Patoloxía Xeral e Médica

Iniciar ao alumno no coñecemento das causas da enfermidade humana a súa patoxenia, fisiopatoloxía, semioloxía e métodos xerais de diagnostico das principais síndromes, sistematizados por sistemas e aparellos. Que coñeza as características principais das enfermidades mais prevalentes na sociedade, profundando nos aspectos que mais poidan repercutir na práctica profesional do odontólogo.
Iniciar ao alumno no coñecemento integral do neno, ser humano en crecemento, desenvolvemento e maduración, as súas características normais desde a concepción ata a adolescencia. Coñecer as desviacións da normalidade, as medidas preventivas, os trastornos nutricionais e a patoloxía mais frecuente sistematizada por órganos e sistemas, en especial os que repercuten na saúde bucodental.
Iniciar ao alumno no coñecemento da pel humana e das enfermidades que primaria ou secundariamente aféctana, así como os métodos para a preservación da normalidade cutánea. Que adquira unhas nocións básicas das afeccións dermatolóxicas mais comúns e das enfermidades de transmisión sexual que dalgunha forma teñen repercusión na pel e as mucosas.
En definitiva que o odontólogo adquira uns coñecementos adecuados acerca da enfermidade humana, que coñeza as características das enfermidades mais prevalentes e que sexa capaz de orientar un diagnóstico e colaborar, no seu caso, coa terapéutica apropiada.

PATOLOXÍA XERAL E MÉDICA
BASES DAS ENFERMIDADES E PROPEDÉUTICA (Clases expositivas 66h e Seminarios 14h)
INTRODUCIÓN. Concepto de saúde e enfermidade. Concepto de síndrome. Causalidade. Lesión e morte celular.
PATOGENIA E FISIOPATOLOGÍA: Conceptos básicos. TRASTORNOS DE BASE INMUNOLOGÍA. Resposta inflamatoria. Exceso de inflamación (enfermidades autoinflamatorias). Inmunidade adquirida. Trastornos autoinmunes. Inmunodeficiencias. Alerxia. MANIFESTACIÓNS DAS ENFERMIDADES. Febre. Bases fisiopatológicas e tratamento da dor. Adenopatías. Patoloxía inducida por microorganismos. Patoloxía inducida por tóxicos. Hipoxia, Enfermidades relacionadas coa contorna ambiental. Patoloxía tumoral.
MANIFESTACIÓNS DAS ENFERMIDADES RESPIRATORIAS: Insuficiencia respiratoria aguda e crónica. EPOC. Asma. ENFERMIDADES CARDIOVASCULARES RELEVANTES PARA O ODONTÓLOGO. Hipertensión arterial. Factores de risco cardiovascular. Infarto de miocardio e angina de peito. Endocarditis. Profilaxe antibiótica. Dispositivos intravasculares. ENFERMIDADES DO APARELLO DIXESTIVO: Aftas orais. Enfermidades do esófago. Enfermidade por refluxo. Hepatite, cirrosis e as súas complicacións. OSTEOARTICULAR E AUTOINMUNES. Osteoporose. Artrite, artrose. Osteonecrosis. Lupus eritematoso sistémico. Esclerodermia. Síndrome de Sjögren. HEMATOLOXÍA. Anemias carenciales. Trastornos hemorrágicos e trombóticos. Medicación antitrombótica. Trastornos dos leucocitos. ENFERMIDADES INFECCIOSAS. Asepsia, hixiene e prevención de infeccións. Infeccións locais e osteomielitis. Sepsis e shock séptico. Enfermidades da boca. Enfermidades víricas e bacterianas. Enfermidades de trasmisión sexual e infección VIH. Tuberculose. Pneumonía bacteriana e vírica. NEUROLOXÍA. Cefalea. Dor facial. Trastornos dexenerativos do SNC. Alzheimer, Parkinson. Trastornos cerebrovasculares. Trastornos dos pares craniais. Esclerose múltiple. Meninxite. ENFERMIDADES RENAIS. Insuficiencia renal crónica, diálise e transplantes. Nefrotoxicidad. ENDOCRINOLOXÍA, METABOLISMO E NUTRICIÓN. Trastornos da glándula tiroides: salouco e hipertiroidismo. Trastornos das glándulas adrenais: salouco e hiperfunción suprarrenal Addison e Cushing. Trastornos metabólicos: alteracións da glucemia, diabetes mellitus. Hiperlipemias. Malnutrición e obesidade. Carencias vitamínicas de relevancia en estomatoloxía. MEDICINA DE URXENCIA. Perda de conciencia, síncope e os seus tipos. Dor torácica. Crise hipertensiva. Disnea aguda. Anafilaxia. ALERGOLOXÍA: Historia clínica dirixida a alerxias (diferenza entre alerxia, reacción adversa e toxicidade por fármacos).

PRÁCTICA CLÍNICA: (45 horas)
As prácticas clínicas desenvolveranse nos centros de saúde da comunidade. A finalidade é que o alumno coñeza a estrutura dunha historia clínica e exploración física, así como a semioloxía fundamental e básica por órganos e sistemas. Debe saber explorar os signos vitais nos pacientes e interpretar unha glucemía capilar, un hemograma ou un estudo da coagulación.

PEDIATRÍA(clases expositivas 15h, seminarios 5h)
Características xenerais do neno e a súa asistencia. Pediatría preventiva
Crecemento, maduración e desenvolvemento do neno.
Perinatoloxía e patoloxía neonatal
Alimentación do lactante, preescolar, escolar e adolescente
Patoloxía da nutrición. I. Enfermidades da opulencia
Patoloxía da nutrición. II. Déficits nutricionais
Hixiene e prevención de enfermidades infecciosas. Mecanismos de contaxio, períodos de illamento, manifestacións clínicas, aspectos diagnósticos, preventivos e terapéuticos das principais enfermidades infectocontaxiosas na infancia e adolescencia
Síndrome febril na infancia. Etioloxía, orientación diagnóstica e tratamento. Recomendacións á familia
Patoloxía respiratoria máis frecuente na idade pediátrica.
Problemas neurolóxicos máis comúns na infancia
Xeneralidades sobre patoloxía hematológica e oncolóxica na infancia
Aspectos xerais e específicos da farmacoloxía clínica pediátrica
Reanimación cardiopulmonar en Pediatría. Etioloxía da parada cardiorrespiratoria. A reanimación básica e avanzada.
Prácticas clínicas: (10 horas)
O alumno participará en calidade de observador nas actividades do servizo de pediatría tanto nas áreas de hospitalización como de consultas externas. A finalidade é que o alumno adquira os hábitos básicos de interrogatorio aos pais do neno e a súa exploración clínica, así mesmo a semioloxía fundamental e básica por órganos e sistemas. Cada alumno terá asignado un titor clínico. A formación práctica desenvolverase no departamento de pediatría do Hospital Clínico Universitario de Santiago de Compostela.

DERMATOLOXÍA MÉDICO-CIRÚRXICA E VENEREOLOGÍA (clases expositivas 10 horas)
1. Estrutura, función, lesións elementais, comezón, ardor na boca.
2. Clínica dermatolóxica específica
3. Enfermidades infecciosas causadas por bacterias. Virus e fungos. Concepto de ETS.
4. Enfermidades dos beizos. Quistes mucosos e epiteliais. Queilite. S. de Mekersson Rosenthal
5. Enfermidades da lingua. brillo. Linguaxe escrotal, xeográfica, peluda, atrófica de Moeller-Hunter. Gengivite hiperplástica sindrómica. S Pigmentos Peutz Jeghers
6. Sarcoidose, tumores benignos e outros procesos proliferativos da mucosa oracular
7. Lique. EL DIRIXÍA. LES e outras enfermidades que afectan á mucosa bucal
8. Reaccións adversas a medicamentos EFM, EEM, SJS, Urticaria-angioedema
9. Cancro de mucosa precutánea. Cancro de melanoma. Melanoma
10. Enfermidade de ampollas na cavidade bucal: protocolo de actuación

PATOLOXIA GENERAL E MÉDICA
Introducción a la medicina clínica. FJ Laso (2020) Elsevier
Fisiopatología y patologia general básica para ciencias de la salud. Pastrana Delgado y Garcia Casasola Sánchez (eds) 2013. Elsevier
Bates guía de exploración física e historia clínica. Ed. Lippincott (2021).

PEDIATRIA
Bibliografia básica:
M. Cruz. Manual de Pediatría, 4ª edición 2020
Nelson. Tratado de pediatría, 21ª ed. 2020
Recursos online:
http://aeped.es/protocolos
http://evidenciasenpediatria.es
www.cochranelibrary.com
www.aap.org
DERMATOLOXÍA
Atlas Fitzpatrick (en español, actualizado, biblioteca)
Julian Conejo-Mir y colbs. Manual de dermatología. Ed. Aula Médica 2010

COÑECEMENTO:
Con27: Coñecer os procesos xerais da enfermidade, cicatrización e reparación, que inclúen infección, inflamación, hemorraxia e coagulación, cicatrización, traumatismos e alteracións do sistema inmunitario, dexeneración, neoplasia, alteracións metabólicas e trastornos xenéticos.
Con28: Coñecer as características patolóxicas xerais das enfermidades e trastornos que afectan aos sistemas orgánicos.
Con29: Coñecer as manifestacións orais das enfermidades sistémicas.
Con30: Coñecer a farmacoloxía xeral e clínica na práctica dental.
Con31: Coñecer as bases farmacolóxicas das diferentes técnicas anestésicas, tanto locais como xerais, así como o papel da sedación e da anestesia xeral no manexo do paciente dental.
Con32: Coñecer e xestionar as urxencias e emerxencias médicas máis frecuentes na práctica odontolóxica e nas técnicas básicas de reanimación cardiorrespiratoria.
Con33: Ter coñecementos axeitados da nutrición humana, en particular, da relación dos hábitos nutricionais e da dieta co mantemento da saúde e a prevención de enfermidades bucodentais.

HABILIDADES OU DESTREZAS
Coñecer os elementos esenciais da profesión dental, incluídos os principios éticos e as responsabilidades legais. Comprender a importancia de tales principios en beneficio do paciente, da sociedade e da profesión, con especial atención ao segredo profesional. Saber identificar as preocupacións e expectativas do paciente, así como comunicarse de forma eficaz e clara, tanto de forma oral como escrita, con pacientes, familiares, medios de comunicación e outros profesionais. Comprender e recoñecer os aspectos sociais e psicolóxicos relevantes para o tratamento dos pacientes. Saber aplicar os principios do control da ansiedade e do estrés a un mesmo, aos pacientes e aos demais membros do equipo dental. Comprender a importancia de desenvolver unha práctica profesional con respecto á autonomía, crenzas e cultura do paciente. Promover a aprendizaxe autónoma de novos coñecementos e técnicas, así como a motivación pola calidade. Saber compartir información con outros profesionais da saúde e traballar en equipo. Comprender a importancia de manter e utilizar rexistros con información do paciente para a súa posterior análise, preservando a confidencialidade dos datos. Coñecer e identificar os problemas psicolóxicos e físicos derivados da violencia de xénero para formar ao alumnado na prevención, detección precoz, asistencia e rehabilitación das vítimas desta forma de violencia. Coñecer os procesos xerais da enfermidade, incluíndo infección, inflamación, alteracións do sistema inmunitario, dexeneración, neoplasia, alteracións metabólicas e trastornos xenéticos. Coñecer as características patolóxicas xerais das enfermidades e trastornos que afectan aos sistemas orgánicos, en concreto ás de incidencia oral. Comprender a base de actuación, as indicacións e a eficacia dos fármacos e outras intervencións terapéuticas, coñecendo as súas contraindicacións, interaccións, efectos sistémicos e interaccións noutros órganos, a partir da evidencia científica dispoñible. Comprender e recoñecer os principios de ergonomía e seguridade no traballo (incluíndo o control de infeccións cruzadas, a protección radiolóxica e as enfermidades profesionais e biolóxicas). Coñecer, valorar criticamente e saber utilizar fontes de información clínica e biomédica para obter, organizar, interpretar e comunicar información científica e sanitaria. Coñecer o método científico e ter capacidade crítica para avaliar coñecementos establecidos e novas informacións. Ser capaz de formular hipóteses, recoller e valorar criticamente información para resolver problemas, seguindo o método científico. Obter e preparar unha historia clínica que conteña toda a información relevante. Ter capacidade para facer un xuízo diagnóstico inicial e establecer unha estratexia diagnóstica razoada, sendo competente para recoñecer situacións que requiran atención odontolóxica urxente. Establecer o diagnóstico, prognóstico e planificación terapéutica axeitada en todas as áreas clínicas da Odontoloxía, sendo competentes no diagnóstico, prognóstico e elaboración do plan de tratamento odontolóxico do paciente que precise coidados especiais, incluídos os enfermos médicamente comprometidos (como diabéticos, hipertensos, inmunodeprimidos). , anticoagulados, entre outros) e pacientes con discapacidade. Recoñecer situacións de risco vital e saber realizar as manobras básicas de soporte vital. Recoñecer o papel do dentista nas accións de prevención e protección fronte ás enfermidades bucodentais, así como no mantemento e promoción da saúde, tanto a nivel individual como comunitario.
COMPETENCIAS:
- INSTRUMENTAIS:
Capacidade de análise e síntese.
Capacidade de organización e planificación.
Comunicación oral e escrita na lingua propia.
Habilidades de xestión da información (capacidade para buscar e analizar información de fontes diversas).
Resolución de problemas.
Toma de decisións.
- INTERPERSOAIS
Capacidade crítica e autocrítica.
Traballo en equipo.
Habilidades interpersoais.
Capacidade para traballar en equipo interdisciplinar.
Capacidade para comunicarse con expertos doutras áreas.
Valoración da diversidade e da multiculturalidade.
Compromiso ético.
- SISTÉMICAS
Capacidade para aplicar os coñecementos na práctica.
Habilidades de investigación.
Capacidade de aprendizaxe autónoma
Capacidade de adaptación a novas situacións.
Capacidade para xerar novas ideas (creatividade).
Liderado.
Coñecemento de culturas e costumes doutros países.
Capacidade para traballar de forma autónoma.
Deseño e xestión de proxectos.
Iniciativa e espírito emprendedor.
Preocupación pola calidade.
Motivación de logro.

As clases expositivas e os seminarios interactivos serán impartidos por profesores das áreas de medicina, pediatría e dermatoloxía. Poderán realizarse de forma presencial, telemática ou ambas. As prácticas clínicas, salvo algunhas excepcións, desenvolveranse en hospitais e centros de saúde comunitarios.

CLASE EXPOSITIVA: intentando que sexa interactiva e que implique ao alumnado, estimulando a súa capacidade de razoamento clínico e de relacionar conceptos e coñecementos.

RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS: plantexa problemas clínicos que os introduzan nos elementos fundamentais do razoamento clínico e lles axuden a organizar o coñecemento desde un punto de vista práctico e máis dinámico. Patróns de aprendizaxe de enfermidades comúns e os seus imitadores máis frecuentes. Todos estes casos/problemas estarán relacionados co coñecemento xeral da materia e coa súa futura práctica clínica (perspectiva do dentista).

ESCENARIOS CLÍNICOS: Situacións máis ou menos complexas ás que poidan ter que enfrontarse no futuro. Presentaranse de forma que lles obrigue a relacionar coñecementos, establecer conceptos e tomar decisións en tempo real.

TRABALLO EN GRUPO: para a resolución de problemas clínicos complexos. Útil para desenvolver habilidades de comunicación interpersoal e expositiva, escoitar e distribuír tarefas. Uso de ferramentas de busca de información en liña. Exercicio na aproximación adecuada á información clínica dispoñible (representación adecuada do problema clínico).

A adquisición de coñecementos das clases e o estudo individual das lecturas recomendadas serán avaliadas mediante unha proba escrita (excepcionalmente, oral), que será preciso superar para aprobar a materia. Dita proba escrita será a base de "preguntas-tema" (que requiran redacción), preguntas “tipo test” (preguntas con respostas predeterminadas, a elixir entre elas unha válida) cun número amplo de preguntas, ou ben una combinación de ambas.

Avaliación continua (poderá representar o 10% da nota final, sempre que se supere a proba escrita): Poderase computar a asistencia a seminarios e clases expositivas. Nalgúns casos realizarase un mini-test ao final dos seminarios ou das clases expositivas. Poderase avaliar a participación destacada neses seminarios, a realización de traballos previos ou posteriores en relación cos mesmos, e a participación do conxunto do grupo. O peso da avaliación continua na oportunidade extraordinaria de recuperación (probas de Xullo) será o mesmo que na de Xuño.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de evaluación do rendimento académico dos estudantes e de revisión de calificacións.

Considérase que para adquirir e establecer os coñecementos necesarios requiridos da materia a través de clases, lecturas, consultas bibliográficas e traballos académicos, require un traballo persoal e unha dedicación de entre 5-8 horas semanais.

O alumno debe ter en conta que aínda que o seu ámbito de actuación futura limítese ao plano odontolóxico, os seus estudos están encadrados dentro das ciencias da saúde e, xa que logo, será obrigación súa, compartida con outros profesionais, velar pola saúde integral dos seus pacientes e da comunidade.