Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.2 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.45
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filosofía e Antropoloxía
Áreas: Filosofía
Centro Facultade de Filosofía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
OA1.- Familiarizar ao alumnado coa problemática da crítica da arte (percepción estética, criterios estéticos, xuízo de gusto etc.)/ etc.).
OA2.- Situar ao alumnado na peculiar articulación de “estética” e “teoría(s) das artes”
OA3.- Introducir ao alumnado nos problemas relativos á consideración da arte e da obra de arte con vistas a situarse no horizonte da arte contemporánea.
OA4.- Familiarizar ao alumnado coa problemática social da arte moderno e contemporáneo, con especial atención ás cuestións relativas ás condicións de creación, difusión e reprodución da obra de arte.
TEMA 1: A Estética filosófica como Teoría das Artes
A) Esencia e valor da arte
B) Problemas fundamentais da definición da arte contemporánea.
TEMA 2. Conceptos para unha comprensión filosófica da obra de arte.
A) Os linguaxes da arte
B) A actualidade do belo e a morte da arte na cultura contemporánea
TEMA 3. Teorías das artes
A) Teoría fenomenológica
B) Teoría crítica
C) Teoría hermenéutica
BASICA
1. Estela OCAMPO y Martí PERAN: Teorías del arte, Barcelona: Icaria, 1991.
2. Simón MARCHÁN FIZ: La estética en la cultura moderna, Madrid: Alianza, 1987.
3. Arthur DANTO: ¿Qué es el arte?, Paidós, Barcelona 2013.
4. Gérard GENETTE: La obra del arte (2 vols.), Lumen, Barcelona, 1997.
5. ORTEGA Y GASSET, J.: La deshumanización del arte, Alianza, Madrid, 1983.
COMPLEMENTARIA
Tema 1
BARCIA GONZÁLEZ, Fco. Javier: “O paradoxo da crise estética: un novo desafío para a arte do noso tempo”, en Barcia Glez, Fco. J. et al. (eds.): Desafíos do século XXI: Actas do VI Simposio Internacional Luso-Galaico de Filosofía, Servizo de Publicacións da USC, 2007.
BARCIA GONZÁLEZ, Fco. Javier: “Gérard Genette, ‘La obra del Arte’ y la intencionalidad estética”, Agora, vol. 20, nº 2, 2021 (pp. 233-245).
BENJAMIN, Walter: La obra de arte en la época de su reproductibilidad técnica Ediciones Godot, 2019.
DANTO, Arthur: ¿Qué es el arte?, Paidós, Barcelona 2013.
GENETTE, Gérard: La obra del arte (2 vols.), Lumen, Barcelona, 1997.
JIMÉNEZ, J.: Imágenes del hombre. Fundamentos de estética. Tecnos, Madrid, 1986.
KANT, I.: Crítica del juicio, Espasa Calpe, Madrid, 1977.
MARCHÁN FIZ, S.: La Estética en la cultura moderna, Gustavo Gili, Barcelona, 1982.
MORAWSKY, S.: Fundamentos de estética, Península, Barcelona, 1999.
Tema 2:
DANTO, Arthur: Después del fin del arte, Paidós, Barcelona, 1992.
DANTO, Arthur; El abuso de la belleza, Paidós, Barcelona 2005.
GOODMAN, Nelson: Los Lenguajes del arte: aproximación a la teoría de los símbolos, Seix Barral, Barcelona, 1976.
GADAMER, G.: La actualidad de lo bello, Paidós, Barcelona, 1991.
HUIZINGA, J.: Homo ludens, Alianza, Madrid, 1972.
ORTEGA Y GASSET, J.: La deshumanización del arte, Alianza, Madrid, 1983.
SCHAEFFER, Jean-Marie: Adiós a la estética, Paidós, Barcelona, 2005.
Tema 3:
ADORNO, Th.: Teoría estética, Taurus, Madrid, 1980.
AGÍS VILLAVERDE, M. Historia de la Hermenéutica. Devenir y actualidad de la Filosofía de la interpretación, Ed. Sindéresis, Madrid 2020.
BARCIA GONZÁLEZ, Fco. Javier: “A perspectiva fenomenolóxica do obxecto estético: a visión de Mikel Dufrenne”, en AGÍS VILLAVERDE, M. et al. (coords.) Mª Luz Pintos, fenomenóloga: liber amicorum, Hércules Edicións/SIFA, A Coruña, Santiago de Compostela, 2021.
BENJAMIN, Walter: La obra de arte en la época de su reproductibilidad técnica Ediciones Godot, 2019.
BENJAMIN, Walter: Desembalo mi biblioteca. El arte de coleccionar (Prólogo y traducción por Fernando Ortega) Palma de Mallorca, José J. de Olañeta Ed., Palma de Mallorca, 2015
DUFRENNE, M.: Fenomenología de la Experiencia Estética, Fernando Torres Editor, Valencia, 1983.
GADAMER, H. G.: La actualidad de lo bello, Paidós, Barcelona, 1991.
GADAMER, H. G. Hermenéutica, estética e historia (antología), Salamanca, Sígueme, 2022(3).
OCAMPO, E.: Teorías del arte, Icaria, Barcelona, 1998.
XERAIS E BÁSICAS
CG1 - Que os/as graduados/as posúan e comprendan os coñecementos propios da Filosofía como saber, incluíndo as súas
doutrinas, teorías, métodos e aplicacións, ao nivel proporcionado polos textos académicos, con referencia a achegas
investigadoras recentes.
CG2 - Que saiban aplicar eses coñecementos para identificar, formular e resolver problemas no ámbito da Filosofía, a un nivel
xeral e non especializado.
CG3 - Que sexan capaces de transmitir eses coñecementos, as ideas, cuestións e solucións expostas e ofrecidas pola Filosofía,
tanto a un público xeral como interesado e/o entendido en temáticas filosóficas.
CG4 - Que estean capacitados para continuar a súa formación, en Filosofía e/o noutros campos do saber, cun elevado grao de autonomía.
CG5 - Que teñan habilidades para recoñecer, nos diversos saberes e na práctica social, cuestións e problemas susceptibles de ser
abordados e resoltos desde a Filosofía.
CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da
educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén
algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as
competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da
súa área de estudo
CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo)
para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non
especializado
CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores
cun alto grao de autonomía.
TRANSVERSAIS
CT01 - De tipo Instrumental: Capacidade de comprensión e interpretación de discursos complexos (escritos e orais), análises e
sínteses, traballo conceptual. Capacidade para a exposición e comunicación oral e escrita. Capacidade de xestión da información.
Resolución de problemas. Toma de decisións.
CT02 - Persoais: Curiosidade e actividade intelectuais non restrinxidas á filosofía. Capacidade para desenvolverse en contextos
culturais e sociais diversos. Boa disposición para as relacións interpersoais, o diálogo intelectual e o traballo cooperativo.
Razoamento crítico e compromiso democrático.
CT03 - Sistémicas: Capacidade para a aprendizaxe autónoma. Receptividade e capacidade de resposta #ante novas situacións.
Creatividade. Coñecemento doutras culturas e costumes. Iniciativa e espírito emprendedor. Motivación pola calidade. Especial
sensibilidade cara a problemas de igualdade ambientais.
ESPECÍFICAS
CE1 - Coñecer as disciplinas, as teorías, os métodos, as aplicacións e as correntes propias da Filosofía, seguindo a súa historia
e nas súas formulacións contemporáneas. Estes coñecementos indícanse nas fichas das materias.
CE3 - Saber ampliar e poder desenvolver ulteriormente eses coñecementos por medio da investigación.
CE4 - Saber aplicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico.
CE6 - Saber expresarse, comunicar, debater e dialogar.
CE7 - Capacidade para organizar a información, tomar decisións, expor e resolver problemas.
CE10 - Capacidade de reacción e espírito construtivo: proactividad, inventiva, creatividade, laboriosidade e adaptabilidade en contextos cambiantes, problemáticos e/o adversos.
Esta materia está orientada á formación teórico-práctica do alumnado na Filosofía e Teorías das Artes.
A didáctica da materia ten como alicerce a facilitación dunha aprendizaxe cooperativa baseada en problemas e orientado á capacitación para a análise e desenvolvemento de problemas estéticos a través da escritura e presentación #oral de traballos onde se apliquen os conceptos fundamentais das teorías da arte presentadas nas sesións expositivas polo docente.
Nas aulas expositivas, o docente desenvolverá os contidos do programa con base na selección bibliográfica. Ao final de cada tema, o profesor facilitará un documento sintético ao alumnado en formato dixital a través do Campus Virtual.
Nas aulas interactivas o alumnado presentará oralmente un comentario de cada un dos textos seleccionados polo docente.
1.- Avaliación continua: Terá dereito á avaliación continua da materia o alumnado que asista regularmente ás sesións presenciais (expositivas e interactivas) cun máximo de 4 ausencias non xustificadas. A asistencia é requisito fundamental para alcanzar o desenvolvemento das competencias e obxectivos de aprendizaxe da materia.
Para a avaliación continua terase en conta:
- A asistencia e participación na sesións expositivas e interactivas (10%)
- A lectura e comentario dos textos seleccionados e dispoñibles no campus virtual para as sesións interactivas. (30%)
- Lectura e recensión dun libro da bibliografía da materia (extensión 2 páxinas). (10%)
- Traballo final traballo final elaborado individualmente sobre unha obra de arte (literaria, pictórica, cinematográfica, arquitectónica etc.)/ etc.) conforme principais conceptos de comprensión estética presentados nas sesións expositivas e que constan na bibliografía da materia. (50%)
2.- Exame final. Para o alumnado con dispensa de asistencia que opte por esta modalidade de avaliación ou non supere a avaliación continua. (100%)
O tempo de traballo estimado para esta materia de 4,5 créditos é de 112,50 horas, distribuídas do seguinte xeito:
Traballo presencial na aula
Aulas expositivas: 18 h.
Aulas interactivas: 18 h.
Titorías: 2.25 h.
Total: 38.25 horas
Traballo persoal do alumnado
Seguimento do curso (Lecturas, prácticas, etc.): 34.25 h.
Traballos escritos: 40 h.
Total: 74.25 h.
- Asistir regularmente ás aulas expositivas e interactivas. Pola natureza aplicada e participativa da metodoloxía de ensino-aprendizaxe da materia a asistencia é requisito esencial para un mellor aproveitamento da mesma.
- Participar activamente na lectura dos textos e nos debates que se susciten durante as aulas expositivas e interactivas.
- Realizar exercicios de comentario de texto nas clases interactivas conforme ás indicacións do docente.
- O alumnado deberá entregar xunto co traballo final unha declaración persoal de ausencia de plaxio e orixinalidade que será facilitada polo docente. Este requisito cumpre coa “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”, aprobada no Consello de Goberno da USC do 15 de xuño de 2011: Art. 1.: “A realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarse fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes”.
A) É recomendable:
1) Coñecemento de linguas modernas.
2) Boa disposición para a lectura e a comprensión de textos filosóficos.
3) Capacidade para traballar en equipo.
4) Manexo da información a través das canles informáticas habituais.
B) Para a recuperación
1) O profesor analizará con aqueles estudantes que nos superen con éxito o proceso de avaliación, e así o desexen, as dificultades atopadas na aprendizaxe dos contidos da materia.
2) Tamén lles proporcionará material adicional (lecturas, exercicios, exemplos, etc.) para reforzar a aprendizaxe da materia.
De xeito xeral:
- Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual.
- Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
− Perspectiva de xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados, segundo as recomendacións da USC.
− Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai.
− Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, MS-Teams e outras ferramentas institucionais.
− Non se poderá empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
− Obrigatoriedade do cumprimento da Normativa de protección de datos Será de rigorosa aplicación a Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións, aprobada no Consello de Goberno do 15 de xuño de 2011: Art. 1.: “A realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarse fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes”.
Marcelino Agis Villaverde
- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Filosofía
- Teléfono
- 881812520
- Correo electrónico
- marcelino.agis [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Francisco Javier Barcia Gonzalez
Coordinador/a- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Filosofía
- Teléfono
- 881812513
- Correo electrónico
- j.barcia [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a laboral fixo/a
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 12:30-14:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Seminario Nussbaum (109) |
| 09.06.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 1 |
| 09.06.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 1 |
| 08.07.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 5 |
| 08.07.2025 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 5 |