Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Didácticas Aplicadas
Áreas: Didáctica da Expresión Corporal
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
- Coñecer o significado da Expresión e Comunicación Corporal dende un punto de vista pedagóxico así como a súa aplicación na Educación Infantil e Primaria.
- Sensibilizar sobre a importancia da Expresión e Comunicación Corporal, analizando a importancia que ten para o desenvolvemento evolutivo do ser humán nas primeiras idades.
- Identificar o potencial dos contenidos de Expresión e Comunicación Corporal e relacionalos coas intencións educativas da etapa e área.
- Ser capaz de estruturar os distintos contidos da Expresión e Comunicación Corporal, os recursos metodolóxicos así como os elementos de avaliación axeitados aos procesos de ensinanza aprendizaxe que se desenvolven nas etapas de Infantil e Primaria.
- Reflexionar acerca da presencia, vivencia e conciencia do corpo como totalidade persoal no movemento para descubrir as posibilidades que ofrece o traballo do movemento expresivo e a percepción reflexiva da Expresión Corporal.
TEMA 1: Fundamentos teóricos:
Qué é a Expresión e Comunicación Corporal: teorías, definicións e correntes actuais.
Elementos da Expresión e Comunicación Corporal. Linguaxe corporal e linguaxe verbal.
Capacidades que desenvolve a Expresión e Comunicación Corporal.
Xustificación dentro dos deseños curriculares: estruturación de obxectivos e contidos dentro das etapas de Infantil e Primaria
TEMA 2: Contidos da Expresión e Comunicación Corporal:
Contidos básicos da Expresión Corporal: comunicación non verbal e exploración expresiva do corpo.
Contidos específicos da Expresión Corporal:
Dramatización.
Evolución cara ás actividades de representación: do xogo simbólico ao escénico.
Danza: evolución cara ás actividades expresivo-rítmicas-coreográficas (danza e actividades coreográficas)
TEMA 3: Metodoloxía da Expresión e Comunicación Corporal:
Orientacións metodolóxicas para a súa aplicación nas etapas de infantil e primaria.
Papel do docente no traballo da expresión corporal.
Avaliación das actividades específicas de expresión corporal.
Recursos e posibilidades materiais alternativas para o desenvolvemento das actividades de expresión corporal
TEMA 4: Elementos orientadores da práctica na Expresión e Comunicación Corporal.
Sensibilización e familiarización cos elementos básicos da expresión corporal.
Tratamento globalizador dos elementos de expresión corporal e coñocemento corporal
Posibilidades motrices expresivas no espazo e tempo.
Percepción espacial e comunicación
Percepción espacial e tempo. Ritmo
Espazo, tempo e comunicación
O xesto e a postura
Elementos de representación e dramatización
Ritmos e danzas. Bailes e coreografías
Montaxes escénicos e coreográficos na escola
Básica:
ARRIAGADA, K. (2006): Propuestas prácticas de expresión corporal. Madrid. Wanceulen.
BARCALA, R., ABELAIRAS, C. E GIL, P. (2016). Didáctica de la Educación Física en Educación Infantil. Barcelona: Inde.
Batalha, A. P. (2004). Metodologia do ensino da dança
Berge, Y. (2000). Danza la vida: el movimiento natural, una autoeducación holística (Vol. 3). Narcea Ediciones.
CACHADIÑA CASCO, P. (coord.); RODRIGUEZ TERRÓN, J.J. y RUANO
LEARRETA, B; SIERRA, M.A. y RUANO, K (2005): Los contenidos de Expresión Corporal. Editorial Inde, Barcelona.
LEARRETA RAMOS, B.; SIERRA ZAMORANO, M.A. y RUANO ARRIAGADA, K (2006): Didáctica de la Expresión Corporal. Talleres monográficos. Barcelona, INDE.
Kalmar, D. (2005). Qué es la expresión corporal?[What is Body Expression?]. Buenos Aires: Lumen.
Montávez Martín, M., & Zea Montero, M. J. (1998). Expresión corporal: propuestas para la acción.
MONTESINOS AYALA, D. (2004): La Expresión Corporal. Su enseñanza por el método natural evolutivo. Barcelona. INDE.
Ramos, B. L., Arriagada, K. R., & Zamorano, M. Á. S. (2006). Didáctica de la expresión corporal: talleres monográficos (Vol. 173). INDE.
Ruano, K., & Sánchez, G. (2009). Expresión corporal y educación. Wanceulen SL.
Complementaria:
ARTEAGA, M. y VICIANA, V. (1997): Las actividades coreográficas en la escuela: Funky, jazz, etc. Barcelona. Editorial Inde.
BENITO VALLEJO, J. (2001): Cuerpo en armonía. Leyes naturales del movimiento. Barcelona. Inde.
BENITO VALLEJO, J. (2005): Cuerpo, mente, comunicación: Bienestar integral en las personas mayores. Salamanca. Amarú.
BENITO VALLEJO, J. (2017). Educar para la ternura. Editorial Corona Borealis. Málaga. BROZAS, M.P. y PEDRAZ, M.V. (1999): Actividades Acrobáticas Grupales y Creatividad. Madrid. Editorial Gymnos.
CASTANER BALCELLS, M. (1999): El potencial creativo de la danza y la expresión corporal. Barcelona. Inde.
CASTAÑER BALCELLS, Marta (2000): Expresión Corporal y danza. Barcelona. Inde.
DE PRADO, D. y CHARAF, M. (2000): Relajación Creativa. Barcelona.Inde.
FERNANDEZ RUBÍ, M. (2003): La danza en las dramatizaciones. Madrid. CSS.
HERNÁNDEZ, V. (1997): Expresión corporal con adolescentes: sesiones para tutoría y talleres. Madrid. CSS.
MARTÍNEZ SÁNCHEZ, J.E. y ZAGALAZ SÁNCHEZ, M.L. (2006): Ritmo y Expresión Corporal mediante coreografías. Barcelona. Paidotribo (Libro + CD)
MIRAFLORES, E. y OCAMPO, J. (2004): Expresión corporal en Primaria. Editorial CCS, Madrid.
MONTAVEZ MARTÍN, M. y ZEA MONTERO, M.J. (2004): Recreación Expresiva. Vol. I. Córdoba. Editorial Re-crea y educa.
MONTAVEZ MARTÍN, M. y ZEA MONTERO, M.J. (2004): Recreación Expresiva. Vol. II. Córdoba. Editorial Re-crea y educa.
ORTIZ CAMACHO, M.M. (2000): Comunicación y lenguaje corporal. Bases y fundamentos aplicados al ámbito educativo. Granada. Proyecto sur.
ORTIZ CAMACHO, M.M. (2002): Expresión Corporal. Una propuesta didáctica para el profesorado de Educación Física. Granada, Grupo Editorial Universitario.
REBEL, G. (2002): El lenguaje corporal. Madrid. Edad.
RIDOCCI. M. (2005): Creatividad Corporal. Ciudad Real. Ñaque. RUCKLE, H (2000): “Cómo entender el lenguaje del cuerpo”. Madrid. Librería pedagógica.
SALOMÓ GURI, C (1999): Unidades didácticas III. Bailes de Salón. Colección: Unidades didácticas de aplicación. Barcelona. Inde.
SCHINCA, M.; PEÑA, B. y NAVARRETE, J. (1997): La preparación del actor ciego. Madrid. Asociación de directores de escena de España.
TRIGO AZA, Eugenia (1997): Juegos Motores y Creatividad.
Deben adquirir as competencias que oficialmente se establecen na ficha correspondente a materia:
XERAIS:
G1 - Comprender os procesos educativos e de aprendizaxe no período de 0-6, no contexto familiar, social e escolar.
G2 - Promover e facilitar as aprendizaxes na primeira infancia, desde unha perspectiva globalizadora e integradora das diferentes dimensións cognitiva, emocional, psicomotora e volitiva.
G4 - Fomentar a convivencia na aula e fóra dela e abordar a resolución pacífica de conflictos. Saber observar sistematicamente contextos de aprendizaxe e convivencia e saber reflexionar sobre eles.
G5 - Reflexionar en grupo sobre a aceptación de normas e o respecto aos demais. Promover a autonomía e a singularidade de cada estudante como factores de educación das emocións, os sentimentos e os valores na primeira infancia.
G11 - Reflexionar sobre as prácticas da aula para innovar e mellorar a labor docente. Adquirir hábitos e destrezas para a aprendizaxe autónoma e cooperativo e promovelo nos estudantes.
BÁSICAS:
CB1 - Que os estudantes demostraran posuír e comprender coñecementos nunha área de estudio que parte da base da educación secundaria xeral, e soese atopar a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, incúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que soen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
CB5 - Que os estudantes desenvolveran aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
TRANSVERSAIS:
T2 - Coñecemento instrumental da lingua galega.
T3 - Coñecemento instrumental das tecnoloxías da información e da comunicación.
ESPECÍFICAS:
E.53. - Coñecer os fundamentos musicais, plásticos e de expresión corporal do currículo desta etapa así como as teorías sobre a adquisición e desenvolvemento das aprendizaxes correspondentes.
E.55. - Saber utilizar o xogo como recurso didáctico, así como deseñar actividades de aprendizaxe basadas en principios lúdicos.
E.56. - Elaborar propostas didácticas que fomenten a percepción e expresión musicais, as habilidades motrices, o debuxo e a creatividade.
E.58. - Promover a sensibilidade relativa á expresión plástica e á creación artística.
A asignatura de Didáctica da Expresión e Comunicación Corporal, pola súa propia natureza, podemos considerarla eminentemente experiencial e vivencial. Por este motivo, son imprescindibles para comprender e reflexionar sobre a asignatura as aportacións teóricas, así como o compromiso naquelas actividades prácticas programadas. É importante polo tanto a participación activa e sentida do alumnado na mesma.
As comunicacións có alumnado realizarase a través do Campus Virtual, correo electrónico ou presencialmente nas titorías.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Valorarase :
- Asimilación dos contidos e dominio dos aspectos básicos da materia.
- Calidade das aportacions individuais e en grupo en relación ós contidos, tantos teóricos como prácticos da asignatura.
- Valoración do traballo persoal en relación as normas establecidas que dirixen o coñecemento e uso de fontes documentais, capacidade de síntese e calidade das aportacions persoais.
- Implicación do alumnado na asignatura: participación, colaboración e interese.
Cualificación da asignatura:
- Memoria do proxecto realizado de Aprendizaxe e Servicio sobre a materia. Terase en conta a implicación do alumnado na materia: a participación, colaboración e interese. (40%).
- Elaboración e implementación de propostas didácticas (50%).
- Deseño, elaboración e execución dunha coreografía (10%).
O alumnado con exención de docencia e dispensa de asistencia debe comunicar esta circunstancia os primeiros días de clase (en titoría, aportando documentación ao respecto). O sistema de avaliación neste caso constará de:
- Proba de dominio dos contidos teórico-prácticos da materia (50%).
- Elaboración dunha proposta didáctica para o desenvolvemento da Expresión e Comunicación Corporal na Etapa de Educación Infantil (50%).
Para superar a materia é preciso superar todas as partes.
-Actividades en gran grupo............................20%
-Actividades en grupo mediano.........................10%
-Actividades en grupo pequeno.......................20%
-Actividades de traballo autónomo..................50 %
Estes datos de planificación teñen carácter orientativo considerando a heteroxeneidad do alumnado.
- A participación activa será un factor importante a ter en conta nesta materia.
- O respecto, colaboración e interacción grupal é fundamental para aproveitar ao máximo o contido da materia.
- Débense ter en conta as pautas dadas para a elaboración, recopilación e exposición dos traballos.
- Entregar os traballos en tempo e forma.
Contémplase a posibilidade de organizar, no marco desta materia, actividades co alumnado e con axentes externos á facultade, como poden ser centros educativos, asociacións, etc... a través de diferentes metodoloxías como a aprendizaxe-servizo, podendo desenvolverse aquelas tanto en espazos da USC como noutras ubicacións.
Responsabilidade medioambiental:
o Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
o Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encadernación.
o Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
o Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
o Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
Perspectiva de xénero:
o Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados.
Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai.
Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade (Lifesize, etc).
Non se poderá empregar o teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos.
Maite Abilleira Gonzalez
Coordinador/a- Departamento
- Didácticas Aplicadas
- Área
- Didáctica da Expresión Corporal
- Correo electrónico
- maiteabilleira.gonzalez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución redución docencia
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 + Dobre Grao 4º | Galego | (CAMPUS NORTE) - AULA 13 |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLIL_03 + Dobre Grao 4º | Galego | (CAMPUS NORTE) - XIMNASIO |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLIL_02 | Galego | (CAMPUS NORTE) - XIMNASIO |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLIL_01 | Galego | (CAMPUS NORTE) - XIMNASIO |
| 04.06.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 + Dobre Grao 4º | (CAMPUS NORTE) - AULA 12 |
| 08.07.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 + Dobre Grao 4º | (CAMPUS NORTE) - AULA 13 |