Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 27 Clase Interactiva: 21 Total: 51
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Química Orgánica
Áreas: Química Orgánica
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
• Saber identificar e describir a estrutura das moléculas orgánicas.
• Saber identificar e definir os grupos funcionais.
• Saber describir aspectos da estereoquímica como a estereoisomería.
• Saber utilizar a nomenclatura química.
• Saber identificar e definir as reaccións acedo-base e as reaccións de oxidación-redución.
• Saber describir e aplicar a reactividade dos compostos químicos.
PROGRAMA DE TEORÍA:
27 clases expositivas (E), 10 clases interactivas de seminarios (S) e tres titorías de grupo (T),
todas elas presenciais de asistencia non obrigatoria
e nas que se abordarán os aspectos mencionados a continuación no tempo aproximado indicado.
• Estrutura e propiedades da materia: estrutura atómica, molecular e estados de agregación (2 h E + 1 h S).
• Os compostos orgánicos: nomenclatura, estrutura e estereoquímica (6 h E + 2 S).
• A auga: disolucións, reaccións acedo-base e reaccións de oxidación redución (4 h E + 1 h S).
• Reactividade dos hidrocarburos: hidrocarburos saturados e insaturados (2 h E + 1 S).
• Reactividade dos compostos orgánicos osixenados: alcois, éteres, aldehídos e cetonas, acedos carboxílicos e derivados (6 h E + 3 S).
• Reactividade dos compostos orgánicos nitrogenados: aminas, amidas e heterociclos (5 h E + 2 h S).
• Avaliación continua: resolución individualizada presencial e escrita de cuestións e exercicios correspondentes aos apartados arriba indicados (2 h E).
• Tres titorías presenciais por grupo dedicadas á resolución de dúbidas (3 h T).
PROGRAMA DE PRÁCTICAS: 6 horas de clases Interactivas de laboratorio e 5 horas de clases interactivas de informática por grupo, todas elas presenciais e de asistencia obrigatoria.
• Preparación e valoración dunha disolución dun ácido.
• Síntese dun derivado de ácido carboxílico: acetato de etilo.
• Extracción e identificación dun produto natural.
• ChemDraw e manexo de software de Química.
EXAME FINAL: de 3 horas de duración.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Todo o material de estudo básico, en particular os contidos teóricos e os exercicios propostos para cada un dos temas, así como un guion de practicas e ligazóns a contido en liña, estarán dispoñibles na aula virtual da materia.
Para as clases prácticas de computador os alumnos deben, ademais, descargar aos seus equipos informáticos persoais os programas ChemDraw e Chem3D, dos que a USC posúe unha licencia Campus, seguindo as instrucións dadas na aula virtual.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA DE TEORÍA
1. Chemistry for the Life Sciences
Second eddition
Raul Sutton, Bernard Rockett & Peter Swindles
Biblioteca Intercentros, Campus de Lugo, QUI 437
2. BIOS Instant Notes in Chemistry for Biologists
J. Fisher, J. R. P. Arnold, Julie Fisher, and John Arnold
https://ebookcentral-proquest-com.ezbusc.usc.gal/lib/buscsp/detail.acti…
3. Organic Chemistry with a Biological Emphasis
Timothy Soderberg
University of Minnesota Morris Dixital Well 2016
https://sites.google.com/morris.umn.edu/timsoderberg/home/organic-chemi…
4. Virtual Textbook of Organic Chemistry
https://cv.usc.es/mod/url/view.php?ide=1078424
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA DE PROBLEMAS
1. Problemas de química para estudantes de bioloxía
Mª Josefa Rodríguez Yunta, Lucrecia Campayo Pérez, Mª del Carmen Cano Benjumea, Ana Mª Sanz Praza
Ed. Síntese, D.L. 2013
ISBN 978-84-995886-8-1
Biblioteca de Bioloxía: A Q 71, A Q 71 A e A Q 71 B
2. Exercicios interactivos: estrutura, nomenclatura, mecanismos e reaccións.
https://cheminteractive.ie/
3. ChemTube3D: estruturas químicas e animacións interactivas de mecanismos de reacción en 3D.
https://cv.usc.es/mod/url/view.php?ide=1078425
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA DE PRÁCTICAS DE LABORATORIO
1. Martínez Grau, Mª *Á. e Csákÿ, A. G., “Técnicas experimentais en síntese orgánica”, Ed. Síntese, Madrid, 2001-2008.
2. R.H. Petrucci, W.S. Harwood e F.G. Herring, “Química Xeral”; 8ª ed., Ed. Prentice Hall, 2003.
Coñecementos/contidos
• Con01: Coñecer os conceptos, métodos e resultados máis importantes das distintas ramas da Biotecnoloxía.
Habilidades/destrezas
• H/D01: Pensar de forma integrada e abordar os problemas desde diferentes perspectivas con razoamento crítico.
• H/D02: Buscar, procesar, analizar/interpretar e sintetizar información e resultados relevantes procedente de diversas fontes e obter conclusións en temas relacionados coa Biotecnoloxía.
• H/D03: Organizar e planificar o seu traballo.
• H/D04: Interpretar resultados experimentais e identificar elementos consistentes e inconsistentes.
• H/D05: Traballar en equipo.
• H/D06: Manter un compromiso ético, así como un compromiso coa igualdade e a integración.
• H/D11: Comprender e saber aplicar os principios físico-químicos dos procesos biolóxicos con aplicación en Biotecnoloxía, así como as principais ferramentas utilizadas para investigalos.
• H/D12: Saber aplicar as técnicas instrumentais e os protocolos de traballo nun laboratorio, aplicando as normativas e técnicas relacionadas con seguridade e hixiene, xestión de residuos e calidade.
Competencias
• Comp01: Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
• Comp02: Que os estudantes sexan capaces, tanto por escrito como de forma oral, de debater e de transmitir información, ideas, problemas e solucións relativos á Biotecnoloxía a un público tanto especializado como non especializado/xeral.
• Comp03: Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
• Comp04: Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos teóricos-prácticos adquiridos no grao dunha forma profesional e sexan competentes no formulación/resolución de problemas, así como na elaboración/defensa de argumentos tanto en contextos académicos como profesionais relacionados coa innovación e a industria biotecnolóxica.
• Comp05: Estudar e aprender de forma autónoma, con organización de tempo e recursos, novos coñecementos e técnicas en Biotecnoloxía e adquirir capacidade para traballar en equipo.
A materia contará cunha aula virtual empregando a plataforma MOODLE, na que se incluirá todo o material docente do curso, a planificación horaria, as ligazóns a páxinas de interese etc., e que constituirá o medio preferente de comunicación cos alumnos.
Nas clases expositivas, presenciais e de asistencia non obrigatoria, a metodoloxía prevalecente será a de "clase maxistral", na que, con todo, promoverase a participación do alumnado na resolución de cuestións e exercicios para aplicar e consolidar os conceptos introducidos. Na medida na que os alumnos respondesen á proposta de que traballen os contidos e conceptos en casa, para posteriormente proceder en clase á resolución das dúbidas e das cuestións e exercicios mencionada asociada aos devanditos contidos, aplicaríase tamén unha metodoloxía de "aula investida".
A tal fin, e a través da aula virtual, os alumnos dispoñerán con anterioridade ás clases de todo o material de estudo preciso, incluíndo a información esencial, estruturada e máis actual posible sobre cada un dos contidos recolleitos nesta guía, así como a proposta de cuestións e exercicios a resolver.
En dous das clases expositivas o alumnado realizará senllos exercicios escritos e individualizados cuxa cualificación contribuirá con 1 punto cada un deles á nota final.
A asistencia ás clases expositivas é opcional, pero a non realización de cada un dos dous exercicios escritos individualizados supoñerá a renuncia ao momento asignado ao mesmo na nota final (para máis detalles sobre a avaliación, léase o correspondente apartado dedicado ao tema nesta guía).
Nas clases interactivas presenciais de seminario promoverase a resolución de cuestións e exercicios/problemas por parte dos alumnos; a asistencia é opcional.
As clases de titoría (de asistencia non obrigatoria) estarán dedicadas á resolución de dúbidas.
Tanto as prácticas de computador como as de laboratorio son de asistencia obrigatoria; a súa execución é condición necesaria para aprobar a materia (máis detalles no apartado de avaliación desta guía).
O acceso ao laboratorio para a realización das prácticas podería estar condicionado á superación dun exercicio en liña previo relacionado con aspectos tales como normas de seguridade, material etc.
A cualificación global do alumnado na materia é unha media ponderada entre as cualificacións obtidas polo seu rendemento no exame final (70%) avaliación continua (20%) e nas prácticas (de computador e de laboratorio, 10%).
Estes instrumentos empregaranse para avaliar as competencias e resultados da aprendizaxe da materia (Con01, H/D01, H/D02, H/D04, H/D05, H/D06, H/D11, H/D12, Comp01, Comp02, Comp03, Comp04 e Comp05).
EXAME FINAL
O exame final poderá incluír dúas preguntas de carácter eliminatorio que se darían a coñecer durante o curso relacionadas con aspectos moi básicos da materia. Contribuirá con ata 7 puntos á cualificación final sobre 10. Requírese unha nota mínima de 4, á que se sumaría a nota do resto dos aspectos avaliados. Para superar a materia deberá obterse unha nota global mínima de 5.
AVALIACIÓN CONTINUA
Realizaranse dous controis durante dous das clases expositivas; contribuirán cunha nota total de ata 2 puntos (1 punto por control) á cualificación final sobre 10; a nota obtida nos controis aplicarase tanto para a avaliación ordinaria como para a segunda oportunidade.
Da realización dos controis están exentos os alumnos con causa xustificada: alumnos aos que se concedeu a exención de asistencia ás clases presenciais ou alumnos que poidan xustificar documentalmente a imposibilidade de asistencia por causa de forza maior.
PRÁCTICAS (computador e laboratorio)
Contribuirán á cualificación final sobre 10 con ata un máximo de 1 punto, resultado da suma da avaliación do desempeño do traballo realizado durante as prácticas (ata 0,5 puntos) e a nota obtida nun exame escrito final de prácticas (ata 0,5 puntos) que se realizará inmediatamente despois do exame final de teoría e que que poderá incluír calquera concepto relacionado coas prácticas ou calquera técnica/protocolo empregado durante as mesmas, e avaliará a comprensión e retención do aprendido.
A non asistencia ás prácticas conleva o suspenso da materia: recibirán unha cualificación final máxima de 4.0 (suspenso) sobre 10.
Os alumnos repetidores que realizasen as prácticas desta materia en cursos anteriores estarán exentos da súa repetición; neste curso asignaráselles a nota de prácticas que obtivesen con anterioridade.
CUALIFICACIÓN FINAL
Para aprobar a materia é necesario cumprir todos e cada un dos tres requisitos A, B e C, que se indican a continuación:
A. Obter unha nota mínima de 4 puntos sobre 10 (2,8 puntos sobre 7) no exame final de teoría.
B. Obter unha cualificación final de 5 puntos sobre 10; a cualificación final sobre 10 é a suma da nota dos controis (ata 2 puntos), a nota de prácticas (ata 1 punto) e a nota obtida no exame final de teoría (ata 7 puntos).
C. Ter realizadas as prácticas. A cualificación final máxima a constar na acta da materia para o alumnado que non realizase as prácticas será de catro puntos (suspenso) sobre 10.
REALIZACIÓN FRAUDULENTA DE PROBAS DE AVALIACIÓN
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas, será de aplicación o recolleito na “Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións”, en particular:
"A conduta fraudulenta en calquera exercicio ou proba requirida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, independentemente do proceso disciplinario que poida seguirse contra o estudante infractor".
Clases Expositivas 27 h
Clases Interactivas Seminario 10 h
Clases Interactivas Laboratorio 6 h
Clases Interactivas Informática 5 h
Titorias en grupo 3 h
Exame e revisión 3 h
Traballo persoal 96 h
TOTAL: 150 h
Recoméndase encarecidamente:
• A asistencia a todas as clases.
• A participación activa en todas as clases.
• O traballo continuado da materia ao longo do curso.
• O traballo do contido do cada clase con anterioridade á súa celebración; en particular dos exercicios e cuestións. Este traballo é fundamental para a comprensión da materia e para a adquisición das destrezas e habilidades que se requiren.
• O emprego de modelos moleculares e de programas informáticos de representación/visualización de moléculas en 2D e 3D.
Os coñecementos de química que o alumnado poida ter como resultado de estudos previos ao grao en Bioloxía facilitarán, sen dúbida, a superación desta materia, pero non son requisito imprescindible para abordala e superala se o alumnado traballa seguindo as instrucións desta guía.
A materia contará cunha aula virtual empregando a plataforma MOODLE, na que se incluirá todo o material docente do curso, calendarios, ligazóns a páxinas de interese etc., e que constituirá o medio preferente de comunicación cos alumnos.
Ricardo Alonso Alonso
Coordinador/a- Departamento
- Química Orgánica
- Área
- Química Orgánica
- Teléfono
- 881814250
- Correo electrónico
- r.alonso [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Maria Tomas Gamasa
- Departamento
- Química Orgánica
- Área
- Química Orgánica
- Teléfono
- 881815760
- Correo electrónico
- maria.tomas [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a: Ramón y Cajal
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 01. Charles Darwin |
| Martes | |||
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 01. Charles Darwin |
| Mércores | |||
| 09:00-11:00 | Grupo /CLIL_02 | Castelán | X_Facultade Quimica |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLIS_02 | Castelán | Aula 06. Diane Fosey e Jane Goodall |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Aula 05 (videoconferencia). Rita Levi Montalcini |
| Xoves | |||
| 09:00-11:00 | Grupo /CLIL_03 | Castelán | X_Facultade Quimica |
| Venres | |||
| 09:00-11:00 | Grupo /CLIL_01 | Castelán | X_Facultade Quimica |
| 22.01.2026 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 04: James Watson e Francis Crick |
| 26.06.2026 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 03. Carl Linneo |