Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filoloxía Galega
Áreas: Filoloxías Galega e Portuguesa
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Relacionar Literatura e outras artes. Reflexionar sobre o espazo examinado particularmente na Literatura (en xeral e nas suas diversas manifestacións regradas en xéneros, e inclusive na sua materialidade) e na Arquitectura (en xeral e nos seus diversos espazos públicos e privados) e en la Música, tomando consciencia da relación existente entre estas Artes, a través de diferentes exemplos. Aproximación ao problema xeral da representación artística do espazo, ao problema da autenticidade na arte e ao papel cognitivo das artes.
Contidos xerais
O hábito de compartimentar disciplinas artísticas ten provocado que mundos creativos como a Arquitectura e a Literatura, ou esta e a Música, con excesiva frecuencia se desentendan. Mas en certos autores e obras a liña fronteiriza é traspasada de modo mais evidente e aparece un territorio maior partillado. Esta materia está dedicada ao espazo e á caligrafía dese espazo, na análise ou topoanálise a través de textos. Móstrase a fenomenoloxía humana e a súa relación co mundo por medio do exame de textos onde a espacialidade e a construción, particularmente arquitectónica e musical, representan unha preocupación mais evidente ou perceptíbel. A casa e a Literatura, a construción da cidade ficcional, a Literatura das illas, do xardín, da floresta urbana, dos mapas, cemiterios, bosques... Todo iso na e con a Literatura.
Contidos específicos
(BLOQUES TEMÁTICOS)
01. Paradigma interartístico e Artes no espacio e no tempo –Arquitectura, Literatura, Música.
02. Cidades Literarias: de Paris, Lisboa, Porto, Barcelona... a Compostela.
03. Das grandes Metrópoles á non-cidade*. Arquitectura Maravillosa e Cidade Simbólica.
04. A poética da casa e doutros espacios pequenos –cofre, concha...
05. O espaço insular, a Ilha dos Amores e outras ilhas.
06. A poética de *Sampa e outros espacios urbanos musicados.
07. O espacio sonoro, aromático, iluminado, escrito e cantado.
08. Letra e Son na dicotomia Cidade/Campo. A poética do Bosque e do Jardín.
09. InterArtes no Café, Hotel, Cemiterio, Estación, Cais.
10. InterArtes, Tecnoloxía e Publicidade. O Espacio Cultural.
(*O CAMPUS VIRTUAL faculta recortes destas referencias bibliográficas e ainda doutras suplementares)
BIBLIOGRAFIA BÁSICA
ANSÓN, Antonio (2000). Novelas como álbumes. Fotografía y literatura. Murcia: Mestizo A. C.
BACHELARD, Gaston (1984). La Poétique de l’espace. Paris: P.U.F. [em trad. La Poética del espácio, México: Fondo de Cultura Económica, 1975 / A poética do espaço, São Paulo: Abril Cultural, 1978 / São Paulo: Martins Fontes, 1998 / São Paulo: Victor .Civita, 1984].
BARTHES, Roland (2003). A cámara clara. Reflexión sobre a fotografía. Santiago de Compostela: Laiovento.
BERGER, John (2017). Para entender uma fotografia. São Paulo: Companhia das Letras.
BENEVOLO, Leonardo (1980). Projectar a cidade moderna. Lisboa: Presença.
CHEVALIER, Jean e GHEERBRANT, Alain (1994). Dicionário dos símbolos: mitos, sonhos, costumes, gestos, formas, figuras, cores, números. Lisboa: Teorema, D.L.
FRIAS, Joana Matos, EIRAS, Pedro e MARTELO, Rosa Maria (orgs.) (2017). Ofício múltiplo. Poetas em outras artes. Porto: Edições Afrontamento e Instituto Margarida Losa de Literatura Comparada da Universidade do Porto.
GOODMAN, Nelson (2006). Linguagens da Arte: Uma Abordagem a uma Teoria dos Símbolos. Lisboa: Gradiva [Trad. de Vítor Moura, Universidade do Minho, e Desidério Murcho, King's College London].
HALL, Edward (1986). A Dimensão Oculta. Lisboa: Ed. Relógio D`água.
KRAUSS, Rosalind (2012). O fotográfico. Barcelona e Amadora: Gustavo Gili.
LOUREIRO, La Salette (1996). A Cidade em autores do primeiro modernismo: Pessoa, Almada e Sá-Carneiro. Lisboa: Estampa.
LYNCH, Kevin (1997). A imagem da cidade. São Paulo: Martins Fontes.
MARZAL FELICI, Javier (2015). Cómo se lee una fotografía. Interpretaciones de la mirada. 5ª ed. Madrid: Cátedra.
MONTIER, Jean-Pierre, LOUVEL, Liliane, MÉAUX, Danièle e ORTEL, Philippe (dirs.) (2008). Littérature et photographie. Rennes: Presses Universitaires de Rennes.
MUNFORD, Lewis (1965). A Cidade na História. Belo Horizonte: Itatiaia. [trad. La Ciudad en la historia: sus orígenes, transformaciones y perspectivas. Infinito, 1966].
PORTOGHESI, Paolo (1981). Después de la arquitectura moderna. Barcelona: Gustavo Gili.
PRINZ, Dieter (1980). Urbanismo. Lisboa: Presença.
RODRÍGUEZ FONTELA, Mª Ángeles (2004). “Literatura e fotografía”, in Arturo Casas (coord.), Elementos de Crítica literaria. Vigo: Edicións Xerais de Galicia, 533-568.
SALLES, Cecilia Almeida (2006). Redes da criação: construção da obra de arte. Vinhedo-São Paulo: Horizonte [Prefácio de Jean-Claude Bernardet].
SANTOS, Carlos Nelson (1988). A cidade como um jogo de cartas. Niterói: EDUFF.
SONTAG, Susan (2005). On Photography. New York: Rosetta Books.
VAN GELDER, Hilde e WESTGEEST, Helen (2011). Photography Theory in Historical Perspective. Malden e Oxford: Wiley-Blackwell.
YACAVONE, Kathrin (2017). Benjamin, Barthes y la singularidad de la fotografía. Salamanca: Alpha Decay.
BIBLIOGRAFIA COMPLEMENTAR
BOURDIEU, Pierre (1965). Un art moyen. Essai sur les usages sociaux de la photographie. Paris: Les Éditions de Minuit.
CENTENO, Yvette Kace e FREITAS, Lima de [Coord.] (1991). A Simbólica do espaço: cidades, ilhas, jardins. Lisboa: Estampa.
CULLEN, Gordon (1993). Paisagem urbana. Lisboa: Ed. 70.
DIDI-HUBERMAN, Georges (2009). La imagen superviviente. Historia del arte y tiempo de los fantasmas según Aby Warburg. Madrid: Abada.
DUBOIS, Philippe (1993). O ato fotográfico e outros ensaios. Campinas: Papirus.
FERRARA, Lucrecia D`Alessio (1988). Ver a cidade: cidade, imagem, leitura. São Paulo: Nobel.
FLUSSER, Vilém (2009). Una filosofía de la fotografía. Madrid: Síntesis.
GRAU, Cristina (1989). Borges y la arquitectura. Madrid: Cátedra.
HAMON, Philippe (1989). Expositions: littérature et architecture au XIXe siécle. Paris: Libraire José Corti.
LAGERROTH, Ulla-Britta, LUND, Hans e HEDLING, Erik Hedling (eds.) (1997). Interart Poetics. Essays on the Interrelations of the Arts and Media. Amsterdam: Rodopi.
MALDONADO, Tomás (2004). ¿Es la arquitectura un texto? / y otros escritos. Buenos Aires: Infinito.
MANOVICH, Lev (2001). The Language of New Media. Cambridge: The MIT Press.
MARÍN, Pilar [et al.] (2001). Imágenes de la gran ciudad en la novela norteamericana contemporánea. Sevilla: Secretariado de Publicaciones, Universidad de Sevilla.
NERI, Stefano [ed.] (2007). Antología de las arquitecturas maravillosas en los libros de caballerías. Alcalá de Henares: Centro de Estudios Cervantinos
NORBERG-SCHULZ, Christian (1998). Intenciones en arquitectura. Barcelona, ed. G. Gili.
PARRA BAÑON, J. Joaquín (2004). Pensamento Arquitectónico na Obra de José Saramago. Lisboa: Caminho.
PEIXOTO, Nelson Brissac (2013). Intervenções urbanas: arte/cidade. São Paulo: Edições Sesc.
PRAZ, Mario (1979). Mnemosyne. El paralelismo entre la literatura y las artes visuales. Madrid: Taurus.
RABB, Jane M. (ed.) (1995). Literature and Photography: Interactions 1840-1990. Albuquerque: University of New Mexico Press.
RAMÍREZ, Juan Antonio [dir.] (2006). Escultecturas margivagantes: la arquitectura fantástica en España. Madrid: Siruela.
ROSSI, Aldo (1995). A Arquitetura da Cidade. São Paulo: Martins Fontes.
SALVADOR, Álvaro (2006). El impuro amor de las ciudades: (notas acerca de la literatura modernista y el espacio urbano). Madrid: Visor.
SOUGEZ, Marie-Loup (coord.) (2011). Historia general de la fotografía. 3ª ed. Madrid: Cátedra.
TUAN, Yi-Fu (1983). Espaço e lugar: a perspectiva da experiência. São Paulo: DIFEL.
WELLS, Liz (ed.) (2003). The Photography Reader. London: Routledge.
Wisnik, Guilherme (2018). Dentro do nevoeiro: arte, arquitetura e tecnologia contemporâneas. São Paulo: Ubu Editora.
Wisnik, Guilherme (2009). Estado crítico: à deriva nas cidades. São Paulo: Publifolha.
Wisnik, Guilherme (2022). Lançar mundos no mundo. Caetano Veloso e o Brasil. São Paulo: Fósforo Editora. (reedicción revisada e actualizada de Folha Explica: Caetano Veloso, São Paulo: PubliFolha, 2005)
Wisnik, Guilherme, e Mariutti, Julio (2018). Espaço em obra: cidade, arte, arquitetura. São Paulo: Edições Sesc.
Competencia para identificar-analisar-relacionar os signos/símbolos e sentidos do espazo e fundamentalmente a arquitetura e a música através dos textos literarios.
Actividades en contacto do profesor/alunado, apresentando os temas propostos nos contidos, nunha série de Aulas teóricas (50% das horas) e Aulas práticas (50% das horas). Apresentación de traballo de aluno/a, en Atividades dirixidas con Leituras atribuídas. Elaboración de exposición a partir desa tarefa autónoma.
Todos os materiais precisos para o seguimento da materia serán pendurados na aula virtual ou, a non ser posíbel, será indicada a forma de conseguilos.
Un 30% da cualificación procede da actividade participativa nas clases (avaliación continuada), incluindo exposición ou comentario durante dez minutos de 1 artigo ou núcleo temático relativo á materia. O resto da cualificación (70%) procede do traballo escrito entregado a un dos profesores antes do 25 de abril, con reparto equitativo de traballos entre os responsábeis de avaliar Na cualificación final realízase unha media ponderada da actividade participativa, exposición mínima de tarefas en clase e calidade do traballo escrito, observando a capacidade para aplicar os contidos adquiridos ao caso en estudo, tendo en conta positivamente a incorporación de recursos segundo as necesidades específicas que se enfrentan, así como a capacidade para formular e redactar o traballo. Valorízase o grao de formación e información nas intervencións, a competencia para producir discurso, como tamén para escoitar os do resto de participantes, incorporando de maneira flexíbel e innovadora diverxencias con contribucións fundamentadas.
Estudantes excepcionalmente dispensad@s de asistir a clase de forma oficial, realizan traballo específico orientado de acordo co profesor.
Na 2ª Oportunidade será entregado o traballo pendente, no seu caso, ou emendado o da primeira entrega segundo as indicacións oportunas, no seu caso. A asistencia mínima a clase como marca a Normativa do Máster, así como a exposición breve do esbozo de traballo, é requirimento previo. Estudantes dispensad@s de asistir a clase de forma oficial, realizan traballo específico como na 1ª oportunidade.
Para os casos de realización fraudulenta de traballos ou tarefas e probas será aplicada a Normativa de avaliación do rendimento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións («Artigo 16. Realización fraudulenta de exercicios ou probas. A realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba exixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarase fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes»).
20 horas contacto aluno/a.
10 horas traballo dirixido.
15 horas traballo autónomo de aluno/a.
A carga de créditos da cadeira (3) equivale a 75 horas de traballo do estudante.
Aconséllase tanto a consulta dos materiais de referencia disponibilizados na Aula Virtual da cadeira como o uso do horario de atendimento dos profesores.
Lingua(s) utilizada(s): Galego/Portugués. O español pode servir de apoio para esclarecimentos. Eventualmente, outros materiais e comunicacións poderán ser apresentados noutras linguas (francés, inglés, italiano, etc), sempre que ao docente o considerar oportuno.
As escollas expositivas d@s estudantes poden eventualmente suxerir sobre a marcha algunha transferencia entre os contidos específicos dos temas inicialmente programados, e igualmente algunha variación de intensidade na abordaxe do seu tratamento, dentro do bloco temático en que en principio se propón.
Jose Carlos Quiroga Diaz
Coordinador/a- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxías Galega e Portuguesa
- Teléfono
- 881811824
- Correo electrónico
- carlos.quiroga [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Mariana Killner
- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxías Galega e Portuguesa
- Correo electrónico
- mariana.killner [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Lector/a
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 18:15-20:15 | Grupo /CLE_01 | Galego | C04 |
| Xoves | |||
| 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | C04 |
| Venres | |||
| 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | C04 |
| 16.05.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | D04 |
| 23.06.2025 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | D04 |