Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Centro Facultade de Ciencias da Comunicación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (En extinción)
Matrícula: Non matriculable (Só plans en extinción)
Establécense os seguintes resultados de aprendizaxe:
1. Estudo e análise dos órganos reguladores e dos sistemas de control de contidos nos medios de comunicación. Funcións e competencias. Códigos deontolóxicos.
2. Estudo e análise dos órganos reguladores e dos sistemas de responsabilidade sobre a xestión e os contidos dos medios de comunicación, funcións, competencias e códigos deontolóxicos.
3. Coñecemento das normas xurídicas que regulan o traballo do xornalista. Códigos deontolóxicos e/ou éticos da profesión. Estudo do ordenamento lexislativo sobre as liberdades de información e comunicación, en especial as que afectan ao exercicio profesional. Dereitos e deberes fundamentais relacionados coa información e a comunicación. Análise da gobernanza e dos mecanismos de formación da opinión pública, os seus límites e a súa relación coa comunicación.
4. Estudo das técnicas e procesos de materialización da información en soportes e medios de comunicación. Constantes gráficas e redaccionais para a edición de produtos informativos. Variables tecnolóxicas e expresivas en prensa, radio e televisión.
5. O estilo como recurso e técnica para a eficacia da comunicación. Información e práctica para a aplicación nas empresas informativas das directrices de estilo que caracterizan a oferta xornalística. Coñecemento e comprensión dos libros de estilo, avaliación da súa utilidade, repaso da práctica redaccional e comprensión crítica das diferentes factores que participan no proceso de comunicación.
6. O control da información e dos contidos nos medios públicos e privados. Os consellos de administración. Os consellos audiovisuais. As liñas editoriais e os libros de estilo. A influencia dos grandes grupos de comunicación nos contidos dos medios. Os intereses políticos, económicos e sociais e a súa repercusión no tratamento informativo e na programación dos medios. Modalidades e graos de censura.
NOTA IMPORTANTE: Os alumnos/as matriculados/as nesta materia non teñen dereito a docencia desde o curso 2024-2025 por estar extinguida a materia. Só teñen dereito a ser avaliados de acordo cos contidos do programa que se impartiu no curso 2023-2024.
TEMA 1. Deontoloxía e regulación
1.1 A deontoloxía
1.2 Os sistemas e os órganos de regulación. A autorregulación e a corregulación da comunicación
TEMA 2. Principios da profesión xornalística
2.1 Declaracións e cartas mundiais
2.2 Convivencia das normas xurídicas, da deontoloxía e das políticas internas dos medios de comunicación
2.3 Liberdade de expresión, liberdade de prensa e dereito á información
2.4 A honra, a intimidade e a propia imaxe no tratamento informativo. Xuízos paralelos e tratamento das informacións sub judice
2.5 Cláusula de conciencia e segredo profesional
TEMA 3. Ética e deontoloxía xornalísticas
3.1 Orixe, evolución e contido dos códigos deontolóxicos do xornalismo. Os códigos da UNESCO e do Consello de Europa
3.2 Códigos deontolóxicos para as áreas de especialización xornalística. Protocolo de comunicación da Xustiza
3.3 Situacións de conflito e casos de protección especial como a violencia de xénero ou a inmigración. Tratamento informativo do suicidio
3.4 Procedemento para as rectificacións
TEMA 4. Organización e defensa da profesión
4.1 Estruturas profesionais de protección da profesión xornalística: colexios, asociacións profesionais e consorcios internacionais
4.2 Códigos éticos e normas de conduta. Estruturas internas: consellos de redacción e comités de redacción
TEMA 5. Autorregulación profesional
5.1 Estatutos de redacción
5.2 O estatus profesional. Censura e autocensura
5.3 Medidas de atención á diversidade
TEMA 6. Libros de estilo
6.1 Orixe, evolución e funcións
6.2 RAG, RAE e Fundéu
6.3 Códigos e normas de estilo na comunicación científica: conflitos de interese, comités de ética e compromisos de autoría e revisión
TEMA 7. Deontoloxía da verificación
7.1 Verificación de feitos e metodoloxía do fact-checking
7.2 Noticias falsas e fake news
7.3 Redes e códigos internacionais ao servizo da profesión e da estabilización dos valores democráticos
TEMA 8. Gobernanza e políticas europeas da comunicación
8.1 Evolución da gobernanza corporativa. Sistemas e modelos mediáticos europeos
8.2 Tipos de axudas e regulación dos sistemas de financiamento públicos dos medios de comunicación. Regulación, control e avaliación dos modelos de axudas directas e indirectas da prensa e do financiamento da comunicación audiovisual
TEMA 9. Órganos de regulación e control das políticas de comunicación e dos impactos sobre a competencia, o pluralismo e a diversidade
9.1 Directiva Europea de Medios Audiovisuais de 2018/1808 do Parlamento Europeo e do Consello de 14 de novembro de 2018. Servizos de comunicación audiovisual e comunicacións comerciais audiovisuais. Cotas
9.2 ERGA e fomento da corregulación e da autorregulación
9.3 Protección dos menores, plans de accesibilidade e alfabetización mediática
9.4 Sistemas europeos de control. Sistemas de control gobernamentais e parlamentarios dos servizos públicos e proba de valor público
TEMA 10. Órganos de autorregulación e mediación profesional e das audiencias
10.1 MAS, sistemas M*A*R*S* e tipoloxías
10.2 Dereitos dos públicos. O papel da CNMC. Acontecementos de interese xeral. Franxas de protección infantil. Audiencias con discapacidade
10.3 Historia e tradición dos Ombudsman. Defensores das audiencias
10.4 Fundacións e asociacións de usuarios
10.5 Os consellos de prensa en Europa. Consellos asesores e órganos internos
TEMA 11. Órganos de control e autorregulación da responsabilidade social
11.1 Identificación dos intereses das partes relacionadas. Stakeholders das empresas de comunicación e comunicación efectiva
11.2 ODS e Axenda 2030
11.3 Norma internacional ISO 26000
11.4 GRI para reporting e indicadores internacionais de referencia
TEMA 12. A rendición de contas
12.1 Sistemas e órganos de rendición de contas: horizontalidade e verticalidade. EBU e indicadores
12.2 Transparencia, publicidade activa e información pública
TEMA 13. A gobernanza de Internet
13.1 Orixe e desenvolvemento da gobernanza da rede. Principios reitores. Foro de Gobernanza de Internet
13.2 Sistemas de control da autoría e dereitos conexos
13.3 Regulación e autorregulación nos medios sociais
TEMA 14. Sistemas e órganos de autorregulación da comunicación publicitaria e corporativa
14.1 Dereitos dos usuarios con respecto ás mensaxes publicitarias
14.2 EASA e Autocontrol. Códigos de conduta publicitaria. Códigos sectoriais
14.3 Confianza Online: certificación e código ético
Bibliografía básica
Allcott, H. & Gentzkow, M. (2017). Social media and fake news in the 2016 election. Journal of Economic Perspectives 31(2), 211-36.
Aznar, H. (2005). Ética de la comunicación y nuevos retos sociales. Códigos y recomendaciones para los medios. Barcelona: Paidós.
Buckingham, D. (2019): Teaching media in a ‘post-truth’ age: fake news, media bias and the challenge for media/digital literacy education. Culture and Education 31(2), 213-231.
Bertrand, C.-J. (1999). L´Arsenal de la Démocratie. Médidas, déontologie et MARS. París: Económica.
Campos, F. (coord.) (2011). Gobernanza y comunicación en Europa. Madrid: Universitas.
Carrillo, M. (2001). O segredo profesional dos xornalistas. Santiago de Compostela: Laverde/Lea
Comisión Europea (2018). A multi-dimensional approach to disinformation: Report of the independent high level group on fake news and online disinformation. Luxemburgo: Publications Office of the European Union.
Comisión Europea (2020). Fighting disinformation. Luxemburgo: Publications Office of the European Union.
Dice, M. (2017). The True Story of Fake News. San Diego, CA: Resistance Manifesto.
Fact Checking Network (2016). Code of Principles. https://ifcncodeofprinciples.poynter.org/
Fake News Challenge (2020). Exploring how artificial intelligence technologies could be leveraged to combat fake news.
Fanta, A. & Dachwitz, I. (2020). Google, the media patron. How the digital giant ensnares journalism. Frankfurt & Main: Otto Brenner Foundation.
García Castillejo, A. (2014). La televisión en España. Marco legal. Barcelona: UOC.
McBride, K. & Rosenstiel, T. (2014). The New Ethics of Journalism. Principles for the 21st Century. Los Ángeles: SAGE.
McDougall, J., Brites M. J., Couto, M.-J. & Lucas, C. (2019). Digital literacy, fake news and education. Culture and Education 31(2), 203-212.
Pérez, J. C. (2004). Ética Periodística. Códigos deontológicos y normas complementarias. Universidad del País Vasco.
Restrepo, J. D. (2011). Periodismo y pasión. Bos Aires: La Crujía.
Sampedro, V. (2014). El cuarto poder en la red. Por un periodismo de código libre. Barcelona: Icaria ediciones
Savater, F. (2014). Ética para la empresa. Madrid: Conecta.
Bibliografía complementaria
Allcott, H., Gentzkow, M. & Yu, C. (2019). Trends in the diffusion of misinformation on social media. Research and Politics 1(8): https://doi.org/10.1177%2F2053168019848554
Alsius, S. (1998). Ètica i periodisme. Barcelona: Pòrtic.
Aznar, H. (1999). Comunicación responsable. Barcelona: Ariel.
Aznar, H. (1999). Ética y periodismo. Barcelona: Paidós.
Barroso, P. (1984). Códigos deontológicos de los medios de comunicación. Prensa, radio, televisión, cine, publiciad y relaciones públicas. Madrid: Paulinas.
Bel, I. (2004). Comunicar para crear valor. Pamplona: Eunsa.
Bonete, E., (ed). (1999). Ética de la comunicación audiovisual. Madrid: Tecnos.
Carrillo, M. (1987). Los límites a la libertad de prensa en la Constitución Española de 1978. Barcelona: PPU
Carrillo, M. (1993). La cláusula de conciencia y el secreto profesional de los periodistas. Barcelona: Generalitat de Catalunya.
Codina, M. (ed.) (2001). De la ética desprotegida. Ensayos sobre deontología de comunicación y de la información. Barcelona: Ariel.
Diezhandino, P., Marinas, J.-M. & Watt, N. (2002). Ética de la comunicación: problemas y recursos. Madrid: Edipo.
Desantes, J. M. (2003). Derecho de la información. Barcelona: Ariel.
Derakhshan, H. (2017). Information disorder toward an interdisciplinary framework for research and policymaking. Estrasburgo: Consello de Europa.
Shao, C., Ciampaglia, G. L., Varol, O., Flammini, A. & Menczer, F. (2018). The spread of fake news by social bots. Nature Communications 9, 4787-4828. https://doi.org/10.1038/s41467-018-06930-7
Tandoc, E., Lim, Z. & Ling, R. (2018). Defining “Fake News”. Digital Journalism 6(2), 137-153. https://doi.org/10.1080/21670811.2017.1360143
Wardle, C. & Derakhshan, H. (2017). Information disorder toward an interdisciplinary framework for research and policymaking. Estrasburgo: Consello de Europa.
Coñecementos sobre os sistemas de regulación da información e os contidos nos medios públicos e privados. Consellos de administración. Consellos de redacción. Os consellos audiovisuais. As liñas editoriais e os libros de estilo. As políticas e influencias dos grandes grupos de comunicación no tratamento editorial dos medios. Os intereses políticos, económicos e sociais e a súa repercusión no tratamento informativo e na programación dos medios. Os dereitos e deberes dos profesionais da información, da comunicación e das audiencias. Sistemas de regulación, corregulación e autorregulación. Os problemas, impactos, modalidades e graos de censura.
O alumnado deberá completar as súas capacidades para desenvolver na práctica a actividade informativa coa elaboración de material segundo as normas básicas do libro de estilo e coa reflexión sobre as súas características. Esíxense coñecemento e uso correcto do galego e do castelán, ademais da adaptación do discurso informativo e da estilística aos distintos xéneros informativos segundo os medios (prensa, audiovisual e xornalismo electrónico).
BÁSICAS E XERAIS
CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e dispoñan de competencias a demostrar por medio da elaboración e defensa de argumentos e resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
CB5 - Que os estudantes teñan desenvolvido aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
CG1 - Competencia contextual básica de orde transdisciplinar.
CG2 - Competencia contextual para situar o xornalismo no campo da comunicación.
CG3 - Competencia para exercer a profesión con ética profesional e compromiso cívico.
TRANSVERSAIS
CT1 - Capacidade de organización e planificación.
CT2 - Capacidade de xestión da información.
CT3 - Traballo en equipo.
CT4 - Aprendizaxe autónomo.
CT5 – Creatividade.
CT6 - Iniciativa e espírito emprendedor.
CT7 - Coñecementos básicos da profesión.
ESPECÍFICAS
CE17 - Coñecer o marco xurídico no que se desenvolve o xornalismo na actualidade.
CE18 - Comprender e coñecer os organismos de regulación da comunicación e a información.
NOTA IMPORTANTE: Os alumnos/as matriculados/as nesta materia non teñen dereito a docencia desde o curso 2024-2025 por estar extinguida a materia. Só teñen dereito a ser avaliados de acordo cos contidos do programa que se impartiu no curso 2023-2024.
NOTA IMPORTANTE: Os alumnos/as matriculados/as nesta materia non teñen dereito a docencia desde o curso 2024-2025 por estar extinguida a materia. Só teñen dereito a ser avaliados de acordo cos contidos do programa que se impartiu no curso 2023-2024.
A materia consta de seis créditos ECTS (150 horas). O alumnado deberá dedicar 48 horas de asistencia e 102 horas de traballo persoal e autónomo para a preparación e a realización das actividades programadas.
A recomendación xeral para o aproveitamento da materia é realizar un traballo continuo ao longo de todo o curso, posto que non se trata só da adquisición de coñecementos, senón tamén de habilidades e actitudes que unicamente se poden alcanzar cun seguimento constante e permanente.
De igual modo, tamén é recomendable que o alumnado interiorice os conceptos teóricos para poder aplicalos nas sesións de seminario.
Finalmente, recoméndase o seguimento da actualidade nos medios de comunicación, dominar as redes sociais e facer uso das horas de titorías.
Jose Sixto Garcia
- Departamento
- Ciencias da Comunicación
- Área
- Xornalismo
- Teléfono
- 881816540
- Correo electrónico
- jose.sixto [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| 26.05.2025 10:00-14:00 | Grupo de exame | Aula 3 |
| 25.06.2025 16:00-20:00 | Grupo de exame | Aula 5 |