Créditos ECTS Créditos ECTS: 5
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 15 Clase Interactiva: 22 Total: 40
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia da Arte
Áreas: Historia da Arte
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
1.- Coñecer os principios xerais que sustentan as tutela como ámbito disciplinar propio, así como a importancia e singularidade do patrimonio histórico-artístico dentro da mesma.
2.- Coñecer as fases históricas principais que seguiu a protección do patrimonio histórico no noso país, identificando a relevancia da catalogación nese proceso.
3.- Coñecer os principios xerais do estatuto de protección, así como a súa aplicación sobre a realidade, dos bens culturais en España, en especial os referidos ao patrimonio histórico-artístico.
4.- Coñecer os principais instrumentos e institucións encargadas en España da administración e xestión do Patrimonio Histórico-Artístico.
5.- Coñecer as vías que existen desde o ámbito privado para participar na xestión do Patrimonio Histórico.
6.- Coñecer os principais modelos de protección existentes a nivel internacional, así como os organismos internacionais con competencia sobre a materia e as súas principais accións.
7.-Concienciar ao alumnado sobre a importancia do Patrimonio Histórico como saída profesional e sobre a necesidade de adquirir unha específica formación neste ámbito que lle capacite para a realización da devandita actividade profesional.
Tema 1.- Conceptos de patrimonio cultural. Tutela e novos valores.
Memoria, historia, patrimonio e territorio.
Xestión cultural.
Novos valores aplicados ao patrimonio.
Tema 2.- Aspectos teóricos para a conservación do patrimonio cultural.
Antecedentes históricos.
De Riegl a Giovanni
Restauro crítico e novos posicionamentos.
Tema 3.- A profesionalización do patrimonio cultural.
Os diferentes roles profesionais.
O papel da Historia e a Historia da arte.
Tema 4.- Tipos de intevenciones patrimoniais.
A conservación e protección de bens culturais inmuelbes.
A conservación e protección de bens culturais mobles.
Medidas de fomento e sancionadoras.
Tema 5.- Novos procesos de patrimonialización.
Participación social e movementos cidadáns.
Turismo cultural, interpretación do patrimonio e cidade histórica.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA.
ALEGRE ÁVILA, J. M. Evolución y régimen jurídico del Patrimonio Histórico. 2. vol. Madrid, Ministerio de Cultura, 1994.
BALLART, Josep y JUAN I TRESSERRAS, Jordi. Gestión del Patrimonio Cultural. Barcelona, Ariel, 2001.
CASTILLO RUIZ, José. Los límites del patrimonio cultural. Principios para transitar por el desorden patrimonial. Madrid, Cátedra, 2022.
GARCÍA FERNÁNDEZ, Javier. Estudios sobre el derecho del Patrimonio Histórico. Madrid, Fundación Registral, 2008.
GONZÁLEZ-VARAS, Ignacio. Conservación del Patrimonio Cultural: teoría, historia, principios y normas. Madrid, Cátedra, 2018.
HERNÁNDEZ HERNÁNDEZ, Francisca. El Patrimonio cultural: la memoria recuperada. Gijón, Ediciones Trea, 2002.
QUEROL, María Ángeles. Gestión del Patrimonio Cultural. 2ª edición. Madrid, Akal, 2020.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA.
ABAD LICERAS, José María. Administraciones locales y Patrimonio Histórico. Madrid, Montecorvo, 2003.
ALLIBRANDI, T. y FERRI, P. I beni culturali e ambientali. Milano, GuiffrèEditore, 1985.
ALEGRE ÁVILA, Juan Manuel. “Patrimonio Histórico, Cultura y Estado Autonómico”. Patrimonio Cultural y Derecho, n. 5, 2001, pp. 157-165.
ALONSO IBÁÑEZ, M.R.- El Patrimonio Histórico. Destino público y valor cultural. Madrid, Civitas, 1992.
BARRERO RODRÍGUEZ, C. La ordenación jurídica del Patrimonio Histórico. Madrid, Civitas, 1990.
BERMÚDEZ, Alejandro, VIANNEY M. ARBELOA, Joan y GIRALT, Adelina. Intervención en el patrimonio cultural. Creación y gestión de proyectos. Madrid, Síntesis, 2004.
BONET, Lluis, CASTAÑER, Xavier y FONT, Josep. Gestión de proyectos culturales. Análisis de casos. Barcelona, Ariel, 2006.
BORRÁS GUALIS, Gonzalo. Historia del Arte y Patrimonio Cultural: Una revisión crítica. Zaragoza, Prensas Universitarias de Zaragoza, 2012.
CASTILLO, M. A. (Ed.). Centros históricos y conservación del patrimonio. Madrid, Visor y Fundación Argentaria, 1998.
CASTILLO RUIZ, José. El entorno de los bienes inmuebles de interés cultural: concepto, legislación y metodologías para su delimitación. Evolución histórica y situación actual. Granada, Universidad, 1997.
COFRANCESCO, Giovanni (a cura di). I Beni culturali tra interessi pubblici e privati. Roma, Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato, 1996.
CORRAL, Carlos y ALDANONDO, Isabel. Código del patrimonio cultural de la Iglesia. Madrid, Edice, 2001.
FERNÁNDEZ APARICIO, Juan Manuel. La protección penal del Patrimonio Histórico. Sevilla, Consejería de Cultura, 2004.
GARCÍA CUETOS, Pilar. El Patrimonio Cultural. Conceptos básicos. Zaragoza: Universidad 2012.
GARCÍA GARCÍA, María Jesús. La conservación de los inmuebles históricos a través de Técnicas urbanísticas y rehabilitadoras. Elcano (Navarra), Aranzadi, 2000.
GONZÁLEZ-VARAS, Ignacio. Patrimonio Cultural. Conceptos, debates y problemas. Madrid, Cátedra, 2015.
HERNÁNDEZ NÚÑEZ, Juan Carlos. Los instrumentos de protección del Patrimonio Histórico Español. Sociedad y Bienes Culturales. Grupo Publicaciones del Sur, 1998.
HÄBERLE, Peter. “La Protección Constitucional de los Bienes Culturales: un análisis comparativo”. Revista Española de Derecho Constitucional, año 18, n. 54, 1998, pp. 11-38.
HERNANDO GARRIDO, José Luis. Patrimonio Histórico e Ideología. Sobre vandalismo e iconoclastia en España: del siglo XIX al XXI. Murcia, Nausícaä, 2009.
LLUENT, J.M. Expolio y fraude en el arte. Barcelona, Winterthur, 2002.
LÓPEZ BRAVO, Carlos. El patrimonio cultural en el sistema de derechos fundamentales. Sevilla, Universidad, 1999.
LÓPEZ TRUJILLO, Miguel Ángel. Patrimonio. La lucha por los bienes culturales españoles (1500-1939). Gijón, Trea, 2009.
MARTÍNEZ YÁÑEZ, Celia. “La construcción formal de la realidad patrimonial española: la catalogación”. En: La Protección del Patrimonio Histórico en la España Democrática, Ignacio Henares Cuellar ed. Granada: Fundación Caja Madrid y Universidad de Granada, 2010, pp. 91-130.
MEJÍAS LÓPEZ, Jesús. Estructuras y principios de la gestión del patrimonio cultural municipal. Gijón, Trea, 2008.
QUIROSA GARCÍA, Victoria. Evolución de la tutela de los bienes culturales muebles en España: s. XVIII-s.XXI. Granada, Universidad, 2008.
MONTERROSO MONTERO, Juan M. Protección y conservación del patrimonio. Principios teoóricos. Santiago de Compostela. Tórculo. 2001.
ROSELLÓ CEREZUELA, David. Diseño y evaluación de proyectos culturales. Barcelona, Ariel, 2004.
SALMERÓN ESCOBAR, Pedro (dir.). Repertorio de Textos internacionales del Patrimonio Cultural. Granada, Instituto Andaluz de Patrimonio Histórico, Comares, 2004.
VIDAL GALLARDO, Mercedes. Bienes Culturales y libertad de conciencia en el derecho eclesiástico del Estado. Valladolid, Universidad, 1999.
COÑECEMENTOS:
1 Concepto e fundamento histórico do patrimonio
2 Coñecementos sobre a difusión e os usos públicos da historia e do patrimonio
6 Coñecementos teórico-prácticos sobre a conservación do patrimonio
HABILIDADES:
2 Ser capaz aplicar o coñecemento na resolución de problemas
4 Ser capaz de identificar fontes de información, recompilar e analizar datos e elaborar sínteses en relación con eles.
DESTREZAS:
2 Ser capaz de planificar e xestionar o desenvolvemento temporal dun proxecto de xestión patrimonial
COMPETENCIAS:
B2 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares), relacionados coa súa área de estudo;
B3 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos;
B5 Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo.
G1 Construír, xestionar e difundir o patrimonio dixital e o tratamento dixital do patrimonio en todas as súas acepcións.
G2 Aplicar o coñecemento na implementación de proxectos patrimoniais na contorna dixital.
G3 Utilizar adecuadamente as ferramentas tecnolóxicas necesarias para a adquisición, procesado, xestión e difusión do patrimonio cultural dixital.
G6 Crear contidos orixinais no ámbito do patrimonio cultural unindo coñecementos humanísticos e tecnolóxicos.
T1 Adaptar o uso e transferencia do coñecemento a novas situacións derivadas do cambio tecnolóxico.
T2 Facer fronte de forma activa á resolución de problemas na contorna social e de mercado.
O curso desenvolverase no primeiro cuatrimestre. As sesións serán de dous tipos: expositivas (15 horas) e interactivas (22 horas).
As primeiras terán un carácter máis teórico e consistirán na exposición dos contidos por parte do profesorado e na participación activa do alumnado a través de cuestións relacionadas co contido de cada unha delas.
As clases interactivas serán prácticas e consistirán na discusión de lecturas, casos prácticos e reflexións aportadas polos estudantes:
Recursos do proceso ensino-aprendizaxe
Presentacións en power-point.
Material elaborado polo profesorado que será facilitado ao alumnado a través do Campus Virtual.
Referencias bibliográficas de carácter técnico-profesional.
Páxinas Web institucionais, empresariais e profesionais.
Publicacións periódicas, informes e estatísticas que se proporcionarán no Campus Virtual.
A avaliación da aprendizaxe debe comprender tanto o proceso como o resultado obtido. O rendemento do estudante na materia cursada depende, entre outros, da combinación de dous factores: o esforzo realizado e a capacidade do propio estudiante. O exame avalía o resultado obtido pero non permite avaliar con exactitude o proceso de aprendizaxe. Este proceso, a través dos créditos ECTS, axústase a unha avaliación continua que debe contribuír de forma decisiva a estimular ao alumnado a seguir o proceso e a involucrarse
máis na súa propia formación.
A avaliación levará a cabo mediante tres actuacións conxuntas e complementarias: avaliación continua, proba teórico-práctica final e traballo obrigatorio individual.
A primeira desenvolverase coa valoración periódica das interactivas, con exposicións públicas e participación activa tanto en aulas teóricas como seminarios, alcanzado un peso na valoración final ata o 20%:
Recensión e clase invertida sobre as cartas de Atenas, Venecia, Cracovia e Faro.
A proba final, que será teórica e práctica, terá un peso do 40% da valoración final. Nesta proba deberá acadarse unha cualificación superior a 1 sobre 4. A devandita proba consistirá nun exame tipo test a desenvolver a través da aula virtual nas aulas informaticas da facultade coas seguintes característcas: 60 preguntas, navegación secuencial, 1 intento, 90 minutos de duración.
Traballo final individual de 45.000 caracteres con espazos, times new roman 12, interlineado 1, 5. Extensión aproximada de 20 páxinas.
No caso de que algún estudante non puidese cumprir na oportunidade de maio cos requisitos establecidos para a avaliación contínua, previa xustificación das razóns que o impiden, fixaráselle o procedimento singularizado a través do cal poder cubrir esa parte da
cualificación final a través dos materiais, traballos e lecturas arbitrados polo profesor.
Devanditos materiais deberán ser entregados coa debida antelación para a súa correspondente avaliación na aula virtual, cinco días antes da data fixada para a realización do exame.
Este mesmo procedemento aplicarase a aqueles estudantes que non puidesen cumprir na convocatoria de xullo cos requisitos establecidos para a avaliación contínua, sempre previa xustificación das razóns que o impiden. Neste caso devanditos materiais de entregarán no día e hora en que se fixou o exame de devandita convocatoria para a materia.
Dispensa:
O alumnado ao que lle sexa concedida dispensa de asistencia a clase (seguindo a Instrucción Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre a dispensa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), se avaliará cun exame final específico que suporá o 100% da cualificación.
Realización fraudulenta de exercicios ou probas:
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Actividade formativa mediante horas de clases no aula:
- Clases expositivas: 15 horas.
- Clases interactivas: 20 horas.
- Clases interactivas laboratorio/aula informática: 2 horas.
- Titorías individuais: 3horas.
- Traballo persoal do alumando: 85 horas.
Os alumnos e as alumnas dispoñerán no aula virtual de todo o material necesario para o seguimiento da asignatura, así como documentación complementaria ás sesións expositivas.
Os alumnos e as alumnas dispoñerán no aula virtual de todo o material necesario para o seguimiento da asignatura, así como documentación complementaria ás sesións expositivas.
O material docente porase a disposición do alumnado a través do Campus Virtual da USC.
Programaranse outras actividades complementarias para un desenvolvemento máis completo da materia: prácticas de campo, visitas a museos e exposicións temporais, asistencia a conferencias, etc.
Begoña Fernandez Rodriguez
- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812715
- Correo electrónico
- begona.fernandez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Juan Manuel Monterroso Montero
Coordinador/a- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812716
- Correo electrónico
- juanmanuel.monterroso [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 16 |
| Xoves | |||
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 16 |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLIL_01 | Castelán | Aula 16 |
| Venres | |||
| 10:00-12:00 | Grupo /CLIL_01 | Castelán | Aula 16 |
| 17.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 16 |
| 25.06.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 16 |