Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filosofía e Antropoloxía
Áreas: Filosofía
Centro Facultade de Filosofía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Comprender a importancia da idea de cosmopolitismo na tradición occidental dende a sua orixe na antigüedade.
Comprender e analizar as dimensións teóricas e prácticas do problema do cosmopolitismo na modernidade, en particular no período da ilustración.
Comprender a relación do concepto de cosmopolitismo co de cidadanía e con outros como o de humanidade, forxados ambos no contexto da modernidade ilustrada.
Coñecer as teorías actuais e debates relevantes en torno á cuestión do cosmopolitismo.
Identificar o concepto e a cronoloxía da globalización.
Identificar as tensions e polaridades da globalización e valorar as propostas do cosmopolitismo contemporáneo neste horizonte.
Coñecer e examinar o funcionamiento das institucions que representan na actualidade o xermolo dunha sociedade – incluso dun Estado – cosmopolita (ONU, UNESCO, Tribunal Penal Internacional, ONG´s, etc.).
Adicar unha particular atención ás propostas cosmopolitas con enfoque de xénero.
Dende o punto de vista instrumental: desenvolver o razonamento crítico e as capacidades de argumentación e deliberación dirixidas a analizar situacions reais no mundo globalizado.
Os contidos do programa artellanse arredor de tres núcleos, dous de orientación teórica e un de orientación teórico-práctica. Desde o punto de vista teórico prestarase atención nun primer bloque temático aos xermolos do cosmopolitismo no pensamento antigo (período helenístico) e – mais polo miudo – ás propostas da modernidade, tales como a do Abbé St. Pierre e a de Kant. Tratase de comprender a grande innovación que supuxo, no eido xurídico, a proposta do ius cosmopoliticum. Paralelamente farase unha aproximación á reconstrucción da xénese do importante concepto xurídico-político de cidadán/cidadanía, así como do concepto de humanidade, que podemos caracterizar preliminarmente como ético-antropolóxico. Adicarase atención especial a algunhas obras de Kant dos seguintes ámbitos: filosofía política, filosofía moral e filosofía da historia.
Nun segundo bloque de tipo teórico examinarase a aportación dalguns dos autores mais representativos do cosmopolitismo contemporáneo, tanto dende la óptica normativo-xurídica de tradición kantiana (Rawls, Habermas, Höffe), como desde a óptica sociolóxica (Beck, Morin). Paralelamente realizarase unha valoración da situación actual, que deu en chamarse globalización, examinando as propostas do cosmopolitismo como unha solución posible – de carácter progresista e emancipatorio – capaz de contribuir a reconducir ás tensions e polaridades características da globalización cara á meta común da construcción dun mundo que poda ser compartido polos seres humanos en paz e con miras a unha prosperidade cuxos parámetros sexan as auténticas necesidades humanas e non – como se veu dando – o que determina o mercado global.
O traballo teórico-práctico consistirá nun exame detallado da estructura e o funcionamento de institucions supraestatais como a ONU, a UNESCO, o Tribunal Penal Internacional, etc., que poden ser consideradas como o xermolo dunha sociedade cosmopolita e que, ademais, hunden a suas raíces directamente nas propostas realizadas por Immanuel Kant nalguns dos seus escritos.
Os contidos ordeanse do seguinte xeito:
Bloque teórico I: Das orixes ate Kant.
- Entre cínicos e cosmopolitas: Dióxenes e Alexandre Magno.
- Cosmopolistismo e estocismo.
- Cosmopolitismo e cristianismo.
- A noción de humanidade e o cosmopolitismo ético-político de Kant.
- O avance cara ao ius cosmopoliticum (do Abbé St. Pierre a Kant).
- A Declaración Universal dos Dereitos do Hombre e do Cidadán.
Bloque teórico II: Cosmopolitismo e globalización.
- Concepto e cronoloxía da globalización.
- Globalización e cosmopolitismo: o diagnóstico de Edgar Morin.
- Outros autores destacados do cosmopolitismo contemporáneo (Rawls, Habermas, Beck, Appiah).
- Cosmopolitismo e feminismo: ¿cómo afecta a globalización ás mulleres?
Bloque teórico-práctico III: Cosmopolitismo práctico.
Estudio do funcionamento de institucions como a ONU, a UNESCO, o Tribunal Penal Internacional, ONG´s, etc., a través das súas páxinas web e outros documentos.
Os títulos marcados con asterisco considéranse bibliografía básica, o resto é bibliografía secundaria.
Ankerl, G. (2000): Global communication without universal civilization. INU societal research. Vol.1: Coexisting contemporary civilizations: Arabo-Muslim, Bharati, Chinese, and Western. Geneva: INU Press.
Appiah, A. K. (2001): Kosmopolitischer Patriotismus. Frankfurt a. M., ed. Suhrkamp.
- (2007): La ética de la identidad, Buenos Aires-Madrid, ed. Katz.
- (2007): Cosmopolitismo: la ética en un mundo de extraños, Buenos Aires- Madrid, ed. Katz.
- (2008): Mi cosmopolitismo. Buenos Aires, Madrid, ed. Katz.
Archibugi, D. & Held, D.(eds.) (1995): Cosmopolitan Democracy. An Agenda for a New World Order. Cambridge, Polity Press.
*Beck, U. (2005): La mirada cosmopolita o la guerra es la paz. Barcelona, Paidós.
- (2008): La sociedad del riesgo mundial. En busca de la seguridad perdida. Barcelona, Paidós.
- (2009): El dios personal: la individualización de la religión y el espíritu del cosmopolitismo. Barcelona, Paidós.
Benhabib, S. (2005): Los derechos de los otros. Barcelona, Gedisa.
- (2006): Las interpretaciones de la cultura. Buenos Aires, Katz.
Bilbeny (2007): La identidad cosmopolita: Los límites del patriotismo en la era global. Barcelona, Ed. Kairós.
Brock, G. & and Brighouse, H. (eds) (2005): The Political Philosophy of Cosmopolitanism, Cambridge, Cambridge University Press.
*Cortina, A. (2000): Ciudadanos del mundo. Hacia una teoría de la ciudadanía, Madrid, Alianza Editorial, 2000.
Estévez Araujo, J. A. (2000) «Ciudadanía cosmopolita versus globalización neoliberal», en Silveira Gorski, H. (coord.), Identidades comunitarias y democracia, Madrid, Trotta, pp. 285-296.
Fraser, N. (2011): Dilemas de la justicia en el siglo XXI: género y globalización. Mª A. Carbonero/J. Valdivieso (eds.), Palma, Universitat de les Illes Balears
Giddens, A. (1997): Modernidad e identidad del yo, Barcelona, Gedisa.
Granja Castro, D. M. & Leyva Martínez, G. (eds.) (2009): Cosmopolitismo. Barcelona, ed. Anthropos.
Habermas, J. (1995): Más allá del Estado nacional. México, Fondo de Cultura.
Held, D. (1997): Democracia y el orden global. Del Estado moderno al gobierno cosmopolita, Barcelona, Paidós.
*Höffe, O. (2007): Ciudadano económico, ciudadano del estado, ciudadano del mundo. Etica y política en la era de la globalización. Buenos Aires-Madrid, ed. Katz.
- (2009) Derecho intercultural. Barcelona, Gedisa.
*Kant, I. (2001): Sobre la paz perpetua. Madrid, Tecnos.
- (2006): Ideas para una historia universal en sentido cosmopolita. Madrid, Tecnos.
Lessing, G. E., (1984): Natán el sabio, Madrid, Espasa-Calpe.
Martínez Guzmán, V. (2000): «Globalización, seguridad y cosmopolitismo», en: Papeles de Cuestiones Internacionales, 69, pp. 17-27.
*Morin, E. (2011): La vía para el futuro de la humanidad, Barcelona, Paidós.
Nussbaum, M. (2007): Fronteras de la justicia: consideraciones sobre la exclusión. Barcelona, Paidós.
Ortega Carcelén, M. (2006): Cosmocracia: política global para el siglo XXI, Madrid, Síntesis.
Quesada, F. (ed.) (2008): Ciudad y Ciudadanía. Senderos contemporáneos de la filosofía política. Madrid, Trotta.
Rawls, J. (1996): Liberalismo Político. Barcelona, Crítica.
Shiva, Vandana (2006): Manifiesto para una democracia de la tierra: justicia, sostenibilidad y paz. Barcelona, Paidós,
Scuccimarra, L. (2017): Los confines del mundo. Hª del cosmopolitismo desde la Antigüedad, Oviedo, KRK.
*Velasco, Juan Carlos (2007): «Ayer y hoy del cosmopolitismo kantiano», en: Isegoría. Revista de Filosofía Moral y Política, 16, pp. 91-117.
Zolo, D. (2002): «Una crítica realista al globalismo jurídico desde Kant a Kelsen y Habermas», en Anales de la Cátedra Francisco Suárez, 36, pp. 197-218.
COMPETENCIAS BASICAS E XERAIS
CG2 - Que os/as estudantes saiban aplicar os coñecementos que adquiran para identificar, formular e resolver problemas dos
nosos tempos.
CG1 - Que os/as estudantes adquiran capacidades e coñecementos para a análise crítica en relación a achegas de investigación.
CG3 - Que os/as estudantes sexan capaces de transmitir coñecementos, ideas orixinais e solucions propostas.
CG4 - Que os/as estudantes sexan capacitados para unha dinámica de reflexión con actitude proactiva e creativa na procura de solucións.
CG5 - Que os/as estudantes teñan habilidades para recoñecer, nos diversos saberes e na práctica social, cuestions e problemas susceptibles de ser abordados e resoltos.
CB6 - Posuir e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
CB7 - Que os/as estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e sua capacidade de resolución de problemas en entornos
novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplios (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
CB8 - Que os/as estudiantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontar a complexidade de formular xuízos a partir de
unha información que, sendo incompleta ou limitada, incluia reflexions sobre as responsabilidades sociais e éticas vencelladas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
CB9 - Que os/as estudantes saiban comunicar as súas conclusions e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun xeito claro e sin ambigüedades.
CB10 - Que os/as estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun xeito que haberá de ser en grande medida autodirixido ou autónomo.
TRANSVERSAIS
CT1 - Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación.
CT2 - Manexar e analizar críticamente fontes de documentación científica, bibliográfica e dixital.
CT3 - Valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas.
CT4 - Promover o respecto aos dereitos humanos e á diversidade cultural e das persoas, así como desenvolver valores contra as desigualdades de xénero.
ESPECÍFICAS
CE1 - Coñecer e comprender plantexamentos filosóficos relacionados cos ámbitos temáticos do máster.
CE2 - Desenvolver destrezas que permitan trasladar os coñecementos adquiridos no ámbito da investigación.
CE3 - Adquirir habilidades para a transmisión e ensino de contidos filosóficos relacionados cos ámbitos temáticos do
máster.
CE4 - Saber aplicar os coñecementos adquiridos na resolución de novos problemas.
CE5 - Ser capaz de analizar e sintetizar, argumentar lóxicamente, formular xuizos e deliberar conforme a criterios éticos.
CE6 - Saber expresarse oralmente e por escrito, comunicar, debatir e deliberar.
COMPETENCIAS DE TIPO XERAL
CG1 - Que as/os estudantes adquiran capacidades e coñecimentos para a análise crítica en relación a aportacións investigadoras.
CG2 - Que as/os estudantes saiban aplicar os coñecimentos que adquiran para identificar, formular e resolver problemas dos nosos tempos.
CG3 - Que as/os estudantes sexan capaces de transmitir coñecimientos, ideas orixinais e solucions propostas.
CG4 - Que os/as estudantes estean capacitados para unha dinámica de reflexión con actitude proactiva e creativa na busca de solucions.
CG5 - Que os/as estudantes teñan habilidades para recoñecer, nos diversos saberes e na práctica social, cuestions e problemas susceptibles de ser abordados e resoltos.
COMPETENCIAS DE TIPO ESPECÍFICO
CE1 - Coñecer e comprender plantexamentos filosóficos relacionados cos ámbitos temáticos do máster.
CE2 - Desenvolver destrezas que permitan trasladar os coñecimentos adquiridos ao ámbito da investigación.
CE3 - Adquirir habilidades para a transmisión e ensino de contidos filosóficos relacionados cos ámbitos temáticos do máster.
CE4 - Saber aplicar os coñecimientos adquiridos na resolución de novos problemas. CE5 - Ser capaz de: analizar e sintetizar, argumentar lóxicamente, formular xuizos, deliberar conforme a criterios éticos.
CE6 - Saber expresarse oralmente e por escrito, comunicar, debatir e deliberar.
COMPETENCIAS TRANSVERSALIS
CT01 - De tipo Instrumental: CapacidadE de comprensión e interpretación de discursos complexos (escritos e oraiss), análise e síntese, traballo conceptual. Capacidade para a exposición e comunicación oral e escrita. Capacidade de xestión da información. Resolución de problemas. Toma de decisions.
CT02 - Personais: Curiosidade e actividade intelectual non restrinxidas á filosofía. Capacidade para desenvolverse en contextos culturais e sociais diversos. Boa disposición para as relacions interpersoais, o diálogo intelectual e o traballo cooperativo. Razoamento crítico e compromiso democrático.
CT03 - Sistémicas: Capacidade para a aprendizaxe autónoma. Receptividade e capacidade de resposta diante de novas situacions. Creatividade, coñecimento de outras culturas e costumes. Iniciativa e esprito emprendedor. Motivación pola calidade. Especial sensibilidade cos problemas de igualdade e medioambientais.
As competencias avaliaranse a través das distintas actividades a realizar durante o curso.
TRABALLO PRESENCIAL EN HORAS DE CLASE
Priorizarase a dinámica de seminario (clases interactivas), sobre a base de exposicións realizadas polos alumnos/as de documentos fundamentais (textos de lectura obligatoria, páxinas web institucionais). Empregaranse tamén clases expositivas ou maxistrais, nas que a profesora realizará a exposición de temas e conceptos especialmente dificultosos e nucleares para o desenvolvemento do programa. A selección de documentos para o traballo na aula (textos fonte de lectura obrigatoria e páxinas web institucionais) realizarase no principio do curso de acordo cos alumnos/as. Fixarase, asimesmo o calendario de exposicións.
TRABALLO AUTÓNOMO DO ALUMNO/A
Dado que se pretende fomentar a participación, os alumnos/as deben ser muy conscientes de que son corresponsables do traballo na aula e, polo tanto, deben levar a cabo unha boa preparación das sesions do curso mediante o estudo dos textos obrigatorios e da bibliografía recomendada, así como mediante a realización de preguntas de comprensión á profesora nas titorías ou a través da aula virtual, etc. Asimismo deben preparar as suas exposicións de textos ou de páxinas web institucionais de forma didáctica para que as mesmas resulten útiles aos seus compeñeros/as.
AVALIACIÓN CONTINUA
A avaliación continua realizarase tendo en conta os seguintes apartados de cualificación:
Traballo escrito sobre algún dos textos traballados na aula: (100 % da nota). Extensión: máximo 10 folios, Letra Times New Roman,12 pt., Interliñado 1,5.
Os alumnos/as que acumulen máis de tres faltas sen xustificar perden o seu dereito de avaliación continua, en cuxo caso poden optar á avaliación mediante exame final.
AVALIACION DE ALUMNOS/AS CON DISPENSA DE ASISTENCIA
Estes alumnos/as serán avaliados mediante un traballo escrito sobre un tema do seu interés que teña cabida no marco da asignatura e logo de realizar unha entrevista persoal coa profesora.
O tempo de traballo estimado para esta materia en correspondencia cos 3 créditos que ten é de 75 horas.
Horas presenciais semanais: 3 horas (9 horas docencia expositiva e 12 horas docencia interactiva). Aproximadamente 24 horas no conxunto do semestre. Incluindo 3 horas de titorías.
Horas non presenciaiss semanaiss, recomendadas para o traballo con textos: 1,5 horas. Aproximadamente 9 horas no semestre.
Horas de estudo semanais (ademais das non presenciais): 2 horas semanais.
Aproximadamente, 30 horas no semestre.
Participación nas presentacios.
Preparación dos temas/textos asignados.
Consulta de dúbidas na aula o unas titorías.
No caso de plaxio ou uso indebido das tecnoloxías na realización de tarefas ou probas: será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Maria Xesus Vazquez Lobeiras
Coordinador/a- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Filosofía
- Teléfono
- 881812514
- Correo electrónico
- mxv.lobeiras [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 19:00-20:30 | Grupo /CLE_01 | Galego | Seminario Butler (108) |
| Xoves | |||
| 16:00-17:30 | Grupo /CLIS_01 | Galego | Seminario Butler (108) |
| 14.01.2025 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Seminario Nussbaum (109) |
| 14.01.2025 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Seminario Nussbaum (109) |
| 30.05.2025 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Seminario Nussbaum (109) |
| 30.05.2025 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Seminario Nussbaum (109) |