Metodoloxía da Investigación

Introducir ao alumnado na metodoloxía de investigación, destacando a importancia da formulación de hipóteses adecuadas, uso de bases de datos informatizadas e definición da poboación obxectivo.
Coñecer as vantaxes e os inconvenientes dos distintos métodos de recollida de información nos estudos de saúde e reflexionar sobre as implicacións éticas de calquera estudo e intervención sanitaria.

Tema 1. Filosofía da ciencia. Etapas do método científico. Revisión da literatura e formulación de hipóteses.

Tema 2. Metodoloxía da investigación epidemiolóxica.

Tema 3. Tipos de variables, escalas de medida e probas diagnósticas.

Tema 4. Poboación e mostra. Validez externa e interna.

Tema 5. Recollida de datos. Cuestionarios.

Tema 6. Consideracións éticas na investigación.

Tema 7. Introdución á escritura científica: póster e artigo orixinal

- Piédrola Gil et al. Medicina Preventiva y Salud Pública. 12ª Edición. Barcelona: Elsevier-Masson, 2015.
- Grove SK, Gray JR. Investigación En Enfermería : Desarrollo de la práctica enfermera basada en la evidencia. 7ª Edición. Barcelona: Elsevier, 2019
- Rebagliato M, Ruiz I, Arranz M. Metodología de investigación en epidemiología. Madrid: Díaz de Santos, 1996. Con explicaciones sencillas recorre todos los pasos en el diseño de investigaciones, desde búsqueda de literatura, elaboración de hipótesis y diseño de cuestionarios. Muy recomendable para no iniciados.
- Ahlbom A, Alfredsson L, Alfvén T, Bennet A. Fundamentos de epidemiología. Ed Siglo XXI. 2007. Manual muy práctico con ejercicios y ejemplos sobre aspectos básicos de epidemiología.
- Coggon D, Rose G, Barker DJP. Epidemiology for the uninitiated. Fifth Edition. BMJ group. 2003. Libro corto sobre fundamentos de epidemiología. Muy sencillo de leer.

- Argimón JM, Jiménez Vila J. Métodos de investigación clínica y epidemiológica - 5ª Edición Barcelona: Elsevier, 2019. Libro con ejemplos prácticos de investigación en clínica.

- Manual de método epidemiológico de la Escuela Nacional de Salud. https://repisalud.isciii.es/bitstream/handle/20.500.12105/5271/MetodoEp…

Básicas:

Dentro desta materia, tratarase de contribuír a que o alumnado alcance as competencias recollidas na memoria do título de Grao en Enfermaría de USC:

CB2 - Que os estudantes separan aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que solen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado

Xerais:
CG6 - Basar as intervencións da enfermería na evidencia científica e nos medios dispoñibles
CG3 - Coñecer e aplicar os fundamentos e principios teóricos e metodolóxicos da enfermería
CG12 - Coñecer o código ético e deontolóxico da enfermería española, comprendendo as implicacións éticas da saúde nun contexto mundial en transformación.

Transversais:
CT1 - Capacidade de aplicar os coñecementos á práctica.
CT2 - Capacidade para o traballo en equipo.
CT4 - Compromiso ético.
CT5 - Capacidade para a resolución de problemas.
CT7 - Capacidade de análise e síntese.
CT8 - Preocupación pola calidade.
CT14 - Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de diversas fontes).
CT16 - Habilidades de investigación

Específicas:
CE23 - Coñecer a lexislación aplicable e o código ético e deontolóxico da enfermería española, inspirado no código europeo de ética e deontoloxía de enfermaría. Prestar coidados, garantindo o dereito á dignidade, privacidade, intimidade, confidencialidade e capacidade de decisión do paciente e familia.
CE6 - Aplica-las tecnoloxías e sistemas de información e comunicación dos coidados de saúde.
CE16 - Capacidade para describi-los fundamentos do nivel primario de saúde e as actividades que se van desenvolver para proporcionar un coidado integral de enfermaría ó individuo, a familia e a comunidade. Comprende-la función e actividades e actitude cooperativa que o profesional ten que desenvolver nun equipo de atención primaria de saúde. Promover a participación das persoas, familia e grupos no seu proceso de saúde-enfermidade. Identifica-los factores relacionados coa saúde e os problemas do contorno, para atende-las persoas en situacións de saúde e enfermidade como integrantes dunha comunidade. Identificar e analizar a influencia de factores internos e externos no nivel de saúde de individuos e grupos.
Aplica-los métodos e procedementos necesarios no seu ámbito para identifica-los problemas de saúde máis relevantes nunha comunidade. Analizar os datos estatísticos referidos a estudos poboacionais, identificando as posibles causas de problemas de saúde. Educar, facilitar e apoia-la saúde e o benestar dos membros da comunidade, as vidas das cal están afectadas por problemas de saúde, risco, sufrimento, enfermidade, incapacidade ou morte.

Resultados que adquirirá o/a alumno/a.
• Coñecer a abordaxe das relacións causais en Ciencias da Saúde.
• Coñecer as etapas do método científico.
• Identificar a técnica de amosar máis adecuada para cada estudo.
• Coñecer as distintos tipos de variables e a forma de recollelas.
• Planificar un traballo de investigación.
• Coñecer a utilidade e a aplicación do método científico en enfermería.
• Coñecer e utilizar as principais bases de datos de literatura científica (Medline).
• Familiarizarse cos principais medios de difusión escrita de traballos de investigación

Docencia expositiva: Ver temario
Docencia interactiva: algunhas levaranse a cabo na aula de informática, onde os alumnos aprenderán a facer busca de literatura con bases de datos automatizadas. Nos outros seminarios faranse exercicios con casos reais para desenvolve-los conceptos apuntados nas clases expositivas. O alumnado aprenderá mediante casos reais a redactar un proxecto de investigación nas súas diferentes fases (antecedentes, hipóteses, obxectivos, metodoloxía, bibliografía, etc.).
Titorías: están destinadas a solucionar as dúbidas dos alumnos sobre a disciplina.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o disposto na “Normativa de avaliación do rendemento académico do alumnado e revisión de cualificacións”.

Avaliación continua (25%): a avaliación continua realizarase a partir da entrega de exercicios propostos polo profesorado e/ou a presentación de traballos en clase de forma individual ou en grupo reducido. Estes traballos son obrigatorios. Para que estas actividades sexan incluídas na avaliación final e para que o alumno teña dereito a presentarse ao exame final, deberá asistir polo menos ao 75% das clases tanto expositivas como interactivas. Tamén debes ter entregado os traballos requiridos antes do exame. Para o control de asistencia, o profesor rexistrará o alumnado mediante unha relación de sinaturas.

Exame final (75%): consistirá na resolución de cuestións prácticas ou teóricas sobre o contido da materia. Xeralmente mediante probas de opción múltiple ou preguntas curtas.
O peso da avaliación continua na oportunidade extraordinaria de recuperación (probas de xullo) será o mesmo que na sesión ordinaria, o alumno deberá ter cumpridos todos os requisitos de asistencia e presentación de exercicios e traballos para a sesión ordinaria. Non hai presentación de traballos entre o exame da convocatoria ordinaria e a proba de xullo.
Sistema de avaliación do alumno repetidor: o mesmo sistema de avaliación que o do alumno ordinario.

Nesta materia, cada alumno dispón de 24 horas de docencia presencial (12 horas de docencia expositiva e 12 horas de docencia interactiva). Por cada hora de docencia expositiva, considérase necesario dedicar ao estudo unhas 1,5 horas de traballo do alumnado (revisión de conceptos e consulta da bibliografía).
En relación á docencia interactiva, por cada hora considérase necesaria unha hora para a revisión da clase. Ademais, o alumnado debe ter en conta que é necesario practicar a resolución de problemas.

A asistencia ás sesións expositivas e interactivas é imprescindible para o seguimento e superación da materia. O alumnado deberá realizar todas as actividades recomendadas polo profesorado (resolución de problemas, revisión bibliográfica e exercicios prácticos) para superar a materia.

Atendendo ao artigo 9.2.a do Estatuto do Estudiante da USC e ao artigo 36 da Lei Orgánica do Sistema Universitario, nas clases expositivas e interactivas non está autorizado o uso de dispositivos electrónicos (teléfonos móbiles, tablets, ordenadores, etc.) salvo cando o autoricen expresamente os profesores.