contidos teóricos centrais xirarán ao redor dos conceptos básicos das narrativas xornalísticas e das cuestións relativas á teoría e á técnica para a construción dos novos xéneros e linguaxes para os cibermedios. O descritor da materia inclúe os seguintes aspectos: como se conta unha historia para un cibermedio, as dimensións do relato, orixe e evolución das narrativas nos cibermedios, características dos novos xéneros e linguaxes, tendencias narrativas nos cibermedios actuais, proxectos experimentais para os cibermedios.

TEMA 1. Xéneros e formatos nos cibermedios
1.1. Que entendemos por xénero
1.2. Que entendemos por formato
1.3. A súa aplicación aos cibermedios

TEMA 2. Reportaxe e crónica como xéneros narrativos nos cibermedios
2.1. A reportaxe na historia do xornalismo
2.2. A crónica na historia do xornalismo
2.3. Estrutura e modelos de reportaxe
2.4. Estrutura e modelos de crónica

TEMA 3. Orixe e evolución das narrativas multimedia
3.1. O medio dixital e o ciberxornalismo
3.2. Os elementos que definen as narrativas multimedia
3.3. As grandes etapas das narrativas multimedia

TEMA 4. Novas narrativas no xornalismo de datos
4.1. O big data
4.2. O xornalismo de datos
4.3. Modelos de narrativas con datos

TEMA 5. Narrativas transmedia
5.1. O transmedia
5.2. Evolución e desafíos do transmedia

TEMA 6. Narrativas inmersivas
6.1. A realidade virtual e as narrativas inmersivas
6.2. Evolución e desafíos das narrativas inmersivas

TEMA 7. A experimentación como alternativa nun ecosistema comunicativo en tránsito
7.1. Os laboratorios de experimentación narrativa
7.2. A experimentación como camiño no campo das narrativas
7.3. Xornalismos emerxentes e tendencias


CONTIDOS PRÁCTICOS

Os contidos prácticos centrais xirarán arredor da análise de produtos narrativos, de novos xéneros e linguaxes a fin de identificar as súas características. A partir de lecturas e da análise de produtos, o estudante deberá deseñar un proxecto de narrativa xornalística para un cibermedio que inclúa aspectos dos novos xéneros e novas linguaxes. O alumnado conceptualizará pezas con novas narrativas informativas para tódolos soportes. Traballará con software para produtos multimedia e con hardware existente nas aulas de informática para producir textos, sons, imaxes e vídeos. Pode precisar apoio para algunha peza de plató. Estes contidos de seminario e prácticos están estreitamente relacionados cos contidos teóricos.

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA

Domínguez, E. (2013). Periodismo inmersivo: fundamentos para una forma periodística basada en la interfaz y la acción (Tesis doctoral). Universidad Ramón Llull. http://www.evadominguez.com/p/thesis-on-immersive-journalism.html.
Elías, C. (2015). Big data y periodismo en la sociedad red. Síntesis.
Hernández, R. K. & Rue, J. (2015). The Principles of Multimedia Journalism: Packaging Digital News. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315817569
López, X., Toural, C. & Rodríguez Vázquez, A. I. (2016). Software, estadística y gestión de bases de datos en el perfil del periodista de datos. Profesional de la Información, 25(2), 286-294. http://dx.doi.org/10.3145/epi.2016.mar.16
Scolari, C. A. (2013). Narrativas transmedia: cuando todos los medios cuentan. Deusto Ediciones.
Witschge, T.; Anderson, C. W., Domingo, D. & Hermida, A. (2016). The SAGE Handbook of Digital Journalism. SAGE.
Uskali, T., Gynnild, A., Jones, S. & Sirkkunen, E. (2021). Immersive Journalism as Storytelling: Ethics, Production, and Design. Routledge.

BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA

Díaz Noci, J. & Salaverría, R. (2003). Manual de Redacción Ciberperiodística. Ariel.
Kalogeras, S. (2014). Transmedia Storytelling and the New Era of Media Convergence in Higher Education. Palgrave Macmillan.
Miller, C. H. (2013). Digital Storytelling. A Creator’s Guide to Interactive Entertainment. Focal Press.
Planer, R. (2024). Two Decades of Multimedia Storytelling in Digital Journalism: Lessons of the Past, Challenges of the Present, and Potentials for the Future. Springer.
Sampedro, V. (2014). El cuarto poder en red. Icaria.

Bibliografía, informes e materiais adicionais dispoñibles na aula do campus virtual.

CON.1 - Comprender as características do xornalismo multimedia e os seus retos actuais.
CON.2 - Coñecer os principios e as técnicas de análise e de elaboración de produtos xornalísticos multimedia.
HAB.1 - Utilizar técnicas e ferramentas específicas para o traballo en xornalismo e comunicación multimedia.
HAB.3 - Aplicar as innovacións tecnolóxicas no xornalismo multimedia.
HAB.5 - Analizar produtos, estratexias e proxectos xornalísticos do ecosistema comunicativo dixital.
COM.1 - Seleccionar, xerarquizar e aplicar os coñecementos sobre xornalismo multimedia e as súas innovacións no ámbito profesional para elaborar argumentos sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
COM.4 - Xestionar e liderar proxectos colaborativos con iniciativa e carácter emprendedor no ámbito profesional do xornalismo e a comunicación multimedia.

A metodoloxía docente enmárcase no constructivismo, propiciando en todo momento a implicación do estudante no seu proceso formativo, e combinará diferentes técnicas:
- Clase maxistral
- Presentación na aula
- Estudos de casos
- Debate
- Seminario
- Prácticas na Aula Informática
- Estudo previo
- Traballo tutelado
- Foros de discusión - traballo en grupo
- Asistencia a conferencias ou outros eventos

A docencia desenvólvese en aulas para sesións expositivas, laboratorio (aula de informática) e campus virtual.

A atención ao alumnado realizarase, á marxe da aula, en titorías presenciais ou virtuais e a través dos foros do campus virtual e do correo electrónico.

A avaliación será continua, polo que haberá un seguimiento constante dos coñecementos e das competencias que vai adquirindo o estudante. Os instrumentos de avaliación de contidos e actitudes recollidos na memoria do título son:

- Probas de coñecementos: 10%
- Actividades de avaliación continua (traballo temático, exposicións, debates, participación activa e positiva nas aulas expositivas): 25%
- Prácticas experimentais (proxecto, estudos de caso, traballos prácticos, participación activa e positiva nas aulas interactivas): 65%

Segunda oportunidade
Neste caso avaliarase da mesma forma que na primeira. Se o alumno ten aprobada unha parte, gardaráselle a nota para a segunda oportunidade.

Nesta materia non se pode eximir a asistencia ás aulas interactivas porque require exercicios individuais e/ou en grupo que implican a colaboración entre varios alumnos, así como a presenza na aula do profesor para comprobar a súa evolución. Ademais, é necesaria a utilización dos espazos específicos da facultade onde se imparten os laboratorios. De concederse dispensa de asistencia ás aulas expositivas, o temario teórico avaliarase unicamente co exame final.

No caso de plaxio ou uso indebido das tecnoloxías na realización de tarefas ou probas: “Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión das cualificacións”.

De acordo coa normativa de permanencia vixente na USC para os estudantes de Grao e Máster (art. 5.2), a mera asistencia, así como a participación en calquera das actividades realizadas nas clases interactivas, serán obxecto de avaliación e, por conseguinte, a nota final do/a estudante que os cumprimente en ningún caso será de “Non Presentado”.

Docencia teórica: 18 horas
Docencia interactiva: 24 horas
Titorización en grupo reducido: 6 horas
Probas de avaliación: 3 horas
Traballo persoal do alumnado: 99 horas

Seguimiento das narrativas nos cibermedios, foros e premios adicados á innovación xornalística, seguimiento das actividades programadas e revisión do material que se actualizará no campus virtual da USC e nos espazos de divulgación que se propoñan (como novosmedios.gal/lainnoteca).

A programación das actividades farase na primeira sesión.