Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego, Portugués
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filoloxía Galega
Áreas: Filoloxías Galega e Portuguesa
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Describir a realización fonética normal das variantes nacionais da língua portuguesa; estudo dos sistemas fonolóxicos subxacentes: matriz dos segmentos, regras fonológicas, sistemas acentuais, prosodia, entoación, silabación, etc. Morfoloxia flexional e morfoloxía derivacional.
Tal como está estabelecido na memória do grau de línguas modernas (página 149) a matéria articula-se com este propósito:
Estudio de la fonología y de la morfología de la lengua portuguesa
según los diversas perspectivas teóricas, atendiendo fundamentalmente
a las modalidades portuguesa y brasileña de la misma. (sic):
http://www.usc.es/export/sites/default/gl/servizos/sxopra/descargas/Mem…
1.Fonoloxia estrutural e xenerativa. Trazos distintivos e segmentos fonolóxicos (fonemas)
2. Fonoloxia xenerativa linear. Formulación de regras fonolóxicas lineares.
3. Xeometria de trazos. Regras fonolóxicas em xeometria de trazos.
4. Neutralización de oposicións fonolóxicas (subespecificación). Análise fonolóxica da nasalidade vocálica e consonántica. Análise fonolóxica das consoantes vibrantes ou róticas.
5. Procesos lexicais e pós lexicais. O proceso do vocalismo átono. Análise fonolóxica de procesos lexicais.
6. A Prosódia. A sílaba. O acento de palavra. A palavra prosódica e o sintagma entoacional
7. O lugar da morfoloxia na gramática. Estruturas morfolóxicas e formación de palabras.
8.Constituintes morfolóxicos.
9. Estruturas de sufixación.
10. Modificación morfolóxica.
11. Estruturas de composición.
BIBLIOGRAFIA BÁSICA:
MATEUS, Maria Helena Mira, Ana Maria BRITO, Inês Silva DUARTE e Isabel Hub FARIA (e Sónia FROTA, Gabriela MATOS, Fátima OLIVEIRA, Marina VIGÁRIO e Alina VILLALVA), Gramática da Língua Portuguesa. 5ª edição revista e aumentada. Ed. Caminho, Lisboa 2003 [cap. 25 (Fonologia)].
MATEUS, Maria Helena; FALÉ, Isabel & Maria João FREITAS, Fonética e Fonologia do Português, Lisboa, Universidade Aberta, 2005.
MONTEIRO, José Lemos, Morfologia portuguesa. Pontes Editores, Campinas, 2002, 4ª ed.
BIBLIOGRAFIA COMPLEMENTAR
ANDRADE, Ernesto d’, Temas de Fonologia, Ed. Colibri, Lisboa 1994.
ARONOFF, M. Word Formation in Generative Grammar. Cambridge MA: The MIT Press. 1976.
ARONOFF, M. Morphology by Itself. Stems and Inflectional Classes. Cambridge MA: The MIT Press. 1994.
BARBOSA, Jorge Morais, Études de Phonologie Portugaise. Universidade de Évora, 1983 (2ª edição).
BARBOSA, Jorge Morais, “Notas sobre a pronúncia portuguesa dos últimos cem anos”. Biblos, vol. LXIV, Coimbra 1988,pp. 329-382.
BARBOSA, Jorge Morais, Fonologia e Morfologia do Português. Livr. Almedina, Coimbra 1994.
BARROSO, Henrique, Forma e substância da expressão da língua portuguesa. Livraria Almedina, Coimbra 1999.
BASÍLIO, M. Estruturas lexicais do português: uma abordagem gerativa. Petrópolis: Vozes, 1980.
BISOL, Leda (Org.), Introdução a estudos de fonologia do português brasileiro. EDIPUCRS, Porto Alegre 2001 (3ª edição).
CÂMARA Jr. Joaquim Mattoso, Para o estudo da fonêmica portuguesa. Livr. Ed. Padrão, Rio de Janeiro 1977 (2ª edição).
CARBALLO AMADO, Amanda (2016), Os participios duplos do português. Lusofilia, nº 4, pp. 67-77.
FERREIRO VILARIÑO, Mariña (2023) A distribuição de mais grande, mais pequeno, face a maior, menor, no português europeu. Lusofilia, 17, pp. 41-54.
FIUZA FERNANDEZ, Natalia (2023), Dois processos de variação/mudança no português do Brasil: uso de “ter” com valor existencial e o apagamento do /R/ no fim de palavra. Lusofilia, 17 pp. 55-68.
MATEUS, Maria Helena Mira, Mateus, M. H. Mira: Aspectos de Fonologia Portuguesa. INIC, Centro de Linguística da Univ. de Lisboa, 1982.
MATEUS, Maria Helena Mira, “A investigação em fonologia do português”, Actas do XIV Encontro Nacional da Associação Portuguesa de Linguística (Aveiro 1998), vol. II, pp. 183-196.
MATEUS, Maria Helena Mira, Maria Amália ANDRADE, Maria do Céu VIANA e Alina VILLALVA, Fonética, Fonologia e Morfologia do Português. Universidade Aberta, Lisboa 1990.
MATEUS, Maria Helena Mira e Ernesto d’ANDRADE, The Phonology of Portuguese, Oxford University Press, Oxford/Nova Iorque 2000.
PEREIRA, Isabel, Ana Isabel MATA e Maria João FREITAS, Estudos em Prosódia, Ed. Colibri, Lisboa 1992.
PONTES, Eunice, Estrutura do verbo no português coloquial. Editora Vozes, Petrópolis 1973 (2ª ed.)
RAPOSO, Eduardo Paiva, Introdução à gramática generativa. Sintaxe do português. Moraes editores, Lisboa 1979.
RIO-TORTO, Graça, Fonética, fonologia e morfologia do português. Conteúdos e metodologia, Edições Colibri/Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra, Lisboa 1998.
RIO-TORTO, Graça, Morfologia derivacional.Teoria e aplicação ao português. Porto Editora, Porto 1998.
SANTÁS NÓVOA, Luz Marina (2017), A flutuação entre acusativo e dativo dos clíticos complemento de verbos psicológicos. Lusofilia, nº 5, pp. 5-37.
SPENCER, et al. The Handbook of Morphology. Blackwell,1998.
VÁZQUEZ ABUÍN, Marta (2019), A flexão de número dos substantivos e adjetivos. Lusofilia, 9, pp. 43-58.
- Realizar de forma correcta a análise fonolóxica (transcrición) dos discursos orais producidos nas diversas variantes do portugués, nomeadamente dos que se inseren no ámbito das dúas grandes normas padrón: a europea e a brasileira (contemplando a variación interna de ambas). Igualmente, poder analisar a morfoloxía do portugués, distinguindo as normas cultas básicas así como as variedades populares, en particular brasileiras.
- Coñecemento razoábel da estrutura da lingua portuguesa no nivel fonolóxico e morfolóxico.
- Coñecemento dos parámetros teóricos acerca da discusión dos problemas clásicos da fonoloxía do portugués: interpretación fonolóxica das vogais nasais, o problema das róticas, a redución do vocalismo átono, o acento, o ritmo, etc., así como o enfoque da componente morfolóxica da lingua segundo as diferentes aproximacións metodolóxicas
A materia será ministrada exixindo unha participación e un protagonismo intenso dos alumnos; a participación constante na dinámica das aulas é unha exixencia imperativa; as aulas dedicaranse ao desenvolvemento dos contidos teóricos da materia e á resolución de exercícios prácticos co auxílio dos primeiros.
A aula virtual será un elemento importante, sobre todo se o número de alumnos da turma é superior a oito.
A nota final será a media de dez notas:
--tres de probas escritas sobre os tres textos de lectura obrigatoria.
--tres de exposicions orais sobre os mesmos textos de lectura obrigatoria.
--catro de contidos teóricos da materia e sua aplicación práctica.
Non se fai media nos casos nos que a calificación sexa inferior a 4. Nese caso a nota mais baixa será a nota final.
Para a aprobación exisese alcanzar unha media que represente 55% do total da calificación máxima absoluta.
A língua da avaliación será obrigatoria e exclusivamente o portugués.
A asistencia ás clases será rexistrada e tida en conta para os debidos efeitos, en aplicación da “Normativa de asistencia a clase” aprobada no “Consello de Goberno” da USC do 25 de Marzo de 2010, ademais da normativa específica que a Facultade de Filoloxía estableza con respecto a isto.
Na segunda oportunidade a avaliación será feita con critérios idénticos aos da primeira, salvo que a asistencia e participación nas clases será substituída por traballo dirixido non presencial que consistirá en actividades de recuperación.
A realización das actividades non presenciais é condición inescusable para poder realizar a proba final.
Na proba final a persoa pode realizar ou repetir calquera das partes da avaliación ou a totalidade das mesmas.
Para o alumnado ao que se lle recoñeza o dereito a non asistir a clases se realizará unha proba final que incluirá as diferentes partes da materia. Na parte correspondente ás obras de lectura se realizará unha grabación para avaliar el grao de corrección no uso oral da lingua portuguesa
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
Sesions expositivas 30
Estudo e preparación de actividades
programadas na clase: 35
Sesiones de seminario / laboratorio de
idiomas / aula de informática.: 15
Realización de traballos de diversos tipos 35
Sesions de tutoría programadas 1
Leituras 20
Sesions de evaluación 3
Preparación de exámes 10
Outras actividades (sen especificar) 1
Otras actividades (especificar)
Total de horas de actividade Presencial 50
Total de horas de actividade non Presencial 100
Para a inscrición nesta disciplina é importante posuír un dominio práctico previo da fonética do portugués, en aspectos esenciais, como por exemplo a produción oral correcta das sibilantes sonoras, etc.
A realización de 19 exercícios práticos que son propostos como actividade non presencial constitúe un elemento importante para garantizar a interiorización da variación social e xeográfica asociada ás realizacións orais, especialmente no dominio das dúas grandes normas do portugués, a norma de Portugal e a norma do Brasil.
A docencia é administrada en portugués e tamén nas probas de avaliación é imperativo utilizar o portugués.
Julio Dieguez Gonzalez
Coordinador/a- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxías Galega e Portuguesa
- Teléfono
- 881811845
- Correo electrónico
- julio.dieguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 12:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Portugués | B04-Laboratorio de Idiomas |
| Xoves | |||
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Portugués | B10 |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Portugués | B10 |
| 14.01.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | B10 |
| 14.01.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | B10 |
| 12.06.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | B10 |
| 12.06.2025 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | B10 |