Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego, Inglés
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filosofía e Antropoloxía
Áreas: Lóxica e Filosofía da Ciencia
Centro Facultade de Filosofía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Obxectivos do título
1) Proporcionar unha formación sólida en Filosofía, situando esta no conxunto dos saberes científicos e humanísticos, no tecido cultural e ante a práctica social do mundo contemporáneo.
2) Combinar a formación en Filosofía co ensino das habilidades necesarias para aplicar os coñecementos adquiridos á práctica profesional.
3) Xerar capacidade de análise e de crítica, así como unha actitude proactiva.
4) Fornecer capacidade de aprender con autonomía, formando os seus propios criterios e estratexias de aprendizaxe, aplicábeis ademais ao longo da vida.
5) Fundamentar os principios do respecto e a promoción dos dereitos fundamentais a igualdade entre as persoas, os principios de accesibilidade universal e desenvolvemento para todos, e os valores democráticos e dunha cultura de paz.
Objetivos específicos de la materia
1. Alcanzar un coñecemento inicial de qué se entende por Lóxica e cal é o seu interese en xeral
2. Dominio na dedución en argumentos expresados nunha linguaxe dun sistema de dedución natural de enunciados e nunha linguaxe dun sistema de dedución natural de primeiro orde.
3. Capacidade de re-expresar a forma lóxica de expresions declarativas re-expresándoas conforme ao aparello lóxico dun linguaxe formal proposicional ou de primeiro orde. 4.Capacidade para determinar o valor semántico dunha fórmula ben formada dunha linguaxe formal dada unha semántica apropiada.
5. Capacidade para establecer unha semántica apropiada para os distintos tipos de expresións dunha linguaxe formal.
6. Saber aplicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico. En particular, saber facer análise lóxico de textos filosóficos e non filosóficos.
7. Saber explicar eses coñecementos e estar en condicións de aprender a ensinalos.
8. Mellora das capacidades e destrezas argumentativas.
9. Capacidade para organizar a información, tomar decisións,expor e resolver problemas.
10. Saber ampliar e desenvolver ulteriormente eses oñecementos por medio da investigación.
1. PRIMEIRAS NOCIÓNS TEÓRICAS
A relación de consecuencia lóxica e a validez dous argumentos A relación de independencia lóxica e a invalidez dos argumentos. Consistencia e inconsistencia.
A noción de proba
Uso e mención; linguaxe e metalenguaje.
Exercicios
2. SEMÁNTICA E ESTRATEXIAS DE FORMALIZACIÓN DA LÓXICA CLÁSICA DE ENUNCIADOS
Introdución
Unha linguaxe formal da lóxica clásica de enunciados
Semántica para unha linguaxe da lóxica clásica de enunciados
Estratexias de formalización
Exercicios
3. LÓXICA CLÁSICA DE ENUNCIADOS: SISTEMAS LÓXICO-FORMAIS
Sistema de dedución natural para a lóxica clásica de enunciados
Demostración da validez: Estratexias para a resolución de exercicios de dedución
Demostración da invalidez: Interpretacións e táboas semánticas
Nocións metalóxicas: Consistencia, Completude, Decidibilidade
Exercicios
4. LÓXICA CLÁSICA DE PRIMEIRA ORDE: SEMÁNTICA E ESTRATEXIAS DE FORMALIZACIÓN
Introdución
Unha linguaxe formal para a lóxica de primeira orde
Algunhas nocións de teoría de conxuntos
Semántica
Estratexias de formalización
Exercicios
5. LÓXICA CLÁSICA DE PRIMEIRA ORDE. SISTEMAS LÓXICO-FORMAIS
Sistema de dedución natural para a lóxica clásica de primeira orde
Demostración da validez: Estratexias para a resolución de exercicios de dedución
Demostración da invalidez: interpretacións, modelos e contra-modelos, táboas semánticas
Nocións metalóxicas: Consistencia, Completude, Decidibilidade
Exercicios
Bibliografía básica e complementaria
[*] indica referencias básicas fundamentales
[*] Badesa, C., Jané, I., e Jansana, R.,(1998), Elementos de Lógica Formal, Ariel: Barcelona.
Beth, E. W., (1975) Las paradojas de la lógica, Cuadernos Teorema, Valencia.
Beth, E. W., (1955) Entrañamiento semántico y derivabilidad formal. Cuadernos Teorema, Univ. de Valencia Valencia. (Versión original: "Semantic Entailment and Formal Derivability", Mededelingen der Koninklijke Nederladse Akademie van Wetenschappen, Afd. letterkunde, n. s., vol 18, nº13, pp. 309-342.)
Bochenski, I. M., (1985) Historia de la lógica formal, Ed. Gredos, Madrid. (Versión orixinal: Formale Logik, Friburgo y Munich, 1956).
Castrillo, P., (1989) La estructura de los condicionales, UNED, Madrid.
[*] Deaño, A.,(1974) Introducción a la lógica formal, Alianza, Madrid.
Deaño, A., (1980) Las concepciones de la lógica, Tecnos, Madrid.
Díaz, J.A.,* (2000),Iniciación a la Lógica, Ariel, Barcelona.
[*] Falguera, J. L. - Martínez, C., *(1999) Lógica clásica de primer orden: estrategias de deducción, formalización y evaluación semántica (2 vols.), Trotta, Madrid.
García-Trevijano, Carmen, *(1993) El arte de la lógica, Tecnos, Madrid.
Gardner, M., (1983) Paradojas, ¡ajá!, Ed. Labor, Barcelona. (Versión orixinal: Aha! Gotcha: Paradoxes to puzzle and delight)
[*] Garrido, M.,*(1995) Lógica simbólica, Tecnos, Madrid.
Garrido, M. (Ed.) (1989) Lógica y lenguaje. Tecnos, Madrid.
Haack, S., (1982) Filosofía de las lógicas, Ed. Cátedra, Madrid. (Versión orixinal: Philosophy of Logics, 1978, Cambridge Univ. Press, Cambridge).
[*] Huertas, A., e Manzano, M., 2004, Lógica para principiantes, Alianza Editorial, Madrid.
Kneale, W. e M., (1972) El desarrollo de la lógica, Tecnos, Madrid. (Versión orixinal The development of Logic, The Clarendon Press, Oxford, 1961).
Marraud, H. e Navarro, P.,*(1988) Sistemas deductivos tipo Gentzen, Colección Cuadernos de Apoyo, Univ. Autónoma de Madrid, Madrid.
Mates, B., (1987) Lógica matemática elemental, Tecnos, Madrid. (Versión orixinal Elementary Logic, Oxford Univ. Press, Oxford, 1965.)
Nidditch, P. H., (1987) El desarrollo de la lógica, Cátedra, Madrid.
[*] Pérez Sedeño, E., (1991) Ejercicios de Lógica, S. XXI.
Pizarro, F., (1986) Aprender a razonar, Ed. Alhambra, Barcelona.
Quine, W. O., (1962) Los métodos de la lógica, Ariel. (Versión orixinal Methods of Logic, Rinehart and Winston, Inc., 1950).
Quine, W. O., (1972) Lógica Matemática, Revista de Occidente, Madrid. (Versión orixinal: Mathematical Logic, Harvard Univ. Press 1940).
[*] Sagüillo, J. M. (2008): El Pensamiento Lógico-Matemático. Elementos de heurística y apodíctica demostrativa. Ediciones Akal. Madrid
Smullyan, R. M., (1981) ¿Cómo se llama este libro? o El enigma de Drácula y otros pasatiempos lógicos, Cátedra, Madrid. (Versión orixinal: What is the name of this book?, Englewood Cliffs, New York, Prentice Hall, 1978).Smullyan, R. M., (1983) ¿La dama o el tigre?, Ed. Cátedra, Madrid. (Versión orixinal: The lady or the tiger? and other puzzles, Alfred A. Knopf Inc.)
[*] Suppes, P., *(1981) Introducción a la lógica simbólica, Ed. Continental, México. (Versión orixinal Introduction to Logic, Van Nostrand, 1957).
Tarski, A., (1951) Introducción a la lógica simbólica, Espasa Calpe, 1951.
Zalabardo, J. L., (2002) Introducción a la teoría de la lógica, Alianza editorial: Madrid.
COMPETENCIAS BÁSICAS
CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo)para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
COMPETENCIAS XERAIS
CG1. Que os/os graduados/as posúan e comprendan os coñecementos propios da Filosofía como saber, incluíndo as súas doutrinas, teorías, métodos e aplicacións, ao nivel proporcionado polos textos académicos, con referencia a achegas investigadoras recentes.
CG2. Que saiban aplicar eses coñecementos para identificar, formular e resolver problemas no ámbito da Filosofía, a un nivel xeral e non especializado.
CG3. Que sexan capaces de transmitir eses coñecementos, as ideas, cuestións e solucións expostas e ofrecidas pola Filosofía, tanto a un público xeral como interesado e/ou entendido en temáticas filosóficas.
CG4. Que estean capacitados para continuar a súa formación, en Filosofía e/ou noutros campos do saber, cun elevado grao de autonomía.
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS
CT01 - De tipo Instrumental: Capacidade de comprensión e interpretación de discursos complexos (escritos e orais), análises e sínteses, traballo conceptual. Capacidade para a exposición e comunicación oral e escrita. Capacidade de xestión da información. Resolución de problemas. Toma de decisións.
CT02 - Persoais: Curiosidade e actividade intelectuais non restrinxidas á filosofía. Capacidade para desenvolverse en contextos culturais e sociais diversos. Boa disposición para as relacións interpersoais, o diálogo intelectual e o traballo cooperativo. Razoamento crítico e compromiso democrático.
CT03 - Sistémicas: Capacidade para a aprendizaxe autónoma. Receptividade e capacidade de resposta ante novas situacións. Creatividade. Coñecemento doutras culturas e costumes. Iniciativa e espírito emprendedor. Motivación pola calidade. Especial sensibilidade cara a problemas de igualdade ambientais.
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS
CE1. Coñecer as disciplinas, teorías, métodos, aplicacións e correntes da Filosofía.
CE2. Saber explicar e estar en condicións de aprender a ensinar os coñecementos propios da Filosofía.
CE3. Saber ampliar e poder desenvolver ulteriormente eses coñecementos por medio da investigación.
CE4. Saber aplicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico.
CE5. Capacidade para analizar e sintetizar, argumentar loxicamente, reflexionar e deliberar en ter éticos.
CE6. Saber expresarse, comunicar, debater e dialogar.
CE7. Capacidade para organizar a información, tomar decisións, expor e resolver problemas.
CE8. Desenvolvemento do razoamento crítico e o compromiso ético.
CE9. Sentido social, fomentando a cooperación e a mediación.
Aulas expositivas. A cargo dos profesores con interacción cos estudantes mediante preguntas e aclaracións pertinentes.
Aulas interactivas: Dedicadas fundamentalmente á resolución de exercicios que ilustren e expandan o explicado nas clases expositivas.
Actividades titoriais
Dividirase aos estudantes nos grupos estipulados e a metade do cuadrimestre, aproximadamente, nunha ou dúas sesións que sumarán un total de 3 horas de traballo do estudante, avaliarase o traballo realizado polo estudante na primeira parte do curso.
REQUIRIMENTOS PARA AS CLASES
Participación activa (que obviamente require asistencia). Esta participación desenvólvese de acordo aos seguintes criterios:
Todo estudante debe interactuar e participar.
O estudo da materia require unha actitude constante de traballo na realización dos exercicios destinados a obter as destrezas e competencias do curso.
É esencial un traballo regular durante todo o semestre e unha metodoloxía de traballo rexida pola axenda do curso.
DE CONTIDOS
Continua
Primeira oportunidade
1) o 80% da nota total virá dado polas cualificacións obtidas nas probas parciais e/ou exame final sobre os contidos do programa. A cualificación máxima de cada exame será pois un 8.
Ao longo do semestre realizarase unha proba eliminatoria correspondente aos temas 1 ao 3. A parte correspondente aos temas 4 e 5 realizarase ou ben na semana do 16 e decembro de 2024 ou coincidindo coa data do exame final establecida pola facultade. A proba (ou probas) realizada ao longo do semestre será eliminatoris da materia de fronte ao exame final de primeira oportunidade (decembro 2024 ou xaneiro de 2025 segundo estableza o calendario oficial) a condición de que se obtivo polo menos un 4,5 sobre 9.
Quen non superase a proba (ou probas) mencionada, poderá recuperala no exame final na data sinalada pola facultade.
Será preciso aprobar a parte correspondente á teoría (definicións e cuestións teóricas) da proba correspondente aos temas 1 a 3 como condición previa para a avaliación da parte correspondente a exercicios de semántica e dedución.
2) 10% valorarase o traballo realizado polo estudante ao longo do cuadrimestre. Este traballo quedará plasmado na realización de al menos unha cuestión ou exercicio por tema. Realizarase nunha clase sen aviso previo ou a través do campus virtual.
Propoñeranse boletíns de tarefas para os diferentes temas. As correccións destas tarefas faranse na clase (coa colaboración dos/as alumnos/ as) e por parte dos docentes encargados da materia.
A ausencia de máis de tres sesións sen xustificar supón a perda do dereito á avaliación continua e a necesidade de realizar o exame final completo da materia.
Se non os recuperase nese exame final de xaneiro, terá que presentarse ao exame de segunda oportunidade con toda a materia.
Segunda Oportunidade
O 100% da cualificación consistirá na cualificación obtida no exame final de 2ª oportunidade a realizar na data oficial sinalada pola facultade.
No caso de que un estudante acolleuse ao sistema de avaliación continua, é dicir se non ten máis de tres ausencias sen xustificar, teña realizado TODAS AS CUESTIÓNS DE CLASE (SALVO AS CORRESPONDENTES ÁS AUSENCIAS
JUSTIFICADAS) e superase (obtido polo menos un 4,5 sobre 9) nalgún dos parciais, non terá que repetir esta parte no exame final de segunda oportunidade.
AQUELES ESTUDANTES QUE TEÑAN MÁIS DE TRES FALTAS SEN XUSTIFICAR, DEBERÁN EXAMINARSE DE TODA A MATERIA MESMO NO CASO DE QUE SUPERASEN ALGUNHA DAS PARTES NO EXAME FINAL REALIZADO EN PRIMEIRA OPORTUNIDADE.
Avaliación para estudantes con exención de docencia ou non asistencia a máis de tres sesións
Aqueles estudantes que teñan dispensa docente ou que teñan máis de tres faltas sen xustificar realizarán o exame final completo de toda a materia NAS DÚAS OPORTUNIDADES.
AVALIACIÓN DE COMPETENCIAS
COMPETENCIAS BÁSICAS
Tarefas e exames
COMPETENCIAS XERAIS
1) Proporcionar os coñecementos propios da Filosofía (doutrinas, teorías, métodos e aplicacións).
Tarefas e exames
3) Capacidade de transmisión deses coñecementos, ideas, cuestións e solucións, tanto a un público xeral como interesado e/ou entendido en temáticas filosóficas.
Resolución de exercicios en clase. Isto supón explicar e transmitir coñecementos e solucións.
4) Capacidade para continuar a súa formación, en Filosofía ou noutros campos do saber, cun elevado grao de autonomía.
Resolución de exercicios e avaliación que supón lectura autónoma de textos.
5) Habilidade para recoñecer, nos diversos saberes e na práctica social, cuestións e os seus máis e os seus menos susceptibles de ser abordados e resoltos desde a Filosofía.
Resolución de exercicios e tarefas
6) Difusión e aplicación dos principios do respecto e a promoción dos dereitos fundamentais das persoas, os valores democráticos e unha cultura de paz.
Resolución de exercicios e tarefas.
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS
Todas elas avalíanse ao avaliar ao estudante mediante a resolución de exercicios, a presentación desas resolucións en clase, e a execución de tarefas e exames.
COMPETENCIAS DE TIPO ESPECÍFICO
1) Coñecer as disciplinas, teorías, métodos, aplicacións e correntes da Filosofía.
2) Saber explicar e estar en condicións de aprender a ensinar os coñecementos propios da Filosofía.
3) Saber ampliar e poder desenvolver ulteriormente eses coñecementos por medio da investigación.
4) Saber aplicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico.
5) Capacidade para analizar e sintetizar, argumentar loxicamente, reflexionar e deliberar en ter éticos.
6) Saber expresarse, comunicar, debater e dialogar.
7) Capacidade para organizar a información, tomar decisións, expoñer e resolver os seus máis e os seus menos.
8) Desenvolvemento do razoamento crítico e o compromiso ético.
9) Sentido social, fomentando a cooperación e a mediación.
10) Capacidade de reacción e espírito construtivo: proactividad, inventiva, creatividade, laboriosidade e adaptabilidade en contextos
Todas elas avalíanse ao avaliar ao estudante mediante a resolución de exercicios, a presentación desas resolucións en clase, e a execución de tarefas e exames.
NORMATIVAS
“Normativa de Permanencia”, do 25 de maio de 2012:
Art. 5.2: “A cualificación dunha convocatoria na que o alumno non se presenta, ou non supera os obxectivos establecidos será de ‘suspenso’, salvo que o estudante non realice ningunha actividade académica avaliable conforme ao establecido na programación ou guía docente, en cuxo caso constará como ‘non presentado’”.
“Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”, aprobada no Consello de Goberno do 15 de xuño de 2011:
Art. 1.: “A realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarse fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes”.
6 créditos ECTS.
Traballo total do estudante: 150 horas.
- Horas presenciais: 51h.
Horas de Titorías 3h.
Clases Expositivas 24h.
Clase Interactivas 24h.
- Horas non presenciais: 99h.
Participación e seguimento das clases
Estudo de materiais e realización de tarefas seguindo as pautas indicadas
Consulta de dúbidas nas titorías
Asistencia regular a clase
Entrega regular das tarefas asignadas
Seguimento da axenda do curso
Actitude apropiada para ler textos en inglés.
REQUERIMENTO DE ORIXINALIDADE
-Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
- Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual.
− Perspectiva de xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados, segundo as recomendacións da USC.
− Para a comunicación cos docentes é obrigatorio o uso da conta de correo rai.
− É Obrigatorio o emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, MS-Teams e outras ferramentas institucionais.
− Non se poderá empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
− É preciso cumprir coa Normativa de protección de datos
Maria De La Concepcion Martinez Vidal
Coordinador/a- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Lóxica e Filosofía da Ciencia
- Teléfono
- 881812530
- Correo electrónico
- mconcepcion.martinez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Pablo Valencia Equy
- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Lóxica e Filosofía da Ciencia
- Correo electrónico
- pablo.valencia.equy [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Violeta Conde Borrego
- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Lóxica e Filosofía da Ciencia
- Correo electrónico
- violeta.conde.borrego [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 1 |
| Mércores | |||
| 09:30-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 1 |
| 15.01.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula 1 |
| 15.01.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 1 |
| 15.01.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 1 |
| 15.01.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula 1 |
| 19.06.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 1 |
| 19.06.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula 1 |
| 19.06.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula 1 |
| 19.06.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 1 |