Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 51
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Ciencias da Comunicación
Áreas: Comunicación Audiovisual e Publicidade
Centro Facultade de Ciencias da Comunicación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
1. Estudo da fotografía como elemento informativo. Análise da imaxe como discurso fotográfico-xornalístico. Xénese histórica, función e aplicación da foto nos medios.
2. Análise de xéneros e propostas narrativas no fotoperiodismo.
3. Evolución da fotografía no contexto informativo.
4. Estudo da edición e presentación de material gráfico para os medios de comunicación escritos, audiovisuais e dixitais. Tratamento da imaxe xornalística. Técnicas fotográficas e as súas aplicacións en prensa.
5. Análise da narrativa visual e edición fotográfica. Técnicas de traballo e estratexias informativas para fotoperiodistas nas contornas dixitais.
6. Estudo do tratamento informativo da imaxe e os códigos deontolóxicos.
CONTIDOS TEÓRICOS
Tema 1. A fotografía para a prensa: a conformación dos códigos
1.1. A foto como foto para a prensa: ben público, mediación técnica e conquista da instantánea
1.2. O "efecto-verdade" e as regras do discurso xornalístico
1.3. Punto de vista e toma de posición: da fotografía de documentación social e da foto documental: Jakob Riis, Lewis Hine e Ruth Matilda Anderson
1.4. Xornalismo fotográfico: os inicios da súa idade de ouro na República de Weimar
Tema 2. A xeración da Leica: as revistas ilustradas, as fotoxoreportaxes e os realismos
2.1. A xeración da Leica e os inicios da idade dourada do fotoxornalismo
2.2. Da candid-photo e da fotomontaxe como variacións: Paul Strand, John Heartfield e Aleksander Rodchenko
2.3. O sentido da "posta en páxina". Os novos modelos: AIZ e Berliner Illustrierte Zeitung. De Europa a América: VU, Life
2.4. Fotografía documental: o proxecto da Farm Security Administration
Tema 3. Fotoxornalismo e conflitos (I): a guerra como acontecemento, a creba do século da Guerra Civil española á II Guerra Mundial
3.1. A primeira guerra fotoxornalística: a Guerra Civil española
3.1.1. O colectivo Robert Capa: Andrei Friedman e Gerda Taro
3.1.3. O fotoxornalismo de guerra en Galicia e Cataluña: Pacheco e Centelles
3.2. A Segunda Guerra Mundial
3.2.1. Reporteiros, cineastas e soldados
3.2.2. Lee Miller: do surrealismo á foto bélica
3.2.3 Retratar o horror: as imaxes dos campos de concentración (Boix)
Tema 4. De profesión "reporter": a fundación de Magnum, o ensaio fotográfico e a liña de autor na fotoxornalismo
4.1. A protección da autoría: a fundación da Axencia Magnum e a convención de Berna
4.2. Eugene Smith e o foto-ensaio. Cartier-Bresson e o instante decisivo
4.3 Da fin da foto humanista aos novos fotógrafos documentais
4.3.1. Steichen e The Familiy of Man
4.3.2. Robert Frank e os Os Americanos
4.3.3. William Klein, Friedlander e Winogrand
Tema 5. Fotoxornalismo e conflitos (II): Do “efecto Vietnam” á crise do fotoxornalismo
5.1. O "efecto-Vietnam"
5.2. Censura e guerras "non declaradas". I e II Guerra do Golfo: A fronte fotográfica. Foto de guerra contra xornalismo
5.3 Revulsivos: Gervasio Sánchez nos Balcáns, James Nachtway en Ruanda e Sebastiao Salgado
Tema 6. Documentalismo fotográfico contemporáneo e posfotografía
6.1. Anna Turbau, Cristina García Rodero, Pilar Aymerich e Colita
6.2. Graham Smith, Paul Graham, Martin Parr, Anna Fox, Karen Knor, Chris Killip
6.3. As guerras contemporáneas: Ucraína e o xenocidio en Palestina
6.4. Posfotografia, hiperrealismo e función da fotografía de prensa: o caso de Jonas Bendiksen
Tema 7. O fotoxornalista perante os novos medios
7.1. Formatos, estéticas, xéneros e novas vías de distribución
7.2. Prácticas e procesos no fotoxornalismo contemporáreno: Samuel Aranda, Emilio Morenatti, Manu Brabo, Maysun
7.3. Novas vías no fotoxornalismo galego: o colectivo Ollo
CONTIDOS PRÁCTICOS
1. Introdución á técnica fotográfica
Parámetros básicos da cámara: diafragma, obturación, ISO. Ópticas. Distancia focal. Exposición e enfoque. Profundidade de campo. Equipo básico fotoxornalístico
2. A mirada: fundamentos de encadre e composición
A fotografía antes do disparo: realidade e espazo; horizonte, volume, profundidade. O centro de interese, puntos e liñas de fuga, simetría, contraste lumínico e cromático. Perspectiva e punto de vista: na procura dun estilo propio
3. Posta en escena, verdade, veracidade
Fotografía narrativa e fotografía de síntese no contexto das fotoreportaxes e da foto documental. Persoas e personaxes: o retrato informativo, o retrato interpretativo, a noticia-retrato. A fotografía de viaxe. A posta en páxina da fotoreportaxe
4. O fotoxornalismo, presente e futuro
Fotoxornalismo e postverdade. Integridade profesional no entorno tecnolóxico. A “democratización da fotografía” e o “cidadán fotoxornalista”. As RRSS, novos escenarios de comunicación fotoxornalística. O smartphone: unha arma cargada de intimidade
5. O proxecto fotoxornalístico: idea, planificación e desenvolvemento
6. Prácticas de campo: Visita a unha exposición fotográfica da Fundación MOP en caso de obter financiamento para o desprazamento colectivo.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Baeza, P. (2001). Por una función crítica de la fotografía de prensa. Gustavo Gili.
Bull, S. (2020). A companion to Photography. Wiley.
Freund, G. (2010). La fotografía como documento social.Gustavo Gili.
Good, J. & Lowe, P. (2017). Understanding Photojournalism. Routledge
Kobré, K. (2006). Fotoperiodismo: el manual del reportero gráfico. Omega.
Ledo, M. (1998). Documentalismo fotográfico. Cátedra.
Sousa, J.P. (2000). Uma história crítica do fotojornalismo ocidental. Chapecó, Grifos.
Gervais,T. (2017). The making of visual news : a history of photography in the press. Routledge
Varios autores(2006). Fotoperiodismo y edición. Editorial Universitas.
Yapp, N. & Hopkinson, A. (2012). Photojournalism. H.F.Ullmann Publising.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Addario, L. (2016). En el instante preciso. Vida de una fotógrafa en el amor y en la guerra. Roca.
Barthes, R. A. (2003). A cámara clara. Reflexión sobre a fotografía. Laiovento.
Benjamin,W.(1973). Discursos interrumpidos. , Taurus.
Bourdieu, P. (2003). Un arte medio: ensayo sobre los usos sociales de la fotografía. Gustavo Gili.
Didi-Huberman, G. (2014). Pueblos expuestos, pueblos figurantes. Manantial.
Easterby, J. (2006). 150 proyectos de fotografía: técnicas esenciales, ejercicios y proyectos. Blume.
Fontcuberta, J. (2010). La cámara de Pandora. Gustavo Gili.
García de Cortázar, F. (2010). Las fotos que hicieron historia. 1900-2011. JdeJ Editores.
Golden, R. (2011). Fotoperiodismo. Los fotógrafos de noticias más importantes del mundo. Lisboa.
Jeffrey, I. (1999). La fotografía. Barcelona, Destino, 1999.
Lebrun, B. & Lefebre, M.(2011). Robert Capa. Las huellas de una leyenda. Lunwerg.
Ledo, M. (1988).Foto-xoc e xornalismo de crise. Do Castro.
Pastoriza, F.(2014). Qué es la fotografía. Lunwerg.
Payne, S. (2005). Imágenes inéditas de la Guerra Civil (1936-1939). Las mejores fotos de la Agencia EFE. Agencia EFE.
Pogue, D. (2009). Fotografía digital. Anaya Multimedia.
Salked, R. (2014). Cómo leer una fotografía. Gustavo Gili.
Sontag S. (2003). Olhando o sofrimento dos outros. Gótica.
Yapp, N. & Hopkinson, A. (1995). 150 years of photo journalism. The Hulton Deutsch Collection. Köneman.
CON.2 - Coñecer os principios do xornalismo e da comunicación para desenvolverse de forma profesional e ética.
CON.5 - Distinguir as diferentes formas de xestionar a complexidade no contexto comunicativo.
CON.6 - Identificar os referentes que lle permitirán a construción dun pensamento crítico aplicado ao xornalismo.
HAB.3 - Manexar os medios, as tecnoloxías, as ferramentas e as plataformas actuais para o desenvolvemento da actividade xornalística.
HAB.5 - Transmitir información eficiente a un público tanto especializado como non especializado.
HAB.6 - Aplicar técnicas para a xestión da intelixencia emocional no exercicio do xornalismo.
COM.3 - Deseñar e desenvolver proxectos xornalísticos en distintos medios, soportes e contexto.
COM.5 - Elixir e aplicar con criterio coñecementos e habilidades que alimenten o desenvolvemento das capacidades creativas, a iniciativa e o espírito emprendedor.
COM.6 - Aplicar os coñecementos e as habilidades adquiridas dunha forma profesional e ética no ámbito da Comunicación, tendo como referente os principios e valores democráticos e os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible.
A metodoloxía de ensino combina nesta materia a clase maxistral, prácticas de laboratorio, a resolución de problemas, o estudo de caso, o debate, o seminario, a metodoloxía baseada na investigación, o traballo tutelado, foros de discusión, prácticas de campo e a asistencia a conferencias.
Probas de coñecementos: 50%
Prácticas experimentais: 50%
O sistema de avaliación contempla que é imprescindible ter aprobada a parte teórica e a parte práctica para superar a materia. De non ser así, poderase recuperar unha das partes na segunda oportunidade (gardándose a nota da outra) ou ambas se fose preciso. A parte teórica avaliarase cun exame e a parte práctica con diversas entregas distribuídas ao longo do cuadrimestre e cun proxecto final. A asistencia ás aulas non ten unha porcentaxe de valoración concreta na materia. Prégase non empregar na aula nin ordenador nin teléfono móbil, agás necesidades específicas
No caso de plaxio ou uso indebido das tecnoloxías na realización de tarefas ou probas: “Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión das cualificacións”.
De acordo coa normativa de permanencia vixente na USC para os estudantes de Grao e Máster (art. 5.2), a mera asistencia, así como a participación en calquera das actividades realizadas nas clases interactivas, serán obxecto de avaliación e, por conseguinte, a nota final do/a estudante que os cumprimente en ningún caso será de “Non Presentado”.
Réxime para o alumnado con exención de docencia: Nesta materia non se pode eximir a asistencia ás interactivas porque require exercicios individuais e/ou en grupo que implican a utilización de material técnico da facultade e a colaboración entre varios alumnos, así como a presenza na aula do profesor para comprobar a súa evolución. Ademais, é necesaria a utilización dos espazos específicos da facultade onde se imparten os laboratorios
Docencia teórica: 24 horas
Docencia interactiva: 24 horas
Titorización en grupo reducido: 3 horas
Probas de avaliación: 3 horas
Traballo persoal do alumnado: 96 horas
Recoméndase a participación activa nas aulas, o traballo continuado sobre os materiais do Campus Virtual, a lectura da bibliografía recomendada e a exploración de exposicións, actividades e eventos fotográficos, isto facilitará moito a adquisición de competencias. Do mesmo xeito, recoméndase o visionado de documentais sobre fotoxornalismo, a análise diaria da foto de prensa e o seguimento en redes sociais de fotógrafos en activo.
Jose Antonio Cascudo Rodriguez
- Departamento
- Ciencias da Comunicación
- Área
- Comunicación Audiovisual e Publicidade
- Correo electrónico
- jose.cascudo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOSU
Maria Soliña Barreiro Gonzalez
Coordinador/a- Departamento
- Ciencias da Comunicación
- Área
- Comunicación Audiovisual e Publicidade
- Correo electrónico
- mariasolina.barreiro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 12:00-13:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 2 |
| Venres | |||
| 10:00-11:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 2 |
| 25.05.2026 10:00-14:00 | Expositivo 1 | Aula 3 |
| 25.05.2026 10:00-14:00 | Expositivo 1 | Aula 4 |
| 06.07.2026 16:00-20:00 | Expositivo 1 | Aula 1 |