Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica
Áreas: Didáctica e Organización Escolar
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
A acción socioeducativa poderíase realizar para diferentes colectivos (persoas adultas, terceira idade, persoas drogodependentes, reclusos, estudantes, minusválidos), e en distintos contextos (sociocomunitario, familiar, educativo e laboral) pero sempre coa finalidade de favorecer a inclusión dos individuos e colectivos, e impulsar o desenvolvemento da comunidade. Mediante esta materia preténdese que os estudantes adquiran os coñecementos, destrezas e actitudes necesarios para desenvolver accións socioeducativas con persoas con diversidades funcionais no ámbito social e educativo.
A materia Acción Socioeducativa nas Discapacidades pretende contribuír ao perfil profesional do educador social no ámbito das diversidades funcionais e, polo tanto, ao desenvolvemento de diversas competencias específicas e xenéricas coas que se relaciona. Para iso, inclúese dentro da área temática Educación Social e Diversidade, contribuíndo á formación de diversas competencias. O/a estudante ha de conseguir co estudo e traballo desta materia o afianzamento das competencias xenéricas universitarias correspondentes ao Grao de Educación Social, así como algunhas das súas competencias específicas.
Obxectivos:
Tendo en conta o marco xeral descrito no apartado anterior, trátase dunha cuestión de afondamento das accións socioeducativas desenvolvidas no segundo ano da carreira, e continuadas en terceiro. Por esta razón, os nosos fins de formación que serven de guía para o traballo na materia son os seguintes:
1. Tomar conciencia do papel que como educadores sociais deben desempeñar na intervención socioeducativa con persoas con diversidade funcional.
2. Adquirir os coñecementos terminolóxicos precisos que lles permita relacionarse dentro dos diferentes equipos de traballo cos outros especialistas que acompañan a determinados grupos de poboación: médicas, psicólogos, psicopedagogas, pedagogos, educadoras sociais, terapeutas ocupacionais.
3. Crear un espazo de reflexión que permita tomar conciencia das necesidades persoais, educativas e sociais, etc. que se derivan das diferentes situacións vinculadas a persoas con diversidade funcional.
4. Asimilar os momentos e técnicas de intervención que un educador debe poñer en marcha ante persoas con diversidade funcional.
5. Afondar nunha reflexión sobre a diversidade funcional que xere unha actitude de cambio social a través do pensamento crítico.
6. Desenvolver diferentes marcos e proxectos de intervención dependentes da idade das persoas obxecto destas e da problemática que presentan.
Bloque 1. Discapacidade: conceptualización e características.
Bloque 2. O educador social, a educadora social e a discapacidade.
Bloque 3. Discapacidade e contextos de intervención: socio-comunitario, familiar, escolar e socio-laboral.
Nos anteriores bloques recóllense os contidos que figuran na ficha da materia:
- Integración e inclusión socioeducativa de persoas con discapacidade: referentes conceptuais, actitudinais e lexislativos.
- Necesidades educativas especiais nas discapacidades.
- Discapacidade e contextos de intervención: socio-comunitario, familiar, escolar e socio-laboral.
- Autonomía personal e vida independente en persoas con discapacidade.
- Estratexias e recursos para favorecer a Inclusión de persoas con discapacidade.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA:
- Suárez, J. M. (2011). Discapacidad y contextos de intervención. Sanz y Torres.
- Regueiro, B. (2022). Afectividade e sexualidade das persoas con discapacidade. Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago de Compostela. https://dx.doi.org/10.15304/9788419155177
- Regueiro, B. & Alonso-Ruido, R. (2022). Problemáticas na familia da persoa con discapacidade. Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago de Compostela. https://dx.doi.org/10.15304/9788418445927
- Regueiro, B. & Alonso-Ruido, R. (2022). Modelos, clasificacións e situación da discapacidade. Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago de Compostela. https://dx.doi.org/10.15304/9788418445910
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA:
- Arnau, S. (2012).El aborto eugenésico. Reflexiones ético -políticas desde la voz de la “bioética de la diversidad funcional”. Comunicación presentada en el XIX Congrés Valencià de Filosofia, Organizado por la Societat de Filosofia del País Valencià. CONGRESO INTERNACIONAL “Edificar la Paz en el Siglo XXI” (Valencia, 29 -31 marzo de 2012).
- Asís, R. (2017). ¿Es la asistencia sexual un derecho? Revista Española de Discapacidad, 5(2), 7–18. https://doi.org/10.5569/2340-5104.05.02.01
- Berástegui, A., & Gómez-Bengoechea, B. (2006). Los menores con discapacidad como víctimas de maltrato infantil: una revisión. Intervención Psicosocial, 15(3). https://doi.org/10.4321/s1132-05592006000300004
- clásicos” Walt Disney (1937-2016) y el contra-discurso creado por la obra artística de Alexsandro Palombo. ArtsEduca 26, 46-58 http://dx.doi.org/10.6035/Artseduca.2020.26.4
- Fernández, C. (2019). Capacidades Diversas y Educación Social. Pirámide.
- García-Santesmases, A. (2020)El cuerpo en disputa: cuestionamientos a la identidad de género desde la diversidad funcional. Intersticios: Revista Sociológica de Pensamiento Crítico, 14, 351-382.
- Grueso, D. I., & Sandoval, L. M. (2021). Discapacidad: un asunto de justicia social. Siglo Cero Revista Española sobre Discapacidad Intelectual, 52(4), 87–107. https://doi.org/10.14201/scero202152487107
- Martín, M. C., Luque, E., & de la Fuente, Y. M. (2018). Turismo inclusivo para todas las personas. Una apuesta por la diversidad. Revista Electrónica de Investigación y Docencia (REID).
- Monleón, V. (2020). “Princesitas” con diversidad funcional. Una aproximación crítica a la opresión de realeza femenina en la colección cinematográfica “Los
- Mora H., C, y Patiño L., M.E. (2019). Religión y discapacidad: tramas que construyen la calidad de vida de los creyentes. Psicología y Salud, 29(1), 125-137.
- Pié, A. & Riu, C. (2014). Violencia, mujer y diversidad funcional. La vulnerabilidad aumentada. Educació Social. Revista d’Intervenció Socioeducativa, 58, 45-64.
- Vidal, R. & Cornejo, C. (2016). Trabajo y discapacidad: una mirada critica a la inclusión al empleo, Papeles de Trabajo, 31, 110-119.
- Villavicencio, C. E., Romero, M., Criollo, M. A., & Peñaloza, W. L. (2018). Discapacidad y familia: Desgaste emocional. Academo Revista de Investigación en Ciencias Sociales y Humanidades, 5(1), 89–98. https://doi.org/10.30545/academo.2018.ene-jun.10
Xerais:
CG4 - Promover e desenvolver accións educativas e/ou socioeducativas en diferentes contextos institucionais e comunitarios, no traballo directo con persoas e colectivos, así como no asesoramento, mediación, xestión, organización, coordinación, acompañamento e avaliación das iniciativas nas que interveñan.
Básicas:
CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
Específicas:
CE1.3 - Avaliar as circunstancias persoais, institucionais e sociais que constitúen ao ser humano como protagonista da educación e das súas prácticas profesionais, desde a infancia ata a vellez.
CE2.1 - Deseñar, desenvolver e avaliar plans, programas, proxectos e actividades de intervención socioeducativa en diversos contextos institucionais e sociais.
CE2.2 - Promover e desenvolver actuacións educativas orientadas a dinamizar a participación das persoas na sociedade, minimizando as situacións de risco ou dependencia e maximizando os seus potenciais de inclusión e autonomía. Terá un especial significado neste logro a atención á diversidade, á igualdade de xénero, aos valores da cultura de paz e á sustentabilidade.
CE2.3 - Facer uso de estratexias, procedementos, medios, técnicas, métodos, etc. que posibiliten unha intervención educativa directa con persoas e colectivos afectados por distintas problemáticas ou circunstancias sociais.
Transversais:
CT1 - Expresarse e comunicarse facendo uso de diferentes códigos e recursos lingüísticos, materiais e tecnolóxicos.
O proceso de ensino-aprendizaxe que se propón tomou en consideración as formulacións do proceso de Bolonia e a súa orientación cara a unha aprendizaxe autónoma, centrada no alumno e/ou alumna e nas competencias, destacando o papel activo que o alumnado debe xogar no seu proceso de aprendizaxe.
Desde esta perspectiva, a metodoloxía que se utilizará fundamentarase na combinación de diversos procedementos que se concretan basicamente en sesións expositivas nas que as docentes expoñen contidos de natureza teórico-conceptual e sesións interactivas nas que se poderán utilizar estratexias diversas como:
.- debates para expor puntos de vista, individual e/ou en grupo, sobre aspectos diversos da materia
.- estudo de casos/ análises de situacións
.-análise de diversos tipos de materiais e documentos
.- análise e resolución de problemas en base a supostos prácticos
.- actividades de investigación
.- titoría
Na materia prevese tamén o desenvolvemento de, sempre que sexa posible, unha PRÁCTICA DE CAMPO que pode ser compartida con outras do curso (visita, encontros con profesionais, celebración de conmemoracións) na perspectiva dun traballo interdisciplinar que será abordada e valorada desde cada unha das materias participantes.
Para as prácticas de campo será necesario estar inscrito no Servizo de Participación e Integración Universitaria da USC.
Na realización de prácticas e traballos teranse en conta as normas APA- Publication Manual of the American Psychological Association (APA). 7ª ed.
Así mesmo, farase uso do Campus Virtual para informar o alumnado sobre aquelas cuestións que afecten á materia, e tamén para subir documentación. Así, utilizarase unha contorna formativa en rede (ferramentas institucionais) no que estarán dispoñibles os materiais de traballo das sesións, materiais dixitais complementarios e as producións do alumnado. Para iso, é necesario que cada alumna e alumno teña activo o seu correo electrónico institucional da USC (imprescindible ao comezo da materia).
O Consello de Goberno da USC de 25/03/2010 aprobou a Normativa de asistencia a clase nos ensinos adaptados ao EEES. É necesario lembrar que a USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria. Nos casos contemplados na normativa dá USC, o alumnado poderá solicitar exención oficial de docencia.
PARA ALUMNADO ASISTENTE
*Para poder participar deste sistema de avaliación, o alumnado deberá asistir a un mínimo do 80% das sesións presenciais de aula.
Cada estudante poderá seleccionar unha das modalidades:
- Opción A:
I. PARTICIPACIÓN NA AULA. Peso na calificación: 20%
Instrumentos de avaliación: listas de control, observación docente e actividades de clase.
Indicadores / pautas para a evaluación: a puntuación total desta sección será a obtenida polos estudantes que asisten á clase de forma asidua e que participan activamente cunha actitude implicada, na dinámica que se propón na sesión de clase.
II. PRÁCTICAS E OUTRAS PRODUCIÓNS. Peso na cualificación: 40%
Instrumentos de avaliación: traballos e producións do alumnado.
Indicadores/orientacións para a avaliación: os indicadores específicos serán explicados polo docente o inicio das sesións da materia.
III. TRABALLO GRUPAL FINAL. Peso na cualificación: 40%
O alumno realizará un traballo socioconstructivista no que terá que por en práctica os seus coñecementos. Este traballo terá unha guía na que se pode observar o seu propósito, funcións, etc.
- Opción B:
I. PROBA ESPECÍFICA. Peso na cualificación: 80%
Instrumentos de avaliación: proba final.
Indicadores/orientacións para a avaliación: exame final na data estipulada para tal fin, no que se avaliarán os coñecementos adquiridos polo alumno ao longo do curso e poderá consistir en cuestións curtas, tipo test e/ou un comentario crítico.
II. ACHEGAS LIBRES dos alumnos/as, sempre que teñan que ver coa materia: asistencia a conferencias, participación en actividades con persoas con discapacidade, etc. Peso na cualificación: 20%
PARA ALUMNADO CON DISPENSA (Instrución núm. 1/2017, da Secretaría Xeral da USC):
Opción B anteriormente indicada.
*NOTAS ACLARATORIAS
COPIA/PLAXIO e GRAVACIÓNS NON AUTORIZADAS: a detección por parte da docente de producións e traballos copiados/plaxiados ou sen a debida citación de fontes (Normativa APA), incorrerá na SUSPENSIÓN AUTOMÁTICA DA MATERIA e á concorrencia á convocatoria extraordinaria, así como a realización de fotos e gravacións sen autorización previa.
ASPECTOS IMPORTANTES A VALORAR NO ALUMNADO: terase especialmente en conta na cualificación a entrega das tarefas e traballos en tempo e forma, xunto coa participación activa, dispoñibilidade, boa actitude, interese e cumprimento das obrigas propias do alumnado.
Horas presenciais do estudante: 44 horas
Horas non presenciais: 92 horas
Total horas: 136 horas
Na presentación da materia, ao inicio do curso, procedérase a distribuír estas horas nas diferentes actividades a desenvolver durante o mesmo.
- Os contidos desta materia están estruturados de tal forma que é preciso un traballo diario e constante para que o alumnado vaia alcanzando progresivamente o seu dominio. Iso permitiralle resolver os traballos que conforman a práctica, conseguindo os obxectivos propostos e as competencias da materia.
- Participación activa e boa actitude nas clases e en cantas actividades se realicen (charlas-coloquio, visitas pedagóxicas, proxeccións, dinámicas, etc.)
- Responsabilidade, compromiso e ética á hora de realizar e entregar os traballos (tanto individuais como grupais).
Horario de titorías da docente: exposto nos despachos e na páxina web da Facultade.
Datas de exames: no calendario oficial.
OUTRAS OBSERVACIÓNS:
- Responsabilidade medioambiental:
.-Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
.-Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encadernación.
.-Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
.-Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
.-Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
- Perspectiva de xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados.
- Obrigatoriedade de uso da conta de correo institucional rai como medio de comunicación entre o profesorado supervisor, o profesorado titor, as coordinacións, etc.
- Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
- Non se poderá empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
- Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
- Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos
Bibiana Regueiro Fernandez
Coordinador/a- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Didáctica e Organización Escolar
- Teléfono
- 881813889
- Correo electrónico
- bibiana.regueiro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego | AULA 4 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 12:00-13:30 | Grupo /CLE_01 | Galego | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 13:30-15:00 | Grupo /CLIS_02 | Galego | AULA 10-11 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 03.06.2025 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 15 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 02.07.2025 09:30-11:30 | Grupo /CLE_01 | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |