Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 32 Clase Interactiva: 16 Total: 51
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia da Arte
Áreas: Historia da Arte
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Nesta materia intercalaremos o enfoque sistemático co histórico para estudar algúns dos problemas teóricos clave vinculados coa arte e a imaxe no mundo contemporáneo. Para iso farase especial fincapé nas filosofías e as teorías da creación, a representación e a imaxinación do século XVIII ao presente. O coñecemento das mesmas, consideradas básicas para enfrontarse á arte e aos estudos visuais no presente, permitirá que o estudantado acceda a unha visión máis profunda do problema ou problemas que se estudan ao longo da carreira.
Coñecementos:
-Identificar os principios e métodos do pensamento vinculado coa arte e a imaxe.
-Reunir e tomar como referente os conceptos fundamentais do tema.
-Demostrar unha comprensión crítica dos principios, filosofías e métodos da área.
Habilidades ou destrezas:
-Habilidade para comunicarse efectivamente, tanto de forma oral como escrita, na lingua nativa e nunha ou máis linguas estranxeiras.
-Habilidades para o traballo en equipo.
-Habilidades para a adquisición, avaliación e utilización de información orientada á análise e estudo das obras de arte.
-Habilidade para utilizar os métodos de análises e investigación da disciplina e recoñecer as súas limitacións á hora de valorar os resultados de proxectos de investigación.
-Habilidade para producir resultados innovadores, imaxinativos e artísticos nos campos de estudo e de traballo da disciplina.
Con esta materia téntase achegar ao estudantado ao problema da definición da arte e á teoría da imaxe desde os albores da contemporaneidade ata o presente. Os problemas centrais que se traballarán serán as ideas da creación, a imaxinación, as belas artes, o fin da arte, a performatividad, a fragmentación e as teorías da visualidad nese contexto.
TEMARIO
INTRODUCIÓN. Arte, imaxe e imaxinación no mundo contemporáneo.
TEMA 1. Imaxe especular, ou as teses sobre a representación mimética do empirismo ilustrado ás neuronas espello.
TEMA 2. Simulacra e post-verdade do Pop e maio do 68 á postfotografía e a neurociencia do século XXI.
TEMA 3. Imaxinación especulativa, ou redefinición da arte e a creación do idealismo ao postestructuralismo.
TEMA 4. Papel do proceso e interese polo fragmento do romanticismo ao atlas artístico.
TEMA 5. Acción, participación e performatividade da arte e as "potential images".
TEMA 6. Da imaxe do espíritu á imaxinación somática. Últimos debates sobre a cuestión.
LECTURAS RECOMENDADAS (*)
TEMA 1
BAZIN, ANDRÉ: «Ontología de la imagen fotográfica» en ¿Qué es el cine?, Madrid, Rialp, 1990, pp. 23-33; ECO, UMBERTO: Kant y el ornitorrinco, Barcelona, Lumen, 1999; GOMBRICH, ERNST: Arte e Ilusión, Debate, Madrid, 1999; GOMBRICH, ERNST: El legado de Apeles, Madrid, Alianza, 1982; LOCKE, JOHN: Ensayo sobre el Entendimiento Humano, México, Fondo de Cultura Económica, 1994; MORRIS, CHARLES: «Significancia, significación y pinturas» en La significación y lo significativo, Alberto Corazón, Madrid, 1974; PÉREZ CARREÑO, FRANCISCA: Los placeres del parecido, icono y representación, Visor, Madrid, 1988. RIZZOLATTI; SINIGAGLIA: Las neuronas espejo, Barcelona, Paidós, 2006.
TEMA 2
BAUDRILLARD, JEAN: Cultura y simulacro, Kairós, Barcelona, 1993. BELTING, HANS: The End of the History of Art?, Chicago, The University of Chicago Press, 1987. DELEUZE, GILLES: Lógica del sentido, Barcelona, Paidós, 2005; DELEUZE, GILLES: Nietzsche y la filosofía, Barcelona, Anagrama, 2008. NIETZSCHE, FRIEDRICH: Crepúsculo de los ídolos, Madrid, Alianza, 1998; FONTCUBERTA, JOAN: La furia de las imágenes: notas sobre la postfotografía, Barcelona, Galaxia Gutenberg, 2016; FOUCAULT, MICHEL: Esto no es una pipa. Ensayo sobre Magritte. Barcelona. Anagrama. 1981; HAN, BYUNG CHUL: Shanzhai, Buenos Aires, Caja Negra, 2016; QUIAN QUIROGA, R.: Borges y la memoria, Madrid, Ned Ediciones, 2021.
TEMA 3
ABRAMS, M. H.: El espejo y la lámpara, Buenos Aires, Ed. Nova, 1962. DELEUZE, GILLES: La imagen-tiempo, Barcelona, Paidós, 1987. FREUD, SIGMUND: La interpretación de los sueños (I y II) en Obras completas, IV y V, Buenos Aires, Amorrortu, 1979 –1ª ed. en alemán, 1900–. HEGEL, G. W. F.: Filosofía del Arte o Estética, Barcelona, Península, 1989. KANT, IMMANUEL (trad. Pedro Rivas): Crítica de la razón pura, Madrid, Alfaguara, 1978, —1ª ed. de 1781 y 2ª ed. revisada de 1787—; KANT, IMMANUEL (trad. José Luis Zalabardo): Primera introducción a la «Crítica del Juicio», Madrid, Visor, 1987 —original manuscrito en 1789-1790—; KANT, IMMANUEL (trad. Roberto R. Aramayo y Salvador Mas): Crítica del discernimiento, Madrid, Antonio Machado, 2003 —1ª ed. de 1790—; LYOTARD, JEAN-FRANÇOIS: «El trabajo del sueño no piensa» en Discurso, Figura, Barcelona, GG, 1979, pp. 245-273.
TEMA 4
* ARASSE, D.: El detalle. Para una historia cercana de la pintura, Madrid, Abada, 2008. BUCHLOH, BENJAMIN H. D.: «El Atlas de Gerhard Richter: el archivo anómico» en Fotografía y Pintura en la obra de Gerhard Richter, Barcelona, MACBA, 1999. DEWEY, J.: El arte como experiencia, Barcelona, Paidós, 2008. DIDI-HUBERMAN, G.: Atlas. ¿Cómo llevar el mundo a cuestas?, Madrid, MNCARS, 2011. FOCILLON, H.: La vida de las formas, Madrid, Xarait, 1983. INGOLD, T.: Making, London, Routledge, 2013. PAREYSON, L.: Estética. Teoría de la formatividad, Madrid, Xorki, 2014. NANCY, J.-L.; LACOUE-LABARTHE, P.: «El fragmento» en El absoluto literario, Buenos Aires, Eterna Cadencia, 2012.
TEMA 5
BERTINETTO, ALESSANDRO: Estética dell’improvvisazione, Bologna, Il Mulino, 2021. BREDEKAMP, HORST: Teoría del acto icónico, Madrid, Akal, 2017. * FISCHER-LICHTE, ERIKA: Estética de lo performativo, Madrid, Abada, 2014. GAMBONI, DARIO: Potential Images, London, Reaktion Books, 2002. MOXEY, KEITH: El tiempo de lo visual, Vitoria, Sans Soleil, 2015. POPPER, FRANK: Arte, acción y participación, Madrid, Akal, 1989.
TEMA 6
*SILVESTRE, FEDERICO L.: Imaginación somática, Vitoria, Sans Soleil, 2025
-Demostrar a curiosidade intelectual e o espírito crítico para a aprendizaxe.
-Conciencia e capacidade para reflexionar sobre cuestións éticas e de responsabilidade social.
-Capacidade para comunicar ideas, metodoloxías e problemas sobre a disciplina de forma clara e precisa, tanto en modo oral como escrito.
-Capacidade para planificar e levar a termo proxectos de aprendizaxe individuais ou en grupo.
-Capacidade para consolidar hábitos de traballo individuais e en equipo que fomenten o autoaprendizaje e a crítica.
-Conciencia e capacidade para reflexionar sobre novas correntes de pensamento, avances disciplinares e procesos de innovación.
Metodoloxías seguidas:
- Clases expositivas nas explicaranse os contidos teóricos. Exponse o apagamento dixital durante as mesmas para fomentar a escritura manual e a concentración.
- Clases interactivas nas que as actividades serán prácticas. Presentación en aula (dun proxecto, exercicio etc.)/ etc.) Estudos de casos. Debate / Seminario
- Titorías personalizadas.
Avaliación continua combinada con proba de exame final, para obter unha cualificación final baseada en varios indicadores complementarios: a) Exame de desenvolvemento: 0-60%; b) Traballos con Presentación e participación en interactivas: 0-40%.
ASISTENCIA
O recentemente aprobado "Regulamento de asistencia a clase nas ensinanzas oficiais de grao e máster da Universidade de Santiago de Compostela" (https://hdl.handle.net/10347/38041) establece no artículo 1:" A asistencia a clase configúrase como un dereito/deber do estudantado".
PARTES
-Exame obrigatorio dos temas tratados nas clases teóricas: 60% da nota final (aínda que unha vez aprobado, na nota final represente un 60% do total, para aprobar a materia será obrigatorio realizalo e aprobalo cun mínimo de 3 sobre 6. Con el valorarase a capacidade discursiva do estudante e a súa dedicación ao estudo dos contidos teóricos oficiais da materia). Unha lectura recomendada será avaliada mediante unha pregunta do exame (10% de nota final).
-Realización e entrega dos traballos para preparar as clases interactivas. Comentarios de textos a partir de lecturas recomendadas e traballos obrigatorios de curso que os estudantes haberán de realizar para ser expostos na aula: 40% da nota final. Participación nas clases interactivas. Valorarase a asistencia e participación continuada.
RECUPERACIÓN de interactivas e segunda oportunidade:
Os estudantes que non presenten en tempo e forma os traballos das clases interactivas terán ata a data do exame, tanto na oportunidade de xuño como na de xullo, para entregalos e recuperar esa porcentaxe da nota. Pero o profesor se reserva a posibilidade de penalizalos polo atraso.
Excepcionalmente, en caso de imposibilidade de realizar as interactivas, os estudantes terán que realizar traballos ou unha proba alternativos, a decidir no seu momento polo profesor en función da cantidade de traballo/horas a recuperar.
DISPENSA
O estudantado ao que lle sexa concedida dispénsaa de asistencia a clase (seguindo a Instrución Non 1/2017 da Secretaría Xeral sobre dispénsaa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), avaliarase cun exame final específico que supoñerá o groso da cualificación e/o algún traballo interactivo a pactar co profesor.
PLAXIOS E REALIZACIÓN FRAUDULENTA
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
TEMPO DE DOCENCIA PRESENCIAL POR ESTUDANTE: 51 h.
- Docencia expostiva: 32 horas.
- Docencia interactiva: 16 horas.
- Titorías personalizadas: 3 horas.
TEMPO DE ESTUDO E ACTIVIDADE PERSOAL:
- Entre 45 e 60 minutos por hora teórica de clase - Tres horas de preparación por clase práctica.
- A asistencia tanto ás clases expositivas como a participación nas clases interactivas, non só é obrigatoria, se non que é ademais esencial para a comprensión, o seguimento e a superación da materia.
- Todos os materiais de traballo e complementarios estarán ao dispor do estudante a través do Campus Virtual da USC.
- É altamente recomendable a capacidade de ler noutras linguas modernas, á parte da lingua castelá e a galega, e de maneira especial en linguas francesa e inglesa.
Maria De Fatima Diez Platas
- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812546
- Correo electrónico
- fatima.diez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Federico Antonio Lopez Silvestre
Coordinador/a- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812605
- Correo electrónico
- federico.lopez.silvestre [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Francisco Prado Vilar
- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Correo electrónico
- f.prado.vilar [at] usc.es
- Categoría
- PROFESOR/A PERMANENTE LABORAL
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Grupo /CLIS_03 | Castelán | Aula 06 |
| Xoves | |||
| 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 10 |
| Venres | |||
| 11:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 10 |