Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Áreas: Psicoloxía Evolutiva e da Educación
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
CONCEPTUAIS
1. Adquirir nocións básicas sobre a fisioloxía e anatomía do aparello fonador.
2. Adquirir nocións básicas sobre a emisión de sons vocálicos e consonánticos.
3. Coñecer o concepto de disfonía disfuncional, con ou sen lesións orgánicas.
4. Coñecer as principais técnicas que permitirán preservar a voz no contexto escolar: respiración, relaxación e emisión.
5. Coñecer as características das voces infantís e as súas principais alteracións.
PROCEDIMENTAIS
1. Entender e aprender a utilizar o corpo como un instrumento para a fonación.
2. Manexar técnicas de respiración, relaxación e emisión que permitan incrementar a calidade da voz e a eficacia do seu emprego na aula.
3. Seguir as normas básicas de coidado e mantemento da voz.
4. Aprender a detectar hábitos erróneos na emisión da voz e a corrixilos.
5. Recoñecer os principais signos perceptivos das condutas de sobreesforzo vocal.
6. Ser capaz de utilizar recursos que permitan axudar a preservar a voz infantil na aula.
ACTITUDINAIS
1. Obter coñecementos mediante a procura, organización e análise crítica de bibliografía, fontes documentais e TICS relacionadas cos contidos da materia.
2. Desenvolver actitudes abertas, comunicativas, empáticas e asertivas que faciliten o traballo en equipo, a participación e a colaboración cos compañeiros/as e coa docente.
3. Desenvolver valores de tolerancia e respecto aos demais no marco da diversidade individual.
Unidade 1. O corpo como instrumento.
1.1. O aparato fonador: fisioloxía e anatomía da fonación.
1.2. O sistema nervioso e a voz.
1.3. O esquema corporal vogal.
Unidade 2. A voz e a palabra.
2.1. Breves nocións de fonética.
2.2. Cualidades da voz.
2.3. Clasificación das voces.
2.4. Disfuncións ou patoloxías da voz.
Unidade 3. Preservar a saúde vogal no contexto escolar: uso correcto da voz en profesionais da educación.
3.1. A respiración.
3.2. A relaxación.
3.3. A emisión.
3.4. A hixiene vogal.
Unidade 4. A voz infantil: prevención nas aulas.
4.1. A importancia das disfonías infantís e a prevención nas aulas.
4.2. As disfonías infantís: incidencia e características.
4.3. Prevención na escola.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
1. Fiuza, M. (2011). Una realidad olvidada: la salud vocal en educación infantil y primaria. Revista Galego-Portuguesa de Psicoloxía e Educación, 19(1), 27-40.
2. Fiuza, M. (2013). Educación vocal. Guía Práctica. Pirámide.
3. Rodríguez, T. (2000). La voz en la enseñanza. Secretaria de Publicaciones de la Universidad de Sevilla.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
1. Borragán, A., Del Barrio, J. A., e Gutierrez, J. N. (1999). El juego vocal para prevenir problemas de voz en contextos escolares. Aljibe.
2. Bustos, I. (2000). Trastornos de la voz en edad escolar. Aljibe.
3. Bustos, I. (2002). Tratamiento de los problemas de la voz. Nuevos enfoques. CEPE.
4. Bustos, I. (2007). La voz. La técnica y la expresión. Paidotribo.
5. Cortazar, I., e Rojo, B. (2007). La voz en la docencia: conocer y cuidar nuestra herramienta de trabajo. Graó.
6. Devi, I. (2010). Respirar bien para vivir mejor. Zeta.
7. Fawcus, M. (2001). Voice disorders and the management (3º ed.). Chapman & Hall.
8. Garcia, L. (2003). Tu voz, tu sonido. Díaz de Santos.
9. Lodes, H. (2008). Aprende a respirar. RBA.
10. Molina, M.T., Fernández, S., Vázquez, F., e Urra, A. (2006). Voz del niño. Revista de Medicina de la Universidad de Navarra, 50(3), 31-43.
11. Payné, R. (2002). Técnicas de relajación. Guía práctica. Paidotribo.
12. Quiñones, C. (2003). Programa para la prevención y el cuidado de la voz. PRAXIS.
13. Rivas, R.M., e Fiuza, M.J. (2002). La voz y las disfonías disfuncionales. Prevención y tratamiento. Pirámide.
14. Tulón, C. (2006). La voz. Técnica vocal para la rehabilitación de la voz en las disfonías funcionales. Paidrotribo.
15. Vallés, A., e Vallés, C. (2006). La voz y la respiración. Ejercicios de foniatría infantil (2ª ed.). EOS.
16. Veiga, P. (2005). Educación de la voz: anatomía, patologías y tratamiento. IdeasPropias.
17. Vila, J. M. (2010). Guía de intervención logopédica en la disfonía infantil. Síntesis.
COMPETENCIAS BÁSICAS
CB.1. Que os/as estudantes demostren posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parta da base da educación secundaria xeral, e se adoita encontrar a un nivel que, aínda que se apoie en libros de texto avanzado, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
CB.2. Que os/as estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que soen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudio.
CB.3. Que os/as estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
CB.4. Que os/as estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
CB.5.Que os/as estudantes desenvolvan aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores con alto grao de autonomía.
COMPETENCIAS XERAIS
X1. Coñecer as áreas curriculares da Educación Primaria, a relación interdisciplinar entre elas, os criterios de avaliación e o corpo de coñecementos didácticos arredor dos procedementos de ensino e aprendizaxe respectivos.
X2. Deseñar, planificar e avaliar procesos de ensinanza e aprendizaxe tanto individualmente como en colaboración con outros/as docentes e profesionais do centro.
X3. Abordar con eficacia situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multiculturais e plurilingües. Fomentar a lectura e o comentario crítico de textos dos diversos dominios científicos e culturais contidos no currículo escolar.
X10. Reflexionar sobre as prácticas de aula para innovar e mellorar o labor docente. Adquirir hábitos e destrezas para a aprendizaxe autónoma e cooperativo e promovelo entre os/as estudantes.
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS
E54. Comprender os principios que contribúen á formación cultural, persoal e social desde as artes.
E55. Coñecer o currículo escolar da educación artística, nos seus aspectos plástico, audiovisual e musical.
E56. Adquirir recursos para fomentar a participación ao longo da vida en actividades musicais e plásticas dentro e fóra da escola.
E57. Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos/as estudantes.
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS
T1. Coñecemento instrumental de linguas estranxeiras.
T2. Coñecemento instrumental da lingua galega.
T3. Coñecemento instrumental das tecnoloxías da información e da comunicación.
A metodoloxía a empregar conxuga o formato de clase expositiva coas metodoloxías activas e participativas, así como o traballo e aprendizaxes autónomas. As actividades presenciais co grupo de clase completo terán como obxectivo introducir e explicar o sentido dos temas, clarificar os conceptos importantes, orientar e guiar a realización de traballos, dar unha visión global dos contidos dos diferentes temas e relacionar coñecementos para facilitar a significatividade das aprendizaxes, polo que a exposición se acompañará, cando sexa pertinente, de organizadores previos, definicións, cadros sinópticos, esquemas, etc. O apoio de material visual e recursos en rede empregaranse para clarexar os contidos tratados e servir de referencia e punto de partida para os traballos e actividades de carácter grupal.
Nas sesións interactivas realizaranse diferentes actividades de carácter práctico que se especificarán na guía docente. Os resultados do traballo, realizados en grupo ou individualmente, poderán ser defendidos oralmente ante os/as compañeiros/as e posteriormente debatidos.
Para cada un dos temas proporcionaranse as diapositivas empregadas nas exposicións, ao que se lle poderá engadir materiais de estudio especificamente para cada tema tratado (lecturas obrigatorias...). A totalidade do material das clases expositivas e interactivas será obxecto de estudio básico para os exames da materia e estará a disposición do alumnado no Campus Virtual da USC.
As titorías individuais e/ou de grupo, a demanda do alumnado, servirán para aclarar ou comentar aspectos do traballo realizado nas clases expositivas e interactivas.
A cualificación global do estudantando na materia procederá:
- Un 30% da cualificación dos resultados das probas (exames) sobre os contidos dos temas tratados nas clases expositivas e interactivas. Realizarase unha avaliación continua cun total de 4 exames (un por tema).
- Un 70% da cualificación do traballo realizado nas sesións interactivas. Entre os aspectos xerais que se considerarán están a propia calidade dos contidos, o grao de axuste ás directrices, a competencia expositiva, a orixinalidade e as achegas críticas, e a evidencia de traballo en grupo.
Para poder ser avaliada/o na materia, o alumnado deberá ter participado, realizado e presentado, polo menos, un 80% dos traballos obrigatorios requiridos. A non realización das actividades propostas nas sesións expositivas ou nas sesións interactivas levará consigo unha cualificación de "non presentado". Cando non se superen as actividades vinculadas ás sesións expositivas ou ás sesións interactivas, a cualificación que figurará en actas será de "suspenso" co valor numérico máis próximo ao 5 obtido nun ou outro apartado de avaliación. O alumnado que supere as actividades vinculadas ás sesións expositivas pero non teña superada a actividade realizada nas sesións interactivas, na segunda oportunidade será avaliado unicamente desa actividade a través dunha proba práctica a entregar unha semana antes da data oficial do exame. O alumnado que non supere as actividades vinculadas ás sesións expositivas pero teña aprobadas as actividades realizadas nas sesións interactivas poderá presentarse á segunda convocatoria facendo unicamente unha proba específica na data oficial do exame final.
Os traballos individuais ou grupais das/os estudantes deben ser orixinais. A entrega dun traballo copiado suporá o suspenso da materia e a avaliación do/a alumno/a na seguinte convocatoria. A efectos avaliativos, un mesmo traballo non pode ser utilizado en seguintes convocatorias nin para varias materias, agás nas actividades programadas de forma coordinada.
Nos casos que se contemplan na normativa da Facultade, os/as estudantes que teñan solicitada e concedida a exención oficial de docencia ou a dispensa de asistencia realizarán as mesmas probas, actividades, traballos monográficos…. que se programen de forma xeral na Guía Docente, salvo aquelas actividades que necesitan da asistencia continuada á clase. Deste modo, tratamos de asegurar que se cumpran condicións similares de aprendizaxe tanto para o alumnado asistente como non asistente. A cualificación global do alumnado de dispensa/exención na materia procederá por tanto: 30% exames, 70% traballos de interactivas, coa excepción de que poderán realizarse de xeito individual e telemático.
A materia ten en torno a 38,5 horas de clases presenciais, distribuídas en actividades en gran grupo (clases expositivas), actividades en grupo mediano en seminarios (clases interactivas), titorías e actividades de avaliación formativa e sumativa.
Estímase que o alumnado deberá dedicar 74 horas de traballo persoal/autónomo para poder superar a materia, incluíndo 14 horas de lectura de materiais, 30 horas de elaboración de informes e traballos, e 30 horas de estudo.
É importante que o alumnado se implique activamente dende o inicio na dinámica e funcionamento da materia para lograr superala con éxito. Recoméndase unha abordaxe comprensiva e significativa dos contidos teóricos e prácticos da materia.
Recoméndase o uso das titorías co profesorado, cuxo horario se especificará na Guía docente da materia e no Campus Virtual da mesma.
RESPONSABILIDADE MEDIOAMBIENTAL (os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual):
- Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
- Sempre que sexa posible empregar grampas en lugar de encadernación.
- Imprimir a dúas caras en calidade "aforro de tinta".
- Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
- Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
ASISTENCIA A CLASE:
O Consello de Goberno de 25 de marzo de 2010 aprobou a Normativa de asistencia a clase nas ensinanzas adaptadas ao EEES (https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/13189). Na mesma expóñense os beneficios da asistencia á clase, entre eles facilita unha “mellor comprensión da materia, a adquisición de competencias en grupos e individuais, a aprendizaxe continua, a interacción directa con outros alumnos e alumnas ou a posibilidade dunha metodoloxía docente-discente máis participativa”. Cabe lembrar que a USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria.
Nos casos contemplados na normativa da Facultade, os/as alumnos/as poderán solicitar exención oficial de docencia. Nestes casos, o alumnado debe poñerse en contacto co profesorado para indicar as directrices apropiadas para o cumprimento do programa e superación da materia.
INFÓRMASE AO ALUMNADO QUE:
-En atención aos criterios de igualdade e perspectiva de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Máis información en:https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/mellorar….
-Todas as comunicacións deben realizalas de forma obrigatoria empregando a conta de correo rai.
-Ten que empregar obrigatoriamente as ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade (Lifesize, etc).
-Non pode empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente. O alumnado responsabilízase das consecuencias legais e académicasque podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
-O proceso de ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o alumnado matriculado na materia.
-É obrigatorio o cumprimento da normativa de protección de datos (https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos).
-No caso de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos/as estudantes e de revisión cualificacións. Máis información: https://minerva.usc.es/xmlui/handle/10347/12984.
Sabela Carme Mallo López
Coordinador/a- Departamento
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Área
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Teléfono
- 881813736
- Correo electrónico
- sabelacarme.mallo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Ana Nieto Vieites
- Departamento
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Área
- Psicoloxía Evolutiva e da Educación
- Teléfono
- 881813679
- Correo electrónico
- ananieto.vieites [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución S. Esp. e outros
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 13:30-14:30 | Grupo /CLE_01 Primaria (A - Z) + Infantil (A - Z) + Dobre Grao 4º | Galego, Castelán | (CAMPUS NORTE) - XIMNASIO |
| 14:30-15:30 | Grupo /CLIS_01 Primaria (A - Z) + Infantil (A - Z) + Dobre Grao 4º | Castelán, Galego | (CAMPUS NORTE) - XIMNASIO |
| 22.01.2025 18:00-20:00 | Grupo /CLE_01 Primaria (A - Z) + Infantil (A - Z) + Dobre Grao 4º | (CAMPUS NORTE) - AULA 12 |
| 19.06.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 Primaria (A - Z) + Infantil (A - Z) + Dobre Grao 4º | (CAMPUS NORTE) - AULA 13 |